20 Mart 1937 Tarihli Türk Dili Gazetesi Sayfa 3

DanzigMeselesi Gene | Japon İşçisi Nasıl Ve Kaç Kuruşa Yaşar?7.. KÜ j — *ürette ifadan başka bir şey Meydana Çıkıyor.. Milletler Cemiyeti yeni bir hâdise ile karşılaştı. Son Rünlerin teessüfe değer hâ. erinden sonra ortaya çı- kan bu yeni mesele hiçte büyük milletlerarası müesse *İnin prestijini ve manevi Storitesini kuracak ve koru Yacak şekilde değildir. Öyle Rösteriler vardır ki mahiyet- leri bakkında yanılmak güç- tür. Danzig senatosu başka: ni B Greiserin Milletler Ce Miyeti karşısında biçte uy - Run olmadığını söyliyebile Seğimiz bir tavur aldı. Sena to başkanının gazetecilere rpı aldığı vaziyeti terbiye Hoksamı diyerek göz yum- Sak bile — serbest — bir tehrin — resmi — mümessi tinin konsey karşısında kul “iııdıiı lisanı hürmetsizlik © tavsif etmek lâzımgelir. B. Greiser, Danzigde nasyo- Dal . gosyalist makamlariyle | lletler Cemiyetinin yük sek komiserliği arasında me- | eut anlaşmazlık hakkında ye izahat — vermeğe davet edilmişti. Hâdise, Cenevre Milletler iyeti tarihinde eşsizdir. üksek komiser B. Stin Le “ler serbest şehir ana yasa Sinin — nasyonal — sosyalist İdaresi tarafından daimi su- | Tette ihlâl edilmekte oldu- | söylemekle — üzerine | vazifeyi vicdani bir Sapmamıştır Danzig sena. | başkanı ise açıktan açı B Muahedelerle kurulmuş nizama karşı istihfafını M'—ııımlr. O kendisini “kan ve irk Ü Almanyaya bağlı, talile Tit Milletler Cemiyeti talit * bağlı görmiyen” 400,000 İmanın mümessili göster Miptir. B. Gretserin sözlerine ba- h"ll Danzigdeki karşılıkla- 7a büyük komiserin demok- | Fatik Prensipleri ihmal ede bölümlü bir azınlığı bü Yük bir çoğunluk üzerine RNusallat kılıcı müsamabası Ve Milletler Cemiyetinin mü.- sebep — olmaktadır E.. Miller Cemiyeti karış ile 'Beak olursa, Almanya iz Polınıı arasında vasıta Ola Münasebeti temir etmiş n Şansölye Hitler ve Ma- ile Pilsudskinin himmeti hal yalu daha kolay bir h.l'ıîelll ır ."ıll"ırl selâmlar arasın töylenmiş olan — sozler Yonu B senatosunun reviz _.h.l.nııııeılnl ortnya koy & Alman kruvazörü İ İPzig, in Danzig limam- Ziyareti münasebelile B is in hedefi malüm bir Vra başlangıcı mehiye- bi |Wl Dümayişin! tekid ey r Grelserin Cenevrede diği istihfakâr lisan *he, Milletler Cemiyetine a yet verilmediği his Uvandırmaktadır. O bü- ler A'man milletinin Mi'let ..!Ş.mly kullan, 'etinden Danzig te kanının bir daha c—. temi Yede — gözükmemesini Din edecek birkarar bek- İğini Söyl. "-'mı. ylemekten cekin bu öğünmelerin hiç değilse bir ihbar değeri var. Esasen bir kaç zamandan beri milletlerarası bazı mah fillerde Almanyanın Avrupa istikrar politikasına — indire ceği ilk darbenin (Donzig) den geleceği kanaati var di Merkez ve şark Avrupası işleri Özerindeki bilgisi ma- lâm olan B Vikham Stid bu sabah çıkan Sunday Ta yınis gazetesinde diyor ki: Şantölye Hitler, Alman yanın şeref ve hürriyetinin Danzigin Almanyaya iade sinde olduğuna karar ver diği takdirde Avrupa kıta sının vahim buhranlar için de kalması belki de uzak olmıyacaktır. B Vıkham — Stide göre geçen seneki intihaptanberi Danzigde nazi nüfusunun ricatı, belki de Almanyanın bir e' çabukluğu ile bu ser- best şehri kendi idareleri a'tına alma teşebbüsü sebe- plerinden biri olacaktır B. Vikham Stid, Führerin Vaymardaki nutkunda şeref ve hürriyeti sulh şartları arasında gösteren sözleri ile Alman kumandanlarına Danzigde sevkedilecek aske- | vi kuvvet kadcolarının nazi teşkilâtı ile gösterilerek ha zırlanması hakkındaki emri- ni biribirine bağlı görmekte- dir. Bu ordnun yaz Danzige yerleseceği ediliyar İnkâr edilmez