13 Şubat 1937 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 7

Kk ame İZ 2. ya, GENERAL GALİP ANLATIYOR: UMAN HÂTİRALA DE Abdülhamidi nasıl haletmiştik ? G €neral Galip (Pasiner) iki — “i Abdülhamide hal ii de liğe giden heyet arasmda U târihi vazife: rdiğini #özindan din idi, nasi yerine ge- lin bizzat kendi mek zevkine ilk defa kadar Abdülkamidin dildiğine dair, ciltlerle yazıldı. J » sekseni bir Vi tafsilâta dayanır. am içinde bulunmuş olanlar, ane dense, bunu bir sır gibi sak- işlardı. , Gösterdi &rak, hayali iği İltifattan cesi general Galibe hatı ti bi bu safhasına” da temas pi sordum. *yın general, geçmiş günlerin Karanlıkları İçinde kalan bu vak'a- », ta, Perde perde aydınlatan izaha- * başladı —3l Mart ir. Senin bastır P uya gelen hare. öm, İüsune, Ha. mköyünde iti - k etmiştim , tarihler « ie de jan. “> hizmetin « Unuyordum. eket orüüdu me « nisanda üs reket or. ile İstanbula kten sen. #mrime verilen Payitahtın bozulan asayisi- eniden kurmıya çalışıyorduk.Ni- Mm İ4 üncü günü s i, Mah- bi Sevket Paşa Merhum, beni karar çağırttı, Abdülhamidin hali taç, astığını bildirerek şu talima- erdi Mix: Sar, ıı, Sildiz sarayı civarı, her ihti- ti, * Karşı askerden tecrit edilmiş- ağa > bunların yerine polis sai i, Tina kuvvetleri ikame edecek- #hmut Şevket Paşa, heyecani- Pay Büçlükle zaptedebiliyorduA dg ŞİA geçen mühavereden Yi ty lalarmda bulunan sskere Yet edilmediğini anlamıştım. Bar lAdığım bir şeydaha vardi Jİ esnasıdı herhsn- Big samda çıkabilecek hertz di hâdisenin bütün mes'uliyeti, Uelârıma yükletiliyorda. Alâ! - aa derhal yerine getirmek Süra'tle tedarik ettiğim Sa ki i& ve polis kuvvetleriyle Va- giy dirmeden Yıldıza gittim. Be- iy, ? karakolunun vaziyeti, o gün © AyeK mühimdi, tengş damdan yüzbaşı Hayri E - Ra,“ (şimdi tenretle meşgul iy, İpar) bu Karakola memur et- gi Prinin, vaziyetin fcaplarma diy, * Bâreket edeceğinden emin » Ve? Sevket Turgut Paşa ile En - Binde 3, (paşa) Hamidiye camii y8- Keşni bekliyorlardı. “ndilerine, birkaç kelime ile Mut Şevket Paşsnın emrini teb â, im. Yıldız sarayı, bu esna” Shcevma Abdülhamidin hel'i hâdisesini tasvir eden resmi... Haf kararın Abdülhamide bildiren Esat Toptani, Osmanlı mirlivası kıyafetinde Abdülhamit, sarayında mahsur- du. Tüfekçiler Yıldızdan uzaklaş- tarımı, veketleri şüpheyi davet edenler idareten. hapsedilmişlerdi. mir mucibince, Yıldız etra: fin: kuşatan askeri, geri.çek miye başladık. Askerden tecrit edi len noktalara jandarma ve polis ikame rdu. Bu İşleri yapmcıya kadar, vakit te öğleyi bulmuştu. Tam bu sırada, “Mahmut Şevket,, imzalı bir tel - graf aldım. Telgrafta, Oâyan ve meb'usan meclisleri azasından dört zatın, Yıldıza hareket ettikleri,. ve kendi- lerinin hemen padişahım huzuruna çıkarılarak, hal' kararının tebliğ ettirilmesini, bü formalitenin ik - mali esnasında, bütün tedbirler alı- narak, en ufak bir hâdiseye mey- dün verilmemesi, sıkı sikiya tenbih ediliyordu. , İşi, bizzat benim idare etmekli. ğim de ayrıca tasrih edilmişti. 