22 Şubat 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 10
Pm EEE Balkanlarda Hudutları Kaldırmalıyız 1 Tnelde ) Avrupadaki siyasi ihtiras ve cereyanlar karşısında safları - nı sıklaştırmaları, birbirlerine da- ha ziyade yaklaşmaları için artık kaybedilecek zamanımız kalma - maştar. Balkan Antantı beş senelik bir tecrübe devri geçirmiştir. Bu beş sene içinde her yıl Balkan An - tantına dahil devletlerin devlet adamları, iktısadeıları, matbuat mensupları buluşarak kendi ara - larında müşterek meselelerini ko- nuşmuşlar, dertleşmişler, gerek siyaset, gerek ekonomi, gerekse kültür sahalarında aralarındaki ahengi kuvvetlendirmek için yol - lar aramışlardır. Bu beş sene için- de âdeta Balkan Birliği büyümüş, serpilmiş, olgunlaşmış, ve Ata - türkün çizdiği hedefe doğru adım adım ilerlemiştir. Bugün hâdiseler artık bu he - defe, yani hududları kaldırarak Birleşik Balkan devletleri şeklin- de bir birlik vücude getirmek ga- yesine varmayı bir zaruret haline getirmiştir. İlk gündenberi Balkan devletle- rİ arasında müşterek bir varlık te- sisine engel olan yeğine devlet Bulgaristandır. Fakat hâdiseler o- na da selâmetinin bu birliğe dahil olmakta bulunduğunu öğretmiştir. Bir ay kadar evvel Sobranyada, Münih konferansınm tesirlerine kapılan bazı müfrit Bulgarlar hu- dutlarda tashihat yapılmasını İste- dikleri zaman Bulgar Başvekili Köseivanolun verdiği cevap hâlâ kulaklarımızdadır: O vakit Küse- ivanof, hükümetinin siyasetini şu sözlerle hulâsa etmişti; “Memleketin menfaati ile alâka- dar olmıyan bir takım ümit ve id- dinlardan içtinap etmek, tecerrüt- ten kurtulmak, Balkan yarım ada- sının menfaatlerini”müdafan için herhangi büyük bir devlete gü- venmemek, komşu Balkan devlet- lerile olan münasebetlerimizi daha iyiye doğru götürmek, bilhassa Pi le ali pa eş dostluğumuzu arttırmak...” Köselvanaf bu sözlerdeki sami- miyeti, bu defa Bükreş» gitmekte olan Hariciye Vekilimize veki 0- lan beyanatı ile teyit etmiştir. Demek ki, (Bulgaristan artık her hangi büyük bir devlete dayana- rak Balkanlarda yen! metalibatta bulunmanın faydasızlığını; Balkanlarda, Balkan devletleri arasında mütecerrit kalmanın za- Tarım; ” Komşu Balkan dsvletlerile an- aşmak lâzım geldiğini, Artık anlamış bulunuyor. © halde Balkan birliğin! bir kül halinde mütalen etmek zamanı gelmiştir. Bugün Rumanya Harici- ye Nazırı bu fikirde olduğunu çalıştığı için, velden izhar etmiştir. Yunanista. yın böyle bir fikre muhalif olaca ğı tahmin edilemez, Şu halde Balkanlarda hudutları kaldırarak 70 milyonluk muazzam TAN Konseyde Cafenco ve Mataksasın Beyanatı (Başı 1 İmelde ) ya davet arzusunun bir bürhanını teşkil ettiğini bildirmiştir. Nihayet, B. Metaksasın son Belgrad ziyaretini de hatırlatmış ve bu ziyaret esnasın» da iki memleketin Balkan antantına | bağlılık, müşterek politikalarının mü şahade edildiğini söylemiştir. B. Gafenko, sözlerini antantın İs tikbaline sarsılmaz emniyeti bulun- duğunu yeniden teyit ederek bitir - miş ve kadehini, Balkan antantı döv- letleri reislerinin, muhterem misafir. lerinin şan, şeref ve refahına içmiş» tir. B. Metaksas, gerek kendi adına, ge rek arkadaşları adına EB. Gafenko'ya hüsnü kabulden dolayı teşekkür et-; miş ve Rumanyayı yüksek muksd-| 'deratına doğru götüren Kral Karol | un önderliğinde Rumen milletinin! her sahada kaydettiği büyük terokki- | ler karşısındaki hayranlığını ifade eylemiştir. B. Metaksas, bilâhare, Balkan an-| tantının ilk yaratıcılarından biri olan | Atatürkün yüksek şahsiyetini bür.