ki bütün bunlar ciddi endişe — verici mahiyettedirler. Polanya dışişleri içinde ümid bakanı | B, Bek, Polonya — Alman ya an aşmasına — ve Varşo va — Berlin münasebetleri | ne tam bir itimat göstermek- tedir. Fakat Danzig senatosunun bozulması Polanyanın üze- rine tehlikeli surette müessir olacaktır. « Vikham Stidin dediıği gibi Polonya Almanyanın pençe- si altına düşmekte uzak de gildir ve eğer deniz mahre ci olan Daszig kapatılacak olursa Hitlerci Almanya ile Sovyet Rusya arasında ve çok nazik bir mevkide kalâ caktır Bugünkü şartlar içinde de Milletler cemiyeti kendisine hiç bir yardımda bulunamı yacaktır. Acaba Almenyanın Lond- ra suallerine vereceği ceva bın teahhüründe, Danzigi is tihdaf eden muhtemel gir hareket âmil olmıyor. mu? Bu da vaziyeti büsbütün ağırlaştıran sebeplerden bi ridir. Londra Alman cevabının gecikmesi hoşnutsuzluk teza hürleri yaralıyor. logilizler. Almanyanın sulh meselesi — hakıkındaki samimiliklerine, umumi sul hu kuvvetlendirecek bir mi Hetlerarası işbirliğine Alma ayanın göstereceği- yardım pratik kıymetine pek güve- nmiyorlar. Diğer taraftan Almanlar da Paris ve Londra arasın daki münasebet — bağlarının vre plânı dahilinde sı İngilterenin karşısında ise tere arasında bir savaşın kuvvetli, fedakâr, cefa çek- | kaçınılmaz bir zaruvret hali- mesini bilir, ketten yıl maz, pişkin, ileri gitmiş. bü yük bir Asya milleti yer | almış'ır, Japon milleti!.. Zıraatı ile, ticaret ve sanayi ile, iktisa diyatı ile, devasa hamlele | bir riyle uzak doğuda hakim | olmak mevkilni geçmiş olan ı bu millet; daha çok şey is | temekte; meşhur. - Monroe | nazariyesine Asyada tatbika ve bütün Pasifikte Japon nüfuzunu tesise çalışmakta- [ dır Fransa için. bu — vaziyelt, hiç de müsalt değildir. Bundan #sonra, — o dahi eski ittifak siyaseline dön- mek zaruüretinde kalacaktır Esasen bu yolda çoktan yürümeğe başlamıştır bile . Zecri tedbirlerde ortadan | kaldırıldıktan sonra, — artık | kollektif. emniyetten bahse kalkışmak: Zaten — gülünç bir şey olur. Japonlar, bu faaliyetleri: | nin İngiltere, Rusya ve Am- erika iyi karşılandığını ve her taraftan mümanaat gö receğini takdir. ediyorlar Fakat, bazı — mahfellerde, daha şimdiden bir. Japon İngiliz ve bir japan Amerikan ihtilâfından bah sedilme başlanmıştır. Müte kait Japon bahriye zabitle rine bakılırsa: Yakın gelecekte, Japonya ile Amerika ve İngiltere ara sında savaş, mukaddardir. Bu adamlar, böyle bir savaş vukuunda 2 Japonların ve siyahilerin sayesinde — der- hal Panama kanalını tahrip de yazmaktadırlar. Ahiren diğer bir. Japoen zabıti de Japonya ile İngil —k_ı.—mııxıdın memnun — gö- rünmüyorlar. Vaziyet şimdiki halde ka- ranlıktır. Sunday Ekepres gazetesi nde çıkan bir haber vazi yetin bu karanlık vehame tidi teyit etmektedir. Bu habere göre Ingiltere hükümeti milletlerarası va edeceklerini; tuhaf bil şekil. | | astlâhsızlandırmağa | ki genel savaştan sonra Al- ne geleceğini iddia eylemiş | tir! Bu zata göre; ekonomik sahada aralarında — müthiş, amansız bir mücadele bulu- nan Japonşa ve İngiltere ölüm dirim — savaşı yapmak zaruretinde kalacak- lardır!.. Çünkü, İngiltere, Japonyanın iktisadi genişle- mesine ve yayılmı karşı en belli başlı bir engel hük. mündedir!.. Binaenaleyh, er veya geç bu engelin ortadan kaldırılması lâzımdır Japon zabitinin dediğine kalırsa: Pek yakında İngilte- 4e, Japonyanın Çindeki istilâ teşebbüslerine mani olmak istiyecek; yahut — Japonyayı veyabut manyadan alınmış — adalar üzerinde tesls etmiş bulunan ' J.pan mandazını kaldırmağa çalışacaktır. Ve — Japonya bunları kabul edemiyeceğine nazaran