30 Ağustos 1934 Tarihli Türk Dili Gazetesi Sayfa 2

xİIE 2: Bir yıldönümü 30 ağustos. 30 Ağustos 1922... İşte bir tarih ki 12 yıl yolumuzu aydınlatmış, adım- larımıza hiz. — vermiş, bizi yekdiğerimiza bağlamış ve kaynaştırm ştır. Biz, asırlık işleri 12 yıl içinde yapma ve başarma küdretini ondan aldık. Kafamız onun ışıkları al- tında yıkandı. Yıktığımız dün, kurduğu- muz bugün onun eseridir. Erişeceğimiz yarın da < O olmasaydı kurulan «bu gün» değil; — kaybolan ve çöken «bir yarınv olacaktı. O olmasaydı; balçık altında üykuklıyan Anadolu köyleri bug&h güneş görmiyecekti. , olmasaydı; bugün git- iğimiz yoldan garbın gün. :iş:üne ieğil. şısrlın gegc':ı— ine varacaktık. Yamaçlarında açılan fabr- ika bacaları yerine emperyal izmin salyalı ağzım görece- ktik. Ve bize o, olmasaydı bugün yurdu saran hız veren demir ağlar, — ayaklarımızı köatekliyecekti. Ve nihayet o, olmasaydı: Ne: 1 birinciteşrin 1922 No: 24 temmuz 1923 Ne: 29 birinciteşrin 1923 Ve ne: 24 ağustos 1925 Nede: 9Yağustos 1928 ola- caktı. |("*).. 30 ağustos 1922. Bu.bir başlanğıç mı? Hayır! Geçen ve gelecek inkılâpla- rın ta kendisidir. Evet bu tarih, yalnız Türk gücünün — düşmana — değil; yeninin de eskiye galebesidir. Geri zihniyet daha ogün muzaffer Türk ordularının önünde bozğuna uğradi. ve yine daha opçünden biz bugünleri gördük. ee Ey Türk!.. Neyin var? -Diya dudaklarında bir is. tifham çizenlere şu iki kel- imayi haykır: 30 Ağustosum!.. Bu kısa cevap senin büt- | ün küdret ve varlığını tan ıtmağa kâfidir. M. Cevdet (I Bu tarihlerin karşılıkları: — Saltanatın kaldırılması — Lozan zaferi — Cümhuriyetin ilânı — Şapka inkılâbı — Harf inkılâbı. samae A İ Milletimizin Hediyesi (Üst tarafı ikinci sahifede) likler yapılacaktır. Milletin €n olgun, en uyanığı ve en civanmerdi olan ve geriliği- mizi her gün biraz daha ar tüurmak için muvaffakıyetle çalışan Türk milletinin taşı- dıiği yüksek vatanperverlik ceşheri önünde gururla ve sayğı — ile eğilmek vazife. mizdir. Yarınki harbin bir yildirim gibi göklerde pat- hıyacağını artık anlemiyan hiç bir millet koalmamıatır. Bu korkünç hakikat karşı- sında — ileri birer uçan millet haline gelmek için ne kadar çalıştıklarını biliyoruz. Mil- gyonlarca genç havacılık me- wzau içine alarak — yarı arkası keşilmez bir ilham | kaynağı hazırlıyan milletlem in sayısı günden çoğ- almaktadır. Ordunun ih çları karşısında başka birs -ey düşünmemek zarureti | milletlarin “l-en;ı edemediğiz bu can al- TÜRK DİLİ | Başkumandadanlık Meydan muharebesi Nasıl kazanıldı ? (Üst tarafı birinci sayfada) ruz hazırlıklarına başlanmı şti Türk ordusu malüm old- uğu üzere 26 ağustos saha. h: taarruza geçti. Düşmanın aylarca hummalı bir faali yetle tahkim etliği ve gay- ri kabili zabıt diye öğündü gü mevziler Türkün kahro- man hamlesi önünde muka- vemet edemiyorlardı. 