14 Ağustos 1936 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 2

Ankara mektupları 7 Köy kalkınması için Birlikler kurulacak, zirai reform yapılacak İstanbul, İzmir, Ankara gibi büyük şehirlerde -az faizle ödünç para bulmak için hususi bir teşkilât kuruluyor Mahalli! İdareler Umum Müdürünün gazetemize beyanatı nkara, (Hususi muhabirimiz yazıyor.) —.Memleketin bü- yük davası nlın köy! kalkınması plâ- nmm mnvıffıkıyeuo-utbıkı için dört vekâlette el ele vererek kendi sahala- 'rına düşen işler üzerinde çalışmakta- dırlar. İçişler Bakanlığının yaptığı veya yapmağı kararlaştırdığı işler Üzerinde kendisini ziyaret ettiğimiz Mahalli İdare Umum Dürektörü bize şunları söyledi: “Plânım tatbiki cümlesifden olarak mahalli idarelerde bir :köycülük şu- besi ihdas edilmiştir. Köy işlerini 5- tedenberi göz oîînde bulunduran ve köy kalkınmasını proğramına alan Cümhuriyet Hükümeti her fırsattan istifade ederek bu vaziyete temas et- mekte ve esaslı bir hal yoluna sok- mak çarelerini aramaktadır. En büyük daya köy davasıdır. O- nun için attığımız her adımda, kar- gımızda bu büyük davayı görerek ha- reket ediyoruz. Türkiyenin 44 bin kö- yü vardır; ve bunun 26 bininde eli- mizdeki köy kanunu muvaffakıyetle tatbik edilmektedir. Köy kanunu, kö- yün sıhhi içtimal, idari, bedil ve ilmi yeniliği bulunduğu muhtelif sahalara temas etmiş, hayat şartları ve yaşa- yığı biribirine uymaz olan köylerimi- zin hepsinde tatbik olunabilir şekilde tanzim olunmuştur. Ancak, nüfusu yüzü geçmeyen pek küçük köyleri- miz de vardır ki bunlarda bu kanu- nun tatbikma şimdilik imkân yoktur. Bu küçük köylerimizin de mahalli hiz- metleri muvaffakıyetle başarabilmesi hedefine doğru yürüyoruz. Ve -buna varmak için fakip edeceğimiz yol da “köy vahdeti” fikrinde toplanabilir. Başlı başma, köy kanunuün tesbit et- tiği işleri başaramıyacak olan, küçük köylerimizi birlikler halinde toplıya- rak ve bundan doğacak olan mali ve bedeni kuvvetten istifade ederek he- defe varmayı kolaylaştıracağız. Fa- kat köy vahdetini temin etmeye ça- lışirken karşımıza toprak işi çıkıyor. Memlekette bir röforme agraire ya- pılmadıkça bu işin halline imkân gö- rülememektedir. Bu ise, her şeyden önce bir zaman ve para işidir. Bu hal ledildikten sonra köyler düşünülen plâna göre esaslı surette tanzim ve tensik edilecek ve bu yeni ve daha kuvvetli kurumların sür' atle kalkm- ması sebep ve çarelerine tevessül o- lunacaktır. 'Tedbirlerin hülâsası u güne kadar alımmış olan ted- birlerin hulâsası şudur: *Trakya köyleri için bir birlik ban- kası tesis edilmek üzeredir. Bu gün için yalnız Trakya mmtakasını ihti- va eden bü ilk teşebbüs, önümüzdeki yıllar için, bütün memlekete teşmil olunacak ve 44 bin köyümüzün mali ihtiyaçlarına yardımlarda bulunmak üzere bir Köyler Bankası teşkil olu- nacaktır. Vekâlet son günlerde bu i- şin etüdile meşguldür. . Fakat merkezdeki bu kurum bütün köylerin mürakabesine kâfi gelmez; harici teşkilâtın da yardımı lâzımdır. Onun için şimdilik, merkezdeki teş- kilâtm vazifesini kolaylıkla görebile- ceği küdreti kazanmasına intizaren bu işi hususi idareler marifetile ted- vir etmek istiyoruz. Mahaza bütün esaslı düşüncelerimizi * tatbik ediyo- rug.” Köy kalkırma plânının aldığı son geklin, elimizdeki köy kanununda ta- dilleri icab ettirip ettirmiyeceği mes' elesine gelince köy kanunumuzda muhtacı tadil bir nokta yoktur. Yal- nız köy kanununun tatbik kabiliyeti- ni kolaylaştırmak için safhalara ayrıl mast lâzımdır, Bu halile kanunün tat- bikinde müşkilâta tesadüf olunduğu inkâr edilemez. Zira kanun her saha- da bir çok güzel hükümleri ihtiva et- Köy kanununun bölgeye ve ihtiyaca göre müsait proğramlarile plâna bağ- lanması lâzımdır. Memleketi bu noktai nazardan k-- sımlara tefrik eder ve ihtiyaçları da bir sıraya koyarsak gayeye varmak için sarf edeceğimiz emek ve zamanın yarısmı kazanmış oluruz, Meselâ o za- man, 50 bin lira sermaye ile teşekkül eden bir köy bankası bir bölgenin yalnız mali işlerini taahhüt eder, bir diğeri sermayesini ilmi, ve bedil ihti- yaçları karşılamaya hasreder; ve hu suretle de köy kanununun tatbiki çok kolaylaşmış olur. Kolay yoldan ödünç para bulma ine bu sene halka kolaylık ol- mak üzere, frenklerin mont de piete dedikleri, kolay yoldan ödünç para elde etme için bir organizasyon vücuda getirmek niyetindeyiz. Avrü- pada çok taammüm etmiş olan bu borçlanma şeklinin esası şudur: Her kesin paraya ihtiyacı olabilir. Fakat her kes bunu bir şeref mes' e- lesi saydığı için gidip şundan bundan ödünç para alamaz. Alsa bile muhte- kirlerin elinde bir oyuncak ve istis- mar yatağı olmak ihtimali vardır. Hem bu günkü kanunlarımızla ödünç para alma geniş bir merasime tâbidir. Devlet ödünç para verme kanunile bu işi mahdut ellere tevdi etmiştir. Sulistimalin önüne geçmek nokta- sından bu fevkalâde yerinde bir ted- bir olmakla beraber, vatandaşlara ko- Jaylık göstererek, ihtiyaçlarını teda- rik etmelerine yardım e&tmek de yerin de bir teşebbüs olmalıdır. Bizim teşkil edeceğimiz organizasyon şu şekilde işliyecektir. Her hangi bir vatandaş, kıymet ifade eden bir malmı, vermek süretile kasadan malile mütenasip pa- ra alabilecektir, Fakat bu münasebet borçlar ve ticaret kanunlarımızdaki ahkâmı umumiye dairesinde olmaya- caktır. Bu çok basit bir muamele şek- lindedir. Avrupada, Meselâ Fransa- da sokakta ansıziın paraya ihtiyacımız olur, cebinizdeki saati adetleri çok o- lan bü türlü müesseselerden birine verir, istediğiniz parayı alabilirsiniz, muayyen bir müddet zarfında parayı götürüp saatinizi geri almanız müm- kündür. Fakat parayı veremezseniz, usulü dâiresinde, saatiniz satılır ve aldığınız paradan fazla para getirmiş. se üstü de size iade edilir. İşte mem- leketimizde bu usulü ihdas etmek ta- savvurundayız. Fakat bunlar için hu- susf hükümler ihtiva eden kanunlar gikarmak lâzımdır. Bu iş üzerindeki etütler bittikten sonra bir kanun pro- jesi hazırlayıp kamutaya taktim e- deceğiz ve ilk çalışma devresinde çı- karılacağını umuyoruz. Bu yoldan istikrazda buluünmak da- ima küçük paralar üzerinde olur. O- nun için ihdas edeceğimiz usulü, şim- dilik memleketimizin nüfusu mütekâ- sif mımtakalarında tecrübe edeceğiz. İstanbul, Ankara, İzmir düşündüğü- müz yerlerdendir. Eğer ilk tecrübe- lerden müsbet neticeler alırsak bütün vilâyetlerimizde tâmim edeceğiz. Şimdilik bu işlerle belediyeler ban- kası iştigal edecektir. Fakat fevkalâ- de az bir faizle yapılacak olan bu ik- razın memlekette taamımüm etmesine lüzum görürlerse o zaman yalnız bü işlerle uğraşacak yeni bir banka kur- mak da mümkün olacaktır..” Elişleri sergisi için Cümhuriyet Bayramına rastlayan 29 Teşrinievvelde Ankarada İktisat Vekâleti tarafımdan sergi evinde açı- lacak elişleri ve ev sanayii sergisi için çok esaslı hazırlıklar yapılmak- tadır. Şehrimizde bulunan İktisat Ve kâleti Türkofis merkez müdürü Âkil ün ile Türkofi& sergiler fahri müşa- viri Salâhattin R,efık ve elişleri mü- lerinin illeri ve — diğer mektedir. Bunların hepsinin birden ayni muvaffakiyetli randrmanı ver- ı safhâlara ayırma işihi alâkadarların iştiraklarile bugün O- fiste bir içtima yapılacaktır. — — Iktısat vekili dün yatla seyahate çıktı Celâl Bayarın bu seya- hati 15 gün sürecek tinde Tahlisiye Umum Müdürü Nec- meddin, İş Bankası Umum Müdürü Muammer Eriş, Banka şubeler müdü- rü Fazıl olduğu halde İpar yatiyle dün bir seyahate çıkmıştır. Celâl Ba- yar seyahate çıkmazdan evvel Moda Deniz Kulübünde şerefine verilen zi- yafette hazır bulunmuştur. Bu ziya- fette vekilden maada vali ve beledi- ye reisi Muhiddin Üstündağ, bazı me buslar, İktisat Vekâleti erkânı, Moda Deniz Kulübünün azaları hazır bulun muşlardır. Seyahat Marmara adaları Mürefte yoliyle İzmire kadar devam edecek ve 15 gün kadar sürecektir. Liman tarifeleri değişmiyor Tarifeler komisyonu dün toplan - mış ve Şirketi Hayriye, Akay, Haliç idarelerinin tarifelerini tetkik etmiş- tir. Komisyon, tarifeleri aynen ipka etmiştir. Dahiliye Vekili geldi Dahiliye Vekili dün Yalovadan gelmiş ve Floryaya gitmiştir. Anbarlıda av sahası Averlar Cemiyeti Anbarlıda daimi bir av sahası tesis etmiştir. Buranın açılış merasimi bu ayın 23 üncü gü- nü saat 10 da yapılacaktır. Merasim İstiklâl Marşı ile açılacak evvelâ meydana bayrak çekilecek, sonra davetlilere bir öğle ziyafeti verilecek ve müteakıben atış müsabakaları ya pılacaktır. Daimi av yerine avcılar- dan badema yalnız dühuliye kartı o- lanlar girebileceklerdir. İzmir sergisine iştirak edecek tacirler Beynelmilel İzmir sergisine İstan- buldaki sanayi firmalarmnın da işti- raklerini temin için Başvekil İsmet İnönü, vilâyete emir vermiştir. İzmir sergisine İstanbuldaki sanayi firma- larmın iştirakini temin için dün Tür- kofis merkez müdürü Âkil Gün ve Ticaret Odası umumi kâtibi Cevat Nizami ile diğer alâkadarların — işti- rakleirle bir toplantı yapılmıştır. Bu toplaritıda sergiye iştirak edecek fir- malara karşı icap eden bütün sühu- letlerin gösterilmesi ve diğer husus- lar üzerinde görüşülmüş, — kararlar verilmiştir. y Vapurlarda gürültünün önüne geçilecek Bazı kimseler Dahiliye Vekâletine müracaat ederek — Akay ve Şirketi Hayriye vapurlarındaki — büfelerin pisliğinden ve gürültüden — şikâyet etmişlerdir. Dahiliye Vekâleti, dün, belediyeye gönderdiği bir emirde bu büfelerin gayet temiz olmasının te- min edilmesini ve vapurlarda lüzum- suz gürültülerin