28 Kasım 1939 Tarihli Son Telgraf Gazetesi Sayfa 1

SAYISI KURUŞ ——— SAYI: 980 —— 'Telefon: Başmuharrir.: 20827 — İdare Müdürü: 23300 İstanbul Nuruosmaniye No, 54 SON TELGRAF — En Son Telçrafları Ve Haberleri Veren Akşam Gazetesi Zinci TEŞRİN 1939 Sahib ve harriri: Başmul ğ ETEM İZZET BENİCE İlk: 3 | Davanın SOVYETLER’IN FİNLANDIYA'YA KARŞI - HAREKETE GEÇMESi BEKLENiİYOR etin Tarafı ——— Balkan blokunun bir an önce teşkilinde niçin istical ediyoruz ? Yazan; ETEM İZZET ınıcı Bitaraf bir Balkan bioku teşkili için Kenüz fi bir anlaşma vukua gelmiş dekidir. Yalnız ba fikir, ve bu fikir tirafında — Yoplanmak — istiyenler var. Menfaat tezatları, bizzal ve binmefis Balkan devletleri arasında imtilaflı rö- Tülen mevzular birliğin teşkilini tehir #diyorlar. Bu ihillâfların başında Bul- #aristanın arazi talepleri cekdiği zibi Remanya Hie Macarlıtan arasındaki ©- halliyet ve Transllvanya meseleleri de — Âmül almakladır. - Ayrıca Balkanlıların bu Ihtilafları Gşında büyük devletlerin rekabet ve O Boktal mazarları arasındaki tesadüm- ler de birliğin teşkilini gerileten en bü- Yük âmil olmaktadır. Bu devletler ara- Sinda Almanya, Sevyetler, İlalya var- |ı. Almanya bitaraf bir Balkan blo- m teşkilini iktesadi, siyasi ve cok- ıır. menlaallerine uygun balmuyor ve bunu mühtelif vasıtalarla ve bilhama Bükreş kaynakları He gözününe koy Tmuş bulunuyor. Bevyet Kusya da bilhasa Almanya- kun Balkanlarda — kendisi için — tesbil #lüği menfaat hedeflerini kendi noktai Bazarına uyzun balmayor. Sovyel Rus- ha tçin bilbassa Almanyanın Romanya | — Yolu ile Karadenire inmesi ve Tuna Ağımda hâkim olması gayrikabili ta- kammll ve hazımdır. İlalya da kendi Bayma Balkanlarda besapladığı men faatlere ilişilmesinin aleyhinde olduğu için bilhassa Balkanlardan eenebi nü- Tuzlarımı uzaklaştırmak ve kendi mü- fuzunu tesis eylemek için bütün Bal- Kanlıtarı kendi etrafında toplaryabilmek Amkânının tahsili peşindedir. Cumburiyet Türkiyesinin Bakanlar- daki vaziyeti ise yıllardanberi aşikâr- gor, Türkiye dün olduğu gibi buzün de Balkanlarda bütün Balkanlıların an - kaşması, bir gaye üzerinde toplanması, Riza'sız ve Mhlllâfsın, salha sadık — ve S met gayesi de budür. Şimdi, bu tahiilden — anlaşılıyor. ki, Balkanlarda iki vaziyet vardır. Birinci Bun içindir ki, bitaraf biokun bir an Önce teşkiline hati ihliyaç vardır, Bu- Su temin edebilmek içinse — herşeyin mülâhazası karşısında fasfiye etmeyi dercih eylemeleri gerektir. Açık konuşmak iktira ederse, bir noktadan endişe ediyoruz. Belki, bu- Hün için büyük devletler — arasındaki menfaat tozatları Balkanlarda bir indifa vukubulmasını önliyebilir. Fakai, bu Bun hep böyle zideceği temin olunu- maz. Hüdincler ve meüfaaller bir gün bu ihtirasların tesadtim ve zararetleri | içinde Balkanları da ateşe verebillir. Bu | ateş içinde infirada düşmüş Balkan dev- letlerinin derhal bir araya gelebilme- | leri ve menfaatlerini tevhli edebilme- leri güçtür. Mümkün ve kolay olsa da- hi ateşi söndürmiye veya bastırmıya kâli değlidir. Ateş sonuna kadar sürer ve Balkanlılar bu aleşle boğuşmak mue- buriyetinde kalırlar. Halbul ştmdi- Gen teşkil edilecek bitaraf Bal - kanlılar arasındaki her türlü miza ye Ahtitâfı tasfiye edip bütün Balkanlıları #ulh, İstiklâi, emniyet ve refah veçhe- Kini müdafaa üÜzerinde toplryacağı gibi | €enebi müdahalelerin, ihtirasların hep- | sini