17 Aralık 1935 Tarihli Türk Dili Gazetesi Sayfa 2
Ulus, un Dil Yazıları O TÜRK DİLİ İle İndo-Öropeen ve Semitik Diller Arasında Mukayese Dillerin bir kaynaktan geldiği- ni ilerı süren teorilere kısa bir bakış ve (Güneş — Dil ) teorisi ile (M. Hilaire ve Barenton) un teorisinin karşılaştırılması Dülerin ana kaynağını araşlırma yolundaki — ça'ışmalar #on asır içinde oldukça ileri gitmiştir. Pununla beraber bu yoldaki mukayeselere Türk dilinin orijnal varlığını karış: tırmayan Avrupalı âlimler, tam bir muvaffakiyete vardı klarını iddia edemezler Dillerin kaynağı bahsinde çarpar: : 1 — Monojenistler: Yer vüzündeki bütün dil'erin bir tek dilden doğduğu fikrindedirler. 2 — Polijenistlar: Türlü dil familyalarının ayrı ayrı vücut bulup inkişaf ettiğini iddia eder'er. Bunlar. bütün dillerin bir ana kaynağı o'duğuna kani olmadıkları için tırmalarını yalnız bir dil familyasının ana dilini ara- mağa hasretmişlerdir. Uv zümreye göre Ural — Altay dil- lerinin başka bir ana kaynağı vardır. İndo - Öropeen de- nilen dillerinin başka bir kaynaktan vücut bu'muştur; Ha- mito - Semitik denen dillerin kaynağıda başkadır. Biz burada başlıca dil familyalarının karşılaştırılması ile uğraşacağımızdan bu ikinci meslek'e meşgul olma yacağız. Birinci mesleğe bağlanmış olan monojenistler. dillerin hepsi bir tek kaynaktan geldiğine teori şeklinde kani ol makla beraber bu ana kanağın hangi dil olduğunda her biri başka yol tutmuştur. En son ve en yeni olarak bu yolda bir idiayı ileri süren fransız dilcilerinden M. Hilaire de Barentondur. Bu zat “Dijlerin, dinlerin ve haklarin kaynağı: Lorigine des langues, des re'igionset des peuples adı altında 1932 ve 1933 senelerinde Pariste neşrettiki ıki ciltlik eserinde Sümer dilinin Hiyeroglif ve Küneiform ya- zılarını analiz ederek, bütün dillerin Sümerceden doğdu. Bu teorisini ileriye sürmüştür. M Hi'aire de Barenton bu teorisini ispat için elde bulunan Sümer yazılarında buldu ğuna kani olduğu söz köklerinin geniş ve çok anlamları nı sıraya koymuş, bu köklerin türlü dillerde aldıkları bir leşme şekillerini -kendince doğru bulduğu bir yolda kar gpılaştırmıştır. Dillerin ana kaynağını Sümercede bulmak demek Tü rkçede bulmak demektir. Çünkü Sümerlerin Ürta — Asya- dan Mezopotamyaya göçmüş Türkler ve Sümer dilinin de onların birlikte getirmiş oldukları bir Türk lehçesi ol duğu artık tarihçe sabit o'muş hakikatlerdendir. Bununla beraber yalınız türkçenin Sümer İehçesini göz önüne almakla hakikatı tam olarak görmeğe imkân yoktur. Türk dilinin ik doğuşunu ilk ana kökün ve on- dan çıkan prensipal köklerin ana anlamın zamanla aldığı değişmeleri köke yapışan ve onun manasında nuanslar başlıca iki meslek göze yaratan ekleri ve bunların mana delâlet'erini araşlırmak lâzımdır. Böyle bir araştırma nericesinde Türk jenisinin bul duğu büyük hakikat, “Güneş - Dil Teorisi, ile ifade ve izah edilmiştir. M. Hilaire de Barentonun Sümer teorisiyle türk jeni- sinin