14 Temmuz 1935 Tarihli Türk Dili Gazetesi Sayfa 2

AĞ BAYFA 2 ' HALK BİLGİSİ.. senanest YennaRUURENNAA MA CA KURKAKRRER AM N ıııııııııııııııı—ı:ı Türkiye Etnoğrafya ve Folklor | Sözlüğünün gereçleri Yazmanı: M. Şakir Ülkütaşır. -T7 (Bibliyoğrafya: Maraş, Si nop ve Samr sun Folkloru üze- rine oraştırmalar - M Şe- kir, 1915 - 1933: Ana Dil den Derlemeler I.— Refet, | H. Zübayr, C H.P. yayınların dan, Ankara 1932; Tarama Dergisi - SDAK yayınları ndan, 1934, İstar bul; İstanbul Argosu ve Halk tabirleri- M. Halit, İstanbul 1934; Musavver Diretül Moarif - A, Seyde, A Raşıt, M İzzet ve M, Tö. yye, cilt 1, İstanbul, 1932; Boktaşilik ve Edebiyatı - B Atalay. İstanbul, Dovlet ma tbhası, 1340; Cenupta Türk- men — oymakları - A. Riza, 4 cilt, 1932 - 1£34; Safran- boluda göçebe aşire ler - A Baha, Bart.n gazetesi, sayı 342, 1932; Anadoluda Oğuz Dustanı, Abdallar - Atabeyli Naci, Ün Mecmuns, sayı 5 7, 1934, Bektaşi Şajrleri S. Nüzhet, İstanbul, 1930: Safranboluda ve köyler.nde | ailes M. Enver, Ilalk Bilgisi haberleri, suyı 39, — 1934; | Gazi Antep — oyunları - £ Sıdık, Halk Bilgisi haberleri, sayı 41, 1934; Ankara Bu- dün Bilgisi H. Zübeyr Ankara Halkevi yayınlarından No. 14. Ulas Basımevi, 1935; Türklerin yaşayışı - Seylan | Dede, Türk Dili gazetesi Balı- kesir, sayı 2056, 1933; bun-| lardan başka büyük — Türk | Lügatı, Lehçei Osumani, Ka- masu Türki gibi belli başlı Lüğatlar| Acarım eskiyim oy- Uunu., Krşehir ve dola- yında oynanan bir çeşit ço- ve cuk oyunudur. Maruf «<esir almoca» oyununa — benziyen | bu oyun, beöşer ve yedişer | kişiden ibaret on veya on dört çocuğun karşılikli iki ı takım ve ayrı iki cephur te- şkil etmelerilea oynanır, Her takımın bir kolesi vardır. Birinci kaleden çıkan çocuk L ikinci yani kurşiki kaleden | kendisinden sonra çıkan ço- cuğu sürütle koşsrak — vuür- mağa, esir almaya - çalışır Tutabilirse — vurur; — tutulan çocuk ta oyundan çıkar. Üy- un, kölelerden birinde çocuk kılmayıncıya kadar bi sü- retle sürer ve sonra tekrar | hinır. (Bak: Esir elmaca). * | | Acı. Beli; # Acı soğan, kuru ekmek, * Acı soğan yimedim ki ağzım koksun ı # Acıyon uyumuş, acıkan | uyumamış — * | # Acı acıyi, sü sanciyı W gidevir (bı stırır, savar) | * Acı ac yi bastirir | Kukuk acısı — Kiş, ı ük. Acısını acı çıkarma Elden çıkm ş, kaçırılmış bir fırsatı tekrar ele geçirmek; öcünü almok, hıncını cıkar- mak Acı dil. Acı dokunaklı söz: azıar, çıkığş #tAcı söz insanı dininden, yılanı - deliğinden | tatlı söz çkarır Acı geyrek. Mide bozu- kluğdndıııı hasıl olan gıiım, j mide rahatsızlığından mey- dana gelen ekşime, tahmei mide, Acı patlıcan. Hayırsız, fena tabivtli, zarar verici. #HAcı patlıcanı kırağı çal- manz (vurmaz) Acı tepeden çıkmak. Çok etginmek, üzülmek; çok eziyet çekmek Açamak. Aydın ve do- layında «kaçamak» denilen yimeğin yorsel adı. |Bak: Ku çamak| aç başı. Çekil. git, uza- kluş, defol; çek arabanı, kır arabanı aç - tok oyunu.