18 Mayıs 1940 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3

BÜGÜN! sPlerbi Kısaltmak “Meşebbüsü Yazan: Ömer Rıza DOĞRUL Pina Başvekili M. Reynand dün açıkça anlattı: Hitler har- 2), 9 4y içinde bitirmek için müthiş ha, Sebhüse, daha doğrusu bir ku, 1! Oyununa “girişti. Fakat bu kü- " Syununda yalnız para oynamı. “h,,villetin bütün canlı cansız kay. düz, iri yer r, hepsi seferber olu- Sİ ye hepsi de değerini gösteriyor. iller bu. imtihana niçin lüzum gl tdü? Mi? Bu bir muammadır. göni sünkü Almanyanın meşra emel. MR$ İ İçinde tahakkuk etmiyecek hiç <mel yoktu. Fakat ellisini zeç- BALKANLARDA Yugoslavya Hükümetinin Yeni Tedbirleri Bulgrat, 17 (A.A) ala ajansı Yugoslavyanın seferberlik yapacağı. Du ve seferberlik ilân etmek üzere nezırlar meclisinin ). gün toplanaca. İğina dair ecnebi matbustı tarafını verilen habetlerin asılsız olduğı bildirmektedir. Alman neşriyatı asabiyet uyandırıyor Nazirlar meclisi, Yugoslav arazi. sinin bitaraflığı hukkında bir karar almıştır. Bu kararnameye göre mu. helif hareket edenler, hapis cezasına çarptırılacak ve büyük para cezale. rına mshküm edileceklir. Kararma. me, Yugoslav basınını, muharip taraf Ankara, 17 (TAN Muhabirin. den) — Büyük Millet Meclisi bugün sanal 15 te Reis Vekili Refet Canıtez (Bursa) nın reisliğinde toplandı. Meclis, bugünkü müzskeresinde fevkslâde vaziyet dolayısile bazı vergi ve resimlere zam icrasına ve < ten sonra yaşının daha ileri S in İe güvenmek istemiyen Hitler ye” Yayı kana boyamak ve kana bo. akap ak cihangir bir Almanya yarak. 8 istedi, , s4 ÇÇihangirlik, bugün için çok geri wii Ki bir idealdir. Ve yalnız geri » İç barbarca hir teşebbüstür. Bu- ski $küi insanlık, büyük adamı fütu- yle değil, ilme, medeniyete, in- Vüğa hizmetiyle ölçüyor ve hâlâ P İle şan ve şeref kazanmak pe- *€ koşanlara ancak «farı, hi a #sağısımı veriyor, Amma Hitler ça v. nda insanlık bir kıymeti haiz ta)h, İŞ, onun İçin yalniz Almanya "IŞ, ve Alman milletinin ikbali sa), $, bütün bunlar doğru olabilir, t Bütün insanlığa istırap veren Mİ, imanya, eninde sonunda ancak sa)i Mrabın öcüne uğrar. Ve o istırabı ayit kat öder, — Gİİitler harbi Kısa kesmek için milletleri çiğniyerek asıl düş- plariyle karşılaşmak istiyor. “ba onun düşmanları ayni şeyi mazlar mıydı? Fakat, onların “© Yapmaları hayali dahi, Her ti derhal milletlerin boğazına İmiya sevkediyor. Bu yüzden Ho- İş” ile Belçika da boğulmak isti. i ei içinde kıvranıyorlar. sek adaletin buzün İngiliz ve iş i a buğ, iz silâhlarında tecelli etmesin. Mukadderatın bir istihzası bulun. w saklamak abestir. Fakat Al-| Yanın da hesaplaşmak ve öç al- istediği milletlerden, bir çok m canı yakarak hareket etmesi, mel tam mânasiyle müttehem bir p40, ete düşürüyor. Ve bu yüzden "İşm kısa kesilebileceğine ina “İ,'& beraber bilhassa müttehemin İİ, #tÜği mahkümiyete çarpacağına ina; mak istiyoruz. NORVEÇTE Yeni Alman