25 Temmuz 1940 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 5

ur. Cevay 10 İnürüşiye Mitimdiş, Pul ilâvesi aaa 1 Fiyatları n Pahalılaşıyor? ilelif metaların fiyatları, ma- inden alahil, mütemariz, bırsatçı Mektep çocuklarına wi izde, alındığı, sıkı, sesk bie arttırıldığı, nefes irile, |, ereceye vardırıl. lere rağmen, Sıçrıyorlar. Fa, insafsızca olu ten düştükle, Yere serilmiş bu, odun fiyatları 8y yatları, keep döndürücü bir ma, ndaşlı, “£dâş kurdu ki, hir Söze ai, dun almıya, kışın almayı tercih ediyor, ubun bugünkü fiy; yorlar, ıslar 0 ka, nlar muvakı n, bizler de a z daha hu- dn ie Yükselişin ba, AŞ, çok yı, “K Güç değildir; ig 0. ve Şiddetli od. sebepler yüzün. Mülesyeş, işin, ler, “birinci - senet. in çal okdukşeilerine çok pahali Meselâ, “gi, dia etmekte. N birini, ga,gaziçindeki gazi, neebariyetinde “© nihayet soranlara; ve endiy,,, tinin“, SMİS, İyi kötü Dir Yarım e çi kikat 0 m bu müsaadeyi yer, e cesinde öğreni, ii mi daha esaslı mali. yo eo ederiz; KSM Otmex, “iZİNocular, ilmek iç k müsaadesini narları ba. lde onları gk, Yani bir ysundadırl,, “istismar et al Kursları Dr al kevinden; m talebesi ybr çimak ee Smm az evimizde Ty. 5 ön ye Ve Coğrat. İri Olarak mis Slseaktır, Verilen, hş ÜNÜ Öğren. (M.T. A. Enstitüsü mecmuasin- da Ramundağ petrolüne dair dikkate değer bir makale intişar etmişi Makalenin esas kr sımlarını bu yazıda okuyacaksı- Biz.) B eş, altı yıldanberi, azim ve sebatla Mardin . Siirt ha. valisinde MadenTetkik ve Arama Enstitüsü tarafından yapılan a- taştırmalar neticesinde, bu sene. nin 23 Nisan Çocuk Bayramı ari. fesinde petrol bulunuşu, bülün memleket ve milleti sevinç için de bıraktı, Bu vesile ile (Ramandağ Petro. lü) hakkında efkârı umumiyeyi bir parça tenvir etmeyi faydalı bulduk. 1934 yılınm yazmda mevcudi. yeti öğrenilen Ramandağı Antikli- nelinin esaslı bir surette etüdü ve jeolojik tetkikatı 1937 ve 1958 senelerinin ilkbahar ve yaz ayla. rında yapıldı. Bu tetkikat, muhte. li£ eşhasın sâyü gayrtel ve petro- li buluşumuz, Enstitünün beş, altı senelik tecrübe emeği mah. sulüdür, Yalnız bu hususta derin görüş ve vukufu ile tecrübe sa- bibi ve beynelmilel tanınmış pet- rol mi H. E. Cunningham Craig'in cesaret verici ve teşvik e- Gici fikirlerinin de büyük yardı. mını söylemek isteriz, Fenni tetkikat ikmal edildikten sonra 1939 ilkbaharında bu mın- takanın sondajlarla aranmasına karar verilerek 19 Mayista &on- daj yapılacak yer seçildi ve derhal beş, altı yüz tonluk sondaj maki. ne, malzeme ve teçhizatının nak- line başlandı. Âlet ve #devatın taşınması ve makinelerin kürul. ması İki ay kadar sürdü. Nihayet 24 Temmuz 1939 da sondaj ame. Üyesine başlanarak takriben 9 ay sonra kuyunun 1048 metre de. rinliğinde Yukarı Kretase formas. yonunda petrol bulundu. Bizim petrol arama ve çalışma müddetimizi ve bu uğurda harca- dığımız parayı ve bilhassa kullan. dığımız makine, teknik vesalt ade- di, diğer milletlerinkine o kıyas edilecek olursa, bizde, nisbeten as- geri bir zaman zarfında, asgari bir masrafla yapılmış olduğunu burada kaydetmeden geçemiyece. Biz. Zira başka milletler bir mın. takeyı 10 — 15 