21 Haziran 1938 Tarihli Son Telgraf Gazetesi Sayfa 2

-- —SON TELGRAF—2* Hariran 1938 KİTAPLAR ARASINDA Plevne Müdafaası Gazi Osman başkumandanına yazdığı cevab bu kitabdan okunurken.. Zarif fikralarile iyi bir mizah muharriri olarak tanıdığımız şair ve edip Nuzettin Artam bize ter. cüme eserler de vermiye başla. mıştır. Son tercümesi (Plevne Müda. faası) Gazi Osman Paşa ordusun. da Türklerle bir safta harbeden, bir İngiliz zabitinin hatıralarıdır. W. Von Herbert bu kilabı 1895 de yazmıştır. Ne yazık ki 13 sene Sonra dilimize çevriliyor. Nuret- tin /rtam olmasaydı Belki böyle bir eserden haberimiz olmuyacak. tı. Mektep kitaplarında silik res. mini gördüğümüz Osman Paşa, haritalarda nokta ile - gösterilen, Coğrafya kitaplarında üçbeş satırla! bahsedilen Plevne.. Kahramanlık tarihimizde çok büyük bir rol ayu namıştır. Bir zamanlar halkın dilinden düşmiyen, meçhul bir şaltim yaz- dığı: Tuna nehri akmam diyor Kenarımı yıkmam diyor Şanı büyük Osman Paşa Plevneden çıkmam diyor. Şarkısını unutalı seneler geçiyor. Ah. âe çabuk unutuyoruz. (Plev. ne müdafaası) Ulus gazetesinde tefrika edilirken ertesi günü iple çekerdim. Kitap halinde çıktıktan sonra bir defa daha okudum. Ba- zan iftiharla göğsüm kabardı, ba- zan gözlerimdeki yaşı tutamadım. Ben tenkit makalesi yazmış a. dam değilim. Klâsik tenkit kakde. sine nasıl riayet edilir. bilmiyo- Tüm, bunu Nurullah Ataça bira. karak kitabın lâlettayin bir sahi. fesini açıyorum. Gazi Osman Paşa ordüsu' çev- rilmiştir. Bütün muharebe ve mu. vasala yolları kapanmıştır. Hiç bir yerden imdât gelmesi ihtimali mevcut değildir. Erfak gelemez, askerler açlıktan ölebilir; mühim tabyalar zabtedilmiş; bir kısım kuvvetler esir edilmiştir. Düşman orduları baş kumandanı Nikola Osman Paşaya yazdığı mektuba şöyle nihayet v-riyor: fİnsaniyet namını ve mesuli- yeti zatıâlinize raci olacak fazla kan dökülmesine muni olmak üze. re ben bütün mukavemetleri Iıııw ye tayin edeceğiniz yerde tesitm şartlarını görüşmiye davet ederim. Mareşal hazretleri yüksek saygılâritar kabul edinizi) Bu va. ziyette ne yapılabilie? Teslimi olmaktan — başka çare yöktur. Ama asker nasıl teslim olur: Hem teslim olacak kahra. man Gazi Osman Paşadır. Osman Paşa Nikolaya verdiği cevapta, bütün mağlübiyetleri ve yolların kesildiğini kabul etmekle beraber mektubunu şöyle bitiri. yor: (Bütün bunlar ordumu düş. mana teslim etmek için kâfi sa. bebler değildir. Bu suretle asker- lerimin şevkinden hiç bir şey ke. silmemiştir; ve bunlar, Türk as. kerlerinin şerefim muhafara et. mek için yapmaları lâzın gelen her çeyi de henüz yapmış değil- Jerdir. Bu güne kadar vatanımızın ve imanımnızın uğrunda seve seve Çar orduları ş Yazan: Feridun Fazıl Tulbentçi kan döktük; bundan sonra da tes. | Jim olmaktansa buna devama ede. Dökülen kanın mesuliyetine ge. lince bu, bu dünyada da, öteki Drüçür mencen | ve İstanbul elektrik idaresinin idare tarzile şirketin satın alın « ması hakkındaki — lâyiha yarın mecliste görüşülecektir. * Bayan Gökçen şerefine dün