30 Temmuz 1935 Tarihli Türk Dili Gazetesi Sayfa 2
Ker ; (kırşahir ) : HALK BİLGİSİ.. K rcen Kü NÜ d AÜÜ verdirn d ni Türkiye Etnoğrafya ve Folklor Sözlüğünün gereçleri Yazmanı: M:s Şakir Ülkütaşır - 9 çengilerden — bir tü- besi erkek kiyöfetine — gir- mek sürctile oyün kadınlar tarafındun da oynarılır. Oyu- anun erkek ve kadın figür!le ri başka başka - olduğundan kalın, erkek k yaf tine gir. mek mreburiyetindedir. Er- keğ n Jahu küvvetli, cesur, kod nın daha nazik ve uta ngan bir pozisyonu vard r. Böz: figürleri beraber yap: tıkları halde bozılarında, bi Ihassa atlama numaraların- do, erkek ve kadın ayrı ay mı oynarlar. Aç kepi ayunu- na refiket eden — türkünün bazı pırçaları şunlardır Çaha da yelek ek olur eivahım aman Çirkin seven dert olur ejvanım amon Ssverisen gözel sev ölüyon Gözel merhametli olur Hanım han m zarif hanım Halın hatırın soralım Anandan izin alalım Bu gece bizde kulalım — AÂra nağime Uzunkavak no uzırsin boşuna #ğanın aman Hiç sevdalar gelmedi mi başına ölüyon aman Elim gaydı dilim gaydı Ağam zerhoş ne tez aydı Bu iş böyle o'mayaydı Açk| 1) Damircilerin bal. tanın deliğini (küplengü) aç Up geanişletmek için kullan- dıkları bir türlü aygıt 2) hamur açmağa mahsus ok lava (yozgst) Açkı makinesi Debı- glunmiş malın yeni derinin yüzünü cılalamağa yarıyan kalın çamlan — yap İmiş yü- vak şeklindeki aygıt. Dori özerinde kosik kesik çarp- malar? yapırak malı parla. fur, Açmek_ Saltranç ve dama oyunlarında bir taşı feda et. mek Açmaz. Satranç ve dama oyunlurında karşıkinı şaşır tacak oyun; şahin mat ola: cak bir vaziyette kalması 2) Dalavere şırlıma. 3) Yaramama, uygün olmmaa «orası bizi açmuz» Açmaza gelmek. 4! danmak, tehlikeye — girmek, hileye düşmek. (Bibliyogralya: Yukardek i- laro ilâvetenSamsun Argosu M Şakir, 1932; Balıkesir Doğum görenekleri ve çocuk Muallim A. Özman, Türk Dili yayınlarından — No: 4. 1935; Şarki Anudolu türkü ve oy- anları Mubmut — Rog p, korsirvatuvar yayınlar nıdan 1929; Anadolü holk türkü leri ve oyunleri — Sadi Ya ver, Karadeniz Ereğli mec- bile. şa muası, sayı 5-6-1931 Z £- ranbolu kasaba ve köy dü günleri S Yaver, Bartın gezetesi, sayı 3ÜT - 369, 1934 ) ADADİYOZ çopkın k lıklı uçarı, kopük kıyafetli ADA DÜDÜĞÜ — kaval, miy ADAĞINI KESMEK Henüz ;ğun yürümesi sesacee” adaklamığa — yoni ilk d (a yürüm ge beş'ıyan çocukla- rın ayakları kösteklererek sık &k düşmesi üzerine ya- plan bir halk törüsülür. Bu nüun için çocuğun uyakları bit sicim ipliğin| birbirine bağlandıktan sonra, çocuk birisi tarafından kopılıp ka çorlır. Kaçınlan bu çocuk iliğer biri tarafından yaknla- | nurak ayağındaki ajcim kes- ilir yapılan bu törü ile ço coğun &k &k düşmekten kurtarılmış olduğuna inamı: lır (bık: ayak kesmek, ayak kösteğini kesmek, — köstek kesmek| ADAK udak, kutsal Din bir ş.hsa hangi bir dileğtin olması iç- yapılan tanı- bir şeye her in adı söylanilerek nezir ve nezir edilen nesnedi Bu törü, bir