sondaj kuyusile araştırırlarken biz, ayni vüs'atte- ki mıntakayı bir tek sondajla arı. yorduk. Butse, bittabi arama müddetimizi uzatıyordu. irçok sebeplerden o petrolün aranması çök müşkül ve bütün bilgilere rağmen, bazan şan &a tâbi bir keyfiyettir. Umumi. yetle jeolojik bakımdan müsait stürktürü olan bâkir bir arazide (100) kuyunun 10 u müsbet, 901 menfi netice verir. Zamanımızda jeofizik usullerin tatbiki ile ve petrol sanayiinin ana vatanı olan Amerikada bu şans 76 30 a kadar çikarılabilmiştir, Hulâsa, petrol nazlı bir metağ olup, kendini kolay kolay teslim etmez, Teslimden evvel çok uğ- raştırır, yorar, cmek sarfettirir ve bâzan hiç ümit edilmiyen bir yer. de ve ümit edilmiyen bir zaman- da kendini gösterir. İkinci bir tâ- birle petrol aramak demek, tabi. ,âtile mütemadi mücadele demek- tir. Yerin üslünde ve altında bü- tün çalışmalar ve uğraşmalar nâ. mütenahi beklenmedik hâdiselerle çarpışır ve heyecanla beklenen ne. tiee ve muvaffakiyet elde edile- bilmek için çok Sebat ve sabır is- ter. Bu müşkülâta o katlanılabili. nirse, muvaffakiyet şansı artmış olur, Simdi yukarıda arzedilen se- bopleri gözönünde tutarak petrol arama İşlerimiz tahlil edilecek © lursa, gerek masraf, gerek zaman ve gerek yüzde itibarile muvaffa- kıyetli ve talihli bir iş başarıldığı kanaatine varılır. Filhakika Maden Tetkik ve A- Tama Enstitüsü petrol grupunun — — YAZAN Kemal Lokman 5 — 6 sene zarfında açtığı Müref. tedeki 100 — 340 metre derinlik. lerde 8 adet sığ, Hoşköyde 50 — 140 metre derinliklerde 4 adet sığ, Trakya - Kabahöyükte 384 metre derinliğinde l adet sığ; Van - Kürzotta 120 .— 140 metre derin. liğinde 2 adet sığ, Adana - Hoca- siide 100 — 320 metre derinliğin. de 3 adet siğ ki, ceman 16 küçük ve sığ kuyuları hesaba katmiya. rek, yalnız orta derinlikte, yani 500 — 1400 metre deriniiklerde açılan sondaj kuyuları nazarı Hi bara almırsa, (Ramandağr) 6 inci kuyumuzu teşkil etmektedir. Ev. velki beşi menfi netice verdiğine nazaran, Türkiyede petrol bulma şansı altıda bir demektir ki, bu da yüksek bir muvaffakiyet saytlabi. lir, mandağ Antiklinalinin şi- mal yatımının şark tarafın. da ve Bazivan köyünün 2 kilomet. re cenubu garbisinde, ufak cat- lsklıklardan çıkarak, Midyat kal. kerinin mesameli hücrelerini dol. duran yapışkan asfaltlı bir petrol sızintisi bulunur. Bu tezahür, bu mintakada yegâne petrol tezahü- rüdür. Ramandağında, mezkür dağı şi- ma! . cenup İstikametinde baştan. başa kateden bir boğaz bulunur ki, (Maymun Boğazı) diye maruf- tur. Eski bir nehir yatağı olmak ihtimali olan bu boğazın şark fa- rafında ve 715 metre râk'mındaki nokta, sondaj yeri olarak intihap edildi. Burası Antiklinal mihveri. nin biraz şimalindedir. Beşiri ka- za merkezi bu sondaj yerine ku. rulan Kampm 23 kilometre sima. li şarkisinde, Eluh nahiye merke zi ise, 19 kilometre şimali garbi. sine düşer ki, yapılmakta olan Diyarbakır . Cizre demiryolu E- luh köyünün içinden geçer. Sondaj yapılırken kuyunun ice. risinden geçilen tabakat, sathtan itibaren her üç metrede bir alınan rümünelerin muayenesile tesbit e- dilmiştir. İlk evvel kırmızı kum. lu marn ve Midyat kalkerinin döküntülerile karısık 22 metre ka. lanlığındaki satıh formasyonundan gvçilerek Gergüş formasyonuna varılmıştır. 