1. cap eden tedbirleri alarak heyetin, Yıldıza muvasalatını beklemiye baş ladık. Bir saat şonra, yandan bahriye feriki Arif Hikmet Paşa, âyandan Aram Efendi, mebuslardan Kara. su Efendi, Esat Paşa Toptani (son. radan, biz aralık Arnavutluk Kralı olmuştu) geldiler. Heyetin, kenâisini görmek iste - diğini Abdülhamide, başkâtibi Ce. vat Bey vesitasiyle tebliğ ettirdim. Bizi, bir müddet sonra, küçük mabevinde bir salona aldılar, Ara- ANLARIN aş YAZAN: Salâhaddin GÜNGÖR dan, ancak iki dakika geçmişti. bdülhamit, yanında, O za manlar ancak 15 - 16 yaş larında bulunan oğlu Abdürrahim ile birlikte içeri girdi. Arkasmda, siyah bir kostüm ve koyu gri kalın | bir palto, başında geniş tablalı bir fes, ayaklarında siyah iskarpin vardı. Beyaz boyunbağı takmış ti. Babayani, fakat temiz giyin - mişti Elleri cebinde idi; Dikkatlice, sa- kalmın boyali oldüğu farkediliyor. du. Yüzü oldukça sararmıştı, Göğ- İ sü sıksık kalkıp iniyordu. Bünun. | la beraber, bütün metanetini top. | lamıya çalıştığı, içinden geçirdik . | lerini, helinden belli etmemek için büyük gayretler sarfettiği de görü- Küyordu. Hal'i tebliğ için gelen heyet sa. londa, sağdan sola doğru şu sıra ile yer almışlardı: Başta âyandan Arif Hikmet Paşa, onun yanmda Karasu Efen - ği, Esat Paşa Toptani, Aram Efen- di, ben... Başkâtip Cevat Bey, biraz arka- mızda duruyordu., Cevst Beyin yanında İstanbul jandarma alay kumandanı Menlik - li Tayyar Bey, erkânıharp kolağa” sı Haydar Bey vardı, Kapı önünde de, diğer zabitler, bekliyorlardı. Abdülhamit, içeri girince, telâşi- ni saklamıya çalıştığı bir bakışla heyeti süzdü. Sonra, birkaç adım atıp durdu. Heyet arasında bulunan Esat Pa şa Toptani, Abdülhamide doğru İlerliyerek sert bir sesle söze baş- ladı . (Arkası var) Ziraat Bankası İle Çiftçi Arasındaki Muameleler Ankara, 12 (Tan Muhabirinden) — Ziraat Bankasının çiftçi ile yaptığı! muamelelerin mahiyeti eskidenberi ihtilâf; bir mesele halinde idi. Tem- yize intikal eden bu mesele hakkmda temyiz mahkemesi bir tevhidi içtihat kararı çıkarmış ve banka ile çiftçi 8-| TAN İduran muazzam hâdiselerle onun bu Müstakil Hatoyın ateşli gençleri: Hatay zaferini kazanıp Cenevre- den dönen Hariciye Vekilimizi karşılamışlardı Kardeş Hatay siyasi rüştünü gösterecektir Yazan: "TAN" ın Askeri Muharriri: Celâl Dincer Akdeniz Boğazı ve Çanakkale bundan tam 22 yıl evvel © Zâ- manki düşmanlarımızın müthiş deniz ve kara kuvvetleri tarafın» dan taarruza uğradı. Bu taarruz muvaffak olsaydı Osmanlı im- paratorluğu daha o sırada yıkılmış ve Büyük Harp, bu yıkılışla beraber, sonra ermiş olacaktı. Fakat, her türlü hesap ve man- tığın çerçevesine sığmıyan, bir harika meydana geldi, Çanakkale kurtuldu. Bu harikayı kifayetsiz silâh, vesait | — ve mulzeme, fakat kahraman bir a-|intikal safhası, 1923 ten 1936 ya ka- vuç askerle Atatürk vücude getirmiş- |dar, 13 yıl sürdü, Ikincininki o kadar ti. 26 Nisan 1915 te (Arrburnu)undâ, İda sürmiyecektir. Onümüzde 3 yıllık 9 Ağustos 1915 te (Anafartalar) dâ, |bir devre vardır. Bu devrede dehi 10 Ağustos 915 te de (Kocaçimer) |tam bir dahili istiklâle sahip bu - ve (Conkbayırıında kazandığı üç|lunacak olan Hatay Türk devleti, büyük muvaffakıyet onun sırf kendi | Türke hâs yüksek kabiliyeti İle; ida- şahsi teşebbüsü, derin vukufu, vazih | 14, adli, içtimei, iktısadi ve nihayet görüşü ile emsalsiz cesaretinin eser-İsiyasi rüştünü meydana koymakta leridir. İ gecikmiyecektir. Aradan yıllar iları dol böyle eçti, Bu Hatayın askerlikten tecrit edilmiş büdiselerdeki hâkim ve şerefli rolü| hir mıntaka olarak kabulü büyük bir hepimizce ve cihanca (o malümdur.