30 Ağustos içinde düşma- nın birinci ve ikinci ordular- la süvari kolordusu tarafın- dan külliyen imhası takarrür etmişti. Başkumandanlık ka- rargâhı 28 ağustos zevalin- den beri Afyon Karahisarında bulunuyorlardı. Fevzi Paşa bir otomobille Afyondan ha- reketle Eğret yolunu takiben evvelâ Beşkarış köyünde ikinci ordu kumandanlığına ve bunun garbi şimalisinde kâin Kert köyünde süvari kolordu kumandanlığına mü- Tâki oldu. Takip edilen yolu, süvari kolordusunun 27 - 28 ağustos günleri akınlar yap- tığı ve mütemadi kılıç dar- beleri altında düşmanın garbe doğru — savuşurken — aynı zamanda akurane bir suret- to ihrak eylediği sahadan geçiyordu. Üzerlerinden ge- çilir yüzlerce enkazı ve düş- man ecsadı vesair metruküt hezimetin öz Türk yurduna zelil düşmanın bıraktığı bu taze harabelerin verdiği te- siri tadile kifayet etmiyor- du. Fevzi Paşa her iki ku- mandanı tenvir ettiler. Baş. kumandan Gazi Hazretlerile İsmet Paşa Afyondan doğru- ca — birinci ordu karar- gühma hareket — etmişler- dir. Alessabah faali - yete geçen kıtaat tertibat lâzimeyi almış zavale doğru düşmanı eyice sıkıştırmıştı. Mütemadiyen garbe savuş- mağa çalışan düşman kıta- atımızın sıkı temas ve taz- yikına rağmen 29-30 gecesi Hamur köy ejvarındaki ak- samını müşkülâtla gece yü- rüyüşleri ile birçok döküntü bırakarak Çal köy mıntaka- sına çekilmiş ve bu hareke- ti esnasında (4) cü süvari fırkamızın hücumuna uğra- yarak ayrıca zayjat vermiştir Binaenalayh sabahleyin düş man tekmil kuvveti jile Çal köy — mıntakasında — tortop olmuştu. 2 inci ordu 6 ıncı | firkası | kolordunun 17 inci ihtiyatta olmak üzere 16 1n cı fırkası jile Çal köyü sima- linden 61 inci fırka jle daha garpten ve ve Çal derosi şi- malinden, birinci ordu dör- düncü kolordusu ile,on birin ci fırka Çal köy cenubundan, beşinci fırka seleki — şimali garbisinden,23 cü fırka asıl- hanlar şimalinden ve ücüncü fırka Ağaç köy şimalinden olmak üzere cenup ve garp- ten taarruz rdecek. süvari kolordusu Saraycık., Dilova mevkilerinden Kızıltaş dere- sini katederek — düşmanın garbe firarına mani olacak- tı. Yalnız kıtaati mızın — oldukça — yorşrün | acak mesele etrafında Türk gençliğini bir araya topla. mak hepimizin idealidir. Kemalist Türkiyenin — tay- areciliğe — karşı yurdun her tarafında görünen milli kaynaşma bugünkü ategile devam ederse bu büyük işe gösterdiğimiz alâkadan çok | eyi bir verim alabileceğimi- ze her zar kinden fazla jı— | ri yapılmakta — olan bulunması ve arazinin fevk- alâde menaati dolayısile kı- skacın garp ucu sıkıştırılm. amış ve Kililtaş — istikameti- nde az bir kısım açık kalm ıştı. Cephe icabında bu mu- harebeye hasr — için kâfi ih. tiyat kuvvetine malik bulu- nuyordu. Bu haroketta ağir toplarımızın kısmı azamı da yetiştirilmişti. Ordunun ge- ceden beri aldığı bu tertib- attan bihaber olan düşm- an 30 ağustos sabahi Du- mlupınara — gitmek — hare- ketine teşebbüs etti ise de daha evel bu istikameti tu- tmuş olan 23 üncü fırkamız- la karşılaştı ve geçemedi. Öğleden itibaren hor taraf- ton tesir başlamış ve altıncı ve dördüncü kolordularımızı imhakâr ve mütemorkiz atoş çemberi içinde kalmış olan düşmanı Adatepe mıntakasın- da beticej katiyeli bir muha- rebaye mecbur edilmişti. Düş- man bir monfez açmak için çalıştı. Gece firar edebilmek ürtit ve emelile olacak ki gecenin hulülüne kadar, aza. mi gayret ve lnukuvoını:li! gösteriyordu Gruptan bir sa- at sonraya kadar devam eden bir. Başkumandan