| metle anmıştır. l Elen Başvekili, bundan sonra Bal- kan memleketler elçiliklerinin bü-| yük elçiliğe yükseltilmiş olması key- | iyetinin Balkan mületleri arasında- ki dostluğun yeni bir tezahürünü teş kil etmekte bulunduğunu da kayde: derek sözlerine şöyle devam etmiş- tir: Bütün iş birliklerine &çik olan Bat | Fan antantının tecavüzk. hiç bir hedefi bulunmadığını tekrar etmiye bacet yoktur. Hiç bir yeni anlaşma | müzakere edecek ve imralıyacak de | ğiliz. Zira mevcut anlaşmalar, tak-| viyeden müstağnidir. Dört devlet arasinda milli arazilerini ve ölülerinin kanı ile kati surette çizilmiş hudutlarım muhafaza etmek azminden daha sağ- lâm bir bağ mevcut olamaz. Biz, burada, politikamıza timizi ilân için toplanmış bulunüyo- ruz. Umumi sulh eserine hizmette| devam edeceğiz. Bülgaristari ile Se- TANIK anzaşımama sr — veren erim ee arzumuzun en İyi bürhanımı verdik. Selânik anlaşması, Bülgaristanla Ba! kan antantı devletleri arasında müra- vatın teessüsünü mümkün kılan bir antant havası yaratmak bahsinde karşılıkir hüsnü niyetle yapılan mü- zakerelerin bir neticesidir. Selânik s#nlaşması, tarihi bir dönüm noktası dır ve milletlerimiz tarafından can- dan arzu edilen daha İyi bir istikbal için ümitler veren bir hâdisedir. Bü- im güçlükleri ve yarının endişeli vaziyeti karşısında Balkan antantı, sulhün takviyesi işine inü- essir surette iş birliğini getirmiştir. B. Metaksas, konferansın muvat fakıyeti hakkındaki temennilerini bildirmiş ve sözlerini şöyle bitirmiş tir: İtimadın yeniden doğması ve en- dişelerin yerini sükün ve uzun bir barış devresine terketmesi için sulhü temenni ediyoruz. B. Metaksas, niheyet kadehini Kral Karolun sıhhatine, dost ve müt- tetik Rumen milletinin teali, refahı- ra ve B. ve Bayan Gafenko'nun şere- bir kale kurmanın, ve Balkan it- tifakını son hududuna götürmenin artık zamanı gelmiştir. Bu defa Bükreşte toplanan Balkan konse- yinin bu mesut netice ile kapan. ması, bütün Balkan milletlerinin en büyük temennisidir. KISA HABERLER İsa... Arikara, 21 (TAN) — Ressamlarımıza dan Çalı, Fehimen, Ayetullah, Cümhur. relsimizin yağlı boyn portrelerini yap- maktadırlar. Gg İktest Vekileti sigorta tarifelerini tetkik ettirmekledir. Alınacak neticelere göre tarifelerde tenzilât yapılması muhte. weldir. © Dün sabah sani 11 de İzmirde hafif bir yer sarsıntısı olmuştur. © Türk ortodokuları ruhani Telsi Papa Eftim bugün İsanbuldan Ankaraya gel- mistir. © Devlet Şürasında açık olan birinet sınıf muavinilklere ikinei sirf muavinler. den Ziya Enen, Arif Hikmet Yamanoğlu, #kinet sınıf imuavinliklere birinel sınıf mâ- Tâzimlerden Salih Aktan, Sami Bilge, bi- rinci sınıf mülâzimlilklere ikinci sınıf mi. imlerden Akiye Eraril, Nalme Eesân in esilmişlerdir. © Cibuti — Bir ecnebi devlete camsız pnak suçu İle dün birçok kisi barada tevkif olunmuzür. fine kaldırarak nutkuna nihayet ver- miştir, Sofya, 21 (A.A) — Bulgar ajansı bildiriyor; Gazeteler, Türkiye