de kengiliğinden Malkanlar Üre - | Finden sıyırıp atımıya salk ve âmll ola- saktır. Bunuün içindir. ki, Ralkan blekunun bür an önce teşkilinde istical gösteri - yörer. Arnavufluk - istiklâlin yıldönümü Buğün Arnavutluk istiklâlinin 27 in- €i yildönümüne müsadiftir. Şehrimiz deki Arnavut tebuam ve mültecileri bu | münasebetle Ayaspuşadaki elçilik bi- |İ Bastnda ve Taksimdeki konsolaslukta toplanmışlar ve aralarında kutlama me- Tasimi yapmışlardır. j MA in | İ İ | Kararnamesi busabah neşredildi Bazı hükümetlerle temas devam ettiği için karar- namenin tatbikatına birkaç gün sonra geçilecek Bir İnzlliz tahtelbahiri faaliyet emmasında Çemberlayn Perşembe günü İngilterenin harp gayelerini bir kere daha anlatacak Londra 28 cHosusi)— — Kralın, dün | — Mitaraf devletlerin menfaatlerini en sabah Lerd Hallfaks ve Çürçil hazır el- geniş mikyasta korumak maksadile, ha- | duğu halde, Alman mallarının müsa- | rarnamenin me şekilde tatbik edileceği deresine dalr olarak imza etliği karar- | kendilerine bildirilecektir. mame, bu sabah London Gazet'le meş- | — Kararname hakkında gerek Avrapa- redilmiştir. Karammameye aymıca bir | da, gerek Avrupa haricindeki muhte- hlıı-r Id(ılı——.ıı' Bf kvlcllıı'lı M ıılı—kl ol- Ziraat bankasının bir senelik kazancı Hey'eti umumiye için hazırlanan rapora göre, 1,820,700 İiradır Ankara 28 (Telefanla)— Sermaye- | — Bankanın 1938 bilkmçosu aktif ye- Sinin yarısından fazlası — devlele ali | künu 142,207,820 liradır. Bunun 72 mil- bankalar heyeti umumiye içiimaları - * yon 162 bin 668 Irası elral plâsman- çin hazırlanan raporlardan Sümerban- | lara ayrılmıştır. ka ali rapor bulâssımı bildirmiştim. Zi- | — Bir yıl evvelkine mararan zirat plüs- raat Bankaşının bilânçosunu da Bil- | manlar ilk mazarda 3 mllyon liraya ya- diriyerum; (Devamı 3 üncü sahifede CUMA GÜNÜ BAŞLIYOR i — Bar Çiçekleri Yazan: İSKENDER FAHREDDİN Kânunuevvel Cuma, Bu fevkalâde heyecanlı aşk ve ma cera romanını gününden itibaren mutlaka takip edinir. 2 — Akdenizde Türk Denizcileri Yazan: ZİYA ŞAKİR Bir zamanlar, büyük bir Türk gölü halinde olan — Akdenizdeki — Türk | korsanlarının macera, harp, kahraman lık destanlarını bu fevkalâde exerde derretle okuyacaksınız. SON TELGRAF 1 Kânusdevvel Cuma — gününden itibaren, kışlık büyük — meşriyat programına başlıyor. Size yeni lefrika larile heraber, en — tanınmış sevilmiş muharrirlerin en güszel yazıla rını da takdim edecektir. 1 Birincikânun Cuma ve | | dukundan, tatbikatı oırkaç rün geci- kecektir. İngiltere, bitarafların Ücare- tine mümkün olduğu kadar engel elmak mak blememektedir. Kararnamenin hü- | kümleri e mucib sebepleri bütün bi- taraflara bildirilecektir. (Devamı 8 üncü sahifede) .;lbi:ğin Daver İkdam Başmuharriri İkdam Başmuharriri Abidin Daver Öğrendiğimize göre, değerli muhar- rir arkadaşımız Abidin Daver «İkdama refikimizin başmuharrirliğini — deruh- de eylemiştir. Türk matbustndaki yüksek hiz - metleri ve bilhassa «Cumhuriyeis ga- setesindeki yazıları ile kendisini Türk efkârı umumiyesine sevdiren ve zeniş mikyasta bir ekuyocu küllesine sahip bulunan Abidin Daver arkadaşımızın «İkdama gibi eski ve kıymetli bir ga- zetenin başına geçmesi — hiç şüphesiz sevindirici bir matbuat hâdisesidir. Abidin Daver, «İkdama da salâhi - yetle yazacağı başmakaleleri e birlik- te dalma yüksek bir değer Hade eden denir ve