meydan muharebesi namı verilen bu muharebe veticesinde 1ve 2 inci Kolordu karargâhları da 4,5.9,12,13 cu fırkalarda daha evel garbe çekilebilen 1 ve 7 firkaların bazı ak- samından mürekkep düşman — kuvayi — asliyesi meydanı muharebede birçok meecruh,maktul ve esir, top, otomobille beraber bilcümle emvali terkettirilerek mah- vu perişan ettirilmiştir Ancak Kolordu Kumadan- ları Trekopis ve Diyenis bir kısım bakıyetüssüyuf ile ge- çe kızıltaş deresi boyunca bu çemberden firara muvaf- fak olmuşsa da bunlar da bu vadiyi muhtelif meşskattan seddeden — süvari Kolor. dumuzun tesirile Murat dağ- lJarına atılmış ve — bilâhare arzı teslimiyete mecbur edil- miştir. Bu muharebede en çok tazyika maruz kalan 23 cü ve 3 cü fırka akşa ma doğru bütün kuvvetle- rini cepheye sokmuş ve az- | ami gayret ve metanet göz- termişti. Topçularımızın maddi ve manevi tesiri pek büyük olmuştur. Grubu mütsakıp — Başku- mandan Fevzi ve İsmet Pa- | şalarla beraber muharebe | maydanından — Dumlupınar | köy'i'ıne hareket etliler ve l geceyi Dumlupınarda geçi- | rerek müteakıp — harekât | hakkında mukrreratta - bu- i lundular . Bandırmada askeri nahlel | inşaatı bilti. Bandırma, 29 ( Muhabiri- mizden)— Baeş allı aydanbe. uskori mohfelin inşaatı ikmal edil. miş ve bu suratle Bandırma güzel bir bina kazanmıştır. | Mahfelin çok mükemmel bir | gazinosu ile ayrıca birde sineması vardır. 30 ağustos gecesi açılma | merasimi yapılacaktır. Binan © kıymeti elli bin lira tahmin! edilmektedir. Bandırmaya böyle güzel | bit oser kazandıran mirelay | Süleyman bey takdire şa- | ektedir. — $ EHİRVEMÜLHAKATTA : Ş SANEGENU NT HU NK EENENK KA MK KA CK ENAŞOL HN KU M KA SA NE SA NU ERRRGARANE MA EA NN Mitatpaşa Mektebi - binası — yakında münakasaya konuyor. İki sene evel yanan Mitat paşa mektebinin yapılması icin 934 senesi — hütçesine baş bin liralık tahsisat ko. nmuştu. Bütçe âli tasdika iktiran etmiş bulunduğund- an mektep inşaotı şu günl- erde münakasaya konacak- tır. Mektebin projesi nafıa dajresince hazırlanmıştır. İnşaatın ihale yapıldıktan birkaç ay sonra ikmal edil- eceği tahmin edilmektedir. İnşaatın hitamını müteakıp Mitatpaşa — mektebi — eski binasına, İstiklâl mektebi de Mitat Paşanın şimdiki durd uğu binaya geçecektir. Bu suretle İstiklâl mektebi güz- el bir sahip olacaktır. Valimiz Salim hey teftiş- tan avdet etti Ayvalık, Bürhaniye ve Ed remit hi teftiş seyahatı olan valimiz Salim bey dün akşam şehrimize dönmüştür. Erdök kaymakamı Yeni Erdek kaymakamı Sait bey vilâyetle temas et- tikten sonra dün Erdeğe git- miştir. İdareciler mmi yap - Ilmıyacak, Dünkü sayımızda idareci- lerin | Eylülde şehrimizdo bir kongre yapacakları ya- zılmışti. Vilâyetin - tebliğatı- na göre böyle bir kongre yapılması mutasavver olma- dığı anlaşılmaktadır. Yalnız merkez kazaya bağlı — köy ihtiyar heyetleri ogün mer- kezde toplanacak ve kendi- lerine gizli nüfus hakkında talimat verilecektir. Giresan kükümet konağı Giresun hükümet konağı inşaatı bitmiştir. Yeni konak bütün dajreleri içine almakta ve Giresuna güzellik verm- . Bâyük 2 — Anketimiz p sinde tetkik ve | yapmakta ı Dumlupinar ilkmektebi Mektepler Bir eylülde açılıyor. 