12 Haziran 1937 Tarihli Türk Dili Gazetesi Sayfa 2

SAYFA: 2 N Bombalar Altındak Şehir: Madrid.. Madrid yıkılmış bir şahir halinde değildir. 30 bin yapı | dan 2 bini harabedir. 2500 'de ölü var.. Deyli Telgraf gazetesinin Madridde bulunan müuhabiri Henry V. Buch ey yazıyor: Madrid şehri, eğer - hariç- ten herhangi bir hücum ve taarruz tehdidine maruz bu- lunmıyacak olursa © zaman içinde normal bir hayat ge- çen bir şehir gibi görünebi lir. Fakat yarın, İspanya har- bi durdurulacak olsa bu şe hir 2500 ölünün matemini tutacak, 5000 yaralıya bak mağa devam edecek, elinde | tamire muhtaç, yıkılınış 2000 | ev bulunacaktır. Bununla beraber, Madride hücum edenlerin dahili harp | bir lehine yapan kuvvetler olması bakınıdan da şehrin olmuştur. Çünkü burayı zap- | tetmek — istiyenler, burada hükümeti ele geçirmek ma kuadını gütmektedirler Eğer buraya yabancı bir ordu hü cüm etseydi, o zaman mak sadı, ne bahasına oluras ol sun, karşısındakileri meğlüp etmek olacaktı Gıvarda yıkılan evler Şimdi Rosaledeki Granviayı süsliyen yıkılmıştır. Bunların göster diği manzara, maddi zarar- lardan daha ziyade göze ba tmaktadır. Madrid yıkılmış bir şehir halinde değildir. Bu şehirde biribirinden ayrı 30.000 ya pi vardır. Tamamiyle yahud kısmen harap olan 2000 bi nanın hemen hepsi, şehrip garp tarafında — bulunuyor. Şark tarafında geniş ve bü yük mahalleler vardır ki hiç bir tarafına dokunulmamıştır. Fakat bu rakamlara şehrin öte tarafındaki varuşlarda yıkılan evler dahil değildir. Buralarda birçok evler yı kılmıştır. — Bunların hakiki mikdarı hakkında elimizde malümat yoktur. Hele ame- le maballesindeki evler bu ralarda geçen neticesinde hep yıkılmışlır Madridin bu bölgesinde otu- ran on binlerce halka, bura ları tekrar yapılıncaya kad- ar oturacak ev bulmak lâ- zim gelmektedir Bütün bombardıman ea nasında krala mahsus olan saray, çok sağlam bir bina olduğu için, hiç mutazarrır olmamıştır. Yalnız güzel dö şenmiş oda ve salonlardaki #şya, haylıdan haylıya kırıl- mış dökülmüştür Pardo - sanat höznelerini kurtarmak - için Buradaki kıymetli eşya, daha emniyetli bir. tarafa taşınmışsa da General Fran- | V emir, iki ay ko atkerlerinin saray bah- çesinin civarına kadar sokul. dukları sırada (ikinci teşrin ayında) bunlardan da zarar görenler olmuştur. Sarayın tam altında bulu nan şimal islasyonu, tama miyle harabe halindedir. hususi | güzel | ikametgâhlar harsp olmnş, | binalar, | muharebeler | | muştu. ihtiva biçilmez sanat Pardo müzesinin ettiği paha ererleri artık o binanın dı- varlarında asılı bulunmuyor. İlk önce bu eserler, bina nn altındaki bodrumlara in dirilmiş. orada Yerleştirilmiş- ti. Fakat ondan sonra civara düşen eğir bombalar, derin lere kadar nüfuz etmiş, hattâ şehirdeki su - yollarımı Bunub üzerine kıy- metli Grekolar, Goyalar. Ti Valaskvezler derhal altında boz. tianlar İspanya hankasının gayet derinde bulunan em- niyetli, ateş işlemez kasa de polayına indirilmiştir Bu kasalar, birkaçay ön- ce milli altınlar başka yere kaldırıldığı için, esasen, bo- şalmış bulunuyordu Fakat bu eserlar burada da kalmamıştır. Madrid hü kümeti bunları kamyonlarla Valânsiyaya . göndermiştir | Bundan başka millt kütüp- hanenin ve güzel şanatlar müzesinin ihtiva ettiği kıy | ; metli eserler de nakledilmiş ancak Fazla kiymeli ol yanlar oralardaki larda