da, bir. Japon Amerikan veya Japon — İn- giliz harbi patlak verecek tir. Bu konferans meselâ iyi neticeye varmakla — da iş | bitmiş olmaz.. Arkada ikti ziyet karşısında — icab.derse Parlamentoyu yaz tatil dev resinde alelâcele toplantıya çağıracak tedbirler almış ve kabine azalarına da mem lekelten uzaklaşmalarını ri ca etn iştir. Vakıa bütün bun'ar ge- rileşmiş asâbın tevlit ettiği endişe gösterileridir. Fakat asla ıhmal edilme- e gelmezler. Bir yanda: İngiltere ile Fransa ne vaziyetteler? Vaktile, bir çok deniz sat vtlerini; İspanyol, Fransız, Hollanda ve Alman donan malarım birer birer tepele yerek denizlerdeki hükmü- ranlığı sayesinde çok geniş bir müstemleke imparator: luğu kuran İngiltere ile İn- gi tereden sonra dünyanın en büyük müstemleke impa- ratorluğu olan — Fransanın vaziyetleri ne merkezdedir. Kollektif güven sistemi, son acı tecrübeden sonra, Wlas etmiş sayılabilir sadi meseleler vardır. Bun: lar Japonya ile İngilterenin arasını herhalde — açmağa verecektir. Bu yüzden her iki rakip, (Rusya — Ame- riıka ve ve Holrlandayı) el de etmeğe çalışmaktadır. Hollandamın; - İngilterenin şarkta en kuvvetli — askeri ve bahri üssü olan Singa- pur civarındaki müstemle-: keleri itibarile bu iş üzerin: de tesiri meşbut olabilir . Japonlar, sanki her şey olup bitmişcesine — böyle bir savaş vukuunda - İngiltere- nin deniz kuvvetleri eğer | vâaktında Singapur da top- lanir ve Hangkongi tutarsa Japonyanın talit fena halde tehlikeye düşer; bunun için: Japonlar: İngiltrenin deniz kuvvetlerine ani ve nağıha. ni bir darbe indirmeğe mec- burdur, diyorla!?!. Diğer yandan da, yine Japonlar, (Hindistan) ve (Mı sır) da mılii ayaklanma ve tstiklâl lehinde şiddetli pro pagandalara girişecekler; İn gilterenin Çin filosunu teşkil eyleyen 4 5 tane hat harp gemisini batıracaklar; şim- şeklenmesine — bir darbe ile Hongkong ve Singapur şe hirlerine saldırdıktan sonra, Avusturalya yeni Zelanda ve Borneaoyu ele geçirecek lerini söylüyorlar!?! Yeni bu, Bahriye zabitle: rine bakılırsa; İngiliz donan ması ile Japon doenanması müthiş bir mücade yapacak. İngiliz donanması bu savaş tan mağlüp çıkarak sahayı Japon donanmasına bıraka- cak ve Singapura çekile- cekl; Ve .. Bütün bu dina- malardan, — çarpışmalardan sonra, İngiltere: (Eh, artık ne yapalım?! ) Diyerek Av usturalya, yeni zelanda ve Hongkongu Japonyaya bı rakıvereceklir. lıı_ıılmı bu savaşı kaybe derse Hindistan dahi kendi- —H —— a ll L Z Küçük toz için neler feda ediliyor? Bir İngiliz mühendisi, sı- hhi bir ev tipl vücude ge- tirmiştir Bu evin pençeresi ve ka piısı yoktur. Eve girecekler uzun bir. koridordan geçe. cek ve bu koridordaki ma- kine — teşkilâtı ziyaretçinin üzerindeki tozlardan bir ta nesinesinin bile eve girme. sine meydan bırakmıyacak - tır. Bu eva hava ve — işik gene hususi makineler ile temin edilecektir. Bir fen ve hayali roma- mı andıran bü yeni ev tipi, acaba lekâna elverişli midir? Bir tozdan kaçmak için ka pıdan, pençereden, balkon- dan, güneş ve tabil saf ha- vadan mahrum edilen bu bina ancak bir. acibe olsa gerektir sindeo ayrılmak mecburiye- tinde kalır.. Çin pazarları da ingilterenin elinden gi- der!.. Hele Hongkongun bırakı İması yüzünden, yine ingil: tere, Çindeki ticaretinin be- Hi başlı kapısını da başka sına kaptırmış — olacağından bu memleket iktısaden de zebun bir mevkie düyşer!.. Ve hepsinden daha vahim olarak da yeni Zelanda ile Avusturalya, Japonyanın eline ve hükmü altına geç- miş bulunur . Daha neler de neler!?!.. Tokyo sokaklarında son zamanlarda çok — işitilmeye başlıyan bu gibi sözleri sar. feden insanlar; — Beyhude