Romanyadaki elçimiz tarafından mükellef bir ziyafet verilmiş, bu ziyafette bütün Rumen ricali bu- lunmüştur. * Kantarcılarda bir sabun ima» Tüthanesi bekçisini sabun kaza « nıma starak öldüren Mansur hak- kında Müddelümumi idam ceza . sını ist'yen iddianamesini hazır . dünyada da harba sebeb olandarın | 19mış: üzerindedir...) Bu.ne kahramanca bir ifadedir. Başka bir sahifeyi hülâsa etmi- ye çalışalım Aslanlar gibü dövüşen bir ala. yanı bir saat içinde bütün kuman. danları şehit olmuştur; fakat tes. lim olmayı bir an bile akılların- dan geçirmiyorlar; ölenin yerina başka bir kahraman kumanda edi. yyor. Harp öyle şiddetle devam e. diyor ki; ateş yağmur gibi yağı. yor. Alay öyle hırpalanmış kiç fa- kat emirler düha sert çıkıyor: Ateş Ateş.. Ateş... İşte sağı kalan bir yüzbaşı yanındaki yarı kırıl. mıiş bir harp arabasına sıçrıyarak — Taburlar benim kumandam. dasınız. Kitap böyle kahramanlıklarla dolu hatıraları anlatmaktadır. Büyük harpte İngiliz ordusu başkumandanlığın yapmış olan general Sir Con D.P. Frenç kitaba yazdığı Bir mukaddemede bu ese. ri bütün İngiliz ordusundaki su. baylara tavsiye etmiştir. Nürettin Artam cidden mü . Kemmel tercümesile bize çok lü- | zumlu: bir eser kazandırmıştır. Tebrik ederim. Bekci ücretlerini Kiracı mı, mal Sahibimi verecek? Bekçi ücretlerinin ev, han, a - partıman sahiblerinden mi, yoksa müstecirlerden mi alınması hak- kında sık sık ihtilâflar vukua gel- Ahiren bu hususta Şürayı Dev. letce şayanıdikkat bir karar veril. miştir. Şürayı Devlet, Sivas vilâ. | yeti idare heyetinin verdiği kararı bozarak bekçi ücretlerinin müs. tocirler tarafından verilmesi icab ettiği yolunda hüküm vermiştir. Bu hüküm, alâkadarlara tebliğ olunmuştur. Üniversitelilerimiz Edirnede Genç taleboler Trakyada faydalı tedkikler YAPIYO! Üniversite talebelerinden bir grup, şehrimizden Edirneye git. mişlerdir. Genç Üniversitelilere profesör Bay Şerafeddin Maltka. ya ile döçent Nihad riyaset et . mektedir. 30 kişiden ibaret olan talebeler, Edirnede Trakya Umum Müfet- tişi Bay Kâzım Dirik'in misafiri olarak bazı faydalı tedkikler yap- maktadırlar. ge * Zirai kalkınma hakkında ted. kikler yaparak memlekette bun- lacı tetbik etmek 'izere İrak İktı. sad Nezaretinden bır memur ge. miş ve Trakyaya gilmiştir. * Maeclis taralındım. teşkil e . dilen muhtelit encümen pasaport ücretlerinde tenzilât yapılmasını #ebul etmemiştir. Pasaport üc - reti yine 25 lirm olarak. kulacaktır. *& Eski Avusturyanın — harici borçları meselesi için Almanya il&! İngiltere arasında nususi müze - kere yapılacaktır. * Juponya Haricıye Nezareti Çine ald olan Huyna ı adasını as. kerlik bakımından :şgör eylemek mecburiyetinde olduklarını bu hu. susta evvelce devle'lere ve bil . hassa Fransaya ma'ümat verme. ğe lüzum olmudığını söylemiştir. *& İtalyanlar Bursadan külli . yetli miktarda kora almıya baş- Tamışlardır. * Ekalliyet — vakıflarına tek mütevelli tayin edilmesi için ta. libler arasında açılan — imtihana dün başlanmıştır. 