muhfaza altına hodrum - alın mıştır. Pardo müzesi küçük bam- balarla yangın bombaların- dan ufak tefek hasarlara uğ- ramışsa da bunlar tamir ed- | imniştir. Millt kütüphanenin dahilinde ve bahçesinde 80 tane kadar patlamamış yan gin boömbası bulunmuştur. Birçok bombalar da mış ve yangın çıkmışsa orada daima hazır bir vazi patla da yette bulunan itfalye, çıkan | | İarın İspanyollarIn yangını hemen söndürmüş tür Bu türlü yangınları dürmek için üzerlerine kum atılmaktadır. Çönkü su sıkı alev sön lacak olursa o zaman alan kalsiyonm resi daha ziyade genişlemektedir Tolododa birakılar — Bre- | kolar Toledo şehri düştüğü za- | man ordaki Grekler kalinış tır. Sukuttan haftalarca ön ce Grekoların Madride taş- | ibması kararlaşmıştı. Conde | de Orgazın gömülmesi, ismli tablo ile elli kadar tabloba. | yük sıkıntı ve emeklerle bu işten anlıyan bir komite ta rafıadan senelerce Toledoda | riste mahallinde kendini gö yaşamış bir Macar ressamı: nn nezareti altında ambalaj yapılmış ve maarif nezareti | | tarafından bunların naklıi için bir emir çıkartılmıştı Fakat bu emir ortadan kaybolmuş tu. O sırdlarda vukun yolsuzluk ve intizamsızlıklar. dan birisl olmak üzere bu büyük memurlardan birisinin masa sında bulunmuştur sonra Bu tabloları taşıyacak ol an kamyonlar dalma hare- | kete hazır, be<liyor ve ko- mite Madride bu bususta ha- ber arkasına haber gönderi | vi de muütazam bir | işlemektedir gelen | yordu. Fakat bu sırada Fra- nkonun askerleri şehre gir- meğe başlamış ve bu komilte de Grekonuün tablolarını bi rakarak güç belâ kendilerini kurtarabilmişlerdir. İspanyanın muhtelif taraf- larında bulunan birçok #a nat eserleri ve tabloları bir komite tarafından 18 tem muzdan sonra San Franslisko el Grandeye toplanmıştı. Fa- kat gerek bu kilise, Gransiskenlere aid diğer bir mubharebe gerek manastır. şimdi bölgesi içinde bulunmaktadır. Bu killseye birkaç defa gül- le isabet etmişse de içindeki sanat hazaelerine bir zarar gelmemiştir. on kilise bunların Şimdiye kadar yıkılımıştır. Fakat arasında mimari kıymeli yü ksek olanlar pek azdır- Esa sen sanalt sevenlerin beğene ceği tarzda kiliselere Mad ridde pek seyrek tesadül edi hir Bütün bu bâdiselere rağ men şehirdeki hayat normal denebilecek bir şekilde devam edip gitmektedir. Şi mdiye kadar düşen bomba | fevkalâde olarak şehrin | ve gelleler, bir | tesadüf eseri gaz hiçbir zarar vermemiştir Fevkalâde bir tesadüf es- eri diyorum: Çünkü her ne büyük ve tesisalına kadar âsileri, yehrin tesisatını topa bombalamak istememişlerse gülle bombaların bu kadar büyük bir hedef teşkil eden bu te- pek tutmak de gene serseri veya sisata zarar vermeleri âlâ mümkün olabilirdi. | Etektrik merkeri de zarar | dan maşum kalmıştır. Sute | sisatı da muntazam işlemek - | | te, hattâ sokaklar sulanabil | mektedir. (Şehirdeki umumi hizmetler Bo hâdiselerin böyle cere yan etmesine sebep İspanyo- harbet- imekte olmalarıdır. Eğer karşı | tarafta yabancı bir ordu bi lunsaydı, şimdiye kadar, bü- tün bu tesisat tahrip edilirdi. | General Frankonun askerleri ise şehir oturulmiyacak - bir Yökünü ve masrafını kendileri çeke- ceklerini hale gelirse bunun düşündüklerinden | ihtiyatlı davranmaktadırlar Tramvay depolarına isa- bet vâki olmamışsa da tream vaylar da, yer altı trenle surette Böyle kısmen tahrip edi- | lmiş bir şebirde