|ehemmiyeti haizdir. Bu ehemmiyeti Mevzuumuz dışmdza kaldıkları İÇİN, tebarüz ettirebilmek” İçin - Lozanda bunları, l iş ve Mon- Geçen yılın temmuzunda Montrö'»| treox'de 6 safhadan çıkmış bulunan - de imzalanan'Ve son Boğüzlar rejimi- | Çanakkale ve Boğazlar davasile Ha- ni doğuran muahedenamenin tesbiti! tay davası, bü intikal safhaları ba- için cereyan eden çetin müzakereler | kımından, biraz yukarda biribirine 1915 te Gelibolu yarımadasında VU- | benzetişimizdeki esaslı bir farkı bil. Tam Divan Edebiyatı Gecesi Dün akşam &minönü Halkevi, kon- ferans salonunda kalabalık bir dinle. yici kütlesinin iştirakile divan edebi. yatı gecesi yapılmıştır, Gece, Agüh $ırrı Levendin. divan edebiyatınm tarihi seyri hakkmda bir konferansı ile başlamış, sonra Pertev. niyal lisesi felsefe muallimi Muvaffak Füzuliden parçalar okunmustur. İstiklâl Lisesinden genç biri talebe İde Bakiden bazı müntehap parçalar inşat etmiştir. Belediyelerin İstimlâk Edecekleri Arsalar Ankara, 12 (Tan Muhabirinden) — Bugünkü imar kanununa göre bele » diyelör şehirlerin güzelleşmesi için ye niden kuracakları veya genişletecek- İleri yol, park ve saire gibi yerlerin arsalarmı bazı sartlar dahilinde pâ- rasız almaktadırlar, Hükümetin Mec» lise gönderdiği yeni bir kanun lyiha» 8 bü gibi arsaları istimlik kanunu nun şümulüne almış bulunmaktadır. Belediler bu yerleri ancak usulen is- timlâk ettikten sonra kullanabilecek. lerdir. Yeni Yıl Bütçesi Etrafında Hazırlık Ankara, 12 (Tan Muhabiringen) — re Vekâletinde bütçe hazırlıklar m ediliyor, Maliye vekilimi zin hastalığı devam ettiği takdirde müsteşar Faik Baysal bütçe çalışma ndisine izah etmek üzere İs- gidecektir. Bugüne kadar tes n rakamlar, geçen gün ver- diğim bütçe haberini teyit edecek mahiyettedir. m Türk dostluğuna büyük kıymet ver- mekte olduğunu söylemekte bulun « muş olan Fransanın önümüzdeki üç yıllık devre esnasmda da bize kargı tam bir dustluk ve Hatay auleşmas İnm tatbikatında da kâmil bir dürüst İlük göstereceğini bekliyebiliriz. Akvam Cemiyetinin tasdik etmiş bulunduğu, Hatay davamıza müteal- .İzaman, ordusunun kungelen kanlı muharebelerin şü ka- dar yıl sonra, siyaset sahasındaki 1e- kerrüründen baska bir şey değildi. öleyi de, Atatürkün nı bu debadan alan Cümhüriyet yaseti kazandı. 27 Kânunusani 987 günü Cenevre- de kazandığımız Hatay davasmın dâ Çanakkale ve Boğuzlar meselesine| benzer bir seyri vardır. BÜYÜK Barr | içinde - o zamanki Boşkumandanlk| vekâletinin uzağı göremeYisi Ve ida. resizliği yüzünden » ordularımız #* kiz cephede yıprandıktan sonrâ İngi- lis orduları; bizimkinden 15, 20 misli üstün, modem silâhlı ve namütenahi teçhizat ve malzemeli kuvvetlerle. Fi.