70 metre kadar bu kırmızı teşekkülden sonra Ker- mav formasyonuna girilir. Gri şeyi ve Kâlkerli şeyl ve kumlu marndan ibaret olan bu formes. yon, 716 metre kalınlığındadır ki, aşağı Eosen tabakatını teşkil eder. Kuyunun 786 ncı metresi Yukarı Krestasenin başlangıcı olan (Gio. botroncana) mikrofosillerini gös- termiştir. Buradan itibaren gri marn ve *ireçtaşı, piritli yesil marn ve kırmızı kumlu marn ve kalkerli şeyden müteşekkil taba. kat birhirini takip ederek 1050 in. ci metreye kadar devam eder. Petrolün bulunduğu 1048 met- redeki taş nümunesi mikroskopla muayene edildiğinde Dolomit ol. duğu anlaşılmıştır ki, burası, da. ha aşağıda bulunan Kretase Mas- sif Kalkerinin üst kısmıdır. Satıhtan itibaren 66 ve 111 inci metrede tatlı suya ve 145 metre. de gaza ve 151 metrede gaz ve suya tesadüf edildi, bunlar da ku. yunun bâriz vasıflarını teşkil eder, 059 metrede 8 pusluk boru. lar indirilerek çimento a. meliyesi yapılmak üzere kuyuda bir sondaj programı tatbik edilir- ken 1048 metreye varıldıkta son. daj matkabının petrolle bulaşmış olarak çıktığı görüldü. Ve derhal Bailer denilen hususi kova kuyu- Dun dibine kadar indirilerek geri çıkarıldığında, kova tamamile pet- TAN mim İlk Türk Petrolü Nasıl Bulundu? Raman Dağındaki Petrol Tezahürü Etrafında Tetkikler de olduğu tesbit edildi. Bu suret. le 8 pusluk boruları; içinde dip- ten 900 metre yüksekliğe kadar petrolün toplanmış olduğu müşa- hede edildi. Tabii, borular henüz çimentolanmamış olduğundan pet. rol, boruların arkasındaki boşluğu da doldurmakta idi. Bu müddet zarfında kuyunun içinde toplanan petrolün günde takriben 10 metre mikâbi vereceği hesap edilmiştir. Bilâhare yapılan müşahedeler mâ. yi miklarının günde 10 -- 30, petrol miktarının da 38 — 10 metre mikâbı olacağını göstermiş» tir. Petrol sathi arza, getirilecek hususi tulumbalarla o çıkarılacak. tır, Malüm olduğu üzere, kuyuda buldüğumuz petrol, (Ham petrol) dür, Ham petrol koyu esmer ren. Binde, parafin ve asfalt esasından olup © 5 kadar suyu ihtiva et- mektedir. İzafi sikleti 15 dereeei hararette 0,890 dir, Lüzuciyeti 50 derecei hararette (Viscosimetre Engler) de 2,92 E. ve bir miktar kükürdü (© 2,38) de havidir. Bu ham petrol, Enstiti boratuarında tahlil edildi. (Disti latlan o Fraetionnöe) taktir ameli- vesine tâbi tutularak müştakları. na ayrıldığında aşağıdaki netice. ler elde edilmiştir: Taktir Siklet o İzafi kema. Wüştak derecesi G. feti 16* 6. Benzin o 49-160" 017 Petrol © 160-270 0,708 Motorin 770 —205 0446 Bakiye ee Zöyiat — — 100.00 Bu cetvelde görülen Bakiye muhtelif madeni yağlarm heyeti umumiyesini ifade eder. Bu ds başka bir taktir ameliyesine tâbi tutularak muhtelif madeni yağlar istihsal edilir, aden Tetkik ve Arama Ens- titüsünün Ramandağında petrolü buluşu, © havalinin bir petrol mıntakasına namzet oldu. ğunu göstermiştir. Rastlanan bu petrol tezahürü, Ramandağ strük- sürünün ehemmiyetini ve ümidi- mizi ziyadesile arttırmış olduğun. den, şimdiki mevcut kuyu derin- leştirilecek ve yeniden üç, dört