münakalât. ta intizamı temin etmek de | mühim bir mesele olsa ge | rektir. En büyük zararlar, Ünive stermektedir. Avrupanın en büyük hastanelerinden birisi Kliniko hastanesi bomba ve güllelerin tesirine barap ol muüuştur Endüstrinin gördüğü zarar Tabii zamanlarda bir mi Iyon kadar nüfusu olan bü | yük Madıit şehrinde gayet az endüsiri vardır. Madridin en büyük Fabrikasında tam muz ayından 700 amele çalışıyordu. önce ancak Ondan dolayı şehrin bo mbardımanı yüzünden endü büyük görmüş Btri zarar . değildir. | Saylavın 12.27 | nice ince 4,77, Bayan 33,81 Kan TÖRKDİLİ —— GOK TEREEN NL Siğara —— - Satışları niçin azalıyor? | İnhisarlar idaresinin yap | tığı hesaplara göre bu mah ilk altı ayın- tütün ve viğara | sul senesinin da dahilde satışları umumiyetle artmış tütünde — bir ayai müddete | Bu yükseliş halk kalın, hâlk -in ce, köylü kalın ve köylü ince siğaralarında tabarüz etmek tır. Bu artış, sene nazaran yüzde 2,77 dir evvelki tel Lüks gelince Sipahi ocağı siğaralarının sa- tışıyüzde 108,11, salon siğara- larının yüzde 69,44, Samsun kalının 93,21, Samsun ince nin 6,52, Yakanın 95,36 ve çeşidin 47,29 artmıştır. Fakat buna Mmukabil An- kara siğarasının satışı yüzde 4,83, Boğaziçinin 14,91 ve | nisbetinde düşmüştür. | İkinci grup sigara satışla - | rında yalnız Serkldoryan bi- rinci kalın ve incenin satış ları yükselmiş. diğerleri hep düşmüştür. Serkldoryandaki — yühaeliş yüzde 1,56 dır. Bozkurtun satış nisbeti yüzde 35,66, ye- nice kalın yüzde 20,75, Ye siğaralara Yalova - 1,85, Baframaden 4,33 Enâlâ 7,83, İsmet 26, 61 düşmüştür İnbisarlar idaresi asıl kâr | temin edecek olan bu ikin- ci grup siğaraların düşüşünü hiçte Tehte görmediğinden vaziyeti karşılamak — üzere kuvretli tedbirler almağı lü zumlu görmüştür Gütme Hirsile adam - öldürenleri | leşvik edenler sürülecektir Kan gütme — sebebiyle adam öldürme ve buna te şebhüs etme cürümleri hak kındaki kanun lâyihası Bü yük Millet Meclisi mesine alınmıştır. Lâyihanın son aldığı şek- ruzna le göre kan gütme sebebiy le adam öldüren veya öl dürmeğe teşebbüs eden veya başkasını bu cürmü işleme ğe azmettiren ve tahrik ey- liyen kimsenin cürüm işlen- diği bir tında yaşıyan usul ve füruğ- ları ve kardeşleri — ve karı veya kocası ikametgâhları- nn bulunduğu yerden baş- ka yere nakledilirrler. Faille zaman dam al bir dam - altında yoşamasa lar bile cürüm işlendiği za- man failin — ikametgâhının bulunduğu köy veyn kasaba veya şehir içinde — ikamet eden hısiımlardan amca, da- yı, hala, teyze, yeğen, kay kaynatasından birinin de — takdir edilecek Tüzuma göre nakil lerine karar verilebilir Şi İdmanbirliği daşkanlığından: Bugün saat 14 te bütün Birliktilerin kulüp kurağına gelmeleri rica olunur. nana veya hethany ( raftan çoğalmasını Kurumu mensuplarına har- | tırah verilecek Türk spar kurumu umumi merkezi, teşkilât mensupları için bir harcırah talimatna- mesi kabul etmiştir İlmatnameye göre, seyahate çıkan umumi merkez reisine | ikamet yevmiyesi o'arak on, | azalara 7,5, mıntaka — me | murlarına dört, diğer spor- culara üçer İlira verilecektir. Seyabat yevmiyesi — bunun | dörtte üçü nisbetindedir. Muayyan tarifesi olan va yapılacak seyabhat merkez reisi birinci mevki sıtalarla lerde umumi ve azalarına bilet ve yataklı vağon. mın taka reizlerine yalnız birinci mevki bilet ve mıntıka