kısmının zaman- la kendiliğinde » ve bir. kıs- davlet kınunlarile | mvnın « ortadon kalkmasına reğmen | yine halk arasında yaşamak- | tadır. Adak, bilhassa kadın- Dır arasında daha önemli bir özgülük gösterir. n ad oğı yaptırtocak sebepler ka- dınları duha çok meşgül e- | den ş 'ylerdir. Meselâ, bir oğ. Tan çocuğa olması, kalık ki zınin kısmelj çıkması. çocu gibi yeli muhallenin yoksulunu doyurmuk, yine yedi yoksu lun geydirmek, yö- di dedeya mum dikmek hep işlerde sırtın kadıntâr turafından — ekilüp yapılan adaklardır Aadaklar para — vermek mum dikmak — ve dağ.tmak horoz, tovuk. koyun, sığır kürban etmek süretile yopıld ği gibi kuran okumak yasin okumak, hatim mek ve İkutmak gibi şeylerde yapılır. Ad ği | icop ettiren sebeplere gelir.. | ce: Bunlarda, belli başli ol muk çoçuğu olmak, yaşamak, yürümek, bir haıs- tılıktan kurtülmak — (Böyük küçük) bir F-laketi hayırlıs - yle atlatmık, bir işa girmek bir kızın kismeti — çıkmak, | keçi Andir- mevlutl üz 're, bozçtın kurtulmak, bir. evi başarıp — bitirmek. yağmur yağmuk, eskerde — bulunan biri salimen dönmek — gibi şeylerden iburettir Adaklar nler, evliyalora udandığ. ği yatır denilen ere bi kutsal tondan töş ve ağa çlurada adanır. Meselâ, Sinop ilinin Gerze ğt | şeh Hüseyin köyünde aSatı taşı» dönilen ve kutsal tan:- | ilçesine Tan böyle bir taş vardır. Ma: huzu hor şehrin, her kasa benin, hatta bor köyün bir yatrı yörüyen dedesi hüla sa adak udapacık vardirki bunların yerleri şımdi ye der gilerde ç.ken bu betk.lerde İ ı geçönlerinin Büyısi (B h: faş ve ağa kadar türlü gaz-te ve 1 yüzleri bulur yotrlar, kutsen! çlar| İstanbuluo sümbül, &fe ndi, merkez elendi, karı ci | ahmet ve eski marif nvcurc- ti altındaki tez veren babas pek meşhurdur. Salkımlar: A ğaçlar Boy boy, çeşit çışit ağa- çlar bilirim. Baş hucıııkn rın yıldızlarını doğru vermiştir, kimi,. Kimi, yüklü dallariyle eği- miştir toproğa. Kimi vard r; kalın, kocsman gövdesi va geniş yapraklariyle gölzede bıfakır bir nı. - Ben, hangi a gölre bilmem oğ'unun hsan buruda; bir. adam başka sözünü Ve yine, elme, istememo anacak d de, sâyeban olüyümn kli kl; kılıbk bir sözden ysna lâf açmık hiç iate miyorum hm, «sâyeniz- Ağaç varılır, odun ile 1si- nir ve olununu - kulları r z. Kimi vardır; yemişile doyu rur bizi, Ve yine ağaç bilirim; çi- çekli dallarının görüsü kokusile lüks bir vitrin önü- ve ndeki hayronlığı duyarsınız # 3 Ağıçlara benzetirim: adam oğullırını K vak, yalnız bir çalımdan başka özü olmayan ların sembolik kale dir; ba nu, göre,, Yemiş veren ağeç lur, entelleptüel bir kofana mn yüklüğünü düşündürür Bununla — demek yorumk Adam oğulların ; iska- mbil kâatları gibi, sayı ba- kımındın as, vale, 10 lu di istemi Dye sırnlara koymak gerektir e ae Ağ çler benzer, Yalnız. bir başkalıkta vak değtildir, bu iki nesne sında AğıçlarIn jusanları ayırar yörinden oynumak gibi tabi at tariflerinden başka banzememezlik; hirinin omuz