4 Sirkeci meydanında. - Nafıa Vekili tarafından tedkikler ya - pılmiştir. Meydarın — müstakbel şekli nafıa Baş mimarı tarafın - dan tesbit edilmektedir. İlk önce Sirkecideki küçük camiin bu - Tunduğu ada kaldırılacaktır. ** Akayın yaz tarifesi ayın 22 sinde, Şirketihayriyeninki 23 ün. de tatbik olunacaktır. * Hükümet gayrimöbadillerin istihkaklarını tasfiye eylemek (. zere yeni bir lâyiha hazırlarmş; Tâyihayı Meclise vermiştir. Gayrimübadiller — vaziyetlerimi tesbit için yakında bir kangre ya- pacaklardır. *& Azlık ve yabancı okullarında imtihan, tatil, mot verme, tedrts şekillerini resmi mekteblendeki. - lerla tevhid için bir proje hazır. lanmıştir: & Hükümet «cemi ianat> kanü- nunu bügünkü- ihtiyaçlara' göre- değiştirmeğe karar vermiştir. Bu kanuna göre bayramlarde- halka Tozet dağıtılmıyacaktır. te Beykozda Ortaçeşmedeki ev. lerin yıkılıp yıkılnıyacağı hak . kında vali avdet ettikten sonra kat'i bir karar verileceklir. v& Geçen cuma Fener patrikka- nesinden çalınan tarihi ve kıymet. H üç İncil zabıtaca- bulunmuş, hırsızlar yakalammıştır. İncillerin beheri yüzer bin lira düğerindedir. 4 Belediye hamamları beş yıl. da tamamile müdern bir hale sok. mak üzere yeni bir talimatname yapmaktadır. * Belediye Eminününde muh. telif yerlerde yeniden 62 parça bi. nayı istimlâk eylemiş; bunların parasını Nafıadan istemiştir. Para gelir gelmez bu 62 parça emlâkin yıktırılması bir mütvahkide veri. lecektir. | runmak bakımından - fovkalâ Balta Katil yakalandı Geçen yal Eylül ayında Edirne. Hleri büyük bir asabiyet ve heye. cana düşüren çok feci bir cinayet hâdisesi olmuştu. Bu hâdise Edir. nenin Ayşekadin semtinde Arap. Dükkânların kapanm İle adam öldüren İstanbuldaki bu usul bütün şehirlerimizde tatbik olunacak mı ? a saat_i he Beğietela Kti eee Bu maksadla bir kanun hazırlanması Dahiliye Vekâletinden rica edildi turan hancı Saka Ali ile Fatmanın parasına tamaan balta Hle yataklarında uyürken öldü - Tülmüş olmasıdır. Bu feci cinayes tin üzerine harekete geçen Edirne adli zabıtası geceli, gündüzlü ta. kib ve tahkikata girişmiş ve bu cinayeti işliyenlerden Faiki yaka. lamış, cürüm'şeriki Hilmi Edirne. den kaçmakla izi koybolup gitmiş. ti Edirne mahkemesinde - Faikin muhakemesine devam edilmekte iken şimdi Hilminin İzmirde ya kalandığı, birkaç güne kadar Edir neye getirileceği haber alınmış - tır. Hilmi aslen Tokat vilâyertinin Niksar kazasından olüp 317 do « Bumlu bulunduğu ve Bulgaristan. da iken mütcaddid katüi ve eşki. yalıktan dolayı yakalanarak 15 se. neye mahküm edildiği ve mahkü. miyetini geçirmekte olduğu sıra- larda Bulgaristanın Hasköy hapi. sanesinden Türkiyeye sahte hüvi. yet cüzdanile kaçtığı anlaşılmış. tir. Hilmi, Edirneye getirilmiş o lup derhal muhakemesi görülme. Be başlanacaktır. , Hamızı azot Fabrikamız da Kuruluyor İZmit kimya fabrikası sanaeylimiz3 hangi mad- deleri kazandıracax Temel atma merasimi evvelki gün iera edilecek iken tehir olu- nan «İzmil yen! kimya fabrikasıs vâr'ı €sas resminim 15 'Temmuz pazar günü. merasimle yapılması kararlaştırılmıştır. Yeni fabrikamız Iki esaslı mad. de istihsal edecektir. Bu madde . lerden biri Sudkostik, diğeri de klordur. Sudkostik; sabun sanayi. inin mühim bir ham maddesidir. Ve hâlen haricden. gelmektedir. 