10 Şubat 1937 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 5

ürdelik Gazete BAŞMUHARRIRI Ahmet Emin YALMAN AN'n hedefi: Haberde, £i irde, er şeyde temiz, dü-| ai samimi olmak; kariin esi olmuya çalışmaktır. SUNUN MESELELERİ | > alılardan cemiyeti ayal ay vr ki ani bir buhranm Mola a bir suç işler. O buhran y ehdine gelir, pişman olur.) Yaş, <Mİyet onu cezasız bırukamı- Bi çin hapce atar, Bu suçludan Dad O hapisaneden çıktıktan bilir * cemiyetin faydalı bir uzvü çakar suçlu vardır ki hastadır, Suç onun için bir zarurettir, İlk Sa bü ihtiyacını tatmin etinek| e yg kapılır. Suçunu tekrar © ı ir, Bunlar sabıkalılardır. Ha- İla, Sivik, ceza, hattâ işkence bun - m kâfi değildir . | tedayi edilmeğe o muhtaç) a ma hastalardır, Bunları iyi bitirdikten sonra da ce - hiye salmak tehlikelidir. uy, Eüzetelerde ürpererek okudu- zi lg nayetin faili bu tehlikeli ba, , “* biridir. Şimdiye kadar k * Suç İşlemi, her suçtan gam bitirerek hapisten çık» | Yine suç yapmıya devam ARİF tehlikeli canilerdir ve ce- , , <Bde serbest yaşamak hak - b Mi” değildirler, Hapisaneden i *onra da hastaneye tevdi yy X Ye oruda tedavi edilmek ih -| vadırlar vi kah #abikalılar için bizim te - z e miz yoktur, Fakat bunları - ini: e baya kanuni tedbirler yeşekİ hiimküün olamaz. Fakat EK İdari olmalarına isâni Ola- ** işle, edbirler almabilir, elna - mali, »iYecekleri yerlere sevko - lr, t iü Kanımla mukayyettir, Fa - "yy Setin nizam ve asayişinden olan hükümet makinesi bun » Bug, 9 bir hale sokabilir, tay i facin bizim için bir ders görebilir li . 1 ğe; kiyede hayat ys Pahalı n istegi avdan iyice bir etma al - k im, Kilosuna 60 kuruş iste K abi ( cek iyice bir portakalı ye ! on kuruş arasında bir fi- 4 Teyty Yorlar EİN çiş Yağının kilosu yetmiş kura» Büy” Yiyecek ve giyecek madde -| fiyat yüksekliğini görüyo” aş tonu 20 raya satılan Ya tini Bursalılar ancak 35 Bag liyorlar, hi, ç dün Komanyadan yeni gel- iş bi, gtumnz anlatıyordu: Bu- Mag va satın aldığımız yiye - 7 EsİNİ veya giyecek eşyasını | Day, Kuruşa almak mümkünmüş, ' ki Türkiyede hayatı ucuz- ki Sin dahan çok çalışmak lâzım. n hayatı ucuzlatma kararı, ma, xi ihtiyaç maddelerinin v- İle tahakkuk edebilir, Mem yaaa ucuzlatmadıkça, ne iy, , *İaha varmak, ne de sey- ve Memlekete çekmek mümkün mi : we maddeleri ve giyecek © ya, ile derin ve etraffı bir tet- » Ye esaslı tedbirler 3 Tatiyac, ye . tedi . Ida yine İn, a ek de serbest bırakmak esiz Meselegi Si Türklerin eline geçtiği ta- gp ehİrde bir ekmek meselesi bile g,, “diye olmadığı zamanlar» iy, ti, valar çıkararak ekmeğin! Yatı 4 b te esit edilmiş, hile ya - Vm dükkânlarma kulakla” nmak ri -| A şt maretiyle. sess -| ha m geçmiş. Fakat şe) çi ekmek meselesini haller) R DE YL ei Zavallı, Annesine Bakmıyor gisi A. S. Puşkin'in lümünün yüzüncü yıl dönümüdür. Cihan Oedebiyatında bir Şekspir, bir Dante ve bir Göte gibi yer alan Puşkin bundan yüz sene evvel hayata büyük ıstıraplar içinde gözünü kapas mıştır. Ve ölümünden tam yüz yıl geçtiği halde, yalnız kendi dilini konuşan milletin çocukları değil, bütün dünya kültür âleminin çocukları bus gün ondan bahsediyorlar. İsmini insazlık tarihinin en kıy- metli sayfasına, kültür sayfasına kaydettirip geçmiş olan bu büyük dâhinin hatırasını, dünyanın her tarafında olduğu gibi. bugün biz de memleketimizde