15 Temmuz 1934 Tarihli Türk Dili Gazetesi Sayfa 2

Avusturya sefirinin mühim bir makalesi.. Türkiye İktisaden de Yükselme Yolunda. Türkiyanin iklısadi inkı'âbı dıWıılı iktısat fikirlerile faayyün elmiştir, iktisadiyatı devlet idaresi altına almak bir umde olmuşlur. Yazan: Avuslturyanın Türkiye Eİ Benim idareme verilmiş olan elçilik, — Avusturyanın 1 Asyada yegüne siyasi bir te- msil makamıdır ve yakın şa. rkta Türkiye, İran ve İrak memuriyetim sahasına dahi- Kdir. Müstenevvi kültürel ve iktısadi münassbetlerle bağlı olduğamuz bu memleketlerde cihan harbinden sonra dahi Avusturya büyük bir kültür devleti sıfatile kıymet ve it- ibarını muhafaza edebilmiştir. Yakın şark cezri mahiyette siyesi ve iktısadi inkılâp- lara sahne olmuş, Türki- ye ve İran büyük fikri inkılâplar — geçirmiş ve bu memleketlerin kültür bünye. si ön yıl içinde öyle cezri ve esaslı bir surotta değiş. miştir ki emsalini cihan ta- rihinde aramak beyhudedir. Türk ibtilâl ve inkılâbı, Lo. zan sulhu jle intaç — edilen istiklâl harbi Osmanlı impa. ratorluğunun enkazından to- plu ve kuvvetli bir bünyoya malik Türk milli — devle- tini Türkiye Cümhuriyetini yaratmıştır. Bu inkılâp dâhi bir kumandan ve siyaset rüclü olan Gazi Mustafa Ko- mal Paşanın eseri olup ka- ndisinin bihakkın cihan tari- hinde büyük adamlar arası- nda sayılması lâzımdır. Bütün inkılâba remiz ola- rak burada kul'anılan bir tabir ile Kemalimizin Türki- ye İiçin yeni — bir devrin başladığına alâmet olup Türk milletini iktısadi içtimai ve kültürel #ahada yeni bir ruh ile canlandırılmış ve ye. n bir itilâ devrine götürm- üştür. Bu — hareketin bir übide ve hatırası olmak üz- #re Türk milleti Aanadolun- ün pgâhında — yeni bir hül t morkezi kurmuştur. Aayan yüksek — stepleri orlasında cihanın modern bir hükümet merkezini inşa et. mek ve ona Avusturya ipşa sanatı ile karakteristik bir mahiyet vermek Avusturya mimarlarına nasip olmuş- tur. Türkiyenin iktısadi — ilki Tâbı da. plânlı iktısat fikrile taayyün otmiştir. İktısadi- yütı Devlet — idaresi altına almak bir umde — olmuştur ve milli hükimiyetin ancak iktisadiyata hükim olmakla kuvvetlendileceğini ifade eden aşağıdaki düstura sa- dakat gösterilmiştir: «Siyasi venskeri zaferler iktısadi zalerlerle tetevvüç etmedi. kçe baka bulmaz.» Eski Osmanlı imparator- loğu — zamanında tamamen mefkut olan bir Türk sana- yi yaratmak bu surette ilk ihtiyaçlar sırasına girmiştir. Zamanımızın hâkim cereya- nlarından olan autarkie fik- Jri bu teşebbüste — diğer avamil — arasında müessir olmuş Olsa gerektir. Fakat başlıca hedef — kendi ham maddelerinin kulla- | | yirmi beşine kifayet edecek nilip kıymetlendirilme- si GAROL BUCHBERGER azaltılmasıdır. Harici ticaret bilânçosunu tevazün ettirm- ek için ithalâtın yüzde 30 azaltılması ümit — ediliyor. Yeni Türk zimamdarlarının Türk sanayiini ilk on yılda ne kadar süratle inkişof et- tikleri, teşviki sanayi kan- ununun himayesi altında san | ayi milesseselerinin miktarı 1933 ten 1934 de kadar 140 tan 2317 ye çıkmış olması- ndan pek alâ anlaşılır. Tür- kiyenin sanayileşme faaliye- ti beş senelik plân esasatı üzerine 1933 denberi devam etmekte olup — 200,000,000 Avusturya şilingine — baliğ bir sermaye ile — mensucat fabrikaları, sanayii madeni- ye sellüloz, kâğıt ve kimya sanayij kurmak mütasevver. dir. Sanayi programı resmi ve hususi teşebbüslerde bir koordinasyon vücuda getir- mek suretile tatbik — edilec- ek ve bu meyanda hususi müesseseler dahi — devletin vasi