5 Haziran 1935 Tarihli Türk Dili Gazetesi Sayfa 2

ŞTT A a. SAYFA 2 _Djl işleri Kılavuz için dersler e GA Bu derste başka bir deneme yapmak istiyorbz. Bilme- diğimiz kelimeleri, cümleler içinde, kullanacağız. Osman. healarını en sonra yözacağ.z. Osmanl calarına bakbakmı don, bu kelimelerin bildiğimiz köklerine göre, ne anlamlı- geleceğini siz tasımlayınız, Göreceksiniz ki kılavuzu ezber- lemek ihtiyacında değilsiniz. Kökler, bi diğiniz köklerdir. Yalnız Türkçenin kelime yapmış uluslarını bilmek lâzımdır «Hava tehlikesini bilenler» kurumuna üye olmak, bütün yuddaşlar için savsanmöz bir düşerge olmuştur Bu misaldeki asavsanmaz» kelimesinin «ihmel ed lmez» demek olduğunu daha önbe yozmıştık. Acaba adüşerge» ne demektir? Bu «ge» eki ne yap.yor? «Teklif» karşılığı mız «önergev, «takrir» karşılığı kullandığımız — edilerge» hep böyle yapılmış kelimelerdir. «Düserge» demek «düşen şey» yani «veçibe» demektir. Romanım gazetinizde otuz bölem kadar olacaktır. Halk arasına ayırga sokarak, bugünkn - birliği bozma- ğa kalkışanlar, politikacı değil, yurd karalarıdır. Anadolunun yüzülcesi ne tuttuğunu söyler misiniz” Cumuriyetin asıl güvenci, aydın ve uyanık — kafalı bir gençliktir. Bu gençliğin başlıca ayırmaçlarından biri, yürd işlerine özvermektir. Biz seçkinler icin baka, halk için başka bir dil istemi- yoruz. Eskiden halk; a— Cigara kullanır mısınız?» Sözde seçkinler ise: « — Cigara istimali buluyormu: z?» der- lerdi. Biz seçkinliğin ayırmaçı kültür yukulligı olduğu fikrindeyiz. Atatürk, davrim yürüyüşünde hedefe büksül yollardan dolaşarak değil, dosdoğru gitmeği sever. Devrim prensip- lerinde örtün konuşan Kamâlist değildir. Daha dün Ankarada idim. Böyle bir şey konuşulduğu. nu duymadım. Unun için, bu hoberin belginliğinde şüphe ediyorum. İşte kelime karşılıkları Düşerge — Vecebe Bölem, Ayırga — Tefrika (biri gazete tefrikası, öteki nifak anlamına). Yüzülce — Mesuhuj satkiye Aydın — Münevver. Ayırnaç — Farika Soçkin — Güzide. Büksöl — Muveç. Örkün — Müphem, Balgin — Movsuk. Bu genç k.zın tayını dediğiniz kadar güzel buluyorum Taylan delikanlı, genç kızların gözü üstünde kalarek, uzaklaştı, gitt: Atatürk eşsizdir Çantanızın eşini bulamadım, fakat benzerini bir mağa- | zada gördüm. | Bu iki kız, biri ötekinden güçlükle ayrılabilecek kadar benzeşlik haşuma gitmez. Kamâlizim ile feşizm arasında sizin bahsettiğiniz benze- şikliği bon bir türlü bulamıyarum, Sanatte benzeticilik ı!e_ı'(il- özgünlükaranır. Para benzetliyenler, uğır coza görür. Kahye, iyi bir üy tıçtır. İlk danışıt kurulu toplandığı zaman, Moskovada jidim Dost sırrını dile vermek en büyük ayıblardandır. Bu gizli haberi kim açığa vurdu? Sıyasada gizaçmak, çoğun bilerek yapılıyor. ÜÖyla zamanlar olur ki, küçük bir giüaçı içib ağır bir sınat doğurur. memleket Bütün umayarlımın birer birer söndüğünü gördüm. «Alpay düşe geliyor: Osmanlı imparatorluğu bilmiye- rek Büyük Britanya gibi görerek ve hesablıyara ulşıklır şavdı, kuşlar şakıdı. Ben senin bakışını, senin sesini bekliyorum.» Türkçe şuvağ, arabca şuadan daha güzel değil midir? Kelimejerinizin karşılıkları şunlardır: Tay — Endam. Taylan — Endanm mevzün sahibi. Eş — Nazir. Baizer — Şebin Benizeş — Müsabih Benzeşlik — Müşabehet — Taklid. Taklid otmek. Uyatıç — Münebbih. Danıştt — Şüra. Benzet Benzetleme - Dile vermek, açığa vurmak :— Faşetmek. Gizaçmak —— İfşa etmek, ifşaatta bulunmek. Gızaşı Musibet Umay — Emel pay — Cihangir Dizkği Nüfusumuz Üa yedi buçuk - milyondan e <: aşağı değildir. Doğum nisbeti binda — kırktır. İçişleri Bakanlğı Nüfus Umum Müdürlüğü geçen dö- rt yılda yapılan ve gelecek dört yıl içinde yapılacak iş. leri hulâsa eden — bir eser bast rmıştır. Eserin en mü- him kısmını teşkil eden nü. fusumuzu artırmak bahsinde deniliyorki: «Memleketimizin — büyük şohirlerinde mahdat bir ta. bakadan mada bütün holk kütlesi doğumu tabil olarak | kabul etmekte olduğundan | doğum olduğu gibi meydana gelmektedir. Memlekette ta. bit doğum yapılmış olduğu. ndan doğumu artıracak bü- yük tedbirlere — ihtiyacımız yoktur denilebilir. Doğumu artırmayı teşvik yalnız büy ük şehirlerimizdeki mahdut ve bilhassa münevyer taba- kaya karşı lüzumludur. Ancak ölüme karşı geniş mikyasta savaşa memleket şiddetle muhtaçtır. Bu savaşın başında — hiç şüphe yoktur ki sıtma, fren- gi ve emsali — hastalıklarla mücadale gelmektedir. Bu cidal de sadece bunları te- daviye inhisar etmeyip kay- G : KENTTE VE VİLÂYTTE _' Fırınlarda El ve Ayâ Çalışması Durdu: |Bunun yerine şimdi makine çalışıyor. Makine koyti” yan firınlar - ekmek çıkaramıyor. Parti Başkanımız geldi. Sayın başkanımız işe başlağı. Cumuriyot Halk — Poartisi vilâyetimiz teşkilâtının yeni başkanı Kütahya saylavı Or. Lütfi dün İzmirden golmiş tir. Partji başkanımız durak- ta Parti Başkan vekili Feyzi | Sözenerle kaza idare heyeti başkanı Hasan Kaptınoğlu, pa- rtimizin vilâyet, koza vena- | hiyo idare heyetleri, Halkevi | üyeleri, doktorlar ve diğer birçok kimseler tarafından karşılanmış, Halkevi bando- suda bu sırada selâm hevası çalmıştır. Yeni başkanmız karşılamağa | ve ayakla yuğurulan hamur- | don yapılıyordu. Bunun sıh- | için ekmekçilere mühlet ver- Balıkesir firınları — iptidat bir tarzda jidi. Ekmekler el hi mahzurlarını gözönünde bulunduran şarbaylık hamu- run makine ile yapılması mişti. Bu mühlet bitmiş ol duğundan dünden itibaren fırınlarda el ve ayak faali- gelenlerin ellerini sıktıktan ve kendilerine teşekkür ettikten | sonra otomobile binerek do- | ğruca parti kurağına gitmiş ve işe başlam ştır. Sayın başkan geç — vakte kadar parti kurağında ka larak parti işlerile uğramış bu arada birçok ziyaretleri kabul etmiştir. Partimizin sayın başkanı- na yeni — işinde muvaffakı- yetler dileriz. naklarını tamamen kurutlma- ğa da matuf olmak — lâzım- dır. Hıfzıssıhha kaidelerini ba- sit şekilde bütün halka ya- ymak ve halkı bunlara ria- yete alıştırma hiç te ihmal edilmiyecek bir mühimme. Asliye ceza egemeniği. Balı.csir ceza egemen- liğine tayin edilen Salim dün Balıkesire gelmiş ve işe başlamıştır. Asliye ce- zü işleri ağır ceza hakyeri di tarafından görülüyordu. Bu ir. K Si KAR . y , | eüretle iki hak yerinin l(ny!erıu( yerleri; evlerin | iŞteri ayrılmış — bulunüyor. yapılış şekilleri, sular da 5z mühim rol — oynamamakta- ei dir. Giıda refahla alâkadar ol. makla beraber uwühim bir Keçiören Köyünde bir kavga: Hasan adında bir köylü iki kardaş tarafından cöğüldü. Bir gün evel Kepsüt nah- iyesinin Keçiören köyünde köylüler arasında bir Kuv- ga olmuştur. Köyden Haş:- im kardeşi Veysel ile birlikte bir zamandır. dargın oldu ğu karısı Ayşenin önüne geçerek döğmek istemiş bu- nun Üzerine Ayşenin anası: — Bu ne edepsizlik, kızı- mı evinizden kovdunuz. Şi mdi de döğmeye mi kaktı- nız! Diyo bağırmaya başla- mıştır. Bu sıra oradan ge- çen Ahmet oğlu Hasan ara- ya girerek kavgayı yatıştır. mak istemiştir. Bonun üzor- ine iki kardeş Ayşeyi bırak. arak Hasanın üzerine soldı- rmışlar ve zavallıyı bir ha yli döğmüşlerdir. Haşim ile Veysel kavga. dan sonra zabıta tarafından yakalanmışlar v> dün adliy- Kızorta okulumuzun sergisi. 3ye verümişterir. n Kızorta okulumuzun iştir. resim ve elişleri sergisi Bu bahiste en mühim iş- | dün kapanmıştır. Sergi ! lerden biride tedavi yolud. | açık bulunduğu dört gün ur. Bugün helkı büyük bir | içinde bir çok — kimseler ekseriyetinin belkide hayatı müddetince doktor yözü gö- rdüğü vadi Ideğildir. Bugün todavi ile, doktorlarla uğra- şan halkın miktarı iyi hes- ap yapılsa yüzde onu bul- madığı görülür. Doktor ma- 'rifetile tedavi olunabilen ha- Ikın yalnız şehirlere ve bazı kasabalara münhasır olduğ una ve onunda yalnız paralı tabakaya inhisarettiğini me. mlekette yapılacak tetkikler kolaylıkla gösterir, Şu halde büyük bir ekse- riyetin ve bütün köylünün tedavisi karşımızda mühm bir mesele olarak dikilir. Hulâsa: Memleketimizde nüfus mevcudu 17,5 milyo- ndan aşağı değildir. Doğum nisbeti binde 40, artım nis. beti binde 21 den eksik de. | gildir. Ölüm nisbeti binde 19 u geçmez. O -amene İnhisarlar — Başdirektör- Jlüğü barut Şşubesi Aâmiri | Ömerin bir kızı olmuştur Ülkü adı verilen yavruya 'uzun ömür diler, abayı F p ana ve | tarafından gezilmiştir. Manyas panayını. 3 Haziranda açılan Man yas panayırı devam etm- ektedir. Bu yıl panayıra dı- şdan çok alıcı gölmiş ol duğundan — alış veriş hara- retli olmıktadır. | Bandırma İnhisarlar Dir- ektörü. Bandırma ektörü Kadri esire — gelmiş, İnhisarlar Dir- dün — Balık- Bandırma | iohisarını ilgilendiren — işler hakkında — Başdirektörlükle görüştükden sonra yerine dönmüştür. At koşuları için kayt başladı j Önümüzdeki cuma günü yapılacak olan at koşuları için dün baytar direktörlü günde kayıt başlamış ve ilk ; hamlede on beş kadar hay- van yazdırılmıştır. Koşuların güzel olacağı — | göyle e dir. — 5 . .. yeti durmuş bun ;:î:—. makineler çalışmağ* miıştir Va Balıkesirde !"”',“:ıb' rın vardır. Bunl“'_" h Tti şimdi makine ile akis? maktadır. Diğerleri , almamış oldukları * mek çıkaramamd' ğ başkaları tarafından pörel len ekmek, pide. t şeyleri pişirmekte edirle ” Susığırlık Birinci okul Ö İf“"'u" muvaflak bir. MİSE sarlii verdiki. ) Susığırlık, (“uhnb"':r den) — Birinci 070 Vt tmenleri — tarafiklkE LK bir müsamere verildi, tep bahçesine kurule) z glert nede yapılan V€ dinleyicinin pulund! 8.[ amere pek güz k'."l“ çocuklarımız mıı*"“: glk erinden — dolay! H şlandılar. çn“ “"“1 GKi hot nda Hükümetin yat'” gnl! glet arsaya vnpılm“ fll" çocuk bahçesi icl" a b“" lara başlandı. * pahit” aya güzel bir © si yapılacaktır. gklar |Almanyada askerlik Y ması yapılıyor. — ç oe (Üst tarafı birinci sayfada) | Hizmet süresi ! g3yıf gü mlar çağırılmıyacaktır, De- | olursa — askef ı'ıııı- _J nizde hizmet — dokuz aydır. | 1 200000 € $' ncd,, ile Uçak fabrikaları ile — sivil B'ııknııı yaşları 4 çitü uçak cemiyetlerinde — çalı- olnnlır; .)iı'b" b“!ı".hı, ı'.' | şan işçiler, hava abilecek V 6 & ne ? ordusunda hizmet ettirilece- ç:f:ıını oı,yıııl şmtk” klerdir. Senelik hizmet sü- | ” de cins farki 569; p rosi dolayısile ve işçilik hiz- | "” 9. vün eli * ilâ —|ı'k' metini de hesaba katarak, sisizin. bü aZ edebi öğretim görecek erlerin sa- | Almanları “. yııı 900000 i bulmaktadır. laılır Türk Hava Kurumu BaşkÜ"/' gl ;n’“ «Hava tehlikesini bilenp üye YAf şunlardır: i !ç,,ı A — FPler yıl en aşağı 20 lira uerıııcrl ,,ıf'ı Haahküt etmek) toplama işlerini kaltu“” alt yükenler (taahhütler) her yılın Iın—!l'“"' dır. gl B — Hava lehlikesini bilen üyelere bir '9,,ıa9" rası ile Öz | bir “rozel verilir ve İsimle 4 dır. v nıl ndf € — Yükenini (laahhüdünü) ymııt ,_"’,ıyf"”' el ler Türk Havü Kurumuna haber vef? erım“’l ni j | kilebilir. Yıl içinde haber vermeden V€ "a'w * miyenlerin İsimleri ajansla yayılır Bi ılıl bulu?” ge Ç — Yirmi liradan aşağı yardım Türk Hava Kurumunun yardımcı üyesi ri“'" z ııyelen- rozel verilmez ve isimleri neşre! | —» —Havatehlikesini bilen üye YAT rada Türk Hava Kurumu Werkesine, Türk Hava Kurumu şubelerlne M PÜ