5 Mayıs 1940 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3

| Akdenizde Gerginlik! Yazan: Ömer Rıza DOĞRUL N donanmasının Üçte birini kay. betmesi üzerine İnçiliz ve Framsas donanmasının mühim bir kısmı Şi- mal denizinden Akdenize geldi. Bu hâdisenin bütün sarahatile te- sırasında Alman| orveç harbi © bariz ettirdiği nokta, İngiliz, Fran. sız donanmalarının Şimalde muzaf. £ fer olduklarıdır. İ Yoksa İng'itere ile Fransa, bu zırh. | Uiları Şimal denizinden ayırmağa im. kân bulamazlardı. Almanlar, müttefiklerin Şimalde. ki donanmalarını aksattıklarını, en mühim parçalarını imha ettiklerini iddia ediyorlardı. Müttefiklerin bu iddiaya karşı verdikleri cevap son derece katidir. Çünkü Şimal denizi de, her ihtimale karşı gelmeğe yete. £ eek kuvvet bıraktıktan başka Akde, nizde gaşgöstermesi 2 mtihim bir © den geleni : ve salâhiyetli tavsiyelere beklenen ihti, malleri bertaraf edecek kuvvetleri de temin etmişlerdir. Almanların iddiasına göre hava kuvvetleri deniz kuvvetlerinin ehem. miyetini düşürmüş, hattâ sıfıra indir. miş, bu yüzden Alman hava kuvvet. leri müttefiklerin deniz kuvvetlerini allak bullak etmeğe muvaffak olmuş. t Müttefikler ise, safıharp zırhlıla. rından, kruvazörlerinden, muhriple. rinden, tahtelbahirlerinden ve sair gemilerinden milteşekkil büyük bir kuvveti Akdenize sevketmekle AL man iddialarının boşluğunu bütün dünyaya göstermişlerdir. Demek ki Alman hava kuvvetleri müttefiklerin donanmasını yenemedi ve üstelik Alman zırhlılarını da ko. ruyamadı, Bu hehukatin bu sırada £ etmesi büyük bir ehemmiy sir. Çünkü Alman propagandası bu hakikatin tam zıddını ileri sürerek başkalarını da harhe sürüklemek e. melini « güdüyordu.. o Müttef'klerin Yaptığı parlak tezahür, hakikati bü. tün çıplaklığile oltaya koydu, boş bir takım iddiaların, bazı alâkadarları mühim ve vahim kararlara sevket. mesi ihtimalini de önledi. Bu yüzden müttefiklerin Şimal denizinden ayırdık! ha ra mereri tezahür etmek isti idadında olan i gerginliğin. önüne geç. miştir. Yoksa Alman propaganda: Akdenizi, büyük bir buhran sahnesi haline getirebilirdi, Bu bakımdan bugün Akdenizde hüküm süren vaziyet, gerginlik de. Zil, gerginlikten normalliğe intikal vaziyeti sayılmak lâzım gelir, Böyle olmadığı takdirde yukarıda anlattığımız Alman propagandaları. nin muvaffak olduğuna hükmetmek lâzım selir ki vaziyetin benüz bu merkezde olmadığını tahmin etmek daha doğru olur, sanırız. | veç harbi yüzünden hüküme. tini mühim bir hesaba çekmiye ha. zırlanmaktadır. Halk, hükümetin el. ptığına inanmakla be. raber vaziyetin tafsilâtmı anlamak ve Norveç dâvasınm alacağı mahiyeti öğrenmek istemektedir. Sir John Si. mon dün söylediği nutukla, İngiltere hükümetinin birleşik olduğunu, ve. rilen kararm ittifak ile ve en esaslı istinaden verildiğini anlattı, Fakat onun anlat. tığı daha mühim bir nokta, Norveçte uğranılan ilk sadmenin bu dâvayı bı. rakmağa sebep olmıyacağıdır. Bi kis müttefikler Norveçte harbe de- Yam edecekler ve Norveçin kurtarıl. masını harp gayelerinin en belli baş. lıları arasında sayacaklardır. Gelecek hafta İngiltere hükümetinin Norveç dâvası karşısındaki vaziyeti tavazzuh edecektir. Fakat muhakkak bir nokta Var: O da bir tarafın henüz zafer ve tefevvuk | iddiasinda bulunamıyaca. Erdim. Çünkül, Sir Simon'un da detiği | denk kuvvetler henüz karşılaş» | mamıştır, Develide Çok Şiddetli Yağmurların Tahribatı Develi, 4 (Tan Muhabirin. 