memurlarına ikinci sporcularla mevki bilet parası verilecek Lir. Otomobil ve diğer vasıta larla birinci hakkı başına seyahatlerda ile seyahst etmek olanlara kilametre | 30, ikinci ile seyahate hakkı olanlara da yirmi kuruş yol ecektir, —<asenorsan — — Petrol Ve benzin — Fatları —indiriliyor Hükümek bir taraftan ha yatı ucuzlatmağa, diğer ta vasıtaların parası veri motörlü bolaylaştırarak memleketin iktisadi inkişa- fına yardım gayesile tarife 691 nci F po- zisyonunda yazılı benzinin 13,20 ve ayni maddenin P pozisyonunda yazılı petro lün 10,6) lira- olan gümrük resimlerini 6G İiraya — indiren teklifinde bulun gümrük ve kanununun bir kanun muş ve İâyiha inbisarlar encümeni ile büt encümeninden geçerek umumi heyete gelmiştir ce Bu maddeden halen alın makta olan vergiler benzin de 20,90 kuruş, 15,50 kuruş idi — Yeni tari feye göre benzinde — 10,40; petrolde 7,55 kuruşa indiri! miştir. petsolde Bu resimlerin indirilmesi ile benzinde kilo başına 10,5 kuruşa, petrolde yakın — bir edilmiştir. Bu hesaba göre gümrük resmi indirilme mik darı 5364462 lira tutmakla ise de ucuzluk nettcesi ola. rak memlekette şimdikinden fazla yapılacak istihlâkle el 8 kuruşa ucuzluk — temin de edilecek fark ve bunla rın sanayi inkişef — sebepleri ile hazine içtn' başka yollar- elde — edilecek ve varitlatın gümrük dan menali resim- ileri gelecek noksanı yavay yavaş fazlasile telâfi edeceği şüp lerinin indirilmesinden | hesizdir Kunun 15 temmuzdao iti baren muüteber olacaktır. Bu ta- | Gönen Panayırı bugün açılıyor. Gönen panayırı geçen yıl olduğu gibi bugün açılacak- tır. Panayıra civar kazala- rdan ve köylerden bir çok ahcı ve satıcılar — gelmiştir: Beş gün devam edecek olan panayırın bu sene da ha kalabalık olacağı tahmin olunmaktadır. gn danintş Kaçak D m a Kerestelerin kime ait ol duğu belli değil Bazı kimselerin şehre iki sant mesafede bulunan Çengeloğlu tarafına kaçak kereste getire* rek sakladıkları haber alm> mıştır. Bunun üzerine ormap muhafaza memurları ile ja> ndarma araştırma netlce nde burada — 182 parça ke” reste meydana — çıkarmıştır. Kerestelerin kimin tarafındap bırakıldığı venereden kesil diği araştırılmaktadır. Tütün — Kaçakçılığı Yapanlar Küpeler nahiyesinin Kar rakavak köyünde Mustaf4 oğlu Ali ile ayni köydef | Osman oğlu Mehmedin kö* çakçılık yaptığı haber alıf ması Üzerine her ikisini? evinde arama yapılmıştır- Alinin evinde 8, Mehme” din evinde ise 9 kilo kaçtk tütün bulunarak — müsader* edilmiştir. Yakalanan kö” çakçılar adliyeye verilmit lerdir. ezromgarne Köyü | Heyecana | vücudu. — paramparça | zak köy civarında - balüttir umümi | | | Düşüren vakü ; ( Baştarafı birinci sayfadt düşünen köylüler - elle taş ve sopalar bulün halde köpeğin ardından köl” mağa ve ağrındaki parçt slmağa uğraşmışlardır. Köpek bir haylı takip mişsede yetişilememiş, Vi bir uğraşmadan sonra 7 van ağzındaki parçayi bif” karak kaçmıştır. ile Merak korku * ” nu koşan / köylüler bun Uj duğ! ve çocuğun. kafası olduğu!” tüyleri ürpererek gi lerdir yi Köy heyetinin hemetf A dirmesi üzerine kaza MT detumumisi, hükümet d"'“; ru ve jandarma kumat' .ı vaka yerine gi tahkikata hnp'ımıı(ııdfl'”“ Cesedin yanında . nan bir ipden çocuğu!t p gularak öldürüldüğü, *” gelişi güzel gömüldüğü Hi laşılmakta ise de henüf p min çocuğu olduğu VE çin öldürüldügü belli © dir. y