Hariciye V& kili B. Şiikrü Saracoğlunun Bulgaris- tandan geçişine, Başvekil | Köseivs- vofla görüşmelerine geniş” sütunlar tahsis etmekte ve bir çok fotoğraflar da neşreylemektedir. , İki devlet adamı arasındaki tema- sın ehemmiyetini tebarüz ettiren “Slovo,, gazetesi diyor ki; Türkiye He münssebetlerimiz, dal. ma dürüst ve dostane olmuştur. Bul. garistan, muallâkta bulunan bütün meseleleri tasfiye ederek lk defa Türkiye ile bir dostluk o muahedeşi imzalamıştır. Yeni Türkiye, Bulga- ristanda büyük sempati uyandırmak» şinin hatalarını tashih etmek ve te- rakki yolunda ilerlemek için Bulga- ristanın gayretleri de, şüphesiz ki, Türk Oomatbuatında ve salâhiyettar mahafillerinde sempatik akisler u- yandırmaktadır. İki memleket,'bir çok müşterek menfastlere maliktir, ve bunları müdafan edecek vasıta « lar bahsinde daima hemfikir Olmuş” tur, Bu keyfiyet, muhakkak ki, ya- kında Ankarada Bulgar harici politi- kasını idare edenler ile 'Türk devlet adamları arasında yapılacak görüş- melerde tebarüz ettirilecektir. Tür- kiye Hariciye Vekilinin Bulgaristan» da geçirdiği saatler esnasinda, da vücude getirilmiş dostluğun iki memleket münasebetlerinde kıymetli bir esas olarak kaldığını hisseylediği- ne şüphe yoktur. Balkan Antantının Balkanlardaki akisleri Bükreş. 21 (A.A) — Gezbteler, Balkan antantı konseyinin bu seferki toplantısının ehemmiyetini tebarüz ettiren yazılarla doludur. Timpul diyor ki “Hariciye nazırının O ziyafetinde Gafenko ve Metaksas tarafından söy- lenen nutuklar dört devletin sulh #zmini ve ayni zamanda müşterek menfaatlerini, istik'üllerini ve bu- dutlarını korumak yolundaki korar- larını belirtmiştir. Balkan antantı ge girdiği bütün imtihanlardan aha İ kuvvetli olarak çıkmış ve çıkacak- tır. Gafenko, siyasi niz leketin milli vazifeli ve her mem i garanti & “iden bir Avrupa tesanüdü zihniye büyük ekonomik meselelere dört dev letin iştirak arzusunu teyit eylemiş- tir. Bulgaristana yapılan teşriki mesai daveti Balkan antanlının umümi si- yasetinin vasfıdır. Ayni — zamanda, Selânik anlaşmasını imza eden Me taksas da bu davet üzerinde bilhassa israr elmiştir. Selânik muahedesile tesis olunan tam o müsavat bü: Balkan milletlerinin arzu ettiği an-| laşmaya müsait bir hava yaratmis tır. Balkan antantı konseyinin toplan- İdrsından heyecin verici kararlar bek lenmemelidir. Balkanlar bugün bü- tün Avrupaya bir misal oluyor: Av- rupanın Balkanlaştırılması, o vak ME EA nasyona! siyasette ideal teşkil eyle- mektedir.” “Romania” gazetesi, Balkan an- tantınm bir tarihçesini yapıyor, bu antantın enternasyonal siyasetle oy» hadığı mühim role işaret ediyor ve enternasyonal hayatta kendi mu- kadderatına hâkim olmağa azmetmiş olan bu mütecanis blokun kıymetini tebarüz ettiriyor. Yugoslav gazetelerinin neşriyatı Belgrad, 21 (A. A) — Balkan Antantı hakkında Politika gazetesi, ezcümle şöyle demektedir; “ Rumanya payitahtında yapıl - makta olan görüşmeler ve istişareler bundan evvelki konferansları ruz - namelerihden pek farklı olmayack - tar. Bu görüşme ve istişarelerin mev- zuu, beynelmilel umumi ( vaziyetin tetkiki ve Antant azalarının kendi a- Talarındaki münasebetlerle komşu - ları ile olan münasebetleri olacak - tar. Franko