3 gündenberi yağan çok şiddetli yağ murlsr ve fırtına burada bir hayli; hasaret yapmıştır. Bu meyanda Da- Matzade Pulat oğlunun evine bir yıl. dirim düşmüş, oğlu 14 yaşında Ös. Man fe komşusu Seyit Alinin kızı Elmas ve bü sırada evin önünde bağ» Li düran postacı İbrahimin atını öL dürmüştür. Develi . Zile yolu üzerindeki tel Xİ ri deniz kuvvet. fn Ersf ve telefon direklerinden bir çok. ina yıldırımlar isabet etmiştir. isveç Demir Madeni Yolu Abloka Altında Bulunuyor Bu Abloka, Botni Körfezinde Buz Eriyinceye Kadar Devam Edecek Alman Hava ÜUsleri | Isveç Uslerine Alman Taarruzulhtimalivar Tahrip Ediliyor Londra, 4 (Hususi) — Nam: sos'dan müttefik kıtalarının va- purlara bindirilmesi dün sabah sona ermiştir. Bu mıntakada bulunan Fransız kıtaları, Norveçin hususi vesaitile Jiman& nak- ledilmişlerdir. İrkâp ameliyesi esnasında kıtaat, düşmanın hiçbir tecavüzüne maruz kalmamıştır. Namsos limanı Alman bömbardı. manlai ile işe yaramaz bir hale ge. tirildiği i hliye edilmiştir. İs. dersir madeni yolu, müttefikle- » ablokası altındadır, Botni körfe. Zihin buzları erimedikçe bu abloka devam edecektir. Askeri müttefik mahfillerine göre, Alman donanma. sının Üçte biri imha edilmiştir. Al manlar, Norveçe yapılan nakliyat os. masında İnsanca Çok zayiat vermiş. lerdir, Bir zabite güre... Bir İngiliz zabiti Havas Ajansının muhabirine şu beyanatta bulunmuş» tur: “— Almanların Namsos'u ilk bom bardımanları limanda ve ihraç iske. lesinde hiç bir zarar husule getirme ” v B'de da Alman ta süren şiddetli bir bombardımandan sonra iskeleyi ve limandaki tesisatı tahrip ederek milttefiklerin bu Ji mandan takviye kıtaları göndermele > imkânsız bir hale getirmişler, ia Nakilleri tensip edilen Norveç kuvvetlerinin hakiki miktarı henüz belli değildir. Narvikteki harekât Narvikte, müttefiklerin yaptıkları harekât müsait surette cereyan et. mektedir. Münferit Norveç müftezelerinin işgal mintakasmi genişletmeğe çalt- şan Alman kuvvetlerine karşı müca, deleye devam ettikleri o Cenubi Norveçteki vaziyet hakkında mütem mim malâmat yoktur. İngilizler AL manların, gerek Notveçte, gerek Da. nimarkada ve Almanyada, işgal et. mekte bulundukları kara ve deniz tayyare karargâhlarını şiddetli bom. bardımanlara tutmağa devam edi yorlar. HÂDİSELERİN iç yüzü m ticelere varılmıştır; Büyük zırhlı Tayyare geinixi Büyük Kruvazör l r Krovazörler Torpklobot Motör Torpidobot — Başvekilimizin Sıvasta Yaptığı Tetkikler Sıvas, 4 (A.A.) — Başvekilimiz Dr Refik Saydam bu sabah saat 8 de Sı, vası teşrif etmi ki, askeri erkân, Parti ve Belediye reisi ve âzaları ve halk tarafından karşılanmış. askeri bir