11 Mayıs 1937 Tarihli Türk Dili Gazetesi Sayfa 2

TÜRKDİLİ Mata Hari Ve Eski gf ; FasSu Eski Fas Sultanı Mollai Hafid ile büyük harbin meş: hur casus kadını Mata Hari | arasında geçen bir. hâdise | vardır Şimdiye kadar esrarengi zlik perdesi altında kalan bu hâdise, son zamanlarda, Mollai Hafidin Parisle öl mesi Üzerine, gene üzerine bir çok şeyler söylenen bir | mesele haline geldi, esrar biraz aydınlanıyor gibi olu- | yor. . Mollai Hafid Fransız ma- veşalı Liauteye mağlüp ol- duktan sonra Barcelonu nef yedilmişti. Fakat Mollai Ha- fid burada da sakin olarak yaşıyamıyordu; Almanya kendisini tazyik etmeğe baş- Tamıştı: Almanya eski Sultana ye- niden tahtını kazandıracağı: ni söylüyordu. Hergün Mol lai Hafidi ziyarete gelen Al man diplomatları kendisine bu husustaki plânlarını an latıyorlar ve yapmak iste dikleri, eski Sultanın da yap ması lâzim gelen şeyleri söy lüyorlardı Mollai Hafid eski tacını tahtını tekrar eline geçirmek | istiyordu. Bugün, bütün sal- tanat ve debdebesinden uza klaştırılmış bir adam vazi yetinde idi. Birgün gene es ki tahtını elde etmek ve memleketinin başına geçm- ek onun için ulaşılamıyacak ] kadar büyük bir emeldi. Fakat, eski Sultan bu emeli kendisine gaye edin miyordu. Çünkü, buna ula şamıyacağını düşünerek kor kuyordu. Bu yüzden Alman diplo- matlarının bütün çalışmaları semeresiz kaldı ve Mollai Ha fid onların söylediklerine yal- nız başını sallayıp dinlemek le kaldı. Fakat Mollai Hafidin tek rar Fas Sultanı olmasını Al manya kendisinden pek faz la istiyordu. Diplomatların bu iş için eski Sultanı razı edememeleri Almanya için böyük muvaffakıyetsizlikti. Fakat, Almanya bu gayede muvalfak olmayi her ne ba- hasına olursa olsun - istiyor: dü, Onun için başka çare lere baş yurması lâzımdı. Mata Hariya müracaat Almanya düşündü ve en son çare olarak bir şeye ka- rar verdi: Bu vazifeyi böüyük harbin top, tüfek gibi büyük kuv- | vetlerinden biri olan cası kadın Mata Hariye vermek.. Hakikaten, harbin en na- zik meselelerini istenilen şe kilde halleden ve birçok iş- | leri parmağının ucunda çe viren Mata Hari, düşman ordularının esrarını öüren-l mekte olduğu kadar böyle | siyasi meselelerde de mahir- di. Bu işte, Mata Harinin si- yasi maharetiyle beraber ka dın olmasına da güveniliyo- rdu: Mollai Hafid ateşli bir adamdı Mata Harinin onu tesbir edeceği muhakkaktı. Bu teshirden sonra da casus kadının eski Sultana arzu sunu kabul ettirmesi gayet Itanı.. kolay olacaktı Esasen Mata Hari için ya- pılacak iş pek basitti: Mollal Hafidi bir gece şehvetli karanlıklardan ala rak sahile kadar sürüklemek | kâfiydi Burada “U 35, de nizallı gemisi beklemekte dir. Gecenin karanlık'arın- dan sahile gelen ikt çifti bu denizaltı gemisi alacak — ve | Fasa götürecektir Fasa esasen halk. memle- ketlerini istilâ edenlere karşı isyan ' halinde idi. eski Sultanın gitmesi isyanı bir kat daha alev endirme ğe kâfi gelecekti Çünkü, balk Mo'lai Hafidi “Cihadı | mukaddes, mücahidi olarak tanıyordu ve kendisinin bir işareti Üzerine her şeyi yap" | mağa muüktedirdi. ( Plân tatbik edilemedi Almanyanın bu plân çok | iyi kurulmuştu. Fakat, tat bik mevkline geçemedi. Çü