önüne geçilmesini bildirmiştir. Vekâlet ayrıca bu — iki şirkete de bu hususta tebligat yap- mıştır. Belediye, bugünden itibaren icap eden tedbirleri alacaktır. fFAN İktısat Vekili Celâl Bayar, refaka- |? ' Boğazı yüzerek geçme müsabakası için esaslı hazırlıklar yapılıyor EK FESTİVAL EGLENCELERİ Cim Londo ile de karşı'aşacak s, Dinarlı ci A EME Güreş müsabakaları için şehrimize gelen Cim Londosun karşısına Türk pehlivanlarından hangisinin çıkacağı alâkadar mahafilde günün meselesi olarak münakaşa edilmektedir. Cim Londos buraya çağırılırken Kol Kı- varyani ile yapacağı revanş maçını burada yapılması temin edildiği için hem Cim Lotdos şehrimize gelmek firsatını kazanmış, hem belediye böy le mühim bir maçı şehrimiz halkına göstermeye muvaffak olmuştur. F'a- kat, geçenlerde Rus güreşçi Kıvar - yaniden başka kimse ile maç yapmak istemez gibi görünen Cim Londos, Di narlı Mehmetle Atinada yaptığı ma- çın revanşını da burada yapmayı dün kabul etmiştir. Cim Londosun Dinar- lidan gayri şehrimizde bir Türk peh- livanile yapacağı Mmaç meselesine ge- lince evvelce de yazdığımız gibi bu pazar Türk pehlivanları arasında bir! müsabaka yapılacaktır. Bu müsaha- kâlarda Süleymanla Rifat, Kara Ali ile Arif, Mülâyimle Tekirdağlı karşı- laşacaklar, en son olarak Dinarlı ile Coön Antinakos güreşeceklerdir. Ayni gün Cim Londos Yusuf Hüseyin ile bir gösteriş maçı yapacaktır. Türk pehlivanları arasında bu suretle ya- pılacak müsabakada birinciliği kaza- nacak olan gelecek hafta Cim Londos la resmi maçını yapacaktır. Tiyatro Festivali Tiyatro festivalinin üçüncü gecesi de muvaffakıyetle geçmiştir. Progğ - ram mucibince dün akşam Tepebaşı bahçesinin varyete kısmında Naşit, Fahri ve Halide kumpanyası tarafın- dan üç perdelik Nasreddin Hoca pi- yesi muvaffakıyetle temsil edilmiş, BilhasSa san'atkâr Naşit çok alkışlan miştir. Bu piyesten sonra halka ve davetlilere müteaddit varyete numa- raları gösterilmiş, eğlenceler geç va- kit nihayet bulmuştur. Bu akşam Şe hir Tiyatrosü, Müm söndü piyesini temsil edecektir. Boğ yüzme İstanbul sezonu programı arasın- da bir de Boöğazı yüzerek geçme mü- sabakası tertip edildiği malümdur. Bü yarışa Türklerden başka ecnebiler de dahil olabileceği için, şöhreti dün- yayı tutan Boğazın akımtılarını aş - mak için gelecek sene Avrupa ve hat- tâ Amerikadan birçok kimselerin ve bu meyanda bazı yüzme şampiyonla- rının şehrim'#e geleceği ve İstanbul kupasını kazanmak için yarışacakla- rı şimdiden öğrenilmiştir. Bu itibar: la beynelmilel mahiyet alacak olan Boğaz yüzme yarışlarının ilk adımını teşkil edecek olan bu seneki yüzmele re belediye fevkalâde ehmmiyet ver- mekte Ve ona göre hazırlıklar yap- , et N maktadır. Bu seneki yarışta birinci- Gelecek hafta Taksim stadında Cim , Londosla karşılaşacak olan Dinarlı liği kazanana belediye tarafmdan iki yüz lira kıymetinde bir kupa verile- tektir. İkinci ve üçüncü geleceklere de ayrıca kıymetli Hediyeler dağıtı- lacaktır, Bu yarış için şimdiy& kadar on beş yüzüçü Türkiye idman ittifak- ları İstanbul yüzücülük ajanlığına müracaat ederek kaydedilmiştir. İtfaiye şenlikleri 22 Ağustos Cumartesi günü yapıla cak itfaiye merasiminde bulunmak isteyenlere biletler dağıtılmıştır. El- lerinde T ve P markalı biletler olan- lar stadyomun tramvay cihetindeki kapısından dığerlerı deniz cihetinde- Ki kapismdan gireceklerdir. Tİtfaiye merasiminin bülün hazırlıkları ikmal edilmiştir. İki seyyah vapuru geliyor Şehrimize Orantes namındaki İngi liz bandıralı vapurla 31 Ağustosta 450, İstradhom ismindeki vapurla 30 Ağustosta bin seyyah gelecektir. Adliye Sarayının kurulacağı yer Adliye Vekâleti, İstanbulda Adli- ye Sarayı yapılacak yerin istimlâk bedellerinin takdir edilerek vekâlete 14.85-93880 eee Siyaset âlemi Arap memleketlerinde yenilik cereyanları Arap — memlekötlerinde, bilhassa Şimali Afrikadaki karışıklıkların ma- nasını bu defa Fransanın yarı resmi gazetesi olan “Temps” saklıyamıyor. Tunus ve Cezayirdeki geniş halk ta- * bakalarının yalnız ıslahat değil istik- lâle yakın siyasi haklar da istediğini itiraf ediyor. Fransız hükümetini te- yakkuza davet ediyor. Fransız, hat- tâ İngiliz gazetelerinde de Şimali Afrikadaki vaziyetin vahametine da- ir birçok yazılar intişar ediyor. Geçen gün Cezayir müftüsünün bir Arap genci tarafından katli, dün de Kostantınıye müfftüsünün ağır su- rette yaralanması âdi bir vaka telâk- ki edilmemelidir. Zaten Cezayirdeki katil hadisesinin maddi ve manevi suçluları — yakalanmış ve bunların — yüksek Arap şahsiyetleri olduğu te- —| beyyün etmiştir. Bunlardan birinin Cezayir ulema reisi olduğu düşünü- lürse vaziyetin vahameti derhal mey« — dana çıkar. Şimali Afrikada olsun, Mısır, Fi- listin, İrak ve diğer Arap memleket- lerinde olsun, kalkınma hareketlerile istiklâl cereyanları derin sebeplere dayanmaktadır. Bunları aydınlatma- — ya çalışalım, Şimdiye kadar doğrudan doğruya adeta müstemleke muamelesi gören, birçok hukuktan mahrum bulunan Şimali Afrikada da yeni birtakım ce- reyanlar yer tutmaya başlamıştır. Yakım kadar bu lerde derin bir taassup hâkim oldu« ğu gibi, her şey müstemlekeci devle- tin nimetiyle perverde olmuş ulema- nn elindeydi. Cahil halk üzerinde derin bir nüfuz sahibi olan bir takım ülema gençlere karşı - koyabiliyor, — bunların haklı birtakım- taleplerine set çekebiliyorlardı. | Son Üüç Ssene zarfında yeni — bir takım âmiller bu vaziyeti tas - mâamen değiştirdi. Tunusta, Cezayir- — de, Fasta, Mısırda ve bütün Arsn memleketlerinde din kadar ve hattâ w . ao m S ESTMKA a —w “ lelzat, oslrr » B yan belirdi: Arm neronm. ııuniyat-; perver cereyanlar... * Hissi, milli, ve harsi temayüller Arap dünyasını çalkalarken siyasi bir takım hadiseler de Arap milliyet. perverlerinin imdadına yetişti... Haes beş - İtalyan harbi, İngiltere - İtalya ; zıddiyeti, büyük devletler arasında derin anlaşamamazlıklar... Ve nihas yet İspanyol meselesi bu hadisele- j rin başında geliyordu. | İspanya vukuatı ile Avrupadaki "f anlaşamamazlığın da diğer Arıı! leketlerine birçok f V A V MW AM İ # bildirilmesini belediyeden istemiş idi. Belediye bunun üzerine istimlâk edi- lecek binaların kıymetleri hakkında tapu ve vergi şubelerinden malümat istemi şve belediyeye bu cevaplar gelmiştir. Bunun