- Bı- Lkesir ve dolayında oyna- nan bir. çeşit aşık oyunu. düur. Bu oyunda çocuklar, bir halka teşkil etmek su- retile, yere otururlar ve sı ra ile birer oşık atarlar, Sı- | rası gelen bir çocük tarafı- ndan yere atılan aş k «tokn Tayare Piyangosunun talilileri. İstanbul, 12 (Özel) Ta yüre piyangosunun keşide sine bugün de dovam edil- | miştir. Koztanan numoralır şunlardır 50 bin lira 8256 numaraya çıktı. 20 bin lira 28600 nu maraya, |Z bin İira 7583 numaraya, 10 bin lira 4905 No ya isabet otti 11736 ve | gelir ve yörde de — tok | duran — bir. aşik — bulu nürsa, bu oyuncu onu ve attığı kendi aşığını yut- muş, kazanmış olur. Bazan atılon aşık dingilik yani di kine durur. Bu takdirde sıra kendisinde olan çocuk din | gilik duram bu aşığı kınttı- rır, yani aşığı dibinden vü rur. Eğer kendi ap ği ile kın türdığı aşık aynı şekilde me- selâ uAç» gelirse çocuk bu- nu ve yerde aç duran büş- ka aşık varsa onu da alır Üyün bu süretle devam ed- er, |Bak: Aşık ve aşık oyun ları) açık ağız- Abdal, bodala, sersem. Eşkin. At yürüyüşlerin- den biridir. |(Bak; At| | açıklarlivası. Işsiz, gü- çsüz; kaldırım mühendis açık gelmek. Uzak ge çmek, yaklaşmamak açıl kilidim açıl oy- UNU. Küçük çocuklarca oy- nanan bir oyundur. Bu oyun 4 6 çovuk terafındun oyna- ndiğı gibi iki çocuk arasın- da Ja oynanılabilir. Oyuna giren çocuklar ellerini yum- ruk şeklinde birinin dizi ve. yahut bir şeyin üzerine sıra ile koyarak bir sütun teşkil ederler Şu kadar ki, bu sı | rada her çocük kındi yum- ulu ellerini biribiri üstü- ne koymiyarak — bir. eli- ni bir, öteki — elini de | diğer bir arkadaşının yumru- gu üzerine koymak esastır. Ebe olun çocük, cn üstteki 12376 17635 24888 500 Lira kazananlar: 10 28 1013 - 2646 | 2980 3672 4353 5332 5630 6659 6773 6777 7215 7879 8457 8546 | 9052 9182 10334 10946 12709 14360 — 14590 14723 14765 14829 15736 17074 17371 18105 18126 18424 18044 19742 19981 20133 | 20343 20445 20582 21029 21579 21610 21767 21-79 22525 22683 22715 23426 | 24 24 24268 25722 25969 25981 17562 27601 28076 200 Lira Kazananla!: 873 1433 2795 3429 4093 5822 5999 — 6il4 6750 7921 11384 14985 | 16649 17814 17851 18221 | 20174 22244 24657 27936 28314 Yüz lira kazananlar: 523 2177 4887 5991 7683 8875 11327 14163 18098 19215 19400 25388 16322 Numaralara üçer bin lira düşmüştür. 1000 Lira kazananlar: | yazımı yapılacaktır. Danat verenler .- â 1 kında başlanıyor. Bu sene Balikesirin bina Bu iş için yakında bir komisyon caktır Bu komisyon Şş»hrimizla birlikte merkez 1lçesine ba- ğli kamun ve köylerin bina yaz mını yapocaktır. Yazım- da bina sahiplerile kirabıla- Tın iİradları tahmin edilecek bınaler, komisyona mulümat vermeleri gerekme ktedir. Kusden yanlış malü- hıkkında 25 liradan 200 lraya kadar pa- ra cezası — alınacaktır. Defterdar. geldi. Bir kaç gündür Bandırma- da bulunan Defterdar Beh- çet Jün şehrimize dönmüş- tür. — Defterdarımız Bun- dırmada bulunduğu müddet- €e orada maliye işlerini in- celemiştir. 