6 Aralık 1942 Tarihli Son Telgraf Gazetesi Sayfa 1

Anîaşılmıya muhtaç noktalar Gene Eden'in " nutku İngiltere harpten sonra milletleri silâh ve siyas setten tecrid ederek Sovyet ve Amerikan ni« zamına mı — bağlamak istiyor? Kastı bumudur? i di ETEM İZZET BENİCE | İngiliz Hariciye Nazırı Mister Eden'n nutku bütün Türk mat- büztanda üslüp ve eda farklarına zağmen hemen bemen ayni görüş ve karşılayışı celbebti, Eden, harpten sonraya ait ola- rak tasavvur ettiği sistem ve pren- $ plerde eğer İngiltere devleti adı- ma konuşmuş — bulunuyorsa, mü- kakkak ki, gerek kendi, gerek dev- leti aodina çok sakat bir düşünce silsilesine sapmıştır. Bu tutumun tahakkaku takdirinde muüzaffer domokrasyalar ad'na dünya üç bü- yük devlet arasında h takslmine uğralılacak, demektir. Yâni Amerika, İngiltere, Sovyet Rusya müsellâh kuvvetlere sahip ve hükim bulunarak bütün ortan- ca ve küçük devletleri siyasi, as- keri, iktısadi nüfuz aktına alacak- lar, demeklir, Böyle bir sistem'n değil berbangi bir millet; hattâ feri tarafından dahi kabul cdil- mesine inakân tasavvur edilemez. Şüphe yok ki, İkinci Dünya Harbinin gayesi bir defa daha be- şer talihini böyle bir ızlıraba ve bilün dünya satlıma şamil bir ce- henneme maruz bizakmamak &- melini taşıyor. Bu bakımdan har> bin tekerrürünü karşıl.yacak ted- birleri almak, şimd den bu tedbir- lerin şekil ve mahiyetini tasarla- mak brinci vazile ve hazırlıktır. Fakat, bir defa daha harbin dirül. mesi ve beşeriyeti kavraması teh- Hikes'ni önlemenin yolu dünya milletlerini tahakküm altına al- mak, tayin edilecek siyasi, askeri, ikt sadi İstikametde yürütmek ze- Tuna sokmak değildir. Esir mül- detler dahi bugün kurtuluşlarımın mücadelesini yapar ve sırf bu maksatla demokrasyaların safında birleşmiş bulunurken yarmki dün- yada «umumi bir esarct» hasıl ta. Sayvur edileb lir?. «Umumi esaret> kelimesini bel- ki fazlaca — sert bir tahir olarak kullanıyoruz, Fakat, Eden'in: «— Eğer biz Avrupa mülletlerini kendi mukaddorütlarının - kendi hâkimleri olmak vaziyelinde bı- rakırsak,.. Deyişi başka nasıl tefsir ve izah olunabilir?, Bu, o demektir kk — Biz müstakil, kendi rey ve kararında hür, tutumuaa hâkim m llet bırakınıyacağ.z, Tayin ede- cekimiz şartlar içinde milletler | yaşıyacaklar ve «efendi devleie> | tübi olacaklardır.. Bu çıplak hak'kat ortaya konun- ça görülüyor ki, Eden'in tasavvu- rana hâkim olan zihniyetin gayesi dünya hacminde bir «umumi esa- Sulh içinde yaşamak, harbi ebe- diyen tenki) etmek bütün insan- ların isteği ve ülküsüdür, Fakat, bünün yolü salh adına insanlığı EN SON TELGRAFLARI VE HABERLERİ VEREN AKŞAM GAZETESİ Ruslara göre son harp vaziyeti 'Stalingrad'da ve Tuapsede Alman müdafaasını deldik,, 2000 Alman öldürüldü, Stalingrad Milli Şefimizin | Mülkiyelilere iltifatı YAnkara, 6 (Telefona) — Siyasal Bilgiler Okulunun ' 86 »x1 yıldö. nümü münasebetile okul Talebe Birliği tarafından dün saat on al. tda Ankarapalas salanlarında bir çay ziyafeti verilmiştir , Bu çay ziyafet'nde Başvekili- miz Şükrü Sarscoğlu !le bütün Ve» killer, profesörler ve Ankarada bulunan yeni ve eski Mülkiyeli- der hazır bulunmuşlar ve samimt top! vok nöş'eli geçmişti. Profesörler, mezunlar ve tale - şefim'z t:mu İnönü. re bi telgrafı şlerdir. Cümhurrelsimiz, kendilerine şu telgralle mükabelede bulunmuş. lardır: Siyasal bilgiler okulu toplantısına. ANKARAPALAS Profesörleri, genç