24 Mart 1937 Tarihli Türk Dili Gazetesi Sayfa 2

Macaristanın Siyasi Ve İktisadi Vaziyeti.. Macaristanın ihracat tica- retinin yüzde 25 i Almanya: ya olduğu için Almanyasın bu memleketteki ekonomik nüfuzu geniştir. Fakat Ma caristanda Alman nüfuzuna karşı, zan ve tahmin edildi: ğinden çok fazla mukavemet gösterilmektedir. Macarlar, Almanların orta Avrupadaki hüküm ve nüfuzları hakkın da fazla hülyalara kapılma makta, onlar Avusturya ile İtalya ve Macaristan ekono- mi ve politike hususunda birleştiren Roma protokolu na bel bağlamış bulunmak tadırlar. Bütün seyahatlar, muasır Avrupanın kendini düşünen ve amansız bir siyaset takip etmekte olduğunu bilirler Çekoslovakya — başvekili Dr Milan Hodza, Macaris tan parti liderlerinden Dr Tibar Ekhartı Praga davet etmiştir. Müstakbel Macar başve- kili telâkki edilen bu zatın orada Slovakyadaki Bulgar azınlıkları hakkında müza kerelerde bulunacağı umul- maktadır. Dr. Ekhartın Budapeşte- deki Çekoslovakya konsolo suna vize için yaptığı mü- racaat reddedilmiş, bunun üzerine Macar parti lideri telefonla Hodza ile görüş müş, başveki! de gene tele fonla Budapeştedeki Çekos- lovakya elçisine bu hususta | emir vermiştir. Fakat Avrupanın bir çok yerlerinde çıkan bu türlü pürüzlü işler, böyle iyi ne ticelerle bitmemektedir. Kal dı ki Romanyalılarla Çekos lovakyalıların bir taraftan, Macarların öte taraftan gör- terdikleri şüphe ve emniyet- sizlik de işin kolayca hal ledileceği hissini vermiyor. Hiç olmazsa, memurlar, aı- kerler, tüccarlar ve gazete ciler arasında vaziyet böy ledir. Nüfusun ekseriyetini teşkil eden ve toprak üze rinde çalışan köylülere ge- lince bunaların iş başında bu lunanlar kadar sınırlar üze rinde tesirli ve hâkim oldu ğuna inanmak da müşkül dür. Budapeştede bütün kütüp hanelerde ve resimci dükân- larında elân, Macaristanı daha geniş hududlar içinde gösteren kartlar satılmakta ve bütün partilere mensup politikacılar, milii program larında St. Stefen muahede revizyonu Üzerinde daima münakaşalar yapmaktadırlar Fakat etraftan bu türlü dileklerin yerine getirilmesi için zamanın müsaid bulun- madığı, eğer Macaristan bu günkü sınırları içinde kela cak ve bunun idaresini da- ha mükemmel bir hale ko yacak olursa o zaman, daha sempatik alâkalar toplıya- bileceği söylenmektedir. Macar,memurlarından bi- risi oturduğumuz odanın pe nçeresinden Peşte ve Budin arasından geçen Tunabın ke- rı geçtikten sekiz dakika sonra burada buluna düşünüyor musunuz? Biz eski gınırlarımızı gene ele geçir- | mek için bir harp tehlikesi 1 ni nasıl göze alabiliriz? | — Fakat bundan yarım saat l sonra görüştüğüm bir Macar diplomatı Avrupanın sulh D arzuları beslediği hakkında sözler söyledikten — sonra, lâkırdısını milli programda | en üstün bir yer alan “mu- ahede revizyonu, na getir di ve bunun harbetmek su- retiyle temin edileceğini anlattı. Macaristanda iki türlü dü- şünüş mektebi vardır. Pun lar biri eski mesle mensup ve Çekoslovakyaya — karşı arki düşmanlıklar — besliyen. lerdir; bunlar her şeyi göze al-| mak taraftarıdırlar İkincisi daha genç nesil- lerdir ki bunlar da orta Av- “rupa meselesinin böyle hal - ledileceğine — inanmıyorlar. Bu genç nesle mensup olan- lar, Çekoslovakyada