15 Eylülde tadrisala başlanacak Vilâyet ilk todrisat meelj- sinin kararına tevfikan vilâyel| ve kaza merkezlerindeki ilk mektepler 1 eylülde açılarak talebe kayıt ve kobulüne ve 15 eylülde derslere baş. lanacaktır. Nahiye ve köy mektepleri 15 eylülde açılarak talebo kayıt ve kabulüne başlanac- aktır. Bu mekteplerde | te- grinevelde tedrisata başlan- mış olacaktır. İmtiyaz sahibimiz Gazetemizin imtiyaz sahi- bi Bilecik mebusu Hayrettin bey dün İstanbuldan şehri- mize gelmiştir. Saml' ı' Halkı sokakların ka İa döşenmesi için Nahiya gittikçe — güzell Üğrendiğimize göre: nahiye merkezi gündül ne güzelleşmektedir. » hükümet konağı in miş yalnız dış kısmın! ya ve badanası Konağıh garp yanı nan iki demirci dükki timlâk - edilerek bir park haline — getiri takarrür etmiştir. Jandarma karakolu / mete taşınacak ve İ manın çıktığı bina dâ kez muhtarlığına lecektir. İ Diğer taraftan nahij! rkezinin — bütün rına — kaldırım — dö kararlaştırılmış, taş | na başlanmıştır. kaldırım ustası celb imışnata başlanacaktır- Şamlılar nahiye mer$ de kuldırımsız bir yer mamıya ant içmişle —Z S ' Doğum Ve BakımE Bütün yurtdaşlarımıza açıüılkııiıı Toğrudan ) l Şehrimiz doğum ve çocuk bakım evine müracaat eden doğum vakalarının büyük bir kısmının doğum ağrıları başladıktan günlerce — gonra müesseseye — getirildiği böyle getirilen kadınların ise ekgerisinin çocuğu ölü ve ke. ndilerinin ahvalı umumiyela- ri çok muhataralı bir şekle girdiği anlaşılmaktadır. Sıhhat ve İçtimai Muaven- et Vekâletinden vilâyete bu hususta bir emir gelmiş- tir. Bunda bu sakim itiyadın mahzur ve tehlikeleri işaret edilmekte ve bundan sonrü vilâyet dahilinde sanatlarını jera eden —bütün ebelerin cekleri tabil doğum — vakala rTını doğum ağrıları başla madan evel ve tabil sure - ve | müşaheda ve muayene ede- | | baası da tatil yapac! | gazetemiz yarın çık aktır ya bu hayırlı müesseseye müracaat etmelil e neticeleneceğine bulundukları diğer 1 da ilk ağrılardan İ Dihayet on iki sa da müesseseye sevk leri bildirilmektedir. Doğum ve çocuk — evi bütün yurtdaşları açıktır. Bu gibi a halkımız doğrudan & bu hayırlı müessel racaat etmelidir. Bayram - tatili. Zafer ve tayare münasebetile bugün devajr ve müecssesat dir. Bu meyanda Vilây' Memleket Anketimiz.. Yeni Belediye Heyetinden Ne Gi işler Yapmasını istiyorsunuz! Önümüzde - belediye inlihabatı var. Şüphe yok ki ınlihapla bütün hemşehril yakından alâkadar olacaklardır. İntihabal nelicesinde belede işlerini görmeğe $ meclisten halkımız neler bekliyor? Düşündük ki böyle bir suali okuyucularımı”? mak çok faydalı neliceler verecektir. Bu düşünce ile ankelimizi yaplık, Suclimiz. — Seçilecekeni belediye heyetinden ne işler yapmasını istiyorsunuz? DİKKAT EDİLECEK NOKTALAR. 1 — Cevap — gönderecek okuyucularımız isteklerinin mul bütün memleketi alâkalandıran bir mevzu teşkil etmesit? kat etmelidirler. ropaganda — mahiyetinde değildir. Bunun okuyucularımızın sırf Balıkesirin yükselmesine ait düşün! ni istiyoruz. Bunun haricinde tenkit, takdir yazılmamalı Anketimize gelecek cevapların neşrine önümüzdeki vazar g den iHibart