talebeleri ve mezunları sevgilerimle tebrik & derim, metinin şerefli â- şıkları olan hep'nizi en iyi dilekle rimle selâmlarım. İSMET İNÖNÜ VARAPREL ARREAPU Uzak Doğuda Bir Japon gemi kafilesine hücum edildi Bir Japon hava alanı- na 50 ton bomba atıldı Meböyene, 6 (AA,) — Buna — G ©u çevresinde keşit fadliyeli olmuztur. Gorüda, Müttefidler elerinde bulusan aPi genişlekmeğe çalışmışlardır. Yeni İrlalada, — düşmen hava “slani ve tesiileri bambardıman — edimiştir. cenup batısında Alman karşı taarruzu geri atıldı Moskova 6 (A.A.) — Sovyet ge- ©© yarısı tebliği: Stalingrad'ın -şimsl batısınde başka noktalarda Alman hatları delinmiş bulunmaktadır. Bu ke - simde 2000 Alman öldürülmüştür. Rus kuvvetleri 30 topu ve 400 Al. manı ele lir. Staligrad'ın cenup batısında Al- man mukabil taarruzları geri a « tılmıştır, Merkez cephesinde, Veliki Lu. ki kesiminde 3 müstahirem mevkil gaha Rus kuvvetlerin'n eline geç miştir, Almanlar burada 900 ölü Londma, 6 (ALA,) — Amerikan vğuk darının İlalyayı bambardıman emele- Ti ünerine neşrediler teblik Ametikaa Lberatör uçalılırı — Napo: X limürana tatıyuz eklükleri vekit bir büyük gemi, Zci kravazör ve blr şirlen düler ülcak noktası da bustea uğrakık- mıştir. İsetet alan bir geminin tti lâwğı Büdriğmektedir. Şehrin Uçak Gevar balaryaları — tacli- yete geçmiştir Üçalderyrrzin Hepsi' salimen geri döne| imüşlerdir. Kahire, € (A.A.) — Ağır çapta bombalarla bütün hedefler üzecin- de çok başarılı isabetler ve neti- celer slnmıştır, Porti di Massa rihtimı ile buraya bağlı gemilere tam isabetler olduğu ve büyük yangınlar çıktıği göükrüştür. Angione rıhtımına de tam isabet- ler olmuş ve buzalarda siyah, iko. 'yu renkli duman bulutları yüksel miştir. Rıhlımın şimal doğu ya « (Devamı Sa: 3, Sü: 7 de) Yeni Ginede Jaj elrgem Z ll tahakküm ve istibdat altına almak değildir. Halbukk «— Bütün cihana şamil herhan- gi bir sivtem dahilinde bütün dev- letler rollerini ifaya mechurdur. lar,, Cümlenin mânası ve açık izahı İngilteren'n Sovyet, Amerikan ve İngiliz silâhl kuvvetlerinin dışım da kalan milletleri bir n'zama, teme bağlamıya icbar etmok mun — tutulacağından — başka neyi ifade ve kastedor?, Burada açıkça sormak lâzimdır: — İngilere harplen sonra mil- letleri sölüh ve siyasetten tecrit ! »derek kendisine, Sovyet ve Ame- l KDovanu Se; 3, Süz 6 dap ,ponlardan iğtinam sayan Avustralyalı nefenler (Devamı Sa: 3, Sü; & de) ebtikleri eşyayı Ruzvelt, Amerikan harp istihsalâtının neden birden gelişmediğini anlatıyor Amerikan — istihsalâtının — artış | misbeti hakkında hemen hergün | yeni baberler geliyor. Bu dela da Ruzvelt imalât birliğine bir me- saj gündererek, Amerikan harp islihsalötann 16043 de şahikasına yaracağımı ve Amer'kan fabrika- törlerinin bu netlce ile iftihaş & gebileceklerini bildirmi Tika İstihsalât Nuzırım: gün söylediği gibi, — harp istinser Iâtı denince, tayyare, top, tüfek, | 'tank, mitraİyöz ve diğer harp le- vazımı hatıra gelmeli Amerikan harp istihsalâtının neden bu kadar gecikt Şini soran- lara, Rüzyelt bu mesajında ee vap vermiştir. Diyor ki: «Bunu Ameriken milleti de gösterd'ği sabirgizliğa: bakılırsa, anlamsmmış göbidir, Halbuki imalâtçıların kur- “Devema Saz 3, Sü: 6 da) vermişlerdir. Rjev'in batısında Almanlar bir gok yerlerden geri atılmışlardır. î»:*i“ çarpışmalar devam etmek. . Batı Kafkasyada da Rus kuv * vetleri muvatfakiyetler elde et mişlerdir. Tuapsenin