13 Nisan 1940 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 5

# ğ ai 00 kn, o 1 Sanâ #Ay 2200 Kr. 1600 in say s0 * ww” 1 Ay 30 * Mülletierazazı posta Jitihadına dahil Siniyan memleketler için evone Bedeti erüddet siresiyle 80, 16, 0, ÜS Uradır. Abone bedeli peşindir. ses değiştirmek 25 kuruştur. p için mektuplara 10 kuruşluk Üâvesi Yzımdır. tir Temenni fikümetin demir işi hakkında aldığı isabetli tedbir, bize — bulunmak (ihtiyacını du- Memaktadır. şeker meselesinde de, vatan- » birer beyanname ile ellerin. miktarını bildirmeye tam mecbur olunsalardı, mü. İbtikâr ve sutistimal hâdiseleri karşılaşmıyacağımız muhakkak. kanaatte olduğumuz içindir ki, hükümetin, demir işinde aldı- iri icap eden diğer maddeler de almasını temenni ediyo- iş iF il TR Ba sayede, hem fiyat istikrarının süsü temin edilmiş, hem ihtikâr. eydan verilmemiş, hem de, Sbımda piyasa hakkında kâfi dere. om sahibi olmanın yolu uş olur. Bütün bunlar da, temennimizin Mak ettirilmesi yolunun tutul. yana kâfi sebeplerdir kanaatinde- v “asus Havadisi İzmirde bir Alman casusu ya- anmış Herman adındaki bu Al. Mz senedir, “Alman askeri mu. i sıfatiyle Türkiyede yaşıyor. İmdi İzmirde, bazı memnu Matakal, yaşşakaların resimlerini çekerken WI ele vermiş. Mu havadisin me dereceye kadar 4 sene kimi alabilmesi, bu gibi hâdi m karşı kâfi derecede dikkatli &., Mabildiğimizi gösteren bir ne. bu , #Yılamaz. Bunun içindir ki, ya ag bi havadislerin verilmesi, ya. Wi, * bu kabil hâdiselere karşı ted. tik nması hususunda çok dal rig li davranmamız lüzumunu ha- iy naktan kendimizi alamamak. o Kongre ve Gazeteci | Belediye Kooperatifinin tetkika- ancak bir senede tamamla. hesaplarının obayli karışık Nebil komiseri, hesaplarda karı. olduğunu, ve bu karışıklıkla- a barice aksetmemesi lâzım geldi- yerek, gazetecileri ve gaze. çılarını dışarı çıkartmış. oradan çikarılan bütün mes. Şok haklı olarak gücendi- reketi, hayret ve teessüfle A Eazetecilerin kabul oluna- bir toplantıdan dışarıya aları bile, onlarda infial u. yacak bir nezaket havası becerilecek bir işti, mevruubahis toplantıda n hazır bulunmaları, sa. değil, vazifeleridir. Nite. gel'nciye kadar, ayni yer 5 bu haklarına hiç kimse kalmamıştır. başarılması lâzım gelen ma- hesapları, gazeteciden, iyle halktan gizlemek de. rin ka m dik. ir. Görülüyor ki, herhangi m, gazeteciyi uzaklaştırmak. arııklığnın gizli kalmasını gelen bir tedbir değildir. ta . m uğra m duy re F iri » bizi, bu noktayı, © a- Bi bile, gazeti tali gi Pulunduğunun en şerefli mi- maya. Bu büyük emniyeti Malanari »k mertebeye kavuşmuş Bubahi, #azeteci, bu hâdisede mev. & on zevatm hürmetlerine lâyıktır, sanırdık! YU i İngilizlerin en büyük tayyare gemisi olan “Ark Royal,, seyir halinde Almanya Hava Harbini de Kaybederse Mutlaka Maglüp Olur | “Fortune,, Mecmuasından 8 ngilizler 1667 denberi İ hiçbir deniz harbini kaybetmediler ve Napolyon, Saint Elen adasında yaşadığı sırada şu sözleri söylemişti: “Bütün plânlarım, İngiliz donanması altüst etti,,. Nitekim, geçen Büyük Harptej Kayser Wilhelm'in plânları. ni altüst eden âmil de İngiliz do. nanması idi. Çünkü deniz kuvve. ti, her harpte en kati âmildir. Bu defaki büyük harpte de yine İngiliz donanmasının kati