28543 2:878 29959 ——— Tüze Bakanımız. Tüze Bakanı Şükrü Sara çoğlu İstanbuldan İzmire gi- tmiştir. Tüze Bakanımız bir lııınlııîk_diııhı'ıu'ı. Yol işlerini incelemek zere Ayval ğa giden bayın- dırlık Jdirektörü dön gehri. mize dönmüştür ü G. Ali Hihmit Ayerdemin Diyevi., (BöŞlar ; f UKU adiyfadu) liğini ve milli işlerdeki yü- ksek alâka ve fedakârlığını yakından bilen bir insanım. Bunun için en salâhiyettar doğru | ŞAR VE P M ae erl iri D e M e MA c B çe e0 e0 0 Laa n ae D v G0 G M Ca M Ge FU Ge e me L "” Balıkesır BölgeBiri BırıncılıklÖ' gelerek çalışmağa başl._vu-; | İdeangücü ile İdmanyurdu o! aaanan ea v sacevAsraaLAr ” | lL'Iıvılzoı: _/' İdmanyurdu mu, Gücmü lıınuı iki takım karşılaşıyor. ddmanyurdu npi Zanırsa lınmı hıııııcısı ulacaklır. lerimiz arasında W maç — yapmaları g*” tedir. Hıhl m hangi W7? - Birlik Eskişebire gidiyii. Orada iki maç Yö di y" d Fmungü Bölget 935 birincilik mu çlarına bugün de devam rdi v lecettir. Bugün maç sırası nondur Bugütkü muç çok önem l lidir. Çönkü Yürt — Birliği Birliğe ye- Pailmiştir. Yurt bu maçı ka l zanırsa «A» kömesi birine- | yenmiş Güç ise bir lisanın millete karşı: (Tü- rkiyeye ait olarak her Tür- müddet İzmjr ve Çeşmede küıı: h"_T“'k v"f"_d“"' ü asaaklir benim agıımdı.n ığıterek —— | ve acı olarak bilmesi lâzı- — Anahtarın nerede? mdır ki Türkiye için hava Suya düştü tehlikesi vardır, Türkiye ha- Su nerede? vadan bir taarruza maruz İnek içti! kalır ve taarruz. memleketi - İnek nerede? harap edebilir. Tatlı şeyler — Dağa kaçtı! söylemiyorum amma, haki- Dağ nerede” | kat bundan ibarettir.) Diye Yandı kül oldu! söylediği ifadeleri duyunca — Külü nerede? bu sözlerin Balıkesir muhitin- Savruldu! de her yerden ziyade akisler Kaurşılıklı söylenen bu te- kerleme bitince çocuk yu- mulu olan el ni açar ve bu sefer oyuna giren bütün ço cuklar, ellerini koyarak, birkaç lılu tekrar- lanmak üzere, hep bir ağız dan: Vay ben'm köse saka Lm! Diye bağırışırlar buü süretl » ve bü tekerleme ile üç beş defa tekrar | dile- rek oynanır, Üyün tekerle- mesinin yukarıda yazılı asu nerede'n sorğu eümle Üyun ve z İ yumruğun çukur yüzüne pa- | rmağile anahtar gibi bir şe- | yi açma taklidi yaparak Açıl kildim açıl! Dir. Çocuk — yumruğunu açar. Bu şekilde ve bu söz- lerle bütün yumulu — eller açılır; yalnız en alttaki yu. mruk kalır. Bu scfer ebe jle bu son yumulu el sahibi ço- cük orasında da - aşağıdaki konuşmalar geçer: - Açıl kilidim açiü! — Açılmam! | | | | sinden sonra değişen şu: Su nerede? Dava içti! Davoyi ne yaptın? Sattım!' Parasını ne yaptın? Kına aldım' K.nayı ne yaptın” thlımn sürdüm! Şokli de vardır. Bu teka rlf'mısdakı son cümle söyle ndikten sonro, gene yukurı- uğızlan «vay benim küse sakalım! ». diye hığırıg-rlnr çenelerine | milli işlerde ve ocuklar hep bir husule getirerek bütün Ba- hkesirlileri yeni fedakârlık- | lara koşturacağına hiç şüp- he yoktur. Balıkesirlilerin memleket işlerinde şimdiye kadar gö- sterdiği (derhal — birleşmek ve birlikle hareket etmek) gibi mümtaz hisletlerinin bu işte de behemmal gösteril- eceği muhakkaktır. Tayare Cemiyetinin yeni | teşekkülü sırasında vilâyet #pamına bir. tayare kadar para toplanması için yapılan bir toplantıda Balı- | kesirlilerin: (Vilâyetimiz bir tayare almağı