mikyastaki kontroluna tâbi tatuladaktır. Bu sanayi tesisatı, bir sene evel 20,000,000 Türk lirası (80 mi- Iyon şilin) ile kurulan Süm- er Bank yasıtasile finanse edilecektir. Mensucat sanayi- iüden ilk tescil kombinları geçen ay Kayseride fenliye- geçmistir. Mensucat sanayii tesisatı — Sovyet Rusyanın yardımile — yapılmaktadır. | Sovyet Rusya vzun vadeli kredilerle makine ve- riyor. Türk mansucat sanayii şimdiye kader memleket da. hili ihtiyacının ancak yüzde vaziyette iken diğer mensu- cat komitalarının ikmalinden sonra iç pazarlarının büyük bir kısım ihtiyacı yerli ima- Tât ile tatmin edilebilecektir. Avusturya için ehemmiyeti mahsusayı haiz olan kâğıt fabrikası tesisasıdır. İlk kâ- gıtfabrikası bu sene nihaye- tinde faaliyete — geçecektir. | Türk — sanayi savaşının Avusturya - Türk ticaret mü- nasebetlerinin müstakbel inkişafına yapacağı — tesiri tetkik etmezden evel bu ti. cari münasebetin kısaca mü- telüsi faideli — olur. Ceçen sene bizim Türkiyeye yap- tığımız — ithalât — mecmuu 7 milyon şiline baliğdir. Bu meyanda bizim başlıca ihra cat eşyamız olan küğıt, ka- rton, demir malzeme, yün ipi ve makine vardır. Türki- yenin Avusturyaya ihracatını başlıca tütün, fındık, üzüm, palamut, incir, V. S. teşkil etmektedir. Avusturya - Türk ticaret mukavelesinin esasını geçen sene on ikji temmuzda imza edilmiş — olan takas itilâfı teşkil eder ki bu ser. best tediye münasebeti üze- rine mütevazin tediye bilân- çosuna istinat etmektedir. Türkiye hükümeti tarafından ahiren feshi ihbar edilen bu — takas kompensasyon itilâfından en mühim Avus- süretle — Bîthıhtuı | turya jhracat emtiası için Kaçakçılık Genup hududumuzda bir haf- lada ne kodar vaka eoldu? Ankara, 13 (A.A.) — Tem- muzun birinci haftası içinde cenup bududunda üçü müsa- demeli on yedi kaçakçı vak- ası olmuştur. Bu vakalarda biri ölü 31 kaçakçı ile 14 kaçakçı hayvanı ele geçirilmiş ve 211 kilo gümrük ve in- hisar kaçağı, 3 tüfek, 27 me-| run, 1800 defter sigara kâğı- dı yakalanmıştır. Hilâliahmerin yardımları. Elâziz, 13 (A.A.) — Kale köyü seylâpzedelerine Hilâ- Kahmer cemiyeti elli bin h- ra göndermiştir. kıymet üzerinde kontenjan verilmiş Avusturya ihracatının ithalâtı ile mütevazin olması esas tutulmuştu. Serbest te- diye — münasebetinin temin ettiği fajide karşısında kıym- ete nazaran tespit edilmiş, olan kontenjanın sürüm ko. njunktur ne — arzu edildiği bir vüstatte tekabül edeme- mesi mahzuru bulunuyordu, geçen senenin sonundanberi Türkiye clearing prensibini kendi ticaret siyasetinin ka- idesi haline koydu ve hem. en bütün devletleri elearing mukaveleleri aktine sevketti. Kezalik Avusturya ile de ti. cari münasebetin elearing esası üzerine tanzimj derdes- ttir. Bu suretle Türkiyeye ih- racatımızın clearing usulüne uydurulması zarureti vardır ve ümit edilir ki clearing ya- pan memleketlere gösterilen müsaadat, Avusturya ihracatı için sürüm konjunkturünde tamamile istifadeye — imkân verecektir. Türk emtjasının Avustur- yaya ihracının artması Av- usturyanın Türkiyeye fazla ihracat yapması demektir. Bu itibarla jhracatımızı art- tırmak için Tükiyeden itha- lâtı arttırmak hususunu na- zarı dikkate almalıdır. Tür- kiyenin istihsal ettiği tütün, incir, kuru yemiş, — pamuk ve bilhaasa taş kömürü gi- bi bir takım mahsulâtın mü- bayaası ticaret münasebetle- rinin sıklaştırılmasında mo- vzu bahs - olabilir. Avustu- ryk senede ceman yekün 3 milyon ton gibi ehemmiyet. siz olmiyan bir — miktarda taş — kömürünü Türkiyede satın