Taarruzları Norvepta bir mevki, 17 (A.A) — İw*© başkumandanlığının tebliği: — oöveç.ve müttefik kıtaatı, çar- Sa alışamı, Rana'da Finneid mın. Sinda taarruza uğramışlardır. a İtefik kıtalar, kumandanlarının. VEREM altında geri çekilmişlerdir. İyi, ozveç bölüğü de Rana'da Mos. » © 70 kilometre Şimalinde kâin şeh, “ikametinde gerilemeğe mec. vd Yaş ştur. Sten mmtakasında, Nörveç kı. “İh, Harivile ırmağını ve Cukke “İç. Cenubundaki dağlık mıntaka, a We »İzlemekle meşguldürler. a. tveç Ajansının salâhiyetli bir İ“ hi'aktan istihbar ettiğine göre, gelik ve Norveç kıtalarının Fin. hi en geri çekilmeleri, önceden “dilmiş olan harekât plânma çe ia olur. Rana mıntakasındaki yi agi lerin vaziyeti meranuniyele niş, ir. Birkaç Alman tayyaresi -lmüştür. 4 Narvikte vaziyet “İl Rd cephesi, 17 (A.A) — öjer- e vom kısmen muhasara b ir ©lân Narvikteki Alman suv- İsg Sin kısmı küllisi şark istika- 9 bi de dağlara çekilmişlerdir. Fran. bn, ,3 Kanadalılar mahalli yolları öy la meşguldürler. Şimdi bu kı- iy, Palnız küçük Rombak fiyordu b, “ten ayırmaktadır. Müttefikler Ki İle şehri harp gemilerinin ate- b "da bulundurmakta ve burala- h tağyarelerle bombardıman ei dir Sitevkte faaliyette bulunan müt. İş Kitalar; Gratangor'de kuvvet. he, | bat tesis etmişlerdir. Alman İn Svveetleri dün bilhassa Narvik Yaya nda fseliyet göstermişler. agi tefiklere karşı 18 Alınan tey» © Süliyete geçmiştir. lardan birisini tutmaktan ve Yugos. , zuuna alınmasına dair kanun lâyiba. asebetlerine te. lavyanın harici m sı müzakere ve aynen kabul edil sit edebilecek yanlış ve yalan haber- | miştir. ler neşretmekter. meneylemektedir. Devlet memurları aylıklarının Evvelki gün mazırlar tarafından| cevhi: ve tendülüne dair kanuna bağ. yapılan mühim müzakereler dün de devam etmiştir. Akşama doğru Har. biye Nezaretinin muhtelif şubeleri erkânı bir toplantı yapmışlardır. Zannedildiğine göre bu toplantıda Alman matbuatının Şimali Yuğos- lavyadaki Alman ekalliyetleri kak. kında Yaptığı yeni neşriyat mevzuu. bahs olmuştur. Hükümet, bütün yabancıların bir hafta zarfında zabıtaya müracaatla, Yugoslavyadaki ikâmetleri sebebini tevsik etmeleri emrini vermiştir. hı cetvelin Maarif Vekâletine sit kıs. mında değişiklik yapılması hekkin- daki kanun lâyihası müzakere edil. di. Bu sirada söz alan Fuat Sirmen, muallimlerin maaşlarının son haddi. nin 90 dan 150 ye çıkarılması huşu. sunda, itirazda bulunarak, böyle bir zammın bütçe imkânları haricinde olduğunu, teadülü teminen ileri sü. rülen Barem Kanununa münafi bir hareket olacağını ve binsenaleyh mevcut hedefler arasında bir nisbet sizlik olduğunu söyledi. Bu aykırı Sovyet - Yugoslav münasebalı | gı bertaraf etmek için projede tâdilât Times gâzetesi Balkanlar vaziyeti | yapmak lüzumunu izah etti. ve Sovyet — Yugoslavya münase.