ları üstünde aydınlık bir ötekinin taş - Hra baş taşınması maması M. N. Küçük haberler: | Kırtasiyeciliğin önü alına çak, Devlet dair y)lerine kırtasi- ye işlerini — basitleştirmek için bir talimatname huzır- lanacaktır Bir taljmatname hazırla nacaktır. Yakında Başb.ku olik müsteşerinin bi şkanlı gada bütün —müsteşarların iştirakile — karulacık — olan komisyon bu işle meşgül olacaktır Boru F.hrikası kuru'acak. Ankorada belediyeler im- ar heyeti top'antılarına buş lamiştır. Heyet memlrketin birçok yerlerinde su tesisa- tına İhtiyeç olduğunu göz ösünde tutorak — berşeyden önce bir boru fabrikası ku- rulmasını Önemli bulmuş'ur Yeni gelen göçmenler. Sön günlerde anayurda n göçemenlerin suyisı giltikçe çoğalmıktodır. Bu hafta — içinde Köstencedi n yüz on aroba yöçemen gel miştir. Bu göçemenler yan larında hayvanlarıpı ve ta- de getirm ' şle- rum alet'er rdir toprak parçası « 'nsanlara | » YURRRRKE N CA EREERANKR KK MK ! * Halkevinde. Cuma Günkü M - Biyeziye ve yabenci diller kurslarına gençler - büyük bir ilgi ile devam ediyor, H İ<evinda verilmekte olan ğu d dan büyük bir ilgi ile takip ar gönçler tarafın- edilmektedir Evelce açılmış olan iki İnzi izce, bir Alamanca, üç riyaz.ye kursundan — b. şka bugün birde Fransızca kur- su açılacaktır. Bu kursa şi mdilen kırk altı talebe ya- zİm ştır. Diğer kurelara de vam etmekta — olan talebe tdedini de bildiriyoruz: logilizce az bilanler kur- suna öltmiş altı, hiç yenler kursuna yotmiş y Alamanca kursuna bilimi- yüz on alb, rıyaziye birinci snla yetmiş iki kinci sınıfa kırk | üç, öçüncü sınıfa da kuk bir tulebe etmektedir. | Bu ders'arle gençlerimize ci- dden yararlı olan Halkevim devam izi övmeği yerinde ruz buluyo Sürel komisyonun kararları, İl sürel komisyonu dün belli olan taplantısını yap. mıştir Sürel komisyonu Bandır- ma, Elincik yo'unun 38-42 kilometre arasındaki kısımı. fin ve yino aymı yolu 1 sekiz ile on kılometre arasın.n ta Akk Mafiyas yo lanu Kulukköyü eivarındaki iki buçuk kilometrelik par. çaya kaldırım Bahkesir - Bandırma yolun- da kirk âltiıncı kilomet. reye kadar — olan yo - lan bozük yörlerinin — ve Y6 6000; 94 400 kilometreler arasındaki kısımların tumiri- mir.ne, yapılmasına ne, Sadırgı yolunun Kasa- ba yanındıkj tamamlanmı “yan altı kilometrenin yeni den yapılmasına kurar ver miştir Ayvalık, Edremit na ait keşifnamesi Bayındı rlik dajres tca tunzim edil mektedir yoller Gözn ilçebayı Löylerde ha- va kurumuna üye yaz'yor. Gönen, (Üzel) aylarımız döon) — Gönen ilçebayı Aslan Posta ve telgraf d.rektörü jle yanında Gönen i'çesi öğ- retmen ve ilçenin hava ku- rumü sekreteri olduğa hal- de (hava tehlikesini bilen. yözmak Üzire köylere — çıkmıştır. Köyler ahalisi kendi isteklerile 8e vinerek (hava tehlikesini bi. lenler üyelikler'ne yazılmak- Köyler halkınn hava an bu bağllık- karşlanımıkta ler) üyeler tadir kurumuna o Lıri takilirle dir. (Uava tehlikesini biten ler) Gören