alabilir ve mukabilinde Türkiyeye muadil kıymette mal ihraç — öderek müte- kabil — ticaret — münasa - beterinin genişiletmeşi imkâ- nt elde edilir. Bu mübadele- de bilhassa — Avusturyanın ağır sanayii (makine, vağon v.s.) istifade edebilir, sira akti mutaasavvor — bulunan elearing - itilâfından — satın alınacak taş kömürüne mu- kabil pozisyonlar emre üma. de bulundurulacal Avustuaya ile Türkiyenin iktsadi ve kültürel münas- ebetinin artması — için ge- çen ay Türk Turing kulüp reisi Reşit Saffet beyin Viy- anayı ziyaret ve orada bir koufurans — vermosi müna- sebetile Dr. Starallanın riy- aseti altınde bir Avusturya Türk cemiyeti teşekkül ede- rek her jki taraf münakebe- tinin bir plâna müsteniden her sahada - canlandırılması- na gayretli demektedir. SEHİRVE MÜLHAKATTA Valibey Belediyenin Yapacağı Göhelmhiyesine giti ve 50 Bin Liralık İstikraz. tetkikat yaptı Valimiz Salim bey cuma günü Susığırlık — kozasının Göbel nahiyesine gidip gel. miştir. Vali bey Göbelde birkaç saat kalmış, bu müddet za- rfında nahiyeye ait idart ve iktısadi işlerle meşgul olm. uş ve bu meyanda köy ka- nununun ne dereceye kad- ar tatbik edildiği tetkik etmiştir. Valimiz Göbelden evel de Tlıca, Kepsüt, Kon- akpınarı ve daha bir kısım nahiyelerimizi gezmiş bural- arda tetkikat yapmış bulun- maktadır. İhtikârla mücadele komisyonu İhtikârla mücadele etmek üzere vilâyetçe teşkil edi- len komisyona belediyeden tirit oğlu İsmail bey aza seçilmiştir. Komisyona vilâ- yet mektepçusu Hilmi bey riyaset etmektedir. Yaşar bay Aksaray mobusu Yaşar bey cuma günü Bursadan Şehrimize gelmiştir. Yaşar bey şehrimizde birkaç gün kaldıktan sonra memleketi olan Akhisara gidecektir. Kurk beş ıaııın GeZ- ası verildi Belediye tenbihatı hilâlı- na hareket edip haklarında zabıt varakası — tutulan kırk boş esnaf belediye encü- meni kararile muhtelif ce. zalar jle cezalandırılmıştır. idıııııyurlıüı_ııîyaııııısu İdmanyurdu kulübü zen. gin bir esya piyangosu ter. tip etmiştir. Piyangoda bir çok kiymetli — ikramiyeler arasında bir de radyo bu- lanmaktadır. 6 eylülde çekijlecek olan piyango — biletleri yakında satışa çıkarılacaktır. Üva kinıir vaka Dün gece Ova — köyünde bir cerh vakası olmuştur. Vaka şöyledir: Köy halkın- dan Şakir oğlu Niyazi yatsı sıralarında yumurtacı oğlu Kâmilin köy yakınındaki ba- hçesine girmiş ve armut to. plamağa başlamıştır. Bu sır. ada Kâmil de bahçeye gelm- mişve Niyaziyi armut toplar- ken görmüş ve tüfeği ile ateş ederek Niyaziyi sol bacağı- ndan yaralamıştır. Mecrah dün — şehrimize getirilerek Memleket hasta- nosino yatırılmıştır. Yaralan- dıktan sonra epi kan zayi ettiği anlaşılan Niyazjnin ha- yatı tehlikeli görülmektedir. Din sıı:îk-hılı İli. Dün şehrimiz çok — sıcak bir gün geçirmiştir. Hararet gölgede 33,çe kadar yükselm. işti. Dün akşam üzeri umu- mi caddeler belediye arazo- zu tarafından sulanmıştır Banka bu para ile yapılacak işlerin proje ve keşitlerini istedi. Belediye mühendisi şimdi - bunları hazırlıyor. Belediyemizin Belediyeler bankasından yapacağı elli bin liralık istikrazın muam- elasi tekmemül etmektedir. İstikraz — için Belediyece gösterilen kerşılık Bankaca kâfi görülmemiş — bu para ile yapılacak işlerin projesi ve keşifleri de - istenmiştir. Şimdi Belediye mühendisliği tarafından elli bin lira jle ya. pılacak işlerin proje ve ke. şiflerini ihzar edilmektedir. Bu işler bitince muamele de tamam olacaktır. Malüm olduğu üzere bele- diye istikraz edeceği bu pa- ra ile şehrin en