8 Mayıs 1935 Tarihli Türk Dili Gazetesi Sayfa 2

d—ı DU SAYFA Almanya silâhlanırken İngilterenin aldığı vaziyet. Almanya ordusu ve hava kuvvetleri bakımından, Ver- say andlaşmasının beşinci bölümünü bozdu. Andlaşma- nin deniz hükümleri üzeri- ne olan şartları da çok geç- meden bozulasaktır. Alman- ya deniz kuvvetlerinin, ln- gilterenin kuvvetlerinin yüz- de 36 sını bulması gerekti. gini şimdiden söylemektedir Harpten — önce -Alman do- nanması o zamanki İogiliz donanmasının yüzde 66 sını buluyordu ve çok küvvetli di. Almanyanın o zaman 50 zırblisi, 60 krovazörü. 135 destroyeri ve BÜ — torpitosu vardı. Ayrıca birçok deniz. altı gemilerine sahip — olan Almanya, bunlardan yalaız 40 tanesine malik olduğunu söylüyordu Bilindiği gibi, Almanyaya yalnız bir kaç eski zırblı bıpakılarak bu donanmanın en büyük kısını Bkıpı *Flov- da batırıldı. madan (mütareke) sonraki on yıl içinde Alman ya birçok güçlükler içinde bulunduğu için önemli bir deniz programı gerçekleştir- meği düşünemezdi. Bu — on yıl içinde yalnız bir. gemi “ yapıldı. Bu 1925 de deniza indirilen ve 8 tane 15 pos- luk töpu olan 5600 — tonluk Emden krovazörü idi, Ancak bundan sonraki 5 yıl içinde Almanya andlaş- manin'çerçevesi içinde yeni- den bir harp donanması kur mağa çalışmıştır. Emdenden sonra lan her gemi, and- laşmanın hükümlerine iyice uyguündu ve Alman mühen- disleri izin verilen tonoji en iyi şekilde kullanmak için çok hüner göstermişler di. Bu suretle 1929 dan 1931 € kadar Almanya her birin- de Ytane 15 posluk - topu bulunan 4 tane 6000 tonluk krovazör yaptı. Gene bu dev- re içinde Almanlar “cep kro- vazörleri, nden - birincisini tezgâha koydular. Bu krova- zörler harp gemileri inşaatını altüst etti. Bildiğimiz harp gemilerinden çok çabuk ve topları her hangi bir krova- zör toplarından — çok ağır olan bu gemiler, ufak olma larına rağmen hakiki bi- rer krovazördür. Bu gemilerin tezgâha ko. nulduğunu gören — Fransa yeni bir krovazörün inşası- ni kararlaştırmakla buna he men cevap verdi. Şimdiki Alman donanması nın iki tane «cep krovazö- rün vardır. Üçüncü bir kro- vazör bir yıla kadar denize indirilecektir. Ayrıca da iki tanesi daha tezgüâhtadır. Bu gemiler, çalışmakta olan a milerden daha — mükemmel olacağa benzemektedir. Bundan başka Almanyanın yakında donatımına başlana- cak olan 5 tane kuvvetli ve ve modern krovazörü — var- dr. Destroyerlere — gelince, Almanyanın bu gemilerin en mödern kiplerinden (tip) fakat başka donanmalarınki. ne göre-daha ufuk olan 12 tane destroyeri vardır. Baş- ka j ’or de yapılmaktadır. Ve. lerine gelince, Almanyanın yasak edilen denizaltı gemi- | bu gemilerden de yaptırma- ğa başladığını bilıyorui. Bütün bunlardan anlaşıla- ceğı üzere Alman donanma- sını. 1940 da İngiliz donan- masının yüzde otuz beşini bulacaktır. Bu sonuca varmak için birçok belli başlı hâdiseleri göz önünde tutmak yeter. Versay atdlaşmasının beşin- ci bölümü büsbütün bozu- lunca Rayhş büyük krova- zörler — yapmağa başlıya- gaktır. — Fakat — mali du. romu ona yılda birden çok gemiyi tezgâha koymak im kânını vermiyecekdir. 5 ta- ne «cep krovazörün — nün kıymeti, bir harp sırasında, 3 eski İngiliz krovazörünün- kine deştir (müsavi| ve Al- man gemilerinin bizimkiler- doen epey agençe oldukları- ni unutmamak ta gerektir. Almanyanıu gemi yapma erki (kudreti) pek büyüktür. Son yıllarda tecim (ticaret) filosunun çabuk asrtması da Alman tezgühlarının üsnomal bir çalışma yapabildiklerini gösterir. Öte tarafdan, şim- diye kadar 180 milyon mar- ka kalmış olan Alman deniz bütcesinin birdenbire — 233 milyon marka — çıkarılması da gösteriyor ki donanmayı büyütmeği programının gü dülmesine başlanmışdır. Al - manya en çok 3 yıl içinde yani nomal zamanda — bize göre iki yıl daha eksik bir zamanda, yapılması en çap- raşık gemileri yapabilmekte- dir. İşin asıl önemeli tarafı şu- dur: Almanyanın elde etmek istediği tonaja varmak için kullanacağı devre içinde İn giltere hiç gemi — yapmıya- cakdır. Çünkü, şimdi meri- yette olan anlışmalar İngil- tereye 1937 ye kadar ge- milerini arttırmamak zorun- da (meoburiyet) brakmakta. dir. Gene buanlaşmalara gö re, eskimiş bir kaç gemiyi muhafaza etmemiz gerektir. Bunların yerine, ancak 1037 de tezgâha koyabileceğimiz gemiler gaçecekdir.Ö suret le ki bu tarihden başlıyarak birkaç yıl içinde İngiliz tez- gâhları yalnız eski gömile - rin yerine yenilerini — yap- mak için çalışacaklar vedo- nanmamızın hakiki — tonaji artmıyacakdır. Halbuki bu devre içinde Almanya kendisine Jüzumlu olan tonajı çabucak yapacak- dır. Bu tonaja varıldıkdan sonra da Almanyanın donan- mas ni yeniden arttırıp art- tırmıyacağını kimse bilme. mektedir. Harpdan önee bir memle ketin deniz erki (kudreti| ol- dukca kolay bir — şekilde bulunabiliyorda Ayrıca, her büyük donanması olan ulu sun deniz üslerine — moalik sömürgeleri — (müstemleke) ve bunlarla anayurdu birle- ştirecek bir tecim filosu vardı. Hılbukı şimdi durum uvvellorı arasında ine (muhiyet) bugünkü dürum 1914 de- kinden başka şeki!de ortaya çıkmaktadır. O — zamanlar kısa vakitte birçak gemiler yapılabiliyordu. Dridnot tipi- nin meydana konulması harp, gemileri inşaat nda — hakiki bir devrim yapmıştı. — Bun- ların nisbeti de aşağı yuka- tı her donanmada eşli .. Yeni, — Almanyanın 50, İngilterenin 70 gemisi oldu- ga söylenildiği zaman, iki ülkenin deniz harp kuvvet- leri hakkında hakiki — bir nisbet ölde edilebiliyordu. Bundan başka 1914 te Al manyanın Atlas ve — cenup Okyanuslarile büyük Okya nusta sömürgeleri — vardı Denizaşırı üsleride olduğu için, büyük bir — kolaylıkla yakacak (mahrukat) bulabi- liyordu Ayrıco Almanyanın birinci sınıf bir tecim — filo su da vardı Bugün ise he Bömürgesi, ne da başka — kıtalarda de. nizaşırı üsleri vardır. — Do- nanması ilkel (iptideh) bir haldedir. Fakat bunu kuv- vetlendirmeğe ve — oldukca yakın bir gelscekte eski sö- mürgelerinden bir - takımını ele geçirmeğa dölenlidir. Bu bakımdan on çok ma- nalı olan, Almünyanın yaka- cak elde etmek için yaptığı hazırlıklardır. Daha on yıl önce Almanyanın, — 36.675 tonluk 9 tane petrol vapıru vardı, Bugün hepisi-150,000 ton olan 30 petrol vapuru vardır. Şunu da ulayalım ki Almanyanın deniz kuvvetle- rini yeniden - kurmak için yaptığı bu çabalamalar İn- giliz teojin fılosunun — dürü- munun en bozuük olduğu za- mava rastlamıştır: Onun için Almanlar İngi liz filosuna göre yüzde 35 nisbetini elde ettiler mi onların deniz — kuvveti ha- kikatte — bu” nisbetten da- ha çok — olacaktır. Çünkü İngiliz donanmasi her za man için çok geniş bir alı- na yayılmış bulunmak zorun- dadır. Sonra buralarda bir tek düşman denizaltı veya savaş gemisinin görünmesi bunların — kovalanması — için bir kaç krovasör — gönderil- mesini gerekleştirecektir. Zaten 1940 ton sonra Al- manya donanmasını bildiği gibi artıracık, İngillere ise on yildan çok Zzaman önce imzaladığı andlaşmaları say- mak zorunda olduğu için, durumunu — muhafaza etmek | üzare çok uğraşmak zorun da kalacaktır. Ş.mdiden de kestirild ği | üzere Almanya 1940 a ka- dar her yıl büyük bir gemi yoparsa o tarihte orta bü- lükte beş ve çok modern kıpta bir hattı harp gemisi ne sahib olacaktır. Krova zörlerine de 6 tane yeni ya pt ekliyerek; 12 krovazöre malik olacaktır. Buna korşı İngilterenin 1940 ta — yal- nız ikisi yürmiden eksik yaş ta olmak üzere -- 15 hattı harp gemisi Ve oldukca mo- dern 39 krovazörü,ayrıca da büyük harptan kulma 10 12 | eski krovazörü olacaktır Vaktile inzüladığımız- an laşmalar yüzünden, Alinan yanın şimdi ıulFıIığı ııısbnl- hakikatte eşitliğe (ımı;avıt) oğru yılr&ııık don | lere tebliğ etmiştir. e dşeğasiyea at l 46 tamizle Bandırmadan hareketi günü jlân edilecek ( , i KENT c nnn ci e n aa ? Halit Ozanın müvatfakiyeti| âf'ıîr””kıeh'îmîüuıs cn Sanatkârın Ayşe adlı $ri çok | .| *“mfü W ] beğenilii. Cumuriyet gazetesinde ok- uduğamuza göre arkadaşım- izin açtığı ulusal müsiki mü- gabakasında kendisini daima zevkle dinlediğimiz sanatkâ- rımiz Halit Ozanın «Ayşe» si juri tarafından çok- be- genilmiş Garp tekniğine ıi- ğun bestelerle milli ve ruhi ifadede en ayi eserler arasın da görülmüştür sanatkâr arka daşımızı kazandığı bu müv- affakiyetten dolayı en sıcak duygularla — kutlularız. «Ha- hit Uzansın «Ayşeb. si - biz eminiz nihai müsabakada da €en eyi notu alucak bir. sür- etle tııırp tekniği ile ulusal ruhun pek alâ ifade ve ter- Mualli miler mektebi “talebefi ve Mmuallimleri bir' aradt - Yağcılar, (Muhnbırımn mış beş çucuk OİUU'“.N den) — Yağcılar nnhıvı-sunın Bundan haqkı bir d dare kenarında köylü lnm— maıtabı_vudır ki bıl'll 45 ennüm | edileceğini — isbat | findan yaptırılmış quznl bır genç ihtiyar — kırk edecektir mektebi var.. - Denizli köylü: ok 6 Üüi ol YAbüI körlü . OİRR di ne v köylü mm ila Ytit k m,ııi' ynallım tarafından, | 'isi gimdiden mükef Belediyede bir tayin Vilâyet övrak kalemi kâ tiplerinden Nadir açık bulu- nan belediye kâtipliğine ta- yin edilmiştir. %-mru genç dırlar, | idüre dıkıı KU “m“üW] Bnflı nlnn b!-'“'"’l’f” nnl(. N0 .utiw 42,/ DK V RR , Suriyeve Lübnan ana y'al“ rında değişiklikler. , Bi Mokuttam gazetesi ya $ıyor. Son gelan hıberlum göre Yaoksulları Gözetme- Birli- ğinin hazırladığı balo Cumuriyet Halk — Partisi ee | ııl!' İ memnunîyeiıııllilh mıştıir. Nihayet teşkilâtin nıırü v dördüncü Büyük - Kurulta- | Sütiye >ve Berut cumuriyet- İ mıştır. WM yının toplanması münasobe leri küldırılacaktır. Bü iki Fransa 1922 d' | tile Yoksulları Gözetme; Bir- | Sümüriyetin 'yomn basit | nami altında Şılı liği turafından bir balo ter- | Ve jmüküpmal Hir hHükümek devtetlarile've | lııî; adxl.lmlielir !ı:nlo yarın şlacaktır Kurulııcnk “Şam Ve | ya feleviler MIIGD:"" | Berut hükümeti (Laı.ıkya) laştirmtiştir. Lübna! hi kulüb Tonl. Ü mati Bazi A A N ç e) EMRekidüciz .hükümetlerine | meti-bu üstahada ["":: verilecektir. Balonun güzel ve — eğlen- celi olmuası için hazırlık ya- istemediği içit ı!" H bitakılmiştır. TOZA M | şekil hükumet ııg' “..v' bqglınncak]a;dır Bu suretle şdört hükümet bırloşrvuklerqır Suriye, bu. li tadır. pekmileşadıa birleşik hükümetlerin merke- Şam 'va Hülep * 4 .lo W —— zi olacaktir./ Bo — şekli hal, | Süriye devleti 44 ÜÜ v aaf gerek Fransa — hükümeljne tirilm.ştır Bu defa kil Kah ya hükümeti IBİ'*' mıştir. TORĞ M .JJ nan Cumuriy! tini, miştir. Bundan ıoı’ıra bu Pcııll'"g::' , dırilarak yerine * riyeti kurulınıll"’r Lazikya alevi d muüş ve bunun !' ya hükümeti ,k“ 1933 'de Lübaap ç e ve.gerekse Süriye | kıtasyna büyük faideler - temin ede- toktir. Çünkü Fransa hükü- möti Suriyödü büyük” güç- lüklere müruz' kalmiş Ve (bu yüzden Suriye ve Lübaanın- idar? şekillerinde kısar zaman içinde müteaddit delalar des gişiklikler yapmış g defisinda bunların ] eyliği için” yaptığımı Köylüyü dolandıranlar he- nüz tululamadı. Hasan adında bir köylü- Bün yetmiş dört lirasını do- landırdıktan sonra ortadan kaybolan İstanbullu Parlak Zeki ile arkidaşı hetiüüz tu- tulamamıştır. Hırsızların şu bir kaç gün içinde yakalan- rıll' İ 'ıü’ ve her halkın iddia beklenmekteldir. maydana getirilmiş BAA le i ettirmiş Fransa Suriyeyi iş- huydığıııkhllâf bıİ bl) gal ettiği zaman burâmıhin | g, çok fena bir “':”.d'" idare şekli kraliyetti. Fran mış prnloılo Si su bir taraftan Surıyede Ha yol açmıştır. İlâm harçları A Adliye harç tarifesi kanu- | lep ve Şam' devletleri — gibi Şimdi, Eransa / 7 .':ıj nunun 7 iüci müddeji muci- | diğer taraftan.da- — Lübnan nin sağlam _"ıs ) İ bince — davaların açılışında | ve hazikya' dövletlerini de tesi ıımlşO-fH D111) bwmı Küçük bir — mıntakada | de Şâm ıs.nıı L"" dört devletin ıi ” hî[r d:v]et ıı('ın_ıîr %wvlır' valik E;:fl '#l ilâm harcının dörtte biri nis- betinde peşin olarak ulınan harcın davanın — sonunda ilam harcına malısup edile- rek fıılğı'nln ilgililere geri | Camurreisi heyeti — vekile|-hükümet verilmesi lâzım galdığini Fi- | patlâmento. gihi göa çâWFNM'?*MB nate bukanlığı Jüzimgelen- | Jatla sonsüz — masrafi ra ; ş a ğ açılması heğk $ y sex DENİZYOLLARI ıŞL'l;TMl*Jş.'.._ : GÜLNİHAL VAPURU — ge & 8 Mayıs Çarşamba akşamı « Bandırm! * £ yolcuları alıb isibanbula hareket ede(—':ı_, NOT: Gülnihalin hareket günü programlarımuayyeni olmadığından İstası on)uvdl'l ğ KAr - Ç