kıta selâm ziyaret etmiş, cor atöly etmiştir. Köoyseri, 4(A.A) — Başvekilimiz te şehrimize gelmi: vali, kumandan, askeri ve mülki er. © Herlinde Fon Ribbentrop tarafından neşredilen (Berlin - Roma - Tokyo) adındaki mecmuada, meşhur İtalyan muharriri Gayda'nın bir yazısı çıkmıştır. İtalyan muharriri, İtalyanın harp başlar başlamaz Almanya yanında yer alma. makla nekadar isabet ettiğini göstermiye çalı- sıyor. İleri sürdüğü iddia da şudur: “Harp baş- ladığı zaman İtalya harbe hazır değildi. Ordusu yorgundu, hava kuvvetleri zayıftı, fakat geçen alit ay İçinde. tayyare imalâtın tesri etti, ve şimdi ayda 1000 tayyare yapılıyor. Allı ay ev- velkine nisbetle çok daha ay kazanabilirsek İtalya caktır, ş Mevsuk malömata göre harp elinde bulunan tayyarelerin Gir, Harptenberi İtalya 7500 £ kuvvetliyiz. Daha altı müthiş bir kuvvet ola. başladığı zaman İtalyanm çoğu kıymetten düşmüş- ayyare imal etmiştir, bun, larin da çoğu eskiyenlerin yerini doldurmıya hasre. dilmiştir. * Italyanların Yugoslav hududunda tahşidat yap- tıkları haber veriliyor. Yugoslavya ile İtalya arasında işliyen trenler için münakalât durmuş 9 asker doludur, Onun ibidir. a a (Hususi) — Havas ajansının Stokholm'den al- İdiği malümata göre, müttefiklerin Norveçte geri çekilmeleri, İs- veçte hayal inkisarile karşılanmış, Almanların hava hücumları- nı teksif etmek üzere İsveç üslerine saldıracaklarından endişe | şler, istasyonda mül.| dün şehrimiz resmini ifa etmişlerdir. Başvekilimiz, | Kızılay depoların gezdikten sonra | $ora Fuar ve Kültürpark sahasını vilâyeti, türeni, partiyi, belediyeyi | gezmiş ve bazı plânlar almıştır. İn. ini ve hasta. | giliz hükümetinin bu sene bi )meyi görmüş ve saat 12 de hareket | mükemmel bir pavyon yaptıracağı edilmiye başlanmıştır. tenberi İtalya 4 » 7 4 Fransa ı İngiltere 15 6 15 7 “. 2 70 kri İng liz Ticaret Ataşesi İzmirde İzmir, 4 (TAN) — İngilterenin An. kara büyük elçiliği ticaret ataşesi deki İngiliz general kon. solosu ile birlikte Belediye reisini zi. yaret etmiş ve fuara iştirak İşi üze. rinde görüşmüştür. Ataşe, bundan zannedilmektedir. Dr. Refik Saydam bugün saat 17.15 |kân ve halk tarafından karşılanmış şler ve istasyonda | ve 17.30 da da Ankaruya hareket et. Romanyadaki Almanlar arasında m ii — eli Akdenizdeki Kuvvetler Arasında Bir Mukayese 1939 senesi Eylülünde Akdenizde İngiliz, Fransız ve İtalyan kuvvet. leri hakkında verilen en son rakam şudur. Bu rakama, o ta yeniden denize indirilen harp gemileri de ilâve edilerek aşağıdaki ne. .İreceler silsilesini Norveçte umumi kanaat Norveç telgraf ajansının neşrettiği bir notada Norveç milletinin mütte. fiklerin maruz kaldığı müşküste an. lamıya göyret ettiği kaydolunmakta. dır. Salâhiyettar Norveç mahfillerinde Yörveç kıtalarının muhariplik zihni. yeti bâki olduğu ve son hâdiselerin Norveç milletinin ve hükümetinin mücadeleye devam etmek hususun. daki azmini hiçbir veçhile zayıflut. madığı beyan edilmektedir. İtalyan gazetelerinin neşriyatı Roma, 4 (Husus!) — İtalyan ga. zeteleri