âmil o. larak faal olduğu göze çarpıyor. Geçen Büyük Harpte Almanya» nın en büyük düşmanı Fransa idi Bu defa ise İngilteredir. Almanla rm tahtelbahir harbi yapmaları. nın, denize msyin dökmelerinin, Graf Fon Spee gibi 6öp'zırhlilarini denize çıkarmalarının sebebi bu- Maksat İngiliz donanmasını sk. satmak, İngiltere ile müstemleke- leri arasındaki irtibatı kesmektir. Fakat bu işi başarmak için yapıla- cak şey, İngilterenin bütün deniz sanayi merkezlerini ve tersaneleri. ni yok etmektir. Alman tayyare. leri, Chatham doklarına, Times ü. zerindeki tersanelerle Devonport ve Portsmouth'taki tezgâhlarını bombardıman edebilirlerse İngil- tere 11,000,000 tonluk ticaret ge- veni idare edemiyecek hale ge. İngiltere, safıbarp gemileriyle kruvazörleri imha edildiği takdir. de altı ay içinde yıkılır. İngiltere Kanadadan 75 milyon kilo buğday, Arjantinden 488,000 ton sığır eti, Hindistandan pamuk ve manganez, Seylândan çay, Çin. den yumurta vesaire ithaline mec burdur. Fakat bunlardan başka 16 milyon sterlin değerinde balık is- tihlâk eder, Hood, Renowmn, Repulse gibi sa. fiherp gemilerinin 15 pusluk top. ları susturulacak olursa Royal Oak gibi gemileri batırılırsa İngilterenin ticaret #ilosu tamamiyle iş göremi- yecek hale gelir ve İngiltere ölür. Jpeütere, şimdiye kadar 153 ticaret (Oo gemisi kaybetti. Fransa ise 16 gemi kaybetmiştir. Bitarafların kayıpları ise 132 ge- miyi buldu. İngilterenin mal tası. yan gemilerinde mal kayıbı 600.000 tondur. İngiltere bunları telâfi etmemiş olsaydı, vaziyet son derece vahim olurdu. Fakat İngiliz tezgâhları her ay 165,000 ton yetiştirebiliyor. şe buda herzararı telâfiye kâfi ir. Almanların kaybma gelince, mü. him değildir. Bunlar 27 gemidir ve tonajı 140 bindir. Bugün, Mister Churchill'in va. zifesi, İngilterenin deniz satvetini muhafazadır. Ona mukabil karşı tarafta Ami. ral Racder bulunuyor. Fakat onun da safıharp gemisi sayılacak yalnız. iki gemisi vardır. Bunlarda “Seharnhorst” ve "Gorcirenau” dur. İngiltere ise 15 safıhırp ge. misline sahiptir, Fakat Amiral Ra. eder de 1940 haziranında yeni bir safıharp gemisi sahibi olabilir. Çünkü 1939 da denize atılan “Bis. marek” ile “Tirpitz” 1940 baharın. da hazır olacaktı. Aynı grupa men. ” sup iki gemi daha hazırlanmakta. dır. Fakat İngtiz inşaatı da Alman inşaatından daha fazla süratle iler. liyor ve yakında Böş safihafp'gz misinin ikmali bekleni KMAN' HEKİMİN ÖĞÜTLERİ Ne bekledikleri bir şey de 1940 temmuzunda mihver stratejisini âzami dercecde müessir bir bale getirmektir. O zâman' İspanya, Almanyanın tahtelbahirlerine' 4s hizmetini gö- Çocuklarda Verem Hastalığı Verem hastalığının çocuk olmi- yanlara | bulaşıp © bulaşmıyacağı şimdi biraz karışık bir meseledir. Bulaşır diyenler de vardır, bulaş. maz diyenler de.. Bulaşmaz di- yenlerin fikrine göre çocuk olmi. yanlarda meydana çıkan verem hastalığı da çocuklukta bulaşmış fakat bir zaman uyuduktan sonra meydana çıkmıştır... Buna karşılık o hastalığın çocuklara bulaştığı ve çocuklar arâsında pek çok olduğu şüphesizdir, Çocuğun ilk üç aylık hayatında verem hastalığı pek müstesnadır. Üç aydan sonra başlar, çocuk do. kuz aylık olunca verem hastalığı ihtimal birdenbire çoğalır ve on beş yaşina kadar