bulu- nan — muasirlariyle temasa gelmek taraftarlarıdır. Macaristanın gerek harp, gerek sulh yoluyla revizyon davası, devamlı surette, sta. tüko taraftarları tarafından önlenmektedir. Gizlice söy lendiğine göre bu yılın bit mesinden önce memleketin bütün vilâyetlerinde gizli bir reye müracaat yapılacak bu suretle, ilk defa olarak 1938 parlâmento seçimi gizli ola rak yapılacaktır. Eskiden gizli reyler yalnız şehirlere İnhisar eder, köy - lerde ise köylüler, “toprak sahiplerinin gözü önünde rey verir, yani reylerini onların keyflerine göre kullanı dır. Romanyalılarla Çekoslo vakyalılar, ise Macaristana ve Transilvanya ve'Slovak yada bulunan Macar azın- lıklarının yalnız maddi refah ve saadet noklasından değil, siyasi — hürriyet — itibariyle Macaristandaki Macarlardan daha rahat yaşamadıklarını hatırlatmaktadırlar. Politika ile ilgili olan Ma- carlar arasında, bugün, en e€hemmiyetli mesele, seçimde bir reforma yapılmasıdır. Herkes, bu gizli reyden sonra parlâmentonun — nasıl bir şekil alacağını merakla beklemektedir. Umumi ka- nat, bunun neticesinde kö ylü ve demokral mebusların artacağı merkezindedir. Öl en başvekil Gömböşün baş- vekilin otoritesini artırmak | hususundaki teşeb- büsü bu işte çıkarı olanlar dan başka herkes tarafından mukavemete uğramıştır. Macarlar, günün birinde | memleketin ayak takımını | iş başına getirip bir karga şalık — çıkarır. düşüncesiyle nasyonal - sosyalist partisini kaldırmışlardı. Her halde | Budapeş'e nüfusunun yahudi | olması ve Macaristanda top- | rakların yözde 25 i yahudi lerin elinde bulunması da Barlarındaki manzarayı bana ehemmiyeli göz önüne alına- göstererek dedi ki: — Şu güzel şehre bakı mız: Çek tayyarelerinin sını cak bir mese'edir. Fakat her ne kadar gizli | reylerin neticesi mühim ka- öi iİLİMiZDEN HABERLER Bursaya MemlekettelikokulÇağlHazinederi Gidecek vlar baytarlar imdaNeKadarÇocukVar Taksitlk alman mallar Kültür Bakanlığı mecburi —Ülk tahsil çağında bulunan 1,700.000 çocuğun okutulması için teabirler alıyor. Bu sene Bursa mıntıkasın da yapılacak merinos — suni tohumlama işinde çalıştırıl- mak üzere merkez baytarı B. M. Ali ve Edremit bay- tarı B. Safanın Bursaya git- meleri ziraat vekâletinden vilâyete bildirilmiştir. —— Valimiz Bandırmada Vali ve C. H. Partisi ba: şkanı Ethem Aykut İstan- buldan dün Bandırmaya gel- mişlerdir. — eseeri geecen — Terazi Gütün mamlekette bir tip olarak kabul edilecek İktisat Vekâleti Ölçü ve Ayarlar İdaresince, bütün memlekette (bir tip terazi) istimali için uzun zamandan beri tetkikler yapılmaktadır. Bilhassa seyyar satıcıların taşıdıkları eski cins zincirli el terazilerinin gerek hassa- siyet ve gerek — kullanıştaki bazı mahzurları - dolayısile tamamen terki düşünülmek- tedir. Bu takdirde her tarafta, sabit cins teraziler kullanı lacak ve bunlar 5, 10, 15... ilâh kilogramlık nevile muh telif büyüklüklerde olacak - tır. Kısa bir zamanda bu cin« terazi imalâtı, bütün mem leket ihtiyacını karşılıyabi- lecek yekünu bulunca zin cirli el terazileri piyasadan kaldırılacakt rıştırıcı da - ol herhalde, kral naibinin mevkilini ku vvetlendirecektir. Bu seçim reforması için İâzım gelen tedbirler esaslı surette alın maktadır. e die Milli programın mühim maddelerinden birisi de ha- mmadde temini memleketin endüstrileştirilmesidir. Bu hususta gayet hızlı adım- larla terakki görülmektedir. Hammadde noksan olmasına rağmen 20 000 kadar işçi çalış: tıran ma ve Granz fabrikaları dışarda bir. kisim — işlerde Alman ve İngiliz firmaları le rekabete getirmektedir ler Macaristandaki — 3000 köyün 1000 tanesi elektirik lendirilmiştir. Birçok Macar liderleri, pan-cermanizme koarşı pan slavizmin — orta — Avrupada #ddetle kendisini hisseltire ceğine — kani bulunmakta ve burada askeri çarpışma lara mani olabilmek için or. ta Avrupada birbirleriyle iyi şartlar içinde ticaret yapan istiklâline sahib devletler bulunmasını lüzumlu — gör- mektedirler. Buralarda dolaşan İngiliz seyyahları, sık sık, İngilte renin Tuna devletlerinin çek- tği istirabı ve içinde bulun- dukları zâfi gidermek icin neden önayak olmadığı sua- liyle karşılaşmaktasırlar. Kültür Bakanlığı mecburi tahsil çağında olan çocuk- ların sayısını — vilâyet nüfus direktörlerinden — istemiş ve aldığı neticeleri tesbit et miştir. Bakanlık Türkiye nüfusu nun yüzde onunu mecburi ilk tahsil çocukları — teşkil ettiğini göz önüne almış ve bu takdirde 1,7C0,000 çocuğu okutmak — mecburiyetinde olduğumuz meydana çık mıştır. Bugün bu miktarın ancak Gönende 50 binden fazla çabuk da- gıtıldi Gönen, 23 (Hususi) Burada köy işleri iyi gitm- sektedir. Köylerin hepsinde ecza dolapları yaptırılmış birçok köylere de yangın söndürme âletleri alınmıştır Ziraat — memurluğu bu yıl çiftçilere S0 binden — fazla köklü Amerikan asma çu- buğu dağıtmıştır. Diğer ta- rım işlerinde de köylü ile yakından alâkadar olunmak- tadır. - Yangıl l:ıkııııınMi ne İmiş Vicdaniye mahallesinden Abdullah — oğlu Osmanın evinde dün — gece saat 24 de doğru yangın — çıktığını ve söndürüldüğünü dünkü sayımızda yazmışlık F Sobadan çıkan kıvilcim lar hayvan ahırındaki sa man ve kuru otları tutuş turmuştur. Alevler evvelâ evin saça- ğını sarmış daha sonra Be. kir oğlu Kadirin evinin ça- tıslaa sirayet etmiştir. İtfal l yenin yetişmesi Özerine yan- ginin Öönü alınmıştır. SRiamame e Piyankodan — Eğya İsabet edenlerin ikramiyeleri Çocuk Esirgeme Kurumu ile, Yoksulları Gözetme Bir liğinin müştereken — yaptık- ları piyankodan kendilerine eşya İsabet eden bazı kim seler bu hediyelerini henüz aldırmamışlardır. Evvelce verilen bir aylık mühlet bittiği için iki ku rüm bu müddeti 15 gün daha temdit etmişlerdir. He- diyesini almıyanların bu ta. rihe kadar müracast etme leri Tâzımgelmektedir. Aksi takdirde hakları sakit ola caktır wanlara münasip ikramiye “ve hediyeler verilecektir. 700,bini okula devam ede bilmektedir Geri kalan 1,000,000 ço cuk da okutulması gelen ekseeriyeti mektedir. Bakanlık, bu vaziyet ka- rşısında en çok hangi vilâ: yetlerin okul ihtiyacı oldu- ğunu tesbit etmektedir. Alınan neticelere — göre, birçok vilâyetlerde yeni ilk okul binaları yapılması için bütçeye tahsisat konacaktır lâzım teşkil et Sındırgıda Pehlivan güreşleri yapılacak Sındırgıda ön bir pazar günü büyük pehlivan göreşleri yapılacaktır. Gü reşler için şimdiden hazırlık lara başlanmıştır. Parti yararına tertip edi- len bu güreşlere memleke timizin tanınmış