Norveç harekâtı hakkındaki mütalâalarında umumiyet itibarile, tayyare kuvvetlerinin deniz harbi usuilerini altüst ettiğini isbata çalış. ktadırlar. Popolo di Bom gaze. ihabiri “— Büyük Britanya hava kuvvet. lerinin muharebeye müdahalesi harp tekniğini ve milletler arasındaki de. il tadil etmiş bulunduğunu, imparatorluğun men. faati iktizası, kabul etmelidir. Eğer, İngiltere, bu yeni hakikati ve Bü. yük Britanyanın kendi iradesini dün yaya zorla kabul ettirmek İçin vü. culü zaruri vasıtalara artık sahip bı lunmadığı keyfiyetini kabul edi olursa, Büyük Britanya bir çok h tabilerden kurtulacaktır. Fransada Bir Tren Kazası Paris, 4 (A.A) — Dün gece Boür.| g»s ile Montluçon arasında bir şimen. | difer kazası Yükü bulduğunu Naha Nezareti “bildirmektedir. 21 kişi öl. müştür, 35 yaralı da hastaneye sev. kedilmiştir. İ Rayların, yağan şiddetli yağmur. | lar yüzünden açılması, kazaya sebep olmuştur. Lokomotif ile birkaç vagon yoldan çıkmıştır. ; “Nazi nişan alma klüp,, leri teşkil edilmiştir. Bu klüplerde Nazi gençlere nişan alma talimleri yaptırılmaktadır. Güya azlık AL mah mekteplerinde hocalık etmek üzere gelen Alman zabitler! bu klüplerde gençlere silâh atma dersleri ver. mektedi Bu kltiplerde kullanılmak üzere geti; lâh ve fişekler kolaylıkla bir asker silâh; olabilecek ma hiyettedir. Şimdiye kadar eyl çıkarılan ve yahut ellerinden ikamet tezkereleri alınan Almanların miktarı mahdultur. Hükümetçe ihracı lâzımge- len 500 kişilik bir lste hazırlanmışlır. Bunlar tedricen memleketten çıkarılacaklardır. Birçok Slovak, Çek, Macar, hattâ İgviçrelinin Alman casusu olduğu anlaşılmıştır. Almanyanın Romanyayı içinden fethetmiye çalışması, harple işgalin tehlikeli olduğunu takdir etmesindendir. Romanyanın müdafaaya hazırlandığına süphe kalma. ruştır. Bir hücum halinde Almanyaya hiç bir şey bira. kılmıyacak, petrol kuyuları da dahil olduğu halde AL manyanın işine yarıyacak herşey imha edilecektir, # İngilizlerle Sovyetler arasında başlıyan ticarc, müzakereleri henüz ilerlememiştir. Bu müzake- releri tesri etmek üzere Moskovanın Londraya bir murahhas göndereceği söyleniyor. -| kuvveti FELEK | Şimaldeki Alış Veriş Yazan: B. FELER enim bu işten bir şey anla. “diğim yok! Sen anladınsa bana da deyiversen e? — Hangi işten? Su İsveç . Norveç işinden, — Bir kere İsveç işi diye bir şey henüz mevcut değil, Norvec bahsine gelinden... — Ama dikkat et! Rica ederim pa. lavra olmasın. Zira biktim bü yerli ve yabancı palavralardan. — Dur be kuzum! Daha ağzımı a. çip bir tek kelime söylemedim kiş palavradan şikâyet ediyorsun! Söylemedin ama, söyleyebilir. Nasrettin Hocanın çocuğuna des. yi verip “Sakın kırma!” derken to. kat atması gibi ben de sen palavra demeden ağzının tadını vereyim de içim rahat etsin! | Sen tiryaki olmuşsun — Hem de nasıl! — Neden öyle oldun? i — Nasıl olmıyayım birader! Şu | Norveç harekâtı başlıyalı, bir sürü | çetrefil isim etrafında muharebeler oluyor, Kim alıyor? Nereden gelip, nereye gidiyorlar? Anlamanın İmkân yok! Ben de gözü