hükümetinin o tanınması İmeselesi, Bükreşte ortaya atılacak - İtir. Balkan Antantı, bu karışık mese- lede Avrupa devletlerinin. ekserisi - nin mukarreratı üzerinde tesir İcra etmiş olan hâdiselerin inkişafım he- saba katmaktan hali kalmayacak - tar. Kendisine mühim iktisadi âmil - leri rehber ittihaz etmiş olan Yugos- lavya, İspanya ile olan münasebata kati bir şekil verilmesine müteallik olarak konsey tarafından ittihaz e - dilecek kararı kabul edecektir. Selânik protokollunun imzası me- selesi de hususi bir tetkike tâbi tu- tulacaktır. Bu diplomasi vesikası, antantın dört devletin Balkan yarım #dasında takip etmekte oldukları beet siyasetin tezahüratından Biri- Hidir. timaının. vasfı, âzadan olan devletler arasında değil, belki diğer komşu devletlerle ve basseten Son zamanlarda hüsnüni » yetini müteaddit defalar göstermiş olan Bulgaristanla uzlaşma ve me - iki) millet arasında uzun seneler Zarfın- | İler diliyerek yerimi generale terke * J sai birliği yapmak zihniyeti olacak- tir. Bu gazete, Balkan antantının beş senelik hayatının Balkan O yarıma » dasını sulhün kalesi ve nizam ve âsa- İ yişin şampiyonu haline getirmiş ol- duğunu söylemek; suretile yazısına hihayet vermektedir. Vreme gazetesi, beynelmilel hâ - diseler dolayısiyle Balkan antantı toplantısının bir nebze sabırsızlıkla beklenilmiş olduğunu yazmaktadır. Balkan antantı devletlerinin kâffe - sinin sulhü istemekte ve onun için sonra Yugoslavya'nın harlei siyase - tinin değişmemiş olduğunu ve Bük reşteki hattı hareketinin Balkanlar- da sulhü takviye etmeğe medar ola- cağını yazmaktadır. Bulgar gazetelerinin müt, talâaları Bulgar gazeteleri de Balkan An - İtantı hakkında mütalealar yürütü İsorlar, Mir güzetesinde çıkan (oma- kalede deniliyor ki: “Yakın msziden © hâdiseler bize gösterdi ki, bir Balkan Birliğinin İmeydana getirilmesi ve buna müza - İberet edilmesi vasıtalarının temini sayesinde eski rekabetler (o bertaraf ve bunların yerine umumi terakki yolunda bütün Balkan devletleri a- rasında fağdalı esaslar konulabile » cektir. Balkan © anlaşmasının mahiyeti, Balkanlarda sulhu muhafaza etmek- tir Balkanların kuvveti ve ehemmiye- masında ve urnumi gayretle harici İ tehlikeye karşı hazir bulunmaktadır, * Bu Balkan menfaatlerinin müdafaa. Sın bütün Balkan milletleri iştirak ) etmelidir. Balkan anlaşması dostiari Bulğgar'stanın da Balkan Antantı ile birleşmesini faydalı görmektedirler... | . | Bükreş 21 (A.â.) — Kral Yugoslavya İlariciye Nazırı Mark viçe Romanya Yıldız. nişanının YE çe Day Beden Terbiyesi İstişare Heyeti Toplanıyor (Başı 1 incide ) böyle bir verçeve içerisine alınma - sını isterdim. Sihhiye Vekâletinde bulunduğum zaman bü İşle çok meş- gul olmuştum. Hattâ Spor hekimli- ğini alâkalandıran bir kaç kitabın da tercümesine © başlatmıştım. o Öyle caktır. Benim en büyük derdim, 12 - 17 yaş arasındaki gençliğin neşvü ne * masında muzır olan sporlarla meş - gul olmaları idi. Görüyorum ki, bunlar © yolünâ girmektedir. Bu hususta süyın gene rali tebrik ederim. Ve mesaisi seb - keden arkadaşlara muvaffakıyet di- lerim. İşte benim senelerdenberi is- tediğim buydu. Memnuniyetle görü- yorum ki, bu işler yoluna girmekte- dir. 