üzerine belediyede bir ko- misyon teşkil edilmiş ve bu komis- yon istimlâki icap eden binalara kıy- met koymaya başlamıştır. Netice yakında Adliye Vekâletine gönderilecektir. receğine inanabiliriz. Hele ıııuızıkbd bir Avrupa harbi Arap memleketle- rinde derin akisler bırakabilir. BU — memleketlerin siyasi ve iktısadi bi kımdan, dünyanım en — ehemmiyetli — yerlerini işgal ettikleri ıoıöııünd' tutulmalıdır. Irak, Filistin ve Mısır, petrol mefi- balarınm yanında veya petrol müng” — kale yollarının üzerinde bulunuyv" lar, Ayni mmıııdı. birer iptidai ml* V A SA S 2208 a .İ"Ş'Z' Bugünkü hava Bugün havanın kısmen kapalı ol- ması ve yağmur düşmesi muhtemel- dir. Dünkü hava Dün hava, evvelki güne nazaran sıcak geçmiştir. Hararet derecesi göl gede en çok 32,3, en az 21 di. Güneş- te 43 dereceyi bulmuştur. Dün hava tazyikı da 759 du. Memlekette hava Bugün memlekette hava vaziyeti şöyledir: Şarki ve Garbi Anadolu az bulutlu ve diğer yerler açık geçecek- den küvvetsiz olarak ktir. tir. Rüzgârlar değişik istikametler - | Hailalss ee âw— bi Ğ—wh'âîu 1 l,——_____î__ .__î_ l | 2 3'4|5w017wl 9 10 1112 13 14 15 16 17 131192021 22 ısuzslzcz-ızszg | sos1 — || | I B inci ay Gün: 27 1855 Hicri 'Ş BRiü, Hızır: 18582 Rumi Trakyada ümümi hava vaziyeti normaldir. Edirnede farkı Sühunet fazladır. Kırklarelinde bilhassa gece- leri hava soğuk, gündüzleri çok sıcak tır. Cımıhl Trakyada hava bulutlu ve Y Ağustos 26 i Güneş! 5,9 — Öğle: 12,19 — İkindi: 16,09 Akşam: 19,11 — Yatst: 20,54 — İmsak:314 memıktedir. kapalıdır. Maamafih, vağmur beklen Denizlide zelzeze Denizli, 13 (A. A.) — Dün 12,22 de hafif bir zelzele oldu. Bir dakika sonra uzun ve çok şiddetli bir zelze- le daha oldu. Ufki olduğundan zayi- at ve hasarat olmadı. Saat 12,45 te, i,5 te, 1,25 te, 8,85 te ve 8,42 de ol- mak üzere beş zelzele daha kaydedil- di. Izmır. 13 (Tım) — İzmirde bugün dört tur. Zel çok hafif geçmiştir. Geçen sene bugün 1 — Habeş işi için bir üçler kön- feranst toplanması kararlaştırıldı. Fransızlar İtalyanları tutarsa İngil- tere Fransayı Almanlara karşı yalnız bırakacaktır. 2 — İtalyanlar dün 12 adada örfi idare ilân etmişlerdir. 3 — 2 milyon lirayı bulan takas yol suzluğundan 81 kişinin lüzumu muha de hazinesi olan Fas, Cezayir, TU" nus ise, askeri ve iktısadi Şarki Akdenizde ve Atlantikte COk mühim bir mevki işgal ediyor. Almanya ve İtalyanın lıpıli' hâdiseleriyle Şimali Afrikada olf bitenlerden çok yakından olmaları da bundan ileri geliyor. Birkaç aydanberi Akdenizin tarafında büyük bir faaliyet çarpıyor. Bu faaliyet, bazı siyasi İ diseler burada ve dünyanım hor fımda şimdiye kadar bildiğimiz mefhumları — tamamen (leğişt'll'oej kadar mühimdir. ç Arap dünyasınm uyanması da w *, bu değişikliklerden biridir. Raif N. | K A P e l e r Ml'ı'ro;t Hafif yemekler — Ateş MW“ karası (1), tereyağlı bamya, J cık hoşafı. ü Ağır yemekler — Btli güveti böreği, şeftalili francala tatlısi- ği (*) Ateş balıklarmı iyice temiziet” » sohnra birer birer asma yapraklarm? 'gı’ | malı üzerlerine temiz bir hindi tü zeytinyağı sürerek izgarada vmf“' kemesine karar verildi. vet nefis olur.