hatırlamayı, on dan bahsetmeyi bir vazife bildik. pus kimdi?.. Puşkin ne » ? Eserleri hangi - leridir? Bunları hangi şartlar içe- risinde yazdı; onun edebi şahsiye ti, nedir? O nasıl içtimai ve fikri şartlar içinde yetişti? Bunu bir - kaç satırla burada anlatmak isti- yoruz. Aleksandr Sergeyeviç Puşkin 1977 senesinin 26 mayısında Mos- kovada dünyaya gelmişti. Kendisi çok eski ve asil bir ailenin çocuğu ldi. Babasımin ismi Sergeybenoviç Puşkindi. Eğlenceye biraz fazlaca düşkün olan babası topraklarile uğraşmazdı. Bunun için Puşkinin doğduğu evin mali vaziyeti yüksek değildi. Puşkinin kanında ana ta- rafından zenci kadını karışmıştı. Annesi Abram Hannibi Nadejda Ost povna'nın torunu idi, isenin son senelerine geldi- ği zaman şöhreti daha zi- yâde artmış olan Puşkın Çorskoye Seloda bulunan hassa alay subay larile dost olmuştu. O zamanlar bu subaylar arasında hükümete mubalif bir zihniyet taşıyanlar pek çoktu. Bunların arasında bulunan Ço- sdayef İsmindeki genç bir subay o zamanlar Rusyada gizli olarak intişar etmekte olan vazı siyasi kitapları Puşkine vermiye başladı. Puşkinin üzerinde inkılâpçı Çoada- yefin büyük bir tesiri Lisede bulunduğu ri gözel şiirler yazan Puşkinin 1820 senesinde yazdığı Ruslan ve Ludi- malla ismindeki eseri Rusyada bü- yük bir edebi hâdise oldu. Rusya bu devirlerde yaptığı harp lerle fakirleşmiş bir vaziyette idi. Birinci Aleksandrın mürteci siya - seti memleketi kasıp kavuruyor « du. Halbuki dünyada bir Fransız inkılâbı yaşanmıştı. Birçok hür gençler Fransız in - kılâbının tesiri altında kalıyorlar. dı. Çarm mutlakiyet idaresini tah- dit etmek için gizli cemiyetler ku- ruyorlardı. İstibdada karşı koymak istiyen bu cereyanın şairi Puşkindi. Çarı ve svenesini hicveden şiirleri el - der, ele dolaşıyor. Bütün Rusy nın her tarafmda gizli, gizli oku - nuluyordu. B irgün Petersburğ valisi Puş kini yanma çağırtmıştı. Şa irin yarında polis müdürüne şaj - rin evinin aranılmasını emredince şair — Beyhtde zahmet etmesin a - damlarmız oraya kadar, dedi. Ba- na bir kAğıt kalem veriniz şiirlerin maa çeşnisini bozanlar, noksan ekz..X çı. karanlar bulunuyor. Bartin de “tan. bulda satılan ekmeklerin içinde kum, taş, pislik çıkıyor . Bir asır evvel fetvayla halledilemi. yen bu meseleyi bugünkü belediye halledemezse artık İstanbulun bu e. zeli derdine bu şartlar içinde çare bulmak mümkün değil demektir, Belediye ekmek isini kendi eline almadıkça, İstanbu) halis temiz ek. Bügün de ekmeklerin mek yeyemiyecektir “ eeaaaaaeieeaeeek, Toplıyan ve Yazan: Suat Derviş .....eyrrrreerraeeesasaaeakee ş hepsini size şurada yazayım nepsi * ezberimdedir. Ve Puşkin elden ele gezen şilr- lerinin hepsini masanın başına otu rup yazdı! Onu azkâldı ya bir ma- nastıra kapıyacaklardı. Veya Si - biryaya süreceklerdi. Fakat şairin yrıca sayısız dostları da vardı. On İva; kardılar. Puş- kin cenuba Yekaterinoslav'a sürül- dü, Fakat Puşkinin dostları eksik de gildi onlar şairin daha büyük bir şehre nakli için çalıştılar ve niha- yet Ödesaya nakledildi. Fakat bir müddet sonra Ödess valisile arası açıldı. 