| İbrahim Alâettin Gövsa Maarif betleri hakkında yazdığı bir makale. de, Yugosla üyük bir devlet ta- rafından taarruza uğradığı takdirde Sovyetlerin kendisine diplomatik bir yardımdan başka bir şey vermeleri. nin ilk nazarda muhtemel olmadığını kaydetmektedir. . Yugoslav höküme ti, müşkül bir devrede diğer Balkan memleketleri ile olan anlaşmaların feda etmeden Moskova ile münase. betlerin iadesi suretile avantajlar te. mini için ihtiyatlı bir siyaset tatbik evlemektedir. Metaksasa atfolunan beyanat Atina, 17 (A.A) — Atina Ajansı bildiriyor: Başvekil Metaksas'ın bir Bulgar diplomatma Bulgar taleplerini ma. kul gördüğünü ve kendisi Bulgar ol. sa, bu talepleri tahakkuk ettirmek ü- zere harbe gireceğini söylediğine dair, bazı ecnebi gazetelerde haber. ler İntişar etmiştir. Başvekil Metakses, asla böyle bir mülâkat yapmamıştır. encümeni mazbata muharriri sıfatile itirazlara cevap verdi. Her sınıf me. mur gibi muallim sınıfının da mem. leket hizmetinde başardığı muvaffa kiyeti anlettı. brahim Alâeltinin âri aynen ka iyerek muallim sını. ü memur sınıfların. dan daha zor hayat şartları içinde bulunduğunu arlattı ve: “— Ben hiç bir doktorun, kiç bir subayın hic bir avukatın mesleğin. den syrılârak muallim mesleğin inti sap ettiğini görmedim. Bu da gösteri- yor ki muallim arkadaşlar diğer bü. tün memur arkadaşlardan daha az para alıyorlar. Hükümetin teklifi ye. rinde olan bir tekliftir., dedi. Maurif Vekili Ha: Ali Yücel de, itirazlara cevap verdi va ezcümiz şunları söyledi: “— Bir muallimi, muvaffakıyetin. den dolayı o işten başka, diğer bir yerde kullanmağa imkân yoktur, Bir memur muvaffak olursa musvin O- Yugoslavya İle Ticaretimiz |lur, müdür oler ve böylece daba çok Belgrat, 17 (A.A.) — Reuler; terfih edilebilir. Hulbuki bir kimya üzdeki pezsrtesi günü, Pel. | muallimini muvaffakıyetinden dola. grata Türkiye ile Yugoslavya ata- | yı başka bir işte kullanamayız. Niha- sında ticazet müzakerelerine başla. | yet maaş derecesini yükseltmek s0. nacaktır. relile onu bitaz daha terfih etmiş ©. Bazı Vergilere Yen Zam lcrası Hakkındaki Kanun Dün Kabul Edildi Muallim Maaşlarının Âzami Haddinin Arttırılması Hakkındaki Kanun Teklifi Münakaşalara Vesile Oldu iluruz. Bunun en iyi misali, Fi bazı maddelerin mükellefiyet mev.| iden * Sir. run arkadaşımızın kendisidir. Bir muallim ki, buradan ayrılarak adli. yeye intisap etti, müddelumumi oldu, nç yaşında daha fazla para aldı, Bu lâyihayı maddelerde yazılı olduğu şeki'de kabul edeceğinizi ümit edi. yorum.” Burun üzerine Fuat Sirmen, tek. rar kitsiye geldi, sözlerinin yanlış anlaşılmamasını, muallim mesleğini diğer memur meslekleri içinde ka. tiyen uşağı görmek istemediğini, mak sadının bütün memur sınıfı içerisin. de teadülü teminden !baret olduğu. nu beyan ederek; “ — Mesleğinde muvaffakiyet gös- teren bir muallim arkadaş imtihan verir, üniversiteye doçent olur, pro. fesör olur, bu yüksek parayr alır. Yoksu bu bütçe irnkânsızlığı içerisin de bir orta tedrisat mualtimini