gittikçe artar. Bir çocuk hastanesinde tutulan istatistiklere göre —tabii, hepsi hastalığı binde 4 olduğu halde ikin ei üç aylık içinde binde 43, üçüncü üç aylık içinde binde 56, aydan sonra binde 81 olur. Bu istatistik kalabalık bir şe. hirde ve çocuklarmı hastaneye gö- türen, demek ki kudretsiz aileler arasında yapıldığından her yere ve her sınıf halka tatbik edilemez. Her yerde ve her sım halk ara dokuz sine daha müsait olduğu gibi e yö rin kalabalık olmasının, çocukla rm beslenme tarzının tesirleri de vardır... Bu hususiyetler göz önü. ne get'rilmekle beraber her yerde ve her sınıf halk arasında verem hastalığının çocuklar arasında çok olduğu şüphesizdir. Bu hastalığın müstesna bıraktığı ne bir iklim vardır, ne de bir sınıf halk... Onun için her nerede olursa ol- sun, hangi sınıftan bulunursa bu. lunsun, çocuk sahibi her aile ana- sının v6 babasının bu hastalığın çocuklara nasıl | bulaşabileceğini daima hatırda o bulundurması Jâ. zımdır. Eskiden verem hastalığının ba badan, anadan çocuğa —çocuk da ha hâsıl olurken— geçeceğine ina. nılırdı ve verem hastalığı çok de fa irsidir denilirdi. Halbuki verem irsi değildir, Anadan, babadan bu. Taşırsa çocuk doğduktan sonra b laşır. Çocuk doğmadan annesinin karnında iken bulaşmasıda pek, pek müstesnadır. Buna da zaten irsi denilemez. İrsi anne ve baba tohumlardan gelme demektir. To- tumların verem hastalığına istidat vermesi bile fence kestirilememiş. tir, Verem hastalığı çocuğa doğduk: tan sonra ya nefes yollarından ya. hut hazım yolundan bulaşır. Nefes yollarından girdiği vakit, mikrop. İar bademciklerin üzerinde kalir, onları ş'şirirler, yahut başka bir sebepten zaten şişmiş halde bulur- lar ve oradan içeri girerek boyun. daki, göğüsteki lemfa bezlerine bulaşırlar. Fakat bu suretle bulaş ması nadir olur: En ziyade, nefes borularının tâ nihayetine kadar giderek oradaki lemfa bezlerini —ake'ğerin küçük bir parçasiyle birlikte— bulaştırırlar. verem hastalığından sa. Tim olarak doğduğu halde, annesi veremli olursa onun koynunda yatmaktan, babası veremli olursa, çocuğa bakanlar veremli olursa onların kucaklarında uzun müddet kalmaktan verem hastalığına bula. şir. Şu kadar ki çocuğa verem hasta. hığının bu suretle bulaşması için onun veremli kimseye pek yaklaş- tırılması, hem de temasın uzun sürmesi, sık sık tekrarlanması lâ. zımdır... Bu noktanın bilinmesin. den !ki türlü netice çıkar: Biri ço. cuğun veremli hastaya tesadüf ese- ri olarak kısa bir temasından ve. rem hastalığı bulaşmaz.. İkinci neticede, verem hastalığının bu. laşmasında annesinin yahut ona bakanların —veremli olurlarsa— Tüzumundan fazla ve uzun müddet yaklaşmalarının tesiri olmasıdır: Çocuk başkalarının nefesinden ne kadar uzak bulunursa o kadar em- niyette olur. Verem hastalığının çocuğa ha. m yolundan bulaşmasina gelin. €e, çocuğun annesi veremli olsa bile sütünden mikrop geçmesi —mümkün ise de— pek nadirdir... İnek veremli olursa onun sütün- den verem hastalığının geçip geç. miyeceği de fence karışık bir me- seledir. Zaten inek sütünü kayna- tap içirince mesele kalmaz. recek, Italya, Littorlo ve Vittorio Vento adını taşıyan safıharp gemi. lerile Fransanın Dungen;ve ve Strazburg gemilerine karşı gelecek ve İngiliz gemileri de Süveyş ve Cebelitarıkla meşgul olacaktır. İtalyan tahtelbahirleri ile tor. pidobotları o zaman Akdenizde va- ziyeti perişan edecektir. Bu vaziyetten İstilade edecek 0- lan Japonya, Çin »le davasını hal lederek Singapua yaklaşacak ve Avustralya ile Hindistarı İngilte. reden ayırmak için bütün kuvve tile çalışacaktır. Ayni zamanda Almanyanın cep kruvazörleri denize atılacak, tica. ret gemilerini batıracak, ağır AL ruan kruvazörleri, Amiral Hipper ve dört arkadaşı da meydana atıla. ceklar. Almanların ümidi, İtalya ve Ja ponyanın yardımı ile İngilrereye kaz. mak, Şimal denizini tekrar Alman denizi “yapmak 've-buradan bütün dünyaya hâkim olmaktır. ihverin stratejisi bu mahi. yettedir, Fakat harbin ge- çen eylülde kopması, bu stratejiyi altüst etti. İtalyanların Littorio ve Veneto safıharp gemileri hâlâ ta. mamlanamadı. Sonra Almanyanın Bismarek'ı ile Tripitz'i oOhâlâ tamamlanamadı. Hipper sınıfından olan kruvazörler de heniz bitme. di. Japonlar, Çin işinden çıkamı. yorlar. İspanya hâlâ yorgundur Fransızların Po vadisinden sanayi merkezi olan Şimali İtalyaya ateş yağdırması ihtimali Mussoliniyi düşündürmiye kâfi gelmiştir. Sonra yeni bir streteji hazırla. manın sırası da geçmişti. İngilte. renin 1.330.000 tonluk donanması vardı. Sonra İngiltere Almanyanın 262 bin tonluk inşaatına mukabil 720 bin ton inşa edemezdi, Büna karşı Amiral Racder, İn. gilterenin Hood, Repulsa, Renovn ve Kraliçe Elizabet gibi gemilerini darmadağın edemiyeseğini anladı. Yapabileceği şey, İngiltereyi tica. retini müdafasya mecbur etmekti. Bunun için tahtelbahir hâkimiye. tini yapabilir, ve cep kruvazörleri. ni denize çıkarabilirlerdi. Sonra tayyarelerle İngiliz balıkçı gemile. rini izaç etmek te mümkündü. Bu sayede İngiltere zarara girerdi. Amiral Raeder de bu şekilde ha. reket etti. Fakat İngilizler de ka. file sistemini vücude getirdiler va sistem “muvaflakıyotle işlemiye başladı. İngiltereye bol bol buğday gelL yordu ve İngilterenin aç kalması. na İmkân yoktu. Üstelik Almanya bir sürü tah. telbahir de kaybetti. Çünkü İngi. lizlerin tahtelbahire karşı kullan- dıkları son derece hassas âletleri vardı ve bu sayede Alman tahtel. bahirleri kolaylıkla deniz dibini boylamaktaydılar. 'ahtelbahir barbinin muvaf. fakıyetsizliğe uğraması ü. zerine mayin barbi başladı. Bun. dan bir müddet için netice alındı. Bu sayede balıkçı gemileri bir müddet için korktular, Fakat s0. nunda bunların tesiri de geçti. Chamberisin ile Churchill, İn. GOPÜŞLER Skajerak Balıkçıları Yazan: Sabiha Zekeriya Sertel Skajerak balıkçıları denisin 70“ zünü bulut gibi dolduran İnsan naaşlarını toplamakla meşguldüru Jer. — (Radyodan) A3. 4,2 İD evlerinizdeki | çocukla. rın gıdasını götürmek için çıkmıştınız. Ömrünüzün bütününü Şimal Denizinin azgın dalgaları ara- sında tüketirken sizi hayata ve de. nize bağlıyan yegâne endişe bu idi. Tabiatle mücadele ederken, çürük tekbenizi köpüklü dalgların canavar ağzı gibi açılan dişlerinden kurtar. mak için enerjinizin son katresini tüketirken, veya merhametsiz bir denizin boş bıraktığı ağlarınıza hü; zünle bakarken hep: “— Bugün açız yine... Diyen sesi duyuyor, yağmura, Yık dırıma,. kasırgay: yluna bakma. dan hu denizlerin içinde