sondaj kuyusu açmak suretile İs- tıhsal miktarı arttirılacak, mın. takanın verim kabiliyeti ve vüsa. ti tesbit edilecektir. Bu ise, çok büyük çalışma ve gayretler sarfı- nı İcap ettirecektir. Ramandağı. Bn jeolojik bâkımdan strüktürü. nün müsait olarak kapalı ve ge- niş olması, petrolü doğuran taş. larla, petrolün terakümüne eive. rişli taşların ve toplanan petro- lün kaçmaması İçin lâzim gelen kölin örtü tabakasının mevcut bu. lunmasile beraber, bu tabakanın itikâle uğramamış bulunması gibi birçok mühim şartlardan başka mıntakanin modern nakil vasıta. larıma ve bol suya yakın bulunu- $u da lehine olan keyfiyetlerden. dir. Takriben bir, bir buçuk sene sürmesi muhterçel olan bu yeri sondajlardan alınacak neticenin beklediğimiz şekilde çıktığı tak. dirde, kömür ve demire malik o- lan Türkiye üçüncü Siyaha (Pet. rol — Mâyi altma) da kavuşmuş olacaktır. Bu suretle Türkiye pek yakın bir âtide, Milli Müdefaasına lâzım gelen unsurların en mühimlerin. den üç Siyahı da kendi toprakla- rından temin eden mesut memle. ketler zümresine girmiş olacaktır. İvesi NEŞRİYAT ; İKTİSADİ ESASLARIMIZ — 17-2.309 rolle dolmuştu. Dört gün sonra | törininden 4-3-339 tarihine karlar İzmir. kuyu, ayni kova ile muayene o. | 6€ toplanan İlk Türk iktisat köngresin- dildiğinde kuyuda petrolün seyi. | de kabul olunan esaslar ve irad olunan yesi, satıhtan itibaren 137 metre-| mutuklardan bahseden bir eserdir. ——— i ——— I Tayyarecilikte Gece ğe gözü kördür derler... Fakat Myyarecilik bu görmiyen gözün sıldadığı devreleri yakalıyarık muvaffr.. keyetli baskınlar yapmak fırsatını bul, maktadır. Gece uçuşları gündüz yapılan uçuşlar. dan muhakkak ki farklıdır, Gerek meydan tertibatında, gerekse tayyare üzerindeki tertibatia bir hazırlık ve fazlalık vardır, Bunların bulunması da zaruridir. 4 İniş ve kalkışlarda meydanın ışıkla tahdidi, kuvvetli ışıldıklarla tenviri ve tayyare İçindeki motör ve uçuş kontrol â, letlerinin görünebilecek şekilde hazırlar. ması, mecburi olarak —bir ârıa dolayı, siyle— herhangi bir düzlüğe inilmesi ha, Ninde tayyarenin kendi fenerlesi ile iniş düzlüğünü aydınlalabilmesi için tayyare, de bir elektrik dinamosunun bulunması gereklidir. Bütün bunlar gece uçuşların. da çalışmış ve yetiştirilmiş pilotlara 15. min edildikten sonra gece baskınlarının yapılabileceği tasarlanır. lanmış bir tayyare ve techizat ile iş ya. pacak kabiliyettedir. Yalnız muvaffakiyet ihtimali fazla olan gece barkınlarının vü, cut bulması için daha buz şartların ta. hakkukuna da ihtiyaç vardır, Cuş ve vazife herşeyden evvel gö rüy İster, Plot ve rasitin göz. leri görmeden, aradıkları hedefi bulma, dan, atacakları bombanın nişanını alma, dan vazife yapmaları imkfnsiz bir hale gelir.. Evvelemirde yu nokta üzerinde du, ralım: “Gece baskınlarını niçin yapma, W?., Gündüz uçuşlarının bir çok hallerde kolaylik göstermesine karşılık hususi ter. tbatm ilâvesine ihtiyaç gösteren ve ol. dukca zahmetli olan gece uçuşlarının bir avantajı var medır?,, Buna evet diyeceğiz. Bilhassa, hâkimiyetini kuramamış ve hasım tarafım Gok müessir hava müdafan silâhları kar, şısında gecenin körlüğünden