mühim iş- lerinden olan ve şehrin sı- hhatinji tehdit eden çay der- esini kapatacak, şehrin mu- Yeniköy Hahiyesi lâgredildi, karar Vilâyete tehliy olundu. Yeniköy nahiyesinin lâğvı hakkında —Umümi Vilüyet meclisince — verilen — karar ahiren — âli tasdika iktiran etmiştir. Bu husustaki karar Da- hiliye Vekâletinden vilâyete tebliğ olunmuştur. Nahiyenin lâğvı üzerine Yeniköy ve Karakaş köyle. ri merkeze, Çaypınar, Davu- tlar, Yaylabayır ve - İbirler köyleri Şamlı — nabhiyesine, Odalıdam köyü de Ömerköy nahiyosine bağlanmıştır. Ün Heş senelik karısı ka- çırılmış. Yağcılar Nahiyesinin Kırva köyünden hüseyin zevcesi Şuuri kızı Hatice aynı köyden Mehmet oğlu Tamail tarafın. dan kaçırılmıştır. Haticenin Hüseyin ağanın on beş senelik karısı olduğu anlaşılmaktadır. Acıklı bir ölüm. Telgraf memurlarından Mü- nir bey dün kalp sektesinden| velfat etmiş ve cenazesi ar . kadaşları trrafından kaldırı- Imıştır. Merhum halük ve çalışkan bir memurdu. Ülümü arkadaşlarını çok mütcossir etmiş ve ağlatmıştır. Allah rahmet eylesin htelif yerlerine helâlar yap. tıracak, zahire hâlini — ik- mal ettirecek, fenni bir fır - m yaptıracaktır. Belediye bu parayı boş sene içinde taksitle ödiyecektir. IılıdiıılıMiiılı çoğaldı Belediya vergi ve resiml- erine bir madde — ilâvesine dajr kanun — vilüyete tebliğ edilmiştir. Bu kanuna naza. ran imtiyazlı — elektrik şirketlerinin — getirecekleri mazot, baküre ve morirden alınacak istihlâk resmi be- her kilovat sant başına yir. mi para hesabile şirket ve elektrik müşterilerinden ta- hsil edilecek ve belediyeyo vorilecektir. Havranda Üç kişilik bir kaçakçı şe- hekesi meydana çıkarıldı. Havran,(Muhabirimizden) — Dün burada kaçak rakı çıka. rıp satan Recop oğlu İsmail, İstanbullu Muhittin ve kas- op hafz efendi isminde üç kişilik bir kaçakçı şebekesi meydana çıkarılmıştır. Kaç- akçıların kira jile durdukla- rı evde inhisar idarosi me. müurları ve jandarmaca yap- ılan aramada altı kilo rakı ile teferrüatile birlikte elli Hitrelik bir raki kazanı, to- prak bir küpte tahammür etmiş erik ve armut cibresi, bir alkometre ve — ayrıca taktir edilmiş dört köfe erik ve armut cibresi bulurmuş ve müsadero olunmuştur. Aramayı mütcakıp tutul- an — kaçakçılar — Balıkesir ihtis.s mahkemesine gönde- rilmek üzere Edramit Cüm- huriyet müddeiumumiliğine teslim edilmişlerdir. Bundan başka Havranın Ebubekir mahallesinden ha- nect oğla Mehmet ağa da kaçak tütün kullanırken tu- tulmuş ve hakkında kanu- ni tahkikata girişilmiştir. lıııiıııııiîîı'mılı bir maç yapıldı. Bandırma, 14 (Muhabirimi- zden)—Dün Yavuz futbol ta- kımı ile birlik spor arasın- da bir maç yapılmıştır. Maç çok heyecanlı ve güzel 0l- muş ve 3-3 berabere netic- elanmiştir. Sovyet Rusya hakkında. ( Üst tarafı birinci sayfada) Hiade salhun temini için alı. nacak her türlü tedbirleri memnuniyetle telâkki edace- ğini bildirmiştir. Nasır nutkuna devamla: — Sovyet Rusyanın şa- rki Avrapada her — misaka | iştirak etmesi ve bu |i | kini milletler cemiyeti azası | sifalile yapması — lüzitudir. Bu noktai nazardan İngilte- | re hükümeti Sovyet Rus - yanın Cenevro — teşkilâtına |— misakların lunduğunu ilâve girişini — hararetle — kabul edecektir. Nazır bundan — senra İngilterenin Avrvpada yeni bir taahhüde girmiyeceğini söylemiş Fransa tarafından teklif olunan misakların ma hiyetini bildirmek ve bu muvaffakıyetini temin için ne kabilse yep- malarını rica etmek üzere bazı alâükadar hükümet me- rkezlerinde teşebbüsatta bu. etti. ç