doğurduğu “Güneş - Dil teorisi, — nifilolojik metot larında ve kelime mukayeselerinde karşılaştırmak iki teo rinin muvaffakiyet derecesini ölçmek için kâfidir Bu yazımızda iki teorinin fi'olojik metotlarını kısaca gösterdikten sonra fransız dilcisinin “Muhtelif dillerde at eşin isimleri Les nom du feu dans det diverses Jangues, başlığı altında yazdığı parçadan 10 dilde ateş mefhunu nu anlatan kelimeleri alarak birer birer ve sıra ile evelâ M. Hilaire de Baretomun etimolojik usulünde sonra da “Güneş Dil teorisinin metodunda analizleri göstereceğiz Hu iki etimolojik analiz sisteminden hangisinde isabet ol duğunu okuyacakların takdirine bırakıyoruz. M. Hilaire de Barentenun filolojik — metodu M. Hilaire de Barenton dünya dillerinin iptidai kö kleri Sümercede olduğunu bir esas şeklinde ifade ile iktifa ederek insan fikrinin ilk önce hangi Ana anlamı idrak ettiğini ve bundan çı- kan an'amları ilk önce na sıl bir sıra ve nizam altında ifadeye çalıştığım — araştır- maktan geri durmuştur Yalnız Sümer yazılarında görü'en tek beceli köklerli müteaddit manaların! hi | | olif ve künelform yazıların hallinden çıkarmağa çalışa - rak umumi mefhumları bu manalarına göre paçalamak yolunu tutmuştur. Güneş Dil teorisinin fila- İojik metodu “Gineş Di',, teorisi, in. san'arın şuurla kâinata bak- ktıkları zaman en vel anla yışlarını tahrik eden ve bu “TÜRKDİLİ ? Şundan bundan 0000100000800000D0RECA: * 4 zullah hocanın Pamuk ve | Dipek Ttekoltesi hakkında heyanatı Türkistanda pamukçu'uk tarihinde görülmiyen — bir muvaffakiyet bu yıl başarıl mıştır. Tar'alardan iki ay içinde 895,000 ton pamuk toplanmıştır. Bu yeküân ge çen yılın iki aylık hnudmdnnw | 177,000 ton fazladır. Sov- ! yetler birliği merkezi büro | lerine tes'im edilen bu 895,000| ton pımuğun yüzde (0 v | birinci nevidir. Bundan ma ada Özhekistan bu sene 9,000 ton ipek kozası elde et- miştir. Bu miktar plândan yüzde 10 fazladır. Türkistan çiftçisinin refaha doğru yü rümesi bu yıl davar mikta rının yüzde 17 artışından ve görülmektedir. Orta As ya endüştrisi yıllık p ânı on ay içinde ödemiştir. Eve'ce hektar başına 18 14 sente- ner pamuk alınan Özbekis tanda şimdi yeni usul!'erle hektarda 30 35 sentcrer pa muk alınmaktadır. Münbit yerlerde bu miktar 50.-52 sent.nere çıkmaktadır. Bu muvazi olarak Özbek ç ftçilerinin (Kolhuzcularının) günlük kazancı 15 Rübleden 25 Rübleye çıkmıştır. İkra- miyeler ve müsabakalar'a günde 100 150 kile pamuk toplıyan işçilerin sayısı git- tikçe artmoktadir. Pamuk geçen sene pılânına nazaran 90,000 ton eksiktir. Bu sene bu miktar iki misli fazlasile kapatılmıştır. Çünkü daha | henüz toplanmıyan binlerce ton pamuk tarlalardadır. ve toplanmaktadır. Plâtin yerine yeni bir ha- lita Moskovada orak — çekiç fabrikası direktörünün yap tığı çeşitli sonuçlar sonunda 130 ) derecesi hararete de- vamlı mukavemet eden ma- den ha itaları bulun muştur. Buların biri de yüz- de B0 ni demir yüzde 20 | si kromla