oltalarınıza balık bekliyordunuz. Şu hudutsuz mavi sularm altin daki balıkların en irisindenen kü. çüğüne kadar avlamak'için, fenni terakkilerinden iz de hissenizi al- dınız, fenni usullerle denizin d'bini boşaltmanın sırlarını siz de öğrendi. niz. Fennin bütün harikaları, icatlar, medeniyetin bütün ilerle. meleri, kültür hazineleri, fabr'kalar, kıtaları biribirine bağlıyan münaka. le vasıtaları, gökleri yararak zaman ve mesafeyi kısaltan tayyareler, #- sırlardan asırlara devredilen üm bu tekâmül hep sizin saadelinizi te. min di, Mucit böyle dedi: “Lâboratuvarda tükettiğim ömür, insan kardeşleri. min saadetini temin içindir., Âlim, hayata karşı gösterdiğim feragat, et. rafımı saran hayatların bekası için- dir, dedi. Filozof, içtimai tekâmülü hızlandıran medeni ve kültürel te. rakkilerin gayesi, ipsan cemiyetleri. ne refah, huzur, sandet getirmek ol duğunu söyledi. İdareci ve diplomat, bütün devlet mekanizmasının kütle- ler'n saadeti namına İşlediğini söy. ledi, Fakat sen, o Skajerak Boğazm. da, denizin altını üstüne getiren Şi- mal rüzgârın nefesini donduran şiddetine, çürük göğsünün tahtasım geriyor, be mucidiri, ne âlimin, ne diplomatın, ne de medeniyet ve kül türün sesini duymadan, Mulaklarında tn dan eden: “.— Bugün açız yine; Sadasını duyuyor, ve elindeki ağın içine, balık bekliyordun. 'Taliin şu aksi eilvesine bak ki, bü. tün meden'yetin senin namma İşle- diğini söyliyenler, bugün oltana ba. lık yer'ne insan naaşı bıraktılar. De. nizlerin yüzünü bulut gibi dolduran insan leşlerini toplamak gibi insani İbir vazifeyi de senin omuzlarına i yüklediler. Bugün evide balık naaşı götürürken, çocuklarına “si medeniyet ve insan'yetin artıklarıni getirdim,, de diyemiyeceksin. Çünkü, beşerin saadeti namına harikalar ya- ratan medeniyetin ve korkunç tah. rip vasıtalarının, kulübendeki çocuk. larını sağ bıraktığına dahi emin de. ği yerine, İnsan Görüyorsun ya, tabiatle mücade- Jle, insanla mileadeleden, cemiyetle İ mücadeleden ne kadar kolaymış. ! giliz halkıma şu cevabı verdiler; “Almanlar 1917 senesinin bir tek ayında 875,000 tonluk gemi batırmışlardı. Halbuki bu defa dört ayda ancak 800,000 ton batı. İngiliz refakat sisteminde teh- like 500 de bir nisbetinde idi. Ü; telik iktisadi abloka da Almany içinden kemirmekte idi. Kertri. band istasyonları ise. mükemmel bir surette çalışmakta idi, İngiliz amiralliği, bir çok tesirli tedbirler de almış ve İngilterenin şark sahilleri etrafında müazzem bir mayin tarlası vücude getirmiş. ti Bu tarlaya 200 bin mayin ekildi ki, her biri 200 sterlin kıymetin. dedir. Tonunun fiyatı ise 40 mil, yon sterlindir. Bu suretle Amiral Raeer, İn. giltereyi para sarfına mecbur et. miştir, Fakat İngiltere de zaferden emin bulunmaktadır. İhtimal ki, Almanya, büsbütün mağlüp olmadan önce, İngilterenin demir sanayii merkezlerini bir ke. re daha bombardıman edecektir. Fakat bunun da nkamete uğrıya. cağı muhakkaktır. İngiliz hava kuvvetleri ve tayyare harbi. Be karşı tedafü! tedbirleri Alman tehlikesini bertüraf odööek kuv. vettedir. Almanyanın bu teşebbüsü de bo. Şa giderse mesele kalmaz ve harp Almanyanın mağlöbiyeti ile neti- celenir, yahut harp çıkmaza sapar ve iki taraf müzakere açmıya mec. bur olurlar. yeni