kapalı şeyi sevmem. Onun için sans geldim. Pek ümidim yok ama, deni. şen yılana sarılır derler af. Onun Teşekkür ederim teveccühüne! — Estağfirullah! Seni dinliyorum. Evvelâ şu Almanların Norveçis ni aradıklarını bana anlatıver. Sözümü kesmeden dinle! Aklım erdiği kadar anlatayım. Evvelâ şufa, sını bil ki Almanların Norveçi İşi etmeleri, İngilizlerin Norveç karasu. larına torpil dökmelerinden dolayı bir mukabele değildir. Onlar bu İşi evvelden tasarlamışlardır. Sebebi de ikidir: Birisi Norveç sahilleri Ingilizlerin deniz üslerini daha yakından tehdide müsaittir, Alman tayyareleri Nor. veçte rahâtça yerleşirlerse birkaç kilometre daha kısa mesafeden akm. larmı yaparlar, Bu muharebede Al manların en çok korktukları kuvvet İngilteredir. ğ İkincisi de demir meselesidir. Ki. İ saca söyliyeyim: Almanların senelik demir ihtiyacı 35 . 40 milyon ton as rasındadır. Bunun 11 milyonunu tiden çıkarır. Çok 'çalişirsa bu mi Çekoslovakya ve Polonya madenle. rile 14 milyon olabilir, Harpfen ev. vel / ğer memleketlerden ithal etti. #i 22 milyon tonun 9 milyonunu. Fransa ve Cezayir, Fas ve İspanya verirdi. Bunlar gelmiyor, Geri kt 19 milyonu İsveçten, 1 milsonu Norveçten alıyordu, İste bunları tehlikeye düşürmemek için e © nüfusu az o'nn Norveçi gal etmiye karar verdi, Umuyo! ki; Norveç mukavemet oetmiyecek ve Danimarka gibi teslim olacak, Bu olmadı ve bu hareket mütte. Giklerin Norveçe ayak basmeli wsker çıkarmalarına, Alman di masının birçok yeni gem kaybet sine ve nihsvet Almanların İçtinap etmek istedikleri iki cephede hafp merburiyetinin doğmasına sebep ol. du. — Simdi muharebe ne kıvamda? — Ha! Bu hir ayrı bahistir. Nor. veçte müttefiklerin henüz Almi kadar iyi yerlesemedikleri, belki © lar "ar asker ve mühimmet çıka. r.m-#-kları sörülüror. Şurada bura. da birkaç taburun ileri veya geri çe. kilmesi bütün bir harp cephesinin. vaziyetine tesir edsmez, Mul i bir şev varsa Norvecte Almanlar yal, mız arkaları İsvec hududile sağlan. İ mis, diğer tarafları, van” sahil cep. hesi müttefik donanması tarafından sarılmış bir varivettedir. İnriltereve tecavüz söyle dursun, şimdi. kei vaziyetlerini müdafaa zarureti dirler, Bu müdafaa da cok müşkül ve masraflıdır. Z'ra istediği yere gi bilen tefik donanmalarının ne. reden vuracağı bilinemez. Nitel Norvecin asağı ve vrrkerr tarafin. muttası) asker çıkardıklarını 576 yoruz. Senin anlıyacağın burası da bir. harp cephesi olmustur ve bu bitinceye kadar kâh ileri, kâh geri gidecek, fakat asla kapanmıyacaktır. — İsvece ne dersin? y — Eğer Almanlar, nin tehlikeye düstüğünü gürmezler, *e İsveçi isral gihi hir del'lik yap. mazlar. Çünkü böyle bir şey onları bütün İsveç - Norveç hududu boyun. ca yandan vüran bir ordu İle harbe mecbur edecektir. İsveç ordu ve #i. lâhlarının kuvveti söyle dursun stra, tejik bakımdan hâvle fena bir vari. yete düşmek bile Almanya 'ein ka, tiyen arzu edilmez bir şeydir. Kaldı ki İsveçle harbe girişmek Almanya | için belki İsveç demirinden de mal (Lâtfen savfayı ceviriniz) Y İsver demiri.