istifade ede. vek milessir olmak İstiyen taraf içina, vantajın elde edilmesi dan fedâ, kârliğa katlanmak elzemdir. Gündür #çuş, larında görüş sahası fazladır. Gerek av, cılar ve gerekğğ İeğ hiüdalün vanıtaları en sıhhatli çalışmaları yapabilirler, O halde, düşman müdafaa vasıtalarının en az faal olabileceği bir zamanı kollamak icap eder. Bu fırsat gece uçuşlarında daha kolaylık. la ele geçirilir. Çünkü uçuşun olduğu ka. dar müdafaanm da başta gelen şartı gö, rüştür, Bu güçlük taarruz eden taraf için daha ekvendir, Yardımcı ışıklardan sar, İmazar, mevki tayini işinde hemen hemen hata bulunmıyacak kadar kat'i besapların mevcudiyeti yine taarruz eden tarnla mii, hava raf müdafaa edenlere nazaran daha mü, estir vaziyettedir. Zayiata uğramak ihti, mali de azdır, İşte bu müvaffakıyete ere, bilmek için gece görüşünü «ce uçuşlarında bir takım kaldele. re uymak mecburiyeti vardir, Ve bü mecburiyeti doğuran hâdise ve raman. lar değişiktir. Berrak sema ve ay ışığı ©. lan bir gecede uçucuların hedeflerini ko. Maylıkla görebilmesi imkânları varken, yer müdafaasının yine ışıklariyle çalışmaları Yetişmiş bir pilot, fönni olarak hazır.| sait olur. Demek -olayor ki saldırın ta. | Baskınları Neden Daha Müessir Oluyor? YAZAN: A. AHISKAL nukaddesdir, Uçup yapılan saat bir da mevsimle uygun düşerse gündüz uçuşla, rmdaki kolaylık ve sıhhat elde edilebilir. Parlak gök, kuvvetli ay ışığı, mevsimi müsaadesi, uçuş yapılacak saatin mevsime uydurulması, tabii görüşü bozmuyacak bir irtifam seçilmesi gece bâskınlarını hazır. lamanın teknik esaslarını teşkil eder. Düzgün hesaplar gerek tabiye ve gerekse sevkulceyş noktasından aranılan ve bek, enilen hizmetlerin tayyaretiler tarafından başarılmasını mümkün kılar, Hava hâki, miyeti kurulmamış olsa bile, hâkim düş. man karşısında muvaffak olunur. Ge baskınlarını uçucularınn o kabiliyetlerine yüvenen taraflar yapabilir şeklinde Şer, Jeşmiş bazı yanlış düşünüşler vardır; Ha, kikatte gece uçuyları &z zarar görerek hasmı: fazla hırpalamak ve daha ziyade maneviyat üzerine yüklenmek gayelerini gider, Ay ışığı, mevsim, uçuş #aati ve irtifa en uygun şekillerde hesaplanır ve ölçü, Mürse muvallsk olunur, demiştik. Bu hallerin neticesi hesaba bağlıdır, tecrübe, ye dayanır, Fakat gece baskınlarını e, saslı müskülütem doğuran, üzerinde uçu, lacuk arazinin vaziyetidir. e Karanlık bir havada, uygunsuz bir mevsimde, ve her, hangi bir sâatte uçuş mecburiyeti karşı, sırda durmak ve düşünmek doğru olmaz v4 derhal uçuş yapılır. Halbuki, dağlık ve fazla armalı kara parçaları uçuşu güz. leştirir, Bilhassa fazla yüksek dağların mevcudiyeti sadece pusula ve bu gibi ö. letlerine güvenerek hedefe doğru İlerliyen tayyare için bir mânidir, Bu gibi hallerde gece baskınları tesiri de ar olur, Ve iyie pilotların. kâbiliyetli ve teknik şetişmiş olmalarının faydaları böyle zamanlarda meydana çıkar, BULM'A'C'A Bugünkü Bulmacamız 133 45.6 1-8 9 SOLDAN SAĞA: 1 — Yüz metre murabbat » Air müs İ temiske « Bir rönk. 2 — Bir sorgu eda- rı - Bir ork - Uzaklık bildirir. 4 — Lâ kırdı - Eziyet, 5 — Bir hote » Bir nota. (9 — Bir uavumuz - Bir nota, V — Bir nota - Ezmekten emir, 8 — Bir na - i serçeveliyen | Bir. ayi, 9 — Denizde bulunur - Eskİ bazı kaidelere uymak mecburiyeti vardır. | bir imparatarluk. YUKARDAN AŞAĞI: 1 — Yelide - Sadakat, 7 — Bir m Bir nois, 3 — İçki ve dans yeri nota. 4 — Bir nota - Hi Is, 6 — Bir'nota - Üstümüze gi 7 — Uzuvlar - Dir çalgı, 8 — Bir hay- van « Bir nota. 9 — Pir hayvan - Boşluk, uzay, KMAN HEKİMİN ÖĞÜTLERİ KIRK BEŞİNDEN SONRA... Bazıları ellisinden sonra, derler, ba. ziları da kirk üçünden sonra... Ortalama hesapla, ben, kırk beşinden sonra diye yazdım, Vaktiyle, askerlik yaşı biraz da, ha geç gelsin düşüncesiyle nüfus terke. reniz doğduğunuzdan bir kaç yıl sonra çıkartılmış olursa, gözlük takma yaşı, nn kırk beşinden —rahmetli babanız kaç yıl ihtiyat edebilmişse— o kadar yıl sonra geleceği şüphesizdir, Hangi yaşta olursa olsun, herhalde, insan yaşlandıkça yakından görebilmek için gözlük takmıya mecbor olur. Tabi. atla bir dilvesi: İnsan okuduğuna tarı da anlıyabileceği yaşa gelince okumak istediğini göremez olur.. Buna bayan. lar çok defa isyan ederler, Geçen gün bir lokantada gördüğüm, hayatının en tatl: zamasına yani sonbahar mevsimine erişmiş kibar bir bayan, lokanta garte, nunan kendisine takdim ettiği yemek Tistesini —gözlüksüz— okuyamayınca; — Tahammül edilmez bu hayata, Diye lateyi fırlatıp atmıştı, Hayat. ta okumak yalnız lokantalardaki tistele.. ri okurtik” İçin lâzım olsaydı, gözlü vazgeçerek garson listeyi getirdiği vakit okumasını emretmek, yahut daha İyisi, yemeklerini kapının Yanında teşhir eden İokantalara gidip orada beğendiğini 58. gerek geçinmek mümkün olurdu, Fakat okumak bu hayatta daha pek çok şeyler için lürumludur; Her sabah gâzete oku. mak için, bu yazıları okumak istemese, niz bile, radyo dinlerken ajats haberle. rine parazitler daha ziyade musallat ol, duklarından o haberleri gazetenizde oku. mak zaruridir. Onun için kuk beşinden sonra yakın. dan gösteren bir gözlük edinmek mutla.. ka irendir, İle #amanlarda İnsan alci, mak İstediği şey! gözlerinin önünde a. zaklaştırarak gözlük derdinden kurtula. cağin sanır, Faydasız düşünce. çünkü siz gasetenisi, kitabınızı görlerinislen uzüklaştırdıkça gözleriniz de görebileceği şeyleri daha uzaklara götürürler, © Vazlandıkça gözlük takmak mecbu, riyetinden kurtulanlar için ba hal pek te sevindirecek bir şey değildir. Çünkü yaşlandığı vakit yakından gösterecek gözlük takmıyan kimse saten miyop da, mektir. Yaşlandıkça miyopluk azalır da ondan dolayı yakından görebilir... Yahut gözlerinin adeseleri katılaşıyor demek, tr, © da sevindirmekten ziyade can st. kacak bir şey olur, Bazıları da kırk beşinden çok önce, kırk, hattâ otuz beş Yayinda yakından görebilmek için gözlük takımıya mecbur olurlar. Onlar da yaşlanınızdan önce sa. ten yakından iyi göremiyen ipermetrop yahut —daha çok dela— görlerinin ku, turları biribirlerine müsavi olmıyan an, tiğmat kimseler demektir. Gözlerin bu türlü arızaları ayrıca tashih edilmek *â, gamdır, Ondan dolayı insan yaşlardığı vakıt gözlüklerini kendi kendine seçmek dağ, ra olmaz, Göz hekimine muayene ettire,, rek onun teçetesiyle gözlük almak elbet, te tercih olunur.