'Yardımıma ihtiyaç olan hususlar da emrinize smadeyim. Beklediğiniz yardımların başında bütçenin gele - ceğini tahmin ediyorum. Bu husus - ta da yardımlarımı yopmakta hiçbir zaman tereddüt etmiyeceğim. Çün- kü, memleketin istikbalini tevdi ede ceğiğimiz gençliğin sıhhat ve kuv - veti ve yurd müdafaasına hazırlan - masi için szami yardımı yapmak va zifemizdir. Çalışmalarınızda muvaffakıyet - çalışmakta olduklarını hatırlattıletarı | ti, Ba'kan milletlerinin yekvücut ol» | Balkanlarda merkezi yer işyal eden! Karol, zannediyorum ki bunlar bitmiş ola-| Bir An Evvel Kuvve na müsaade etmenin caniyane durmayacağını ilâve etmiştir. Muhalefet Wderi Atlee hükümeti kollektif emniyeti öldürmekle itham ederek Mister Chamberlain'in hürri- yet, demokrasi ve kanun hâkimiyeti lehinde değil, bilâkis tecavüz ve *a7- yik ve diktatörlük tarafdari imiş gibi İ bir intiba bıraktığını söylemiştir. Mister Churchill bugünkü beynel- milel vaziyetin kansiz bir harp teş- kil ettiğini söyliyerek bunun kanlı ulmamasmı temenni etmiş ve hükü- metin silâhlanma siyasetini tasvip ettiğini anlattıktan sonra harp vuku urda Fransaya asker göndermek lâ am geldiğini izah etmiş ve “ Mütte- fklerden birinin para. diğerinin ölü vermesi doğru olmaz” demiştir. Liberal Hugh Secley beyüz kitap- ia Avrupa kıtasında harp edecek bir İ ordu teşkilimden nçin bahseditmedi- ğini sormuş ve demiştir ki: “— Harp zamanında Almanların 60 Fransız fırkasına karşı 120 fırka koyabilecekleri bildiriliyor. Bundan başka, Fransa iki hudutta mücadele ye mecbur kalacaktır. Buna binaen, İngilterenin Avrupa kıtasında harp edebilecek bir orduya malik olup ol- imıyacağı malüm olmalıdır... Nazırların müdafaa sisteminin Va- ziyeti hakkında nikbin beyanatlar, hatibi tatmin etmekten uzaktır. Li- 30 Alman den'zeltısının şimdiki İm- giliz ticaret filotillâsının tonilâtosu- na muadil ticaret gemisi batırmıya muvaffak olduğunu hatırlatmış, Ro- ma—Perlin—Tokyo müsellesinin ise halen 270 denizaltı gemisi mevcut ol- duğunu söylemiştir. Muhafazakâr mebuslardan o Boot- hby, gençler için bir senelik mecburi talim devresi ihdasını derpiş etmiş, zira kendi fikrince Fransanın tam bir İngiliz askeri teşriki mesaisi mevent elmadan Majino hattını ilâ nihaye muhafaza edemiyeceğini bildirmiştir. Yine mühafazakârlardan Adams, "ransanm emniyeti İngilterenin em” niyeti demek olduğunu bir kere da- ha söylemiş ve Almanyanın nazi ol- duğu müddetçe İngiltere için bir teh like teşkil ettiğini kaydetmiştir. Yeni bir zırhlı denize indirildi İngiltere Kralı bugün Beşinci Core adını taşıyan 35.000 tonluk zırhlının suya indirmek merasimin- 22-2.939 <3 Harpte İngilterenin Frankoya Asker Göndermesilsteniyor baldan Kamarasında Bir Taraftan Chamberlain'e Hücum Edildi, Bir Taraftan da Teslihatın t#lendirilmesi İstenildi Londra 21 (Hususi) — Avam kamarasında müdafaa bütçesinin müzakeresi esnasında Mister Chamberlain İn - giliz teslihat programının semeresini vermeğe başladığını, hü- kümetin teslihat için borç alma salâhiyetinin genişletilmesini isteyeceğini anlatmış, silâhlanma yarışının bu şekilde devamı- bir hareket teşkil edeceğini söylemiş fakat İngilterenin başkalariyle anlaşmadan bu yolda do hazır bulunmuştur. Yeni zırhli- pin mürettebatı 1500 dür. 14 pusluk 10 topu, 16,25 topları bulunacak, tayyare taşıyacaktır. Gemi top ve hava bombardımanma karşı muke- vemet edecek ve Nelson zirhlısın- dan daha süratli olacaktır. ad iaryiniz. vr Bir Fransız Diplomatının Endişesi Paris 21 (A. A) — “Hindistandan Siyama” başlığı altında parlâmente nun donanma encümeni reisi Renai- tour, Ordre gazetesinde şöyle yaz- maktadır; “Garip bir tesadüf eseri olarak U- zakşark komşularımızdan Siyam 932 senesindenberi silâhlanma sahasında şüphe uyandırıcı bir faaliyet ibraz etmektedir. , O tarihe kadar bir kaç eski cüzü- tamdan ibaret olan Siyam donanma» İ sına 1995 ile 1938 seneleri arasında hepsi de İtalya ve Japonyada inşa e- dilmiş olmak üzere 24 modern cüzü tam ilâve edilmiştir. Siyam ordusu 33 tabur, bir tank grupu ve üç hava müdafaa grupun- dan mürekeptir. Siyam hava kuv - vetleri 200 ilk hat modern Amerikan tayyaresinden müteşekkildir. Japon- ya Hainan'da,kalatak bir üs tesis et- ir iz dolayı endişe izhar etmesi pek tahit. dir. Muafiyetten İstifade Edecek Sanatlar Ankara, 21 (A. A.) — İktisat Ve- kâletinden: 1055 sayılı teşviki sanayi kanunu na müzeyyel 2261 sayılı kanun mu- cibince tanzim edilmiş olan fazlai is- thsal nizamnamesine tevfikan atide- ki hususat alâkadarlara tebliğ olu - nur: Çeltik, kiremit ve tuğla sanayfi i- le ikiden ziyade mekikli tezgâhlar - da imal edilen fantazi ipekli kumaş, mâkarna ve şehriye, mensucat boya- cılığı, kanaviçe ve çuval sanayiinde yeniden vücüde getirilecek tesisat ve yahut tevsilere 13.2.1930 tarihinden itibaren altı ay müddetle vekâletçe tesis ve muafiyet ruhsatnamesi veri. lecektir, Alman Gazeteleri Demokrasilere Hücum Ediyorlar Londra, 21 (Hususi) — İtalya Ha- | Perth'in dün Kont Ciano ile görüştü- riciye Nazırı Kont Cianonun Varşo- | ğü sırada İtalyan gazetelerinin Fran- tan Hariciye Nazırının Londrayı zi- yaret edeceği teeyyüt etmektedir. Lehistan gazeteleri, İtalya ile yeni- diyor ve işime gidiyorum. Buhdan sonra celse tatil edilmiş ve heyet âzası başvekili uğurladık - tan sonra Saat 14 te toplanmak üze re Hava Kurumundan ayrılmışlar - dır. Saat 14 te tekrar toplanan Istişa- re heyeti Beden Terbiyesi kanunu - nun 4 üncü maddesi mucibince ya- pılması icabeden beden terbiyesi mü kellefiyeti hakkındaki o nizamname projesinin heyeti umumiyesi ve bir kaç maddesi üzerinde müzakere ya” parak sast 16.30 da içtimaa bugün - lük nihayet vermiştir. den doğmuş ve teceddüde kavuşmuş olan Polonya arasındaki münassbet- lerin mesut tekâmülünü hatırlatmak- ta ve bu tekâmülün 1916 senesinde Nazırı Miralay Bek'in Londrada bir çok meselelerle meşgul olacağını, hat tâ müstemlekeler meselesini de 27a- cağı anlaşılıyor. İngilterenin Roma sefiri Lord derek bu neşriyatın teşvik olunma- masını rica ettiği bildiriliyor. İngiltere Hariciye Nazırı Lord Ha- Uifax da, dün akşam Sovyet sefaret- hanesinde Maiski tarafından verilen ziyatette hazır bulunmuştur. Bu zi- yafette Churchill ile İngilterenin es- ki Moskova sefiri Lord Chilston da vayı ziyaret etmesinden sonra ai sa aleyhindeki neşriyatmdan bahse- kınlık içinde olduklarını ve bu yüz- den gürültüler kopardıklarını anla- tıyor ve “demokrasileri umumi sulh menfaati namına fazla tefahura kapıl maklan tehsir ederiz. diyor.