bütün pehli- vanlarının iştirakleri da temin, edilmiştir. Dolayısile güreş- lerin çok alâkalı ve güzel olaca ği umulmaktadır. Güreşlerde kazanan peh:- Hlivanlara başa — (70) baş altına (40) üçüncüye (20) ve ayrıca da bütün pehli ——— Doktorlar arasında tayinler Bandırma belediye hasta- hanesi dahiliye mütehaısısı doktor Raşit Riza Ankara belediye hastahanesi dahi liye mütehassıslığına, Vekâ- let seyyar emrazı sariye mütehassısı doktor B. Nuri Bandırma belediye hastaha- nesi dahiliye mütehassıslığına tayin edilmişlerdir. Edremit belediye hasta- hanesi namzet hemşiresi Pa kizede Mürefte ebeliğine ta- yin edilmiştir. —a n — Basrsr 24 Marl 937 ÇARŞAMBA Öğle Neşriyalı: Saat 12,30 Plâkla Türk musikisi 12,50 havadis. 1305 mühtelif plâk neşriyalı 14,U0 son. Akşam Weşriyalı: Sanat 18,30 plâkla dans musikisi 19,30 konferans ta yare cemiyeti namına Naci ye Toros 20,00 Nezihe ve arkadaşları tarafından Türk musikisi ve halk şarkı 20,30 Ömer Rıza tarafın- dan Arapça söylev, 20,45 Bimen ve arkadaşları tara- fırtdan Türk musikisi ve ha Ik şarkıları Saat ayarı 21,15 orkestra. 22,15 Ajans ve borsa ha berleri ve ertesi günün pro gramı 22 opera ve öperet . parçalı | 23,00 son. | Hazineden taksitle almış olanların taksit bede lerinin tecili hakkında B kanun çıkarılmıştı — Malif' Vekâleti bu kanunun tat! şekline dair yeni kararl! vermiştir: 25 mart 1931 tarihinde! evel, taksitle satılmış ga menkullerden akar olanlar tecili kanunu meriyete gi diği zaman kaç taksiti mış İse bu taksitlerin n f detlerine bir misli ilâve © nacaktır. Kısmen tediye © ilmiş taksitler bakayı de tecili cihe'ine gidil tir. yi Ayni müddet içinde m€? ken olanların 25 mart 19? tarihinden evvel hazin ' taksitle almış - oldukları | lerin akar addile taksitlef rinin kanunun akara müt allık hükümlerine göre lli kararlaştırılmıştır. Müştereken satın al olan bir evin hissedarlal şahısları bazan — mua; olmiyabileceği için bu evlerde mesken bulunmiş" hissedarlara biri oturd takdirde taksitler kanu meskene; ev akar — olari 4 kullanılıyorsa kanunun ra ait hükümleri tatbik nacaktır. 25 mart 1931 tarib evel taksitle almış iki evi de kiraya vi kendisi kıra ile başka ' evde oturanların, taksit V deli en fazla olan evi ken, diğeri akar cektir. Tecil üzerine tahakk? ettirilen taksitlerden müd? U ay başına gelenler - İf ay sonuna kadar mühlet * rilecek, bu müddet vermiyenler hakkında sillemval kanununun hi leri tatbik olunacaktır Yanlış kaydile satılan 4* ri menkul mallar satıdı tarihle irat getirmiyen vaziyetinde iseler bunlâ” taksitleri kanunun mesk' ait hükümlerine göre olunacaktır. Bu vaziyete F re tediye zamanı gelen ** sitler sahipleri tarafın rızaları ile ödenmezse o $" rimenkulün vergisi için *0 sillemval kanunu tatbik © linciye kadar beklenecek | verilmiyen taksitin, veri dolayı yapılacak icral 147 bat ile tahsili yoluna a lecektir. S Bir aylık mühlet için | sitten Falz aranılmıya' ondan sonra geçmiş zat” ) lar için yüzde 9 Faiz a" | caktır. z —K Bahar İçindeyiz Havalar son günlerde "| den iyiye ısındı. Birçol A Tarın çiçekleri açılmışt!!” | taraf tam bir bahar h& ç 30 plâkla sololar, | indedir. Bu yıl diğer dan çok erken olıri— valâr ısınmağa başlı L Bti