'Tekstil sanayiinde, merserizasyon işlerinde yani pamuklu elyafının pariatılmasında kullanılır. Sud - kostik umumiyetle bütün sanayi şübelerinde kimyevi — yardımcı maddedir. Klor; gerek mayi klör. gerekse kireç kaymağı halinde sellüloz ve tekstil — sanaylinde — beyazlatıcı. madde olârak kullanılır. İçme su. larındaki mikropların imhasında istifade olunur. —Kireç kaymağı inde hastahanelerde dezenfak. siyon işlerine yarar. Bilhassa harp esnasında muhnik gazlardan ko: mühim rol oynar, Klor ise, muh nik gaz imaline yarar. Dolayısile memleket müdafassında istifade olunur. Fabrika senede 2,100 ton Sudi Kostik, 1700 ton mayi klor istih. gal edecektir. Mayi klorun ıcab e. Dükkânların şehrimizde muay- yen saatlerde kapanması usulünün diğer şehirlerimizde de tatbik edil Bu usul; hemen bütün medent şehirlerde teamül halinde kabul e dilmiş olduğundan Bunun bir ka- nunla temin olunması için Dahi' - Tiye Vekiletine de müracaat o'un. muştur. Hattâ İzmirdeki bazı esnaf bu Hususta'kendi aralarında anlaşa « Feci bir Tük dükkânlarını muayyen saat. lerde kapamağa başlamışlardır. İlk evvelâ İzmir manifaturacı. Tarı evvelki günden itiLaren dü kânlarını saat yedide kapamak - tadirlar. Ayrıca İzmir Kavaf esnafı dir Bu hususta karar — vermişse de Bazı esnaf bu karar hilâfına ha. reket ettiğinden her halde hükür metin kanun yapıması arzu'olun - maktadır. araba kazası içi yolcu dolu bir araba uçu rumdan aşağı yuvarlandı 5 kişi ağır surette yaralandı diğer yo'cular hastahaneye kaldırıldılar Evvelki- gün Kemalpaşa yolu üzerinde Belkahvede müessif bir araba kazası olmuş ve beş kişi'a. ğir ve hafif surette yaralamımış - lardır. - Yaralılar derhal imdadı sıhhi otomabiliyle memleket hase| tanesine getirilmiştir. Samsunlu Ahmet Taşketin ida- re ettiği dört tekerlekli ve tek Beygirli bir yük arabası İzmire gelmek üzere Ulucak köyünden harakot etmişti. Arabanın içinde Ödemişin Yazı mahallesinden Ah. met oğlu Yusuf” Okkan, an bir yaşlarında Mustafa Okkan, Ahı - met' kızı 35 yaşında Zeynep, Zev- nep kızı on yaşında Hanife, Re - cep kızı 30 yaşında “Zeynep ve Arabada — bulünanlürden — bir müddet düz yol üzerinde kolayca gitmişlerdir. Araba Bel kahveye yaklaştığı bir sırada arabanın ni bir tümsekten kaçınmak iş Ve araba solu meylederek devrümiştir. Arabanın içinde faz- la yolcu: bulunduğurdan uçuru - mun devrilmesiyle hemen Hepsi üstüste devrilmişler ve biribirle. rini ezmişlerdir. Arabada bulunanların feryad. larına, civardaki jandarma kara. kolundan - yetişilmiş, — kendilezi kaldırılmışlardır. Arabayı — idare eden Ahmedin kafası yarılmış ve kolu kırılmıştır. İki Zeyneblerle Hanife ve Halide de vücudlarının muhtelif yerlerinden yara almış. Haşan kazı 25 yaşında Halide bu- | lardır. Hanifenin yarası ayağın - Küstah Talebelerin Muhakemesi Evvelki