ilçbayı yanında — mu- tad kimseler olduğa halde ilçenin bütün köylerine gi- | decektir. üyeleri yazmak üxsere l Bölgem 'e biritele Bölgemizin A. kömesi üst geleni İlmanyardu ile B. kö- mesi üst geleni Edremit (d. manyurdu takımları arasın. daki finallık m çi cuma günü Ali Hikmet sitadında yepılmıştır. Tiribünler tem amen dolmuştu. Maça saat on yedi buçuk- da İlmangücünden Saminin idaresinde boşlandı. Har iki tarafn mütekabil ve müvazeneli oyunu birin- ci haftayında sıfıra — karşı &fra nihayentlendi — ikinci haftayımda Edremitliler rüzgür altına gelmiş; Yurt lular da hasım kalesini da ha fazla sıkıştırmağa baştı. mışlarılı Nihayet jilk olarak Celâlin daha sonra da İrfanın attığı birer gol ila Yurtlular sıfıra karşı iki aıyı ile ga- Lp ı:#ldıln Eksik Ekmek: çıkaran firıncılar, Altı firinci eksik — tavtıda ekmek çıkardıklarından uray (Belediye) komisyonunca ce, zalandır.İmışlardır. Parti Başkanımız hügün gelecek Bır kuç gün önce İstanbu- la gitlmiş olun Parti Başkanı mız B Lütfi Kırdarın bu- gün şehrimize gelmeleri ba- klenmektedir. Bayan Sabiha Görkey An- karaya gll Bir müddettenberi şehri- mizde bulunmakta olan Si vas saylavı Sabiha Görkey dünkü — traenle — Ankaraya gitmiştir Bıyan Sabiha Görkey yü- kında yine şelirimiza dâne- cektir B. Mithat Kemal, Van vali muavinliğine uta: nan B Mithat Kamal dün | memuryet mahalline haro ket etmiştir Ankara, 29 (Özel) mezuoları ahınacaktır, — M GO G G G aa me NE HUU AUA EEEEAE N GP HL EE GG EE EE SAA U SA GA AY ERGEE ; ŞEHİR VEİLİMİZDE - İk okul ö retmeni ikeh liğe (müfstişliğe) torfi etmiş olan sekreterlerin kaçı, almakta oldukları aylıkla yenıdmıll ol liklerine geçirilec ktir. Bunların yerine İdimasoyurdu * Edremit takımı ldı. oyun oynadı. BOyH rinci haftıyımı l.orlİ'*L bitirdi rüzgür alt yorulmuş olmaları net Bılikesir Iılıııny"w*î ablukası altında . sa da kalecinin yorlld' tarışları ile daha bü, sayı ile mağlüp oli kendilerini kurtırml!ı ları Her iki uıhmın şut çekemediler. K nde boş yere pas yapti görülüyordu Bu oyunile Rılml""# yurdundan gelecek J el #yi ümitler — besledil ğ söyliyebiliriz. K İlimiz 935 bö'ge birincit olan Bulıkesir İJmany” gençlerini de bu gü'b:’.—»' — Finden ötürü katlular Orta — W' Kültür Bakanlığı "':_f drisatın ders program” hazırlamak için M arasında bir anket a0f Bundan başka bu i$ Wk.;' rıca birde komisyon muşlür. Bu komisyof zümrelerine göre ©!" Je ayrılmıştır. Bu encümenlerde yat, folsafe, tarih, :'r',ı- riyariye, fızik. kimyt bancı dil gruplı"l”ug'f redat programlar! ndılıııhulır Edrııııdın yeni 'W çlü... at Edeamit, (Aytarım! # Ça Yeni İlçebayımıt Öner v drittin dün Akçay "'w.,ı.. lerek vazıfesine bü$ 8 Gönende şiddetli yer * Uönen, (O.,ı..,mıııl"", 28 Temmuz pnıı' gmet” saat dördü kırk iki ..' nendu ,ııldııtlı bir. 9 ,ı, jf sıntısı olmuştur ie ıdan halk korku £ çk nti Hoçbir zayiat v& 3" ı" İlk okul z Sakteteri kimler olabilecek? edebir Atatürk *” K