alüminyomdan yapılmış bir halitadır ki bu- na fikral adı verilmiştir. Bu- ndan yapılan teller 1000 de rece hararette 3000 — saat mukavemet etmiş ve bu ha , raret altında çalışmıştır. Me- gapir adındaki diğer bir ha- lita da 1300 derecei hara retten yukarı derecede de erimemiş ve bu suretle bu nun çok pahalı laboratuvar aletlerinde plâtin yerine ku- | Manılması kararlaştırılmıştır. Megapirde mahtelif nisbette , demir,krom ve aleminyom- | dan ucuz o arak laboratuvar aletleri elektrik sobaları fi- an yapılacaktır. Bunun fiya- ti plâtine nazaran 200 300 defa ucuzdur,. anlayışı sesle ifade ihtiyacı uyaedıran öbjenin “Güneş, olduğu esasiyle başlar. “Güseş mefhumunun in- san dimağında uyandırdığı önce konkre, sonra abstre mefhumları da, “ışık, sıcak- hk ateş hareket imlidat, zaman, mesafe, su, renk ses, esas sahip, Al'ah, yükseklik, büyüklük kuvvet, kudret ..,, Ana - fikirlerinde toplar. (Sonu var) - y C. H. Partisi Kamun Kongreleri Bitti. Kayabey kamunu pazar uı'nıı'îı_kş'ıiır Iıbııııasinî Yaplı, Memleket hastahanasın'ın yatak adedinin çoğaltılması /.ı dilekler arasında C: HL Pati — Küynbey kamun kongresi pazar gü nü akşamı Parti kurağında Hasan Kaptanoğlunun ba- şkanlığında toplandı Önce yönetim kurulunun bir yıl içindeki çalışmalarını gösterir ve yeni sene bütc- esi okunarak umumi heye tce onaylandı Bundan sonra şehri ilgilen diren dilekler üzerinde fai. deli görüşmeler yapı'dı *Kararlar verildi Memle. ket hastanesinin yüz — kırk yatağa çıkarılması, bazı çeş melerin ve kaldımların onay- Idm*an | Bölgesi yeni futbol kurulu ı SEÇİMI Şehirimiz İdman — bölgesi | futbol kurulu ötey gön yap- tığı fevkalâde bir toplantı sonunda iİslifa etmişlir. Bu- nun üzerine heyet arasında yeni bölge seçimi yapılmıştır. Bu seçim sonun- da yeni futbol kurulu baş umumMmi kanlığına Güçten Sü'eyman Örmen, üyeliklere Birlikten Lütfü Yağcılarhoğlu ve Hik met, Yurttan Hulki Kara- han ile Münip Kuyumcuoğlu | ayrılmışlardır. Yeni futbol kuruluna ba- şarı'ar dileriz: Markez - mol direktörünün emri geldi. Sağlık ve Sosyal yardım bakanlığı muhasebe direktör lüğü birinci mümeyizliğine atanan diğerli Malmüdürümüz Mehmet Ali Onürün — alan- ma emri İlbaylığa gelmiştir Defterdarımız — ilbaylıkça taktir edildi, Defterdar Pehçet Erdoğan ilin aylık tahsilâtını yüzde elliye çıkarmak —husüsunda gösterdiği gâyret ve faali yetten ötürü İlbaylık maka- mınca laktirname ile taltif edilmiştir. Kendisini kutlu larız. Ykosulları gözetme birliği yararına konser Önümüzdeki perşembe gü nü akşamı saat sekizde Ha- | İkevinde yalnız bir gece iç in yoksu ları gözetme birliği | yararına İstanbul radyosun un tanınmış okuüyucuların dan Cevdet ve arkadaşları tarafından bir konser veril - ecektir i Bir atanma hulunmaktadır, Tanınası, Çayderesinin kapa- tılması dilekler arasında bu lunuyordu. Kayabey — ka mun yön kurulu şöylece ku: rulmuştur; Haşım Üngör, noter kâti bi Mustafa İlilmi, Süleyman oğlu Mustafa, — Necmetdin yağcı, Kadir