gün İzmir asliye ceza mahkemesinde, kültüz lisesi di « rektörü B. Haydara tabanca teş. hiri suretile tehdid etmekten suç. lu üç talebenin muhakemelerine bakılmıştır. Üç talebeden - ikisi, geçen celsede verilen karara uya- rak nüfüs tezkerelerini mahke . meye vermişler ve yaşlarını tes.. bit ettirmişlerdir. Mahkeme talik edilmiştir. den kısını, kireç kaymağına tah- vil olunacaktır. Fabrika ayrıca' senede bin ton hamızı kloru imal edecektir. Bü endüstrinin ham maddesi tuzdur. Fabrikanm imal edeceği maddeler, tuzdar elek . troliz ile elde edilir. Senelik tuz sarfiyatı, 4 bim tondur. Bu fabrikamın vaz'ı esas resmi. ni, pek kısa bir fasılar ile «FHlamıza azot fabrikası» nın kuruluşu takib edecektir. dandır, Yeşilköy Hazırlık Kampı Dün açılan bu bilgi ve tecrübe kampına 40 mualllm Iştirak etti İlkmekteb çocukları için açılan kamplarda vazife görecek olan muallimleri hazırlamak ve onlara «Kamp hayatı» hakkında bilgi ve tecrübe vermek üzere dün Yeşil. köyde bir «Hazırlama kampı» a. çılmıştır. Bu kampta. İstanbul ilkmekteb muallimlerinden (40) kişi bulun. maktadır. «Yeşilköy hazırlama kampır, 15 gün devam edecektir. Ondan sonra, buradaki muallim. ler, muhtelif sayfiye yerlerindeki «İlkmekteb kampları» na gönde- rileceklerdir. * Ticaret Odası heyeti, bütçeyi tasdik için yarın içtimaa çağırıl. mıştir. AŞK, HEYECAN ve İŞTİRAS ROMANI ressam. Gül . tekin Beyin iç yüzünü? Ve yumruklarını sıkarak ilâve etti: — Bu gece de Fordayı yaka - ladı, Onu yolacakları, — Bu kadinın kocası yok mu? — Var amma.. Saklıdır. Bu da ayrı bir mesele.Başka zaman ko. nuşuruz onu da. — Bana bu kadından biraz bah. set, Melâhat! — Mademki köcası var, Düğüne nasıl oluyot da yale nız gelebiliyor? — Kumar meraklısıdır. Heme | yYazan: lakender F. SERTELLİ ge bakara oynuyor. Kocasına ge: lince.. Ömer Bey isminde bir a. dammış. Ben onun yüzünü gör'. medim. Güya kendisini bir adam vuracakmış.: Böyle bir sinir gel miş üzerine bir yerde saklanmış. Meydana çıkamıyormuş. — Neden bu adamdan bu kadar korkuyor müş? Elbette bir korkusu var... İn- san boş yere hayattan çekilip de saklanır mı? Ve tşte Ferda Haunım | da şimdi serbest kaldi... Kocası-. nın apartıman kiralarını alıp alıp kumar salonlarında savuruyor... Sekizler çe! düğünde Ferdayı yor demok?. — Onu avlayıp kumara götür - mek işten değil Halbuki şimdi bir aşk öyünlle Ferdayı kalbinden vurmak istiyor... O, ne de olsa a. çılmamış; »yahud. yeni — açılmağa başlamış bir aile kadımıdır. Bu tu. zağa elbette bugün değilse ya - rın düşecek.. © zaman Gültes rgünu... Ve beni de silkip atacak yanından. Naci Demirel bir aralık - aldığı malümat üzerine . hü. viyetini bildirmek — iste bu isteği şimşek gibi, geçici arzw halinde kaldı. İşin sonunu düşünerek vaz geçt Mel tin zahbıta memuruna sa. dik kalacağını kitn temin edebi . lirdi? Melâhat mütemadiyen viski i. çiyordu. Eğer Naci Demireli bir tuzağa düşürmek fikcinde olsay. di, kendisinden ziyade Naci De . | mirel$i sarhoş etmeğe çalışırdı. Naci Damirel bu şüpheli ka - dına kalