10 Temmuz 1935 Tarihli Türk Dili Gazetesi Sayfa 2

HALK B İLGİSİ.. ; '?. Her gün eşb kelime: OPARÖNCAROCA ĞA CARSAĞRCERNE 5e ANDRECENTASADASAARARA | İ Türkiye Etnoğrafya ve Folklor | Sözlüğünün gereçleri Yazmanı: M. Şakir Ülkütaşır. - 6 — Abdülkadir. Memleketi. | ©$ ve bu araştırmaları | mizi1 değerli entoğrafyarya- folklor araştırıcılarından olan B. Abdülkadir 1889 yılında Başkardistanın — « Ekatrin burgo ilçesine bağlı nUgaya köyünde doğmuştur. Uluğ katay boyunun Kazbörü sil- esindendir. İlk tahsilini Rus Başkurt ile Cıgayda açılan «Usualü ecdidan okulalarında bitirmiştir. Sonralan «Tra yitske deki Resüliye oküle sına girmiş burada altı yıl okuyarak yüksek k smından mezun olmuştur. B. Abdülkadir, bu okula nın direktörü olan «Abdur rahman Resuli» nin teşvi'tile 1910 yıludan itibaren folalorla uğraşmağa bışlamış «Baş- kurt ve Kırgız» halk edebi yatı üzerine topladığı gare çleri bastırmadan önce ko nularından faydalanmık nu retile hslk hikâyeleri yazma- ga başlamıştır. «Kaçkın, il için, kavalcı Tiımorbay, ölete adlarındaki hikâyeleri 1912 de « Şüra mecmuası» nda çıkmış ilk yazılarıdır. 1914 den itibarea Zeki Ve- hidinin teşvikile Altay, Kara kırgiz. — Özbek Türk — boylarının ya ve halk edebiyatını araş- tırmağa başlamış bu arada «Şamanizm» ile «Manas de- stanın ni bilhassa konu ola. rak almıştır. Bu önemli ara- ştirmalardan Şamanizın « Tü- rk Yurdü» dargisile «Ahali» gazetesinde kısmen basılmı- ştır. 1918 de Çelebinekd: ki «Başkurt gezetesi» nin yü- kümlü yazmanı olmuş ve zete yirmi sayı kadar çıktı ktan sonra Beyaz Rueların Sibirya hükümeti tarafından kapatılmışlır. Devrim yılla- rında Moskova ve Petrograt kitabsaraylarında bulunmuş Samaylavıç ve Bartald — g.bi vesnire Rus bilginlerin:len doğrudan | doğruya faydalanmıştır. — * 1919 da Ula'da eBaşkur- distan etnografyasını öğren- me» derneğini kürmüş - ve bunun başkanlığında bulun- muştur. Biraz sonra Türkis- tana geçerek Kırğız Kozak, Türkmet ve Üzbek Türkleri arasınıla araştırmalarda bu lunmuş ve bu araştırmaları- ni Taşkentte — çıkan Kırğız- «Akyol» — gazetesinde &A, Cilkibayo takma — adı altında kısmen — bastırmıştır (1920), Abdülkadir. bilâhare Türkistandan Avrupaya ge- çerek Berlin ve Paristo ika metle bura kitabsarayları- nın doğu kolundak; — Türk etnografya ve folkloru üze- rine yazılmış eserleri gözden geçirmiştir yeye göçerek — İstanbulda yerleşmiş — ve Köprülüoğlu bay Fuadin delâletile «Tür. kiyat enetitüsüv ne asistan tayin edilmiştir. 1928 — den 1932 sonlarına kadar «Tür. kiyo holk bilgisi derneği»v nin * mili encümeni — üyeliğinde bulunmuş, 929 da dernek hesabına doğasal anadoluda tırmaları — vi elnoğraf | 1925 de Türki- | «rapor» adı altında dernek tarafından kitap halinde ba- sılmıştır. 1933 yılında «Tü- rk Di Tetkik Cemiyeti» ne alınan Abdülkadirdir, bugün bu kuürümün ihtisas kâtibi olurak çalışmaktadır. Abdülkadir, kendi branşı | üzerine «Türkiyot — mec- muas », «!alk bilgisi haher- leri» «Atsıze, aÇığırı. «Tür kistana, «Yeni - Kafkusyı », «Azerbaycan yürt bilgisi», «Müzik»gibi dergiler'e «Halk» aVakito,«BırunscAhal »a Tan », «Urus» gazetelerinde değerli belgeler yazmıştır. Abla Büyük kız kurdeş yaşca büyük ve sayın kadın, dsire eskisi cariye |Bak: Aba, bacı) Süf abla — ayn kadından meme emen ve babaları başka kiz erkekten, erkeğe göre bü. yükolan kız. (Bak: Süt kar deş. kardeşlik| abll.Yelkznlırin veunda bağlı olup yelkeni kullan- mak için her vakit elde tu- tolun ip, Bağlı — olduğu yel- kenlere göre «randa ublısı», ve gaşırımök. şaşalımak, koyuverdi Abosa etmek Korka. rak, çekinerek durmak. abraş. (1 Alıca benekli at, 2) Atlarda duduklürin ve göz kapaklarının etraf.nda hasıl olan alacalık, bayazlık (3 atn tüysüz yerlerinde çı: | deri hastalığı Abraş gelirmek olmak (at hakkında) aprıl, abrul, april, a- Prul. Halk arasında nisan eyına verilen nd Kökeni ya | bancı olan bü kelime nisan- dan daha çok yat indir ŞFAbrul apışır, dudük yere ' yap şır. UÜyuz gârı gelin akışlı, seylirn bakışlıdır. #Aprıl apıştı, öküzler yere yapıştı Abril. — april beşi Halk takviminde Nisanin 14 (rumi 1 nci göründen 18 rumi 5) nei güönüne kadar beş gün süren soğuk ve fir tmalı günlere denilir. * Abrilin beşi, kocakarı kısı, #Abrilin beşi sığırın leşi. #&Korkma kara kızın kışın- dan kork abrulun beşinden. #& Sakın aprilin beşinden öküzü ayırır eşinden abullabut Avanak. ser sem; iki tarafa sallana 8l lsna yürüyen, yo'da önüne akasın bakmadan — giden, Bu kelimenin «Abalabut», «GAbulubut» şekilleri de var- dır. abuk sabuk. Saçıma sa- pan. asılsız boş (söz) abuk sabuk söyler, durür abur cubur 1) S hihste zararlı, karışık — yiyecekler. 2) Saçmu sapan, boş (süz) yoğmuru «prova ablısın gibi adlar alır — Ablıyı - birakmak Ne yapacağını — bilememek, | ablıyı kan ve uyazu benziyen bir * #sAbrulun gözü yaşlı. rüz- | | | | | tirak edecektir. Kırk altıncı İiste Muvakkat — — Süresiz, ygeçeğen Örnek: 1 — Kübada sık sık süresiz. hikümeller kurulur 2 — Bunlur geçeğen şe- ylerdir. 2 Râtıp Yaşak Rulubel Yaşaklık Örnek: 1 — Yaşak yer lerde oturamam 2? — Bahçede yaşaklık giltikçe artıyor. Rülbe Erece Örnek: Dostum yarbay lık erecesindedir. 4—Pdâye — Aşama Örnek: İnsan — geçeğen aşamalarla değil, fikir düzeyinin yüksekliği ile öğünmelidir. ö Söye — Güzey Örnek: Ancak sizin gü zeyinizde bu aşamaya erdim. Kurk yedinci İiste 1 Şayia Yayınlı Örnek: Halkı yayınlıla rla sinirlendirmek doğ- ru değildir 9. Rivayel Söylenli Örnek: Sofyada dolaşan söylenlilere göre hükü mel lekrar değişeceklir. 3 —Sulhperver Barışçıl Örnek: Biz fakat aymaz değiliz 4 - Gufil — Aymaz. boş dal- gin 5-Rükn — Örkün Örnek: Hükümel örkün lerinden birinin söyledi ğine göre . Not: Gazet in ze göaderile- a bu kelimelerin ıti kullunilmama - cek yaz lar! osminlrca sinı rica ederiz. A oeBaD e - Resmi Terinler (Baş tarafı birinci saylada) Şehir Şehir Kasaba Kent Idare — Yönetim, Yönetke Emniyeti Umumiye — Ka muğ güven ileyeti umumiye Gen kurul Kalemi — mahsus — Özel Büra Levazım — Göreç Evrak Arşıv Muhaseba — v Ş Muhas -beci Sıyışman Neşriyat Y.ı)m Dajre müdürü — Çevirgen Direktörü Şube Müdürü Bölüm dıre ktörü Mümeyyiz — Kalambaşı Memur — İşyar Kâtip — Sekr ter, Betimen Muavin dar Reis muavini — Yarbaşkan Müdür muavini — Yar Di. rektör Müddei — Savaman Müddei Unumi Savaman — —eDamcnman Yüksek İskân ( Baş torafı biri adilecektir. Dün gelan Bük- reş elçimiz Hım lullah Sub- komisyona iş- i sayfada) h. Tanriöver barışçılız, | Gönel | | büreşçilerimizin bir zaferi ( likle hitmiştir. — TÖRKDİLİ |— —— .—— nn a AAA SA EES SAA ENNU AA 1 G0 GD AA KA İ İLİMİZDE V eee eÜ l eekkünea ee Balya Köylerint Siddetli T olu Düş Bilhassa Pazarköy kamunu Köyleri toludan git | olmuştur. Kışlık - ve yazlık ürünler harap omustl : ŞAR Kuduz Yakaları çoğalıyor. Bir günevel de bir köpek ku- durarak iki çocuğu ısırmıştır. | Şehrimizde kuduz vaka- lmaktadır. "ıınku kurluz vakasından ha- şka bir gün yeni bir ları evel hallesinde bir köpek kudür muş bu sırada yolda mekte olan iki çocuğu ısı- rmıştır. Köpek şehir dışına kaçtığı öldürülmemiş tir. Kuduz vakaları halkın gö zünü korkutmuştur. Şarba- ylık tarafından bu tedbir ulınması istenmekte- dir geç- için hususta Parti Başkanımız. Cumuriyet —Halk - Partisi ilimiz Başkanı Doktor Lütllı Kırdar dün İstanbuldan Ba ndırmaya gelmiş ve Parti hakkında — tetkikatta bulunmak üözere Gönene ge çmiştir. Partj Başkanımız Erdeğe de uğradıktan sonra bugün sehrimize dönecektir. Ekmekler - ucuzladı. Zahire fintlerinin dolüyisile — ekmek de yirmi para ucuzlatılmış- tır işleri inmesi fistleri Franela on, ikinci nevi ekmek sekiz kurüşa — satıl- maktadır. Faydalı yağmurlar. Üğr idiğimize göre pazar günü İvzindi ve Korucu ta- rafına bol yoğmur yağmış tır. Yağmüur yazlık ürünle rimiz için feydalı olmuştur. Kutlu bir evlenme Kızorta okula öğretmen lerinden bayan İsmetla bel- ediye bişmühendis: Kemal Vuralın oğlu Baytar Şevket — Vuralın — nikâhları dün birçok tanınmış simala- rın hururunda ve iki taraf- ın yakınları urasında Kulüp salonlarında — kutlulanmıştır Dağerli dileriz gençlere siadet ğ ae Kahraman Süvarilerimiz (Baş taraf hirinej sayfadu) Sajm, Yalçın ismindeki atjle iki mstre yüksekl gi atlıya rak kazandı. Diğer milletler müsabakalarda bir dokssn geçemediler. Fransızların en kuvvetli ve eski şampiyon- lar. da müsabakaya girmişti, Aldığımız neticelerden dola- yı memleketimiz hesabına büyük bir iftihar duyuyo ruz. Macar güreş takimile Ati- na karışık fatl 6! takımı İz - tanbula gelerek ilk maçlarını yapmışlardır. Güreş tukımı m'z yalnız Macaristan.n değil Ürta Avrupanın ea küvvetli | Geçen a olmuştur. Hisariçi ma- | VE Balya, 9 (Özel aytarımız dan) — dün ilçemize tolu yağmıştır. Fırtına ile beraber beşl yan tolu çok şiddetli olmuş kislik ve yazlık ürü. nlerimiz için çok zararlı ol- müştür serildiği ve bir kısm ağaç- lar devrildiği gibi — telefon | Birküç gün evel Konakpı farın — Üigatepo — köyünde üç yaşında bir çocuk ö'mü- ştür. Fatma isminde olun bu çocuğun anası Comaliye ge- | savamanlığına baş vura- rak çocuğunun babusı Mus- tafa turmluudan döve — döve öldürüldüğünü idıha etmiştir Bunun üzerine genel savam an muavinlerinden — Hilmi Çil hükümet doktoru ile bi- rlikte Bigatepe köyüne gid- erek iddianın doğru olup ol madığını yerinde jincelemiş tir. Hükümet doktora ötopsi yapılmasına lüzum gördüğü nden düa şehrimize getiril- İtalya - Habeş (Baş tarafı birinci sayfuda) yükenlerini yerine ge hazır olduğu fakat uyni undlaşmayı imzalamış bulu- nan diğer deyletlerin de on- un gibi hareket etmesi lâ zım geldiği söyleniyor. Daily Telgraph — göazetesi bu sabahki sayısında — İn- ( gilizlerin — çok — kullandığı | şu sözü tekrar etmemek- tedir: « Bu meml: ket Av getirme- rupanın polisliği — vazilesini yııpulıı:lı.» Burada iştiraki ön ziyade önenilen yabancı devlet Fr- ansadır. Bu sebeple, vukur gölebilccek olan vahim kâd, - selerin soravına (mesuliyeti ne) Fransayı işlizak ettirmek değilse bile. herne pahasına olursa olsun müdahale isti yen efkârı umum)yeye İngı- İterenin muhtemel bitaraflı gını izah edebilmeğe çalışı hyor Aceleye lüzum olmadığı ve hükümetin hemen bir ka- rar vermeğe mecbur bulun madığı kunaatı vardır. İtal- yan - Habes hakem kamis yonu, "Liheyde toplantıları- na devam edecüktir. Diğer taraftan, — İngiltere hükümeti. Avtm kamarasın- da 11 temmuzda yapılacak müzakerelere cevap vermek zaruretindedir. Fakat ©o za- kadır SIyasARı: ni tesbit bulunursa saylavla- manu güreşçileri olan Macarları 1 6 rın süallerini başka bir za g bi büyük farkla yenmiştir ı mana b rakılacaktır Atna, istanbül karışık takım ları maçı da 3-3 — boraber- | İtalyan -Habaş meswlesinin ancak uğastos ayında had bir buhran haline şıln,bğle- | Ağaçlardaki meyvalar yere Çocuğunu Döve Döv Öldüren Bir Babâ' Gigatepede hir çocuk öldü. Çocuğun anası cıcuılHı tarafından döve döve öldürüldüğünü iddia etmek | | susta tah .ikatını derinl istan meseıe | de olscaktır: | araya toplanacd . Ü 3 direkleri de toludan H uğramıştır. Tolu — bilhasan I"A kamununda fuzla ıııılf " miştir. Burada kışl! k ürü yüzde üçü, yuazlık ılr“’ı; yıızıl- sekizi toludan vf olmuştur. Zarar ilçebâY lnpıı edilmektedir. P.,.ıl” ,iı erek memleket hıı“ nde ötopsi yap İmiştir- Ölü üzerinde öm;ııPo doktorlar horüz (8 varmemiş olduğundf" M ğun, hakikaten iddia oli ği gibi dayaklı m! 6" bilinememektedir. Müstafa ile — Cemaliyt? bir mhddell.“ darğın bulundukları * maktadır. Bu ılıbl'l' çtri nn kocasına — iftire oti | olması da hatıra gele” p dir. pu b" " Genel savamanlık tf | miştir. $i ceği tahinin hlı!ıl'"f l aleyh, lagiliz hüküm” |,ir intizor vaziyeti el908 ıı taraftan Şarki A'"k hâdiselerin ıı'""""m' ııj taraftan horbe mani ,lu* gllı b"ı' | | | | | üz're yaplacak teşebbüs için Fransâ KŞ 4 konuşmuların sonunU İ yecektir “L | İtalyanın süsl manet2'” — gt Noye Zürher $ —"Y"'” a. j g zetasinin Milano 2X8*T Ci haziran zetesine 30 ile bildiriliyor: İtalyanların acakları büyük mane ” hakkırda vn *on'î" haberler alınabilir yıl yapılacak olan bu .'" y"'f nevralar bugüt? 4ıorü|memll da A Yukari Bt0! du teminuz Ve “Kîk I ct d arı içinde y'["ı' İ.' bu Öm inevralara şi katılacaktır- K“'('_İ: riliniş olan Milan? i) ve biesali | GHNY ĞA OŞ (üç yoya bir A lp f M..d"' î mo(nrleellfl""“ höy ö bıfll'" 7 n Tei bir ınuan) koleri İon '.;, yük kolordu V? lçiı" nevraları — yoP ,,.dl' gö ney Tırolünde pılacak olan nı' PK kral ve Museoli" bulunacaktır..