1824 senesind. Ödess vilâyetini istil, etmişti. Vali, Puşkini bu mesele & kında malümat toplamıya ve kirgeleri imha için çareler araştı; mıya, memur etmişti. Puşki hiddetlendiği bu işi arkadaşlarının zorile yaptı. Ve bunun hakkır manzum bir rapor vererek ( isile alay etti, Ve istifa etti; yal nız, yazılarının getirdiği para ile va şamıya karar vermişti. İstifasına geç cevap geldi. Ve bu cevap isti- fanın kabulü değildi. Ona y su hareketlerinden dolay çıkarıldığı bildiriliyordu, Ve nın topraklarının bulunduğu Mi - hoylonsk köyünde ikamete memur eğiliyordu, Orada nezaret altmda yaşıyacaktı. © Oraya gitti ve senelerce sakin bir hayat geçirdi. Çar Aleksandrın ölümünden son ra Rusya epey karışmıştı. Prens Kostantin Çar olacaktı. Halbuki yerine a geçirildi. Bu ara giz- K cemiyetler de harekete geçtiler, bir takım siyasi hâdiseler çıktı. Puşkin her şeyden uzak yaşadığı için Çar değişince affini istedi, Fakat isti - dasina bir cevap gelmedi. Çünkü hükümet onu 14 Kânunuevvel hâ- dişelerinin mânevi mesulü olarak tanıyordu. 825 senesinde bu hâdiseler geçmişti. 1826 senesi eytü. lünde bir gece bir zabit köye gel- di, Püşkini aldı. Ve doğru yola çi- kıp saraya götürdü, Çar onu gü. ler yüzle karşılamıştı. Onunla gö- rüştü.Püşkin sensörden şikâyet et ti. Ve Çar bundan sonra senin #an- sörün ben olacağım... dedi. Ve o- na güyn dostluğunu verdi. Bu onun dilini ve kalemini bağlamak içindi. Pişkin bu dostluğu pek te kıymet vermedi, Ne lisanmi ne de hareket- lerini değistirmişti. Moskovaya dö nüsü bir hâdise oldu. Adi herke - sin dilindeydi. Balolarda süvareler- de, tiyatrolarda herkes onunla meş guldü. Ve Puşkin yeniden kâh Pe- tersburgda, kâh Moskovada fakat dalma ve daima kibar #osyeteleri içinde görünmiye başladı. Yalnız hu zahiri bir hürriyetii. Çünkü her ni kadını tar ılya Nikolovna Gone gisi bu idi. Genç kız Puşkine karşı göstermedi. Fakat Puşkin genç kıza deli gibi âşık olmuştu. Hattâ d ti izdivacına da talip oldu. Fakat ailesi daha kızı küçük olduğunu ileri sürerek bu talebi redd alâka unun üsti <p) larda dolaştı fukat genç kt şı olan sevgisi geçmedi. Nihs 1830 senesinin m; N ya İle nişanlandılar ve 18 sinin şubat ayında ev lendikten sonra Moskov tiler. Şair ilk zamanlâr çok mesut oldu. Fakat yavaş, yavaş bu saa - det söndü. Karısı z süse, €$- lenceye, âlâyişe düskün olan kuş” beyinli ve böyle büyük bir adamı tatminden âciz olan bir kadındı. N betlcesi olarak Puşkinin karısı imparatoriçenin karşısına çıkmış ve onun pek hoşuna gitmiş- ti. İmparator ve imparateriçe Na- talyanın saraya devam etmesini İs tediler, onu davet ettiler, İmpara - tor da şüire büyük Petronun lari- hini yazmasını teklif etmişti. Ma- aşıda bu suretle beş bin rubleye çıkarılmıştı. Natalyanın hayatı artık daimi bir neşe ve bir sefahet içinde ge çiyordu. Natalya, Puşkinin ki gibi değil Puşkin Natalyanm koc #1 gibi şöhret alıyordu. Bu hayat içerisinde güzel Natal ya bir Fransız i olan Dantes miye baş - ihayet bir gün bir tessdüf #enesinde bir gün şair İm- zasız bir mektup aldı. Bu mektup- ta bir “Boynuzlular cemiy: rulduğunu cemiyetin birinci reis “Bir zamanlar Çar Aleksan- drın sevgilisi olduğu iddia ediler bir kadının kocası bulunan,, Naruş kinin seçildiğini ve ikinci rel de müttefikan Aleksandr Puşkinin intihap edildiği yazılıyordu. Bu mek tubu aldığı zaman Püşkin bir deli- ye dönmlştü. Puşkinin karısını 1833 senesindenberi seven Çar bu Unkapanında Cebeci handa oOs man Gençtürke: “ — Mektubunuzu okudum. Müşkül vaziyette bulunmanıza kesir olmayınız. Size zor gibi görü . dilik asker bulununanız- dikkat edi - 1 — Askeri hizmetinizi yaparken İ60 yaşındaki rin bir hı | sinde oturup kalkması baha İdeni istenilen 20 lira p dur. Bu borcu, bugün veree İyette olmadığınıza göre, görüşünüz. Borcunuza n senet veriniz, CUNUZ» x için kendisine e hiç bir yerden geli- ını yazmız. Burudar acağınız cevap müsbet, ol ik. Menfi cevap karşısında derdinize Kıt'anıza gider- yar annenize sizden ç bir kimse sa ne  bir tek çare vardır aşka adığmı ve n hususi komut Vaziyetiniz, hiz- ğunu bildiren vesikalarla aat edersiniz t kanununun nıza mürs aske İmet tec Juyuy geri J Büyük edip Puşkinily, gösteren bir tablo, Puşkinin ve refikası çocukluğu nile Da evlendi etle hayatta en çok nefret ettiği adam Püşkinin u, Fakat Natalya - et Puşkin da- Ve rakibine hakaret e ti. Düello nakabili ictinap oldu. Dantes müthiş bir nişancı idi. Dü- elle evvelâ Puşkin yaralandı. ikinci defa tekrar nişan a dı. Dantes düştüğü zaman Pu sevinc Bravo diye bağırdı. Rakibini dürdüğünü i, Fe yanamadı. zanneti di, Kol yaralanmıştı. Evine nak rast çok ıztırap veriyor tün gayretine rağmen 4 iu. Ve bir tara ümümden dolayı kenilini bahatli görme, bu doğrudan doğ ruya mesuliyeti bana sit olan bir iştir, Diye teselli veriyordu. tırabı bir gün evvelki kadar feci değildi. Ve şair de ölümüne kadar artık ızlıraptan şikâyet etmemiş- ti Evine d labalıkları da sokak mıya başlamıştı. Şeh r bir ta rafından binlerce h iyordu. Halk şuurunu bulmuştu. Kendi şa- irine saygı ve sevgisini göstermek için oraya koşuyordu. 1837 de büyük edip gözlerini ebe diyen kapadığı zaman, caddelerde» tları dolmüş insan ka- 1 doldur - hik ta, 50.000 i bulmuştu. şekil - lerde de tecellisinden ürküldüğü İs rik şairin cenazesi, gece ya sit bir araba içinde kaldırı!- dı. Dostlarına bile cenazesini taki- be müsaade edilmedi. Rejime kar- şi duyulan umumi ademi memnü- niyet bu matem alayında birden - bire patlar diye korkuluyordu. Ö- lümü yüz sene sonra bütün Sov - r diyarında anılan büyük e: bi vaz Turgenle? tek başm İ yoktur. ma, 8 Aylık Mahkümiyet Mersinde H. K. e; 7 — Mektubunuzu okudum. Mah et 8 aydan aşağı olamıyacağı na göre, maalesef, yapılacak bir şey Memur nı çek 6 ay mahküm ediler küm #DUNU, bir memur B-aylık mah muriyet çan rini araştırmak beyhude olacak » Konservatuvar Binası Yeni Hakimiyeti Milliye ve Dumlu- pınar Yatı Mektepleri Hâkimiyeti Milliye ve Dumlupmar yatı mekteplerinin yeni yıl bütçesiyle hakkımdaki haberler Yeni edebiyatmm uyasışı Puşkinle baş» lar, Rus edebiyat Hisanmı İk dilinin vuzuhunu, sades sadeleğ- liğini şiire getiren odur. Mühteva gören, anlıyan ve devrinin içinden doğup yarına ak- mak en İleri, yaratıcı, inkilâp- çı fikiri Kendi memleketini me içtimai duru muhtelif mem i budur, gayetle iyi tahlil etm. sini ve bunu ku: su gibi temiz bir lisanla söylemesi ni bilen şair o idi. Cihan edebiyatma bir sürü isim ler hediye etmiş olan ük Rus edebiyatının bir yıldızı olan Puş « kin bunlar içinde en güzel parlıyan lardan ve gözli ve gönlü en çok kendi ışıklarına bağlıyanlardan bi- ridir, uz berrak bir na değil cihan edebiyat ye ettiği eserler şunlardır: Lise şiirleri, lirik şiirler, cenup şiirleri, Eugöne Ovegime, mektup- lar, Ruslan ve Ludwila, Pol Kafkas mahpusu, Çingâneler, hay» dut kardeşler, “Mozar ve Salyeri,, Man; iyesler: “Mısır geceleri, , “Hasis şövalye”, “veba esnasında ziyafet”, Boris Godunuv,,