şimal doğu - sünda Rus kuvvetleri Alman mü- gafaa Hatlarını delmişler ve 19 müstahkem mevkli işgal etmişler. &ir. Almanların bu yerleri geri ul. meak için sarfetrikleri bütün gay - Napoliye ya;ıî;ııı. şiddetli baskın 2 büyük gemi, 2 kruvazör, bir demiryolu illisak noktası hasara uğratıldı Sigara ve içki saklıyanlar Yeniden birçok kimseler yakalandı Bon | 7 leküre lar tarafından yapılan taktipler netiçesinde Beyazıtta ordu cadde- sinde Ahmet Gülün dükünında tilmemiş 94 paket » Beyoğlu İstiklâl n dükkânür ün ve sigaza, Bey. oğlu Bekâr sokakta Tayfurun dük. yânında 34 şişe içki, Nesim Sar - fatinin dükkânında 6 gçe içki, İstikiği caddesinde Mustafa Sön - mezin dükkânında 23 Şişe “bira, da Veh- b.rın dü'ık.ı. şgişe içki, Tak- s'm Rumeli kel Salihin dük. künında 2 şişe içki, İz Içinden akrep çıkan pasta! Sirkecide, bir fırın 5 gün kapatıldı Sirkecide Vasil ismönde birinin fırınında imal olmunan pastalar. dan birinde akrep çıktığı hayretle görülmüştür. Bunun mer- kür fırm beş gün müddetle ka- patılmış ve bu kapanması da dük- kâna yapıştırılan bir kâğıla ilân olunmuştur. Ankarada ilk kıı' Ankara, 6 (Telefanla) — akşama doğru şehriiizde mevsi- min ik karı düşmüştür. Kar bir müddet devam etmiş, fakat tut. mamiş! Kâğal Gr.zası lurumda kalan İkdam retikim'zin bir iki gün gibi pek kısa bir fasıla içinde tek- rar zengin ve tekviyeli mün- detecatla ve esiki hacmi ile in- tişara başlıyacağını memnani- yetle öğrenmiş bulunuyoruz. İstarbul Cıtıtat Müdürlüğünün tebliği erkesin çiçek aşısı yaptırma- sı mecburidir. İstanbul Sıhkat Müdürlü- iünden tobliğ olunmuştur: Bazı gazotelerde çiçek has- talığının Beyoğlunda salgin halinde hüküm sürdüğüne dair havad'sler neştedilmiştir. İs- tanbulun biçbir tarafında çi- çek salgın halde değildir. Şim- vak'a görüldü. Bunların cenup hudutlaramıza komsu olan ve ççek vak'aları gö İetilin golinlerle alâkanı oldu; Ku anlaş İmış ve çok sıkı mü- cadele tedbirleri alınmıştır. Bununla beraber memlekete girmiş olan bu hastalığın aşı- sızlar arasında yayılması ker imkündür. Çok ağır u Sa: 3, Si: 7 de) Çorum zelzelesi im olduğu Hasarın n anlaşıldı ve Köylerde büyük bazarları sebebi vermiştir. Osmanıcık Kası Merikc 20 ev yıkılırış ve 300 v de hasara uğ- Tamiştır. Komba işöyünde 70 evden S0 #i yükılmaş ve 20 6w de zarar gönmüş. tör. Latir küyünde 30 ev — okurulmaya. Ce demcede yer sarsınlısından — müte enir olmuş ve geri dadan evker do ta. eramen yünlmmür, Küçük Lacir w,—ıı 80 i-zarür görmüştür. Türkler köyünde 10 €v çölmrüş, Giğez evlerde de çadlık Yar vardir. Ayaz köyünde 15 ev yıkık derecede tün bu mintakeda giktarı $ ve yaralı miktarı da 9 Gur. THayvun zayiti;na gelince, Komba kğ- yündeki hayvan iayabı mühimdir, Romayada akın yapılması ihtimali var mı? Tod, 8 (KA) — Nevyok Te | elısinin Bera muzbabiri bildirie | geE, Tlalyed eaöetleeltlgöne başilirlar. | Româya have tostruzu — yaparlarıa Pa- Pa Romadan çıkmayacak, şehrin - orta. sindaki — Lalemal icil gidecdktir, Bu baber Ramalıjarıa kalblerimi I——lır tmanlir yerlere top kondu Hava alanı noksanlığı, geniş hava faaliyetine engel oluyor Lamdra, 6 (AA) — Rüyter Aj nn Tunustaki busust muhabirinden: Azverikan ve İngiliz kolları bütün gol Ülisok naktalarına elân hâkim bu- kunmaktadırlar, Taburbaya hükim — te- petere Mütlefizler toplar yerleştirmiş bu-! kanexiktadırder. Hava fasliyeti artmak. tadır. Hırra aha noksarlığı