nkü, bunun tatbiki için lâ- | zım gelen ilk şart elde edi- | lemedi: Mollai Hafid Mata Hariye | teshir olmadı Hakıkaten eski Fas Sul- tanı casus kadını 0 kadar soğuk karşılamıştı ki! Mata , Hari, onun karşısına bir dan | söz olarak çıkmıştı Barce |donda herkes de onu dan | söz tanıyordu, Yalniz, ora | Buraya daki resmi makamlar bu ka- | dimin casus olmasından şüp | he ediyor ve kendisini adım adım takipte bulunuyorlar dı. Bununla beraber, casus kadın aleyhinde kendisini itham edecek hiç bir delil bulunamadığı için mahkü | miyetine karar vermenin ve ya teklif etmenin imkânı yoktu Mollai Hafid de bu kadı> nın casus olduğunu anlamış | mıydi?. Belki. Fakat, ona karşı gösterdiği alâkasızlık böyle bir şüpheden ziyade, hakikaten, kendisine karşı bir alâka duymamaktan ile: | vi geliyordu. Şüpheler dansözün onun la görüştüğüne dikkat eden | bazı idare adamları ve as- | keri rüesa kendisine bu ka din hakkında bazı şeyler sordukları zaman, Molini ( koza istihsal | ettiğimiz 16007 kile " ğildi Hafid ondan sadece: Güzel bir dansöz! Diye | bahsediyordu. . Mollai Hafidin bu kadın | hakkında başka söyliyecek bir şeyi yoktu: Güzel bir dansöz! | dar... O ka: Almanyanın plânı tatbik | edilememişti. Mata Hari; bir iç yapamıyacağını anlayınca | | daha mühim ve daha seme | re verici işlerin peşine düş müş ve Mollai Hafidin ya nından uzaklaşmıştı. | Evet, Almanya bu plânı | nı da tatbik mevkiine ko- yaman ıştı. Bunda kabahat kimindi? Kendisinin mi? | Bunda kabahati birçoğu | Almanyaya buluyor. Çünkü | diyorlar. Almanya burada bir ruhiyat hatası yapmıştır;. Afrikah erkek kadına kıy- | met verdigi gibi, ona karşı 1 omuz da silkebilir. Mata Ha- | söyliyenler var. | Tai Hafidin kızı olduğu söy- iLiM ŞOSTT iZDE şeceği Asılsızdır. Alâkadarlar Balikesir kozacılarının bu hususta endişe- ya düşmelerine mahal olmadığını söyliyor. İpek — kozası fiatlarının düşeceği hakkında çıkarılan şaylaların hiçbir ashı ve esa S1 yoktur. zacılık Bu şayialar ko yapanlar üzerinde Fena bir tesir bırakınış, hat tâ bu yüzden böcek tohunu larını lade edenler de — ol- muştur. Bunu nazarı dikka: te alan — alâkadarlar şeh rımiz Ticaret Odasına da bir tamim göndermek suretile bu haberlerin asılsız olduğunu bilâkis koza fiatlarının yüksek | bulunduğunu. bildirmişlerdir Bu hususta Ticaret Odasına gelen bir tamimde — şöyle denilmektedir. * Busene, 47 bin kilo Bursa da 78 bin kilo diğer merkezlerinde olmak üzere umum Türkiye de tahminen 125 bin kilo ko- za stoku mevcuttur. Bu stok- lardan 313 balya 31350 kilo ipek çıkarabilir; Halbuki faaliyet- te bulanan tezgâh'arın yeni koza mahsulünekadar muh- taç olduğu ipek miktarı 560 balyadır. Avrupaya ihraç koza niın 3İ4UCÜ kitosu yaş koza hesabile bi kilosunun yaş besabile flatı 67 — kuruş tur. Bir hafta evvel en dü- şük ipek fiatlarının kıilosu 875 kuruştu. Son günlerde bazı böcekcilerin tohum aç- mamaları ve bazı mıntaka düt — yapraklarının kırağılardan ve hava tesiratından müteessir olma- | ları dolayısile koza mahsu lönde noksanlık olacağı zan- | teri ri, güzel bir. kadın olarak belki Mollal Hafidi alâka- dar edebilmişti. Fakat, eski Sultan bu kadının cilvelerine | kapılacak bir yaradılışta de Başka hir aşk mı? Bununla beraber, Mollal Hafidin o sırada başka bir aşk mace vaşadığı bunun için “yalnızca güzel bir. dansöz, olan Mata Ha rinin onu teshir edemediğini ve Mollai Hafidin o sıralar da değil de ondan biraz son ra, bir. İspanyol kadını ile yaşadığı görülmüştü. Bu sa- rışın bir İspsnyoldu Bir de, kendisi gibi sarışın, bir kızı yardı? Hattâ bu kızın Mol leniyordu Fakat. eğer Mol'ai Hafid “başka bir aşkta,, olmasa acaba Mata Hariye teshir olacak mıydı? Bu kabul edil se bile eski Sultan tekrar Fasa giümeğe razı olacak mıydı? Bütün bunlar Mata Hari Mollai Hafid macerasının en son kalmışfesrarıdır. Fakat, bu işte muhakkak olan bir cihet, davayi Almanyanın kaybetmiş olmasıdır | da yaralanmıştır. bini Uyandırmıştır. Bu dü.- ı şünceden haşsasiyetle hare- | ket eden tüccar, fabrikatör lerimiz stok kozalara alıcı | çıkmışlar ve ipek fiatları nın ki'osu tekrar 840 kuru şa — kadar yükselmiştir ve bu yükseline muhafaza etmektedir. Fursa | Bilecik, Kocaili, Balıkesir vilâyetlerile Trakya takası böcekcilerinin koza istiıhsali için en ufak bir tereddüt lerine vaziyetini anın * mahal — olmadığını ehemmiyetle ve salâhiyetle tavzih ederiz. Bundan baş ka birinci derecede seçilmiş | kozalarımızın Avrupaya Ih racı için ilgili tüccarlarımı- zın çalşmalarına devam et tiklerini ferahla görüyoruz. İpeklerimizin dünyaca tanın mış, metanet, alâstikiyetleri vesair yüksek meziyetlerile Ayvrupa piyasasında en yük sek mevkti — âldıklarımı kı vançla görmekteyiz., a ETARA Bir araba ile yolda çarpıştı Şehrimizden Çağışa git mekte ve Arif adında - biri nin idare etmekte Çift atlı araba olduğu Sındırgidan gelmekte olan şoför rin tütün Enve- yüklü kamyonile çarpışmıştır. lanmış, içinde bulunan müş- B İsmail — Hakkı Akayın ailesi bayan Şevkiye — ve bir şey olmamışsa da büyük Araba parça arabacıya bir heyecan ve korku geçir- mişlerdir. Araba hayvanları Tahkikat ; yapılmaktadır. siramemeize - Bisiklet Koşuları Yedi haftalık bisiklet ko- koşularının dördüncüsü pazar günü Edremit şosası üzerin de yapılmıştır. y (60) Kilometrelik bir me safe dahilinde yapılan mü sabakalara pazar günü saat 10 da Kazpınarından lanmıştır. Bir çok bisikletçinin işti- rak ettiği bu müsabakalar söyle neticelenmiştir: Birinci Sabri (Güç), ikin: ci Sayfi (Birlik), üçüncü Ne cati (Bandırma Doğanspor) | gelmişlerdir İ Güçten Sabri bu (60) ki lometrelik mesafeyi rakiple- | rinden büyük bir forkla 2 saat 24 dakikada katetmiş tir a si Sergi rağbet görüyor Müstakil ressamların Hal kevimizde açltıkları — sergi dün ve pazar günü yüzlerce | halk tazafından ziyaret edil miştir. baş | Tavsiye ederiz. HAB ERLER Koza Fiatlarının Dü- Lise Ve öğretmen Okullarının İmtihanları Kültür Bakanlığı derslerin ne zaman - kesileceğini ve imlıhanların ne zaman başlıyacağını tesbit etli.. Maarif Vekâleti lise ortamekteplerle muallim me- kteplerinde derslerin ne za man kesileceğini ve imti ve | hanların ne zaman başlayıp | biteceğini tesbit etmiştir. Bu sene lise son sınıf fen kolu olgunluk imtihanların. dan riyaziye, fizik, kimya, tabilye, edebiyat kolu olgun- luk imtihanlarından da ede- biyat, tarih - coğrafya gu raplarının — yazılı — sünllerile her iki kolun Türkçe kam- pozisyon sualleri Vekâletten gönderilecek, felsefe ve içti- maiyat sualleri komisyonlar ca tesbit olunacaktır. İmtihanların Listesi Bu imtihanlar şu günlerde yapılacaktır: 21 Haziran pazartesi' Fen kolu Türkçe kompo- zisyonu; edebiyat kolu kom- pozisyonu 24 Haziran Perşembe Fen kolu: Tabiiye; ede Gönende Ralkevinin yoksul çocuk- İara- yardımı Gönen, — (Hususi| 20 Gündenberi Halkevi içtimai yardım kolu tarafından elli yoksul çocuğa sıcak yemek verilmektedir. Bu adedin yakında daha fazlaya çıka- rılması için çalışılmaktadır. Halkevi başkanı bu hususta yakın alâka göstermektedir. - ecmeee e— ! Memurlar İçin Gaz Kursları Doktor, hastabakıcılar vessir bilumum sıhhat me murları için açılan ve bir müddettenberi et mekte olan gaz kursu bu devam gün sona erecektir Bu kursu müteskip deva ir rüsesası için diğer bir kurs açılacaktır İreddL Mehmet Âkif Esat Âdil Müstecap'ıoğlu Şâir Mehmet Âkif için bu adda bir kitap çıkarmıştır. Kitapta Şâirin ferdi ve içtimai karakteri, vatanper verliği milliyetçiliği, şâirliği tetkik edilmektedir. Kitabım sanuna Mehmet Âkifin kısa tercümet hali de eklenmiştir. Değerli bir tet- kik eseri olan bu kitap 15 kuruştur. Şehrimiz - kitapçı- larında da — satılmaktadır biyat kolu: Edebiyat 29 Haziran Salı. Huğkkolni Büküğei eder biyat kolu: Tarih - Çoğraf ya 3 Temmuz Cumartesi: Fen kolu: Fizik kimya; edebiyat kolu: Felsefe ve iç- timaiyat Mazuniyet imtihanları Lise ve ortamekteplerin talimatnamesine göre lise mezuniyet imtihanlarına gi- renlerin riyaziye, tarih : coğ- rafya ve tabiiye mezuniyet imtihanları yazılı olarak ya pılacak ve suâlleri komisyon" larca tertip olunacaktır. Mezuniyet 'imtihanları ol günlük imtihanları müddeti - içinde ve komisyonlarca tes” bit edilen günlerde caktır. yapıla: Örtamektep mezuniyet im”| tihanına giren'erin Türkçe, | tarih siyaziye: haziran ve eylül mezuniyet çoğrafya, imtihanları yazılı olarak ya- pılacak ve sualleri imtihat P komisyonlarınca tertip edile' cektir. İmtihan günleri tes | bit edilirken riyaziye, fizik * kimya gibi derslerin arasın$ resim ve beden terbiyesi gi bi derslerin konulmasına itl” na olunacaktır Dersler ne zaman kasilecek Hazırlanan porgrama gö | re liselerin birinci devresind? ' ve orta mekteplerin her ikl | veli asılacak, 9 | haziranda başlıyacak, ve | sınıflarında dersler 26 mâ | yıs çarşamba günü kesilecek tir. Müallimler meclisi Z7 mayısta toplanarak kanat! notlarını verecek, 31 may”' ta sözlü imtihanların cet imtihanlar haziranda bitecektir. İkinci devre üçüncü sın! larında dersler 20 mayıtt? kesilecek, 21 mayısta konâfl “motları verilecek, 24 may!? ta imtihana girebilecek ol nların adları ilân edllenJ: sınıf imtihanları 28 mayitt” başlıyarak || haziranda tirilecektir 21 haziranda olıuılu'l"' meruniyet imtihanları yacak ve 5 temmuzda bit rilecektir. İlk nvallim mekteple? | de dersler — ortamekterlef” olduğu gibi. 26 mayızta * silecek, 27 mayısta Katf | notları tesbit oluünacrk, mayısta imtihana glrw"l rin istmleri ilân edilecek, haziranda sözlü imtibaf'” | başlıyarak 19 hazirandâ tirilecektir. ;