oğlu Yakup. Kayabeyin yeni yön ku- ruluna başarılar dileriz. Kamun kongreleri bitmiş bulunmaktadır Gerek ocak ve gerekse kamunyön kurulları yeni se- ıııı faaliyetlerine başlamış bulunmaktadırlar. Manyas Kamunu köylerin- den birinde öteygün bir hiç yüzünden bir cinayet iş'en miş, bir genç adam acıklı bir. şekilde öldürülmüştür Bandırmanın Manyas ka mununa bağ'ı Mürvetler kö- yünden Sarı İbrahim oğlu Yahya çavuş sabahleyin tar- lasına giderek çiftini sürme ğe başlamıştır. Yahya çavuş, ] Vaka şöy'e olmuştur: Aıttırma ve ekonomi haf- Tası Erdek, 14 (Özel) Bugün saat 14,30 da ilk | okul talebesi, hükümet ve | yray memurları, Parti, te şekküller ve bütün halkın “iştirakile Cumuriyet alanın da büyük bir pılmıştir. Toplantıya marşile başlanıldı, toplantı. ya- Cumuriyet bundan sonra ulusal — ekonomi ve arttırma kurumundan Mu ammer ÂAğan yerli mallar hakkında bir söylev verdi. besi ellerindeki da levhalarile şehir dolaşmışlardır. x : ; : : Açık bulunan Ömulıı'ıy kamunu tahrirat kâtipliğine | Cevat Saltık atanmıştır. « Bundan sonra oku'a tale | propagan- | li ilçesinin adının “Meriç, e içinde | çevrilmesi icra vekil'eri he- Birinci Kânun İ7 İskambil Masası başında bir - genç diğer bir genci ağır yaraladı Dün akşam İzmirler ma hallesinden İsmail oğlu Mus tafa ile eskici Kâmil, deli Mehmet oğlu İsmailin kah vesinde iskambil — oynarlar ken aralarında kavga çık mıştır. Bun'ardan — İsmail — oğlu Mustafa yanında taşıdığı bı- çakla eskici Kâmili karnin dan ve sol ko'undan ağır su- rette yaralamıştır. Y hastabaneye kaldırılmış suç hu da yakalanmıştır. Fazla içenler Dün Yeşilli cami yanında İstanbullu Nuri oğlu İsmail ile İzmirler — mahallesinden Cemal oğlu Cahidin Ffazla sarhoş oldukları görülerek yakalanmıştır. Genç Bir Adam Tarlada öldürüldü. işi e uğraşırken ayni köyden Bacanağı Eşrefin hücumuna uğramıştır Eşref Yahyayı feci bir şekilde tabanca ö'dürmüştür Katil cinayeti işledikten sonra izint — kaybettirmek için hemen kaçmıştır. Fakat cinayeti haber alan Jandar ma derhal faaliyete geçerek Eşrefi kasa bir zamanda ya- kalanmıştır. Cinayetin sebe- bi henüz belli dağildir. Erdekde — Üt küpeklere karşı mi- cadele açtı. Erdek. 14 (Özel) aytarı- mızdan) — Bura özel mu hasebe işyarı İsmail Akgön Ayvalık özel muhasebe iş- yarığına atanmıştır. Son hafta içinde kuduz oldukları şüphe edilen kö- peklerin ısırma vakaları ço- galdığından uray sıkı tedbir- ler almıştır. Bunun için sa- hibi olan köpeklerin boyun- larına tasma, ağızlarına da birer maske konması, aksi taktirde başı boş köpekle- rin öldürüleceği ilân edil- miştir. Kavaklı ilçesinin adı değişti. Edirne iline bağlı Kavak- | yetince kabul edilmiştir SENENİN EN SÜYÜK MUAZZAM HARİKASI KLEO PATRA BÜYÜK BALA OLARAK © Perşembe akşamından itibaren ŞEHİR SINEMASINDA GÖSTERİLECEKTİR. YERLERİNİZİ ŞİMDİDEN ALDIRINIZ. BARRRKAR AAA SADAİRMAĞRI BAA BAA BAA SİZA P—*&’th&â&ğ $ Ş |(iLİMİZDEN HABERLER)|| £ — | Özbekistan başbakanı Fey- | N