değil bir ta- yare filosu yapmağı hedef tutacaktır.) Diye — galeyan göstermiş olması — hiç bir zaman hatırımdan çıkmıyan bir vakıadır. Filhakika bugün halkın teberruati ile Balı- kesrin ve vilâyetin istisna- sız bütün — kazalarının ve bu arada bu mıintakada bu- lunan İkinci Kolordunun ad- larını taşıyan ceman 14 ta- yareden — mürekkep bir fi- lo vücude getirilmiş bulun- ması bu fedakâr halkın mil- alacak | isi olarek «B» kömesi biri- — İdmanbirliği iki R,w' nojsi ile karşılaşacak belki | Pmok üzüre İ “eptiri 2 | de t6'ge şampiyonu olaca. E':":'"l" d"'“ ;u maçt kel v » hilerd: * i | ktr. Eğer Yürt Güce yeni hmı'ı':“;l':_" çin. cAl Şi Blecek olursa puvanlar eşit ) rını ve Eımdıden .ıııı şekilde eksersiz , yt aPf ni bekler z (müsuvi) olacaktır ki bu ta ktirde takımların — tekror | Hi işlerdeki gayret ve him- - yırlı bir iş yapmış IIM“ metlerine en canlı bir - mi- | itibarile elzem B.#’ saldir. Bunun için Balıkesir- — dir. Bundan başka lilerin bu defa da neticede nımizın Türk Hıv.dlk' d hiçbir taraftan geri kalmı- — Altıncı Kurultayın' vıııfeye hazır yacak ve belki de çok da- levuıın bir YW ha ileri geçecek fedakârlık- gi gibi (Bir tayarei yrabi bi FH İömek için © tayareni! Vak her sene bütçeyt B'v " İ ye %î Fakat bu defa benim işa- ret edip hatırlatmak iste- diğim bir nokta vardır ki tır. ki Hinin | o da Balıkesir halkının bu eli T larda bulunacakları mutlak- Ğ k lâzımdır.) Bılll"':;':k“i' bi ile vücude gelmiş işte istical östermelerini i lüzumlu gbrmîl:le bulundu- . tâyâre fılıııııl:'l::ıı v’ ğumdur. Balıkesrin — milli altinda " YAĞ ifeye — çu işlerdeki hassasiyetlerini bu — YAman V;ıılım"i l"'. süretle bu sırada bir kere bulundurula bu bulunacağına n DW. daha göstermiş bulunmala- rekle hareketin X8 rının kiymet “ve ehemmiye- tini ben izaha muhtaç gör- — Z'da aşikârdır- "dpekk V' miyorum. Bunun için bütün | Bunları söyl bu n hemşerilerime şunu tavsiye çok uvdlll'“hew.—ik’::; ediyorum: kete ve aıll_ ifa e v karşı bir vazife Bu “Her yerde olduğu gibi burada da arzu edenleri (Ha- va tehlikesini bilenler üye- si) yazmak için heyetler te- şekkül etmiştir. Bu heyetl- er Halk Partisini nezaret ve * cağımı ise * idaresi ile çalışmaktadırlar. | takdir eder. Hava tehlikesini — bilenler üyesi yazılabilmek için en | az yirmi lira vermek — icap etmektedir. Halkın şu sır: da fakrıhali — ve - ticaretin durgunluğu bilinen bir şey- dir; fakat buna rağmen bu yirmi|yedi bin kişilik şehir- de yirmi lira verebilcek bi- rkaç yüz kişinin olsun dai- ma bulunabileceği muhakk- aktır. Memleketlerini seve- ceklerine şüphe olmıyan bu zevatın hattâ ferden çağırı- lmağı da beklemeksizin bi zzat heyetleri gidip görer- ek üye yazılmaları hem Balı- kesirlilerin mümtaz - hislet- lerini bir kere daha gös- termeleri ve hem de şu sır. da memleketleri için de ha- bulunduğuma kanli ” elit bi an lerimin bir vsiyel l me & sulünü gör! rıf"'“'b,,ıı" | memnun Ve '““" nrdu olııml'!" 5 ve haber ı't' . ni GT taber M""w 'd" #İİ numaralar! "ıaı en Ve kaâl md(! ik f Dara cezas! kd"a W , Jet : Başveki git