| listindeki ordularımıza yüklermisler. di. Bu yüklenişe aylarca mukavemet ettikten ve birçok ta muvaffakryetli muharebeler verip kıymetli zaferler dahi kazandıktan sonrâ Filistin cep hemiz mukadder akıbete uğramış V nihayet 1918 eylülünde yıkılmıştı. © birliklerini boz- ğundan kurtarıp, etrafı düşman sü- leri tarafından çevrilmiş sraziden geçirerek, bugünkü hudutlarımıza ka dar getiren bir tek ordu kumandanı çıkmıştı. Bu kumandan o Atatürke #İ. Çanakkaledeki harikayı doğu - ran emsalsiz deha burada da eserini ortaya koymuştu. Işte Atatürkün © muazzam felâket içinden kurtarıp Re-| tirdiği ve daha sonra 5 fırka halinde | tensik ettiği kuvvetlerdir Ki, Büyük | Harp sonunda anayurdumuzun da düşman istilâana uğramasına mâni oldular. Yine Atatürkün tertip ve te- rasmdaki muamelelerin ticari mahi - yeti haiz olduğunu tebellür ettirmiş. | ür. Bundan sonra bu yoldaki ihtil†lar ticaret kanunu hükümleri daire.| sinde halleğilecektir. ——— Lise Müdürleri Toplandılar Şehrimizdeki bütün lise müdürleri ş sis ettiği, Katma tepelerinde mevzi: lerinde bir kısmile yerleşerek yurdun müdafaası vazifesini alan bu kuvvet- ler daha sonra de İstiklâl mücadele. | mizin güvenip dayândığı ve istifade| ettiği başlıca unsur olmuşlardı, Büyük Harbin Çanakkale ve Bo- ğazlar davası (Lozan) da nasıl bir intikal safhasma girmiş idise, Hatay dün maarifte orta tedrisat müdürü Avninin başkanlığında bir toplant| İ yapmışlardır. davası da bugün öyle bir intikal saf- hasa girmiş bulunuyor. Birincinin hassa kaydetmek gerektir: lik esas prensiplerden pek mühim 0- (Lozan) munhedenamesinin, O 2-İlan bir tanesi de “Türkiye ve Suriye man zaruri sebepler altında kabul €t-| ölkelerinde diğer memleket rejim ve miş bulunduğumuz. Boğazlara müte- allik olan mukavelenamesi bizim ken- di öz yurdumuzun en hassas bir mun- | takasını, âdeta can evimizi, silâhsız )maddedir. Bu suretle hayli zamandan ve müdafaasız bir hale koyuyordu. | beri cenup hudutlarımız civarına yer» Halbuki Hatay davasmda, bu bakım-İleşmiş bulunan fesat unsurlarınm da dan, varılan netice cemip hudutları-|bu sahadan tamamen uzaklaştırılma. mızdan ve İskenderun körferi SAPX (yayı artık bir emri vâkldir. Banun bü- m lerinden herhangi eni bir tehtir| a, a emmiyetini takdir etmek müge eye uğramamız ihtimalini ortadan Ss kaldırmaktadır. Benzetiş yerinde ise | kül olmasa gerektir. denilebilir ki, Hatay devleti, Kemâ- İskenderun limanmdan “en geniş ist Türkiyenin cenup hudutları için |bir mikyasta,, İstifade etmemiz garti- mârevi bir (ileri karakol)dur. nın kabulü ise milli, harsf, iktısadi ve Cenevredeki son müzakerelerde ni- | ilh... bakımlardan son derece kıymeti hayet uysallık göstermiş ve halen de | haizdir, ü teşki- dair olan emniyeti aleyhindeki her tü lât ve faaliyetin men'i, Güzel bir sinema yıldızı Amerika fe- yezanında boğuldu Şimali Amerikada başlıyan feye - zan dehşetini ve sirayetini artırarak ilerlemektedir. Su hücumları karşısında canları - n: kurtarmak Üzere kaçışanlar ara- sında 35 sinema artisti Kajifomiya daki Kerneville şehrinde coşkun #u larla kıstırılmış ve sarılmış bir halde kalmışlardır. Judith Allen iki arkadaşile çadi - rında uyurken coşkun suların etra » fını kapladığini dehşetle görmüştür. Diğer artistlerin bütün göyretleri boşa çkmiştir. Güzel sinema yıldızı iki arkadaşile coşkun suların anafor ları arasında boğulmuşlardır. Judith Allen pek küçük yaşında iken artist liğe başlamıştır. Güzel artistin sine- mada parlayışı 1933 senesindedir. Pariste çevirdiği “Mavi gözler, fil minde de çok takdir edilmiştir. Kü - çük Şirley Tampelle beraber çevirdi ği bu filminde Şirley Tampel kendi. sini pek sevmisti. Zavallı yıldız Judith Allen