kara askerliğine alk makale- Üğevamı 3 üncü sahifede) | Yangını İYaralanan sekiz kişi- |den birinin yarası ağırl | | itfaiye nefe Dün akşam saat 18 raddelerinde Tehtakasede Ahmet Hulüsi ve Olo- fa eit Balta hanın üst katında 29 | numaralı Aım Adato adında biri tarafından boyahane olarak | kukanı.an odadlan yanşın çıkmış- tır. Üst kat tamamen yanmış ve ikinci kat tavamı da çöklükten son-' ra yangın söndürülmüştür, Biri | ağır olmak üzere 8 kişi yaralan- | mıştır. Yangının Buyahanede ça- lışan kızlardan Duva ile hamal Re-| git tarafından reçine yağı kaynatı-| krken yağların parlaması | den çıktığı anlaşılmıştır. İslaiye yangını söndürmek - için| uğraşırken üst kat tavanı çökmüş,| | İstanbul itfaiye müdür muavini Hamdi, birinei grup âmiri İsmali, rinden Yusuf Mehr Mehmet, Mustafa, handa çalışanlanrdan — İsmall ve Mordahay muhte$f — yer!lerinden yaralanmışlardır. Yaratılardan Yu- sufun yaraları ağır ve tehlikelidir. Han 14000 Hiraya, yangın çıkan boyahane de 1,500 üreya sigortae- Bdır. Zabita ve adliye ehemmi - yetle tahkikata devem etmekle- dirler. Metaksas bir nutuk söyledi Bugünkü harp uzun | sürecektir | Atina 28 ÇAA0 — Sttani ağansındanı | Elen tacirleri tatafından verilen zi- yalelie bir nuluk söyliyen — Başvekil Melaksas, sörü halihazırdaki vasiyele maklederek, harbin uzun müddet sü - receği mütaleasında bulunduğunu be- met ve diğer | | yan elmişlir. Metaksas, bundan sonra | SİYASİ ve axkeri bakımdan bitaraf olan devletlerin iklısadi bakımdan bitaraf- haklarını muhafara — edemiyeceklerini ve bunun da sebebi, şimdiki harhin ta- mamile iktisadi mahiyeti halı olması olduğunu ilave etmiştir. Eenebi memleketlerle olan münase- betlerden Çahseden hatip, Yunanlıta- çöm bülün komşuları ile ve bilhassa komşasu olan İtalya We gok iyi müna- | sebeller muhafara ve İdame etmekte olduğunu söylemiştir. Esnaf çocukları | için kamp | Cemiyetler reisleri dün bir toplantı yaptılar —| Esnef cemiyetleri reisleri, umu” | mi kâtipleri ve muhasipleri dün | öğleden sonra cemiyetler birliğin- de bir toplantı yapmışlardır. Dünkü içtimada yeni bütçeler - deki muhtaç azalara yardım fas- hnın bir miktar arttırılması ka - rardaştıcrimıştır. | Diğer taraftan, esnaf çocukla - rma mahsus bir kamp açılması hu- susucda maarif müdürlüğü ile te- | mas olunduğu ve sağlam 100 es naf çocuğunun önümüzdeki sene | İstanbulun güzel bir yerinde kam- pa çıkmalarının takarrür ettiği ha-| zar bulunandara bildirilmiştir. — | Ayrıca, bastalığı müsait 50 es- naf çocuğu — için de bir «sıhhat kambı> kurulacaktır. ADevami 3 üncü sahifede) İ Mütekait, Eytam, ve | Eramil maaşları Şehrimizdeki mütekalt, eyt ve eramilin maaşlarının ödenmesine kl- in 4 üncü pozarlesi günü caktır. Tediyat 9 kümunuovvele | kader devam edecektir. | Eralâk Bankasından mâaaj alanların malmüdürlüklerine — müraça.! ederek | vize almalarına lüzum yoktur. Bunlar doğrudan doğruya Bankaya müracat ederek paralarını alabileceklerdir. “Alman mallarının müsaderesi Tahtakale Finlândiyanın cevabı kabu edilecek mi ? Sovyetlerin iddia ettiği gibi bir hudut hâdisesi olmamış Vazıyeî vahim qoruluyor - ü Hadatta emir bekliyen Finlandiya hücum arabaları krtaalı (ALA.) — Sovyet « | harı mota, derin endişeler uyandır- hdiyaya vermiş öldükmmi vamı 5 Gncü sahilede) V'SOIı Tel dra Fl ar Altmış kişi soğuktan öldü Şanghay 28 (ALA) — Siddetli | Fransız