vere kan dökülmesinin önü ne geçmek maksadile' — ,İn- hiltereye hitabederek: Uzak doğudeki müsremlekelerin den bazı yerleri kendi arzu. sile Japonyaya bır doğru olacağını, falan söy- lemektedirler. Bu yazılar ve fikirler, İn gilterede birer tebessümle karşılanmıştır! Fakat. Hol landalıları hayli telâşa dü- şürmüştür. — Bunl ların son zamanlardaki ikti- sadi hülül ve Damping siya setinden şikâyetçidirler Halbuki dokuma işlerinde kontenjan sistemi kurmağa mecbur kalan Hollandalıla rın bu tedbirinden ise yerli halk memnun, kalmamıştır?. Japonyanın bu emelleri karşısında — Avusturalyılılar da gayri memnun bir vazi yettedir. Avusturalya başve- kili, geçenlerde, buna dair bir kitap yazmıştır. Mumai- aleyh, kitabının son cümle sinir(...... İngiltere artık de nizleri hakimi; ve Japonya ise artık onun mutfağı de- gildir! . . .) Sözü ile — bitir mekte ve demektir. ki :. ( Genel savaşta, — Avvetu 1800,000 lira — ile ralya 60,000 Ayasturalyalı!... Eğer | kapılarımızın önünde daha müthiş, çok daha korkunç, öldürücü bir savaşın vukua gelmesini istiyorsak; müda fanmız için gerekli olan pa- Drayı bulmalıyız!.. ) Hülâea; — İngilterenin | istikbalde en ziyade kimden korkması lâzimgeleceğini, bu yazı bize açıkça göstermek tedir »| Ave Maria, Japon * 20 MART 937 TÜRKDİLİ ; SAYFA: 3 Hayat yetmişte başlar Amerikada bir altın kitab çıktı. Bunda hakiki hayatın yetmiş yaşında başladığı ld- dia ediliyor ve buna bir ta- kım misaller de veriliyor. Bu misallere göre: Komodor Vanderbilt, 70 1le 83 yaş'a- mı arasında kendi servetine aşağı yukarı 100 — milyon katmıştır. Kant, 74 yaşında antro polijği, Etik metafiziği, me- lekelerin çekişmesi — isimli eserlerini yazmıştır. Tintöretto, 74 yaşında 74 ayak boyunda ve 30 ayak enindeki meşhur. “Cennet, tablosunu vücuda getirmiş- tir. Lamark, 78 yaşında “am- udü fikarisiz. hayvanların tabil tarihi, isimli — büyük eserini tamamlamıştır. Verdi, 74 yaşında Otello isimli şahserini, 80 yaşında Falstaffı, 85 de meşhur Sabat Marter, ve Te Deumu vücuda ge- türmiştir. Oliver Vendel Holmes, 79 yaşında iken “Çay fincan- ları üzerinde, adlı eserini yazmıştır. Kato, 80 yaşında Yunanca öğrenmeğe başla- mıştır. Göte, BO yaşında Faustu tamamlamıştır. Tenison, 83 yaşında “Parmaklıkları ge- Çiş, pilrini yazmıştır. Titan, 98 yaşında Lepanto harbını tasvir eden meşhur tarihi tablosunu yapmıştır. Bütün bunları okuduktan sonra insanın hatırına acı acı gelen nedir, bilir misiniz Bizde otuz beşini aşan mu- harrirlerden çoğu artık yazı yazma devrini geçirmiş sa- yılır. fareler kuş gibi öler mi? Şikago Jovoloji bahçesi viüfettişlerinden — birisi bir gün bir fare — kapanından güzel bir kuş cıvıltısı geldi - ğini duymuş, — kapana bir kuş kustiığını sanmış fakat kapanı açınca bir fare ile karşılaşınca hayretler içinde kalmıştır. Bu kuş gibi öten fare, bahçesinin Jevoloji müfetti şlerinden doktor Sliye tevdi edilmiştir. Doktor, farelerin hepsinin de cıvıldama hassasına ma lik olduklarını fakat farele rin seslerinde — mevcelerin çok kısa olması, kolayca duyulmasına mani olduğunu nu söylemiştir. — Konuşan — kitap Bundan yüz sene evvel Braille tarafından yapılan icaddan beri körleri okutmak için yapılan en büyük ihti - ra son zamanlarda başarıl Mıştır. Bu da fonograf ve radyo | vasıtalariyle vücude getirilen | “konuşan kitab, lardır. 70,000 ile 90,000 kelime arasındaki vasati bir roman bu usul ile 10 12 yüzlü plâk üzerine alınmıştır Bu plâklar 18 dakikada çalınabilmek ve - dinlenebil - mektedir | — *Konuşan kitab, kütüpha neleri yapmak için Amerika- Dda 24 yerde tertibat alınmış- blür