engel teş Küi eknekledir. Londra, 6 (A.A.) — İngiliz ga. zetedkerinin hava muharrirlerinin en büyük kısmı Tunustaki Al - man - İtalyan hava kuvvetlerinin Rusyadan, Fransadan ve işgal ah tındaki memleketlerin hepsinden toplanmış ve getirilmiş okluğun « dan hiç bir şüphe olmadığını söy. lemektedirler Tunusla adetleri hergün biraz daha antan Amerikan uçan kalele rinden bizi Ucuz şeker tevzii hazırlıklarıbitti Dağitmalara, bu hafta içerisinde başlanılacak Memurlara dağ-tılacak olan ucuz şekerin tevzi şekli kararlaştırıl m $, hazırlıkları ikmal edilmiştir. Yalnız; — tevz'atın yarın başlıya- m'yacağı anlaşılmıştır. — Vilâyet yarın bu tevziattan istifade eden dairelere — tebligatta — bulunarak: Dnire mutemetlerinin eller'ndeki beyannamelere göre bordrolar ha: zırlamalarını istiyecektir. Bordro- lar bittikten sonna hasd olan ye- künlar Vilâyete — bildirilecektie, Vilâyet de Memurlar Kooperati. fine bu miktarları bildirecek ve ona göre hazırlık yapmasını isti- yecektir. Kooperatif bu şekerler'n bir kısnını kendi tevzi edecek, bir kısmnı da kendi hesabına tev- zi ettirecektir. Tevzlata bu hafta (Devimi -) ıÇERÇ EI———-—-———_.—. Hakikat nedir? Son günlerde İng'ltere Hariciye Narırı (Eden)'a, daima doğru mü- şahede ve hareket eden (Eden)in harpten senraki nizama dair bir kaç sözü, fevkalâde mânalı... Harpica sonra silâhlanma inhi- sarımın yalnız İngillere, Amerka ve Suvyet Rusyaya ait kalacağını, yâni küçüklü büyüklü milletler arasında irade ve hükimiyet hak. kanın yalnız bu Üç devlete tevec- cüih edeceğini ilân eden (Eden), dalma doğru müşühede ve hare- ket eden (Eden), bu defa demok- rasyaların her m İlet arasında tam hürriyet, irade ve istiklâl davasını sanki Mihverin yeni nizam telük- kisile değiş tokuş etmiş ve üdeta (Anglo - Sakson)ların içyüzlerini açığa vurmuş gibidir! Fakst bu tefs'r, daha doğrusu bu vehim, yalnız — birkaç safdil kaleme aittir; ve demokrasyalar safındaki miKetlerin ruhuna dü- şecek büyle bir vehim kadar hiç bir hâdise Mihveri mes'ut ede- mez! Biz bu tefsire iştirak etmiyoruz! Eğer milyonda bir mikyasında böyle bir anlayışa hak vermek imkânımı bulsaydık, daima doğru müşahede ve bareket eden (E- den)'n bu defa yüzde yüz yanlış, nefsine md ve menfeatine ters ha- teket ettiğini haykırırdık! — Buna NECİP FAZIL KISAKÜREK da zaten, İngiliz mizdendaki in- eel'kleri tanıyan bir kalöm stlatile peşin olarak ihtimal veremezdik! Evet; İngiliz mizacındaki ince- likleri tanıyan bir - kalem sıfalile bildirelim bi, eğer (Anglo - Sek- son)ların gerçekten böyle biz iç maksadı, gizli niyeli olsaydı, ga. yesine ulaşacağı güne kadar İrgi- Hzler bunu ertaya atmaz, yumur- tasına #abanmış bir kuluçka gibi örterdi. İnglzlerin, bütün harp ve itti. fak davalarıbı. tehlikeye alacak kadar sakat bir diş cepheye mavik olan bu tavır, herşeyden evvel enda samimi olunsaydı aslâ belli edilmemesi icap edeceği boktasın- dan yüzde yüz başka, tamamile ayrı ve pek ince bir gayeye hiz- zmet else gereklir. Bizce hakikat şudur ki: Demekrasyaların harp ve ııı(l- cedele gayesinde hiçbir dej olamaz; ve daima doğru mü ve harekel eden (Eden)in bu söze leri, demokrasyaların kend lerine zid bütün tehl ke kutupların bir arada ve birbirine çalıştırarak tasfiye edebilmesi için, artık sa- bir ve takatinin san hadd'nde mue #izam bir kalabalığa verilmiş, muazzam bir rüşvetten bocka hi değer temsij edemez! A v N Yü l—'&'.ıî