mtivazh mantakasında so- soğukların ilk günü binlerce mü- | ğuktan ölmüş 60 tan fazla insan teci ile şehrin dilencileri arasında Nevyotk 28 toplarımıştır. yüzlerce velefala sebebiyet ver - miştir. Geceleyin ve bu sabah bey nelm imtiyazlı mıntaka ile Ölmüş olan dilencilerin elbise- leri diğer dileneder tarafından â0- yulmuştur. VÇ'ÇERÇEVE | kükim elan herşeye hâkim?. ( Diğer Telgraflar 3 üncü Sayfamızdadır) Aksiyon Serisinden: Maarif meselemi —13— SAN'AT VE İLİM HAREKETLEKİNİ DOĞURMA VE KORUMA Maarlf cihazı iş külçesinin en cevherli kısmını teşkli eden bu cepbe. bizde oldum olası, husyenl değimuş çocuklaki gibi namevcuttur. Evvelâ mevent uzuvların fena işleyişini gürmek ve yöslermek var; — vaara, bu fena işleyişi en gizli saiklerine kadar çerçevelemek — ve şifaya — kavuşturucu. tedbirleri suralamak var; daha sonra büsbütün namevcut uzuvlara ait eksikliği kaydetmek ve Zideritmesi çarelerimi hildirmek var. Mütekâmil vücut hakkında beşin Tikir sakihi olmadan bu vazlfe yerine getirilemez. Kilşeleşmiş basli hakikatlerin bastt öğretleiki seviyesinden üstün, memleket çapında ruh ve kafa mimarı bir inkılâp maarif cihazı, ancak xan'ai ve ilm has reketlerini doğurmük ve korumaktaki farikasile belli elar. Tunrimatiamberi ma- arif cihazımıza düşen borçlardan başlıcası bu değli miydif Tanzimattanberi ma- arif cihazımız, bu tecülkiz beren üstüne bile almadı; sadece klişeleşmiş hasit ha kikatlerin basli öğreticisi makamına hasret çekti; 6 makama Bile urun müddet Jiyakat Vade edemediğini. eaki bir vezir ağzından şaursuz bir itiraf halinde belli ediverdi: Şu mektepler olmasaydı maarifi ne güzel İdare ederdim! Hana sorarsamır san'at ve ilim adamım, kendi öz tekevvünleri içinde serbesi bırakmak ve rühuna müdahale etmemek şartile, iktısadi faklör — ve içlimal rol bakımından devletleştirmek İlam, Bu süretle san'at ve ilim adamı, kendisinden Tesmen eser ve faaliyet istiyen, kendiini bunum için koruyan oemiyel ve devlele karşı, verimini keyfiyet ve keminiyet bakımından yükseltmede mecbur kalacaktır. Memleketin en Heri san'at ve illm hareketlerini, içinde mayalaştıracak büyük bir mocmma farı! Maarif elhazının resmi ve büyük organı! Merkezi mahiyetteki bu organ etrafında öbür güzel san'atlara, pralik hayat bilgilerine mahsus birkaş mecmun dahat Resmi bir devlet üyatrasu, devlet operasi, büyük devlel sinema teçekkülik birkaç büyük devlet orkestrası, devamlı sarette uravlaştırılmış Dlüstik san'atlar sergileri. san'at klüpleri, ve bütün bu faaliyetlerin merkeri mekân hükmünü tem- Si etmek üzere Ankara ve İstanbulda birer azametli xan'at sarayı! Saray, şimdiki şahsiyetsir ve maskara kübik Jaşalara karşı, yeni Türk Gslübunun örneki olma- |hdir, Doğrudan doğruya milli şark san'atlarmın himayesi — ve genişletilmesi üne- Finde derin bir şaur! Kdebiyat ve İlimden başlıyarak her san'at şubesini kucaktamak şarille senes nin en Büyük verimlerine ali birer mükâfat! Yedrici bir tekevvünle Türk akademiyası hazırlığı! Türk san'at ve ilim verimlerine milletlerarası bir saha hazırlıyacak, İhassat ve akıllı bir propazanda bünyesi! Radyamun rah ve kafa cephesinde maarif idaresi! Hana paradan baksetmeyin! Bütçe rararetini en evvel ve en başa alan bene denlalm. Pikri bolahm, ihliyacı iade edelim, parayı verirler. Ölgü: San'al ve ilm plânı ki, milli şahsiyel kumaşının dekunduğu NECİB FAZIL llm(—