m letin en ağır ve en mühim vazilele. vini tevdi ettiği birinci sınıf memur. larla bir tutması her halde pek ye. rinde olmıyan bir harekettir zannc. derim” dedi. Kâzım Nami Duru, muallim mes. leğinir diğer bütün mesleklerden daha ağır olduğunu söyledi. Fuat Sir. men tarafından ileri sürülen mütalâ. alara cevap verdi. Bir orta tedrisat mualliminin zannedildiği gibi o ka. dar kolay “profesör olamıyscağını, müallimlik mesleğinin diğer memur mesleklerile mukayesesinin doğru ol. madığını söyliyerek: “ — Bu parayı çok görenlere soru. yorüm: Muallim mesleğini hu kadar aşağ: mı görüyorsunuz?” dedi. Tam bu anda Meeliste büyük bir uğultu peyda oldu. (Ne münasebet, kim söylüyor) sesleri işitildi, Cevdet Kerim İncedayı: *.- Demagoji yapıyorsunuz, bunu söyliyen kim?” Küzim Nari Duru: *“— Müsaade buyurun efendim, kız mayn Cevdet Kerim: *— As kizan sizsiniz.” Közim Nami Duru: “— Efendim yanlış anlamış ola. bilirim. Bu kadar hiddets, gürültüye lüzum yok. Hulâsa olarak demek is. Gyotum ki, lâyihadaki esaslar çok yerindedir. Maarif Vekili Hası nun Üzerine tekrar kürsiye geldi, maksadının eski sözlerinde ısrar ol. madığını işaret ederek dedi ki: “.- Biz muallim arkadaşlara (en son maaş haddi olarak 90 liradan faz. la veremeyiz) dediğimiz saman buna cevap olarak (Niçin?) diye sorarlar ve biz ne diyeceğimizi bilemeyiz DI. ğer bir arkadaş en son maaş haddi. in niçin 90 Tira olup 80 olmadiğın ayrıca sorabilir. Bütün bu ihtilâfı or. tadan kaldıracak şey muaş haddinin diğer bütün memurlarda olduğu gi. bi 150 ye çıkarılmasıdır. 150 den faz- Ja veremeyiz dediğimiz zaman (NI. çin*) diye sorarlarsa bunun cevabı vr, İçinizde bana hocalık etmiş olan kimseler vardır ki, mebus * olmadan evvel 45 lira maaş alırlardı, Zaten bir muallimin şimdi istediğimiz bu yüksek dereceli maaş haddine vasıl olsbilmesi için en aşağı 30 — 35 ww ne çslışması icap ediyor. Takdir muh. terem heyetinizindir.” Feridun Fikri: “— Adaletin tecellisini temin için bir meslekte bulunanlara zam yapan bir lâyiha ile vergilere zam yapan bir Iâyihanın ayni günde müzakere. sinin ne dereceye kadar muvafık ola. cağını ve bu işin ne dereceye kadar tesdülü temin ettiğini xorınak iste. rim” dedi. Etraftan (müzakere kâfi) geliyordu. Reis verilen bir takriri okuttu ve müzakere kâfi görüldü, Fuat Sirme- nin verdiği takrir okundu, takrir kü, İçük bir ekseriyetle nazarı itihara 4- İnmıyarsk reddedildi, meddelerin müzukeresine geçildi. TÜRK HEYETİNİN Londradaki Tetkikleri Londra, 17 (A.A) — Türk mebus. larından ve gazete direktörlerinden mürekkep heyet, bugün Aldersholt askeri kampını gezmiştir. Heyet, topçu kıtalarını ve motörlü kıtalar: görmüş ve bunlar, heyet hu. zurunda baz: ekzersizler yapmıştır. Heyet, bilâhare, Kanada kıtalarını teftiş etmiştir. 'Türk Generallerinden mebus Re. fet Bele Garada kendisine karşı harp etmiş olan İngiliz Albayı Clarke ile çok samimi bir görüşmede bulun. muştur. sesleri © Cümhurrcisi Roosevelt'in nutkundan sonra A- merikanın şıt kararları vermesi bekleniyor > 1 — Amerika, 1974 harbindeki borçlarını ödeme- dikleri için mülleliklere kredi açmıyor, bütün satışlarını peşin para ile yapıyordu. Şimdi bu satış için hükümetin kredi açması; ? — Amerikada müftefikler hesabını iş yapan silâh ve tayyare fabrikalarına hükümetin kredi açması; 3 — Bilaraflık Kanununda tödilâ! yapılarak Amerikanın Italya gibi gayrimuhasım bir siya sel kabul etmesi. 4 ispanyada Falanjist'ler, yani Faşist taraftarları, hükü- ” meti günden güne ellerine o almaktadırlar, General Franko'nun nüfuzu azalmaktadır, Son günlerde İtal- ya ve Almanyanın İspanyada yerleşmelerine salk olan âmil budur. , * Macaristanda Almanlar Başvekil Teleki'yi dü- sürmiye çalışıyorlar. Almanya, Slovakyaya mi kabil Macaristandan Alman askerinin geçmesi- ne müsaade istiyor. Başvekil buna muarızdır, Hariciye Nazırı Csaky'nin taraftar olduğu zan- nolunuyor. Hükümet mukavemet ederse, o va kil Nazi taraftarı eski Başvekil İmredi'nin ik- lidar mevkiine getirilmesi ihtimali vardır. 4 BD Roma radyosu ağzını değiştirmiştir. Gerek Akdenizde ve gerek Balkanlarda telâşı mucip bir şey olmadığını, heyecan verici haberleri müttefiklerin işaa ettiğini söylüyor, # Dalmaçyada kalk, İtalyan taarruzu ihtimaline kara şiddetle mukavemete hazırlanmaktadır. Dalmaçya gazeteleri milli birlikten, Yugoslav istiklâlinden ve hükümete sadakallen bahse- diyorlar. > Yugoslavyada Sokollar kendi teşkilâtına dahil genç. leri organize etmiye başlamıştır. Hükümetin de Bak | Kan Harbinde büyük roller oynıyan milli komite teşkil etmekte olduğu haber veriliyor. z K | Yazan: B. FELEK en hava bombardımanları mü. tehassısı değilim. oAşinalarım liçinde de bu ateşli bahsin mütehax. sısı yok. Buna rağmen gerek harp hüdisatı, gerekse bu bapta yazılmış. şeylerden © anlıyoruz ki; şenlik— tayyare o bombardımanına doğrudan doğruya maruz olacak bir binanın harap olmamasına ve hattâ sığınak diye hazırlanan yerlerin de | bu tahribattan kurtulmasına pek ar imkân Demek tam isabetli bir bombaya karşı Allaha sığınmaktan başka sığınak yok gibi. Gazeteler de yazdı, karilerimiz de biliyorlar ki; bugünlerde her ev, a- partıman, ban sahipleri ya alt kafa bir sığınak, ya bahçeye bir siper yapmıya davet edilmiştir. Bu işleri az çök muhakeme edebilenler ve bu emirlerle, yapılacak sığınak ve $i- perlerden beklenen hizmetin, civar. da patlıyacak bomba parçalarından halkı muhafaza olduğunu anlıyor. lar. Eğer sığınaktan maksat eskiden düşünüldüğü gibi zehirli gazdan ko. runmak olsaydı, bahçesi olanlara si- ğınak yerine siper kaxdırmazlardı. Çünkü havadan ağır olan bu gazla. rın en evvel çukur ve siperleri dol duracağı aşikârdır. Bu böyle olunca, apartıman ve hanlarda yapılacak si. gınakların da eskiden söylendiği gi. bi kapıları, pencereleri Tâstikli, içe risine hava ve gaz girmez şekilde ol. masına lüzum görülmüyor demektir Ben bunlari kendi istidlâlim olarak yazıyorum. Halk ise elinde üc satır, lik bir tebliğ ile bekleşip duruyor. Bu tebliğlerde de bir buçuk a3. zarfında münasip bir mahalle bir ğmak veya siper yapılmazsa falı İnumaralı kanunun ceza maddeleri tathik © edileceği | bildirilmektedir. Bence halkı tehlikeye karşı ikaz et. İmek, ceza ile tehdit etmekten çok daha faydalıdır. Hiç kimse canımı sokakta bulmamıştır. Ona uzak fa olsa tehlikeyi anlatıp, buna kârşi tedbir almasını söylemek ve tedbir. leri de hulâsaten - anlatmak ceza ürkütmekten daha iyi olmaz mı? Şu günlerde hazı yabancı radyo. larda bu pasif korumaya dair bir ta. kım tavsiyeler işitiyorum. Bizde de bu sığınak ve siper işini beş on sa“ tırda hulâsa edecek bir izahname ya. pılsa hem halk sıkıntıdan, hem lediye daireleri güç cevap verilen vüzlerce müracaattan kurtulmuş 6 lur, > Bu izahnamenin evvelce evlere dağıtılan ve daha ziyade zehirli gaz. lara karşı tahaffuz çarelerini ihtiva eden 30 — 40 sayfalık kitaplar gibi değil, pek kısa ve herkesin anltyabile ceği şekilde hazırlanması da elzem- dir. Çünkü bu iş her tabakada halkı alâkadar etmededi zl Yoksa bugünkü gil N nız ceza görürsünüz. diye kâğıt da. fıttıklan sonra maksat hâsıl oldu. zannedip oturmak kendimizi aldat. mak olur. Hüner, istenen işi herke, sin yapabileceği | şekilde hasitlestir. mek ve masrafsızca yapılması yollar ğ i —evlere a j di da Vaşington, 17 (A.A) — Kongre, Roosevelt'in istediği tahsisat: kabul etmiştir. Ordu ve bahriye 50 bin tay. yareye sahip olacak, donanma 500 cüzü temdan teşekkül edecektir. Mi vazzuf ordu 280 bin, milis ordusu 3) bin kişilik olacaktır. Tayyare sanayicileri çağırılıyor Râasevelt'in kongreye mesajında mevzuubahis ettiği tayyare inşaatını arturma plânı hakkında Harbiye Ne. zareti erkânile müzakere etmek üze. re tayyare sanayi memleketleri Va. . La Almanlar, yine yeni bir silâh kullanmıya başla. dıklarından bahsediyorlar ve bu silâh: Maast- richt'de kullandıklarını söylüyorlar. Güya bu silâh, “sinir gazı, imiş. Bu gaz yayılınca, sinir- lerle adaleler işlemez bir hale geliyormuş. Fakat müttefikler bu iddiaların halis muhlis blöf olduğuna inanıyorlar. İspanyanın en salâhiyetli mahafili tarafından verilen malümata göre Almanlar bu silâhlarını daha önce İspanya dahili harbi sırasında dene- | mişler, Fakat bir netice alamamışlardır. | ei şıngtona davet edileceklerdir. Harbiye Nazır muavini bu haberi vermekle beraber şu sözleri ilâve et. Mistir: : “Fazla müşkülât çıkmadan anla. şocağımıza eminim," Senede 50 bin tayyare Hava ticaret odası, senede 50 bin tayyare yapmak üzere Roosovelt ta. yi refmdan tasavvur edilen plânın tat. bik için yalnız işçi adedinin arttırıı. | mes değil, mevcut fabrikaların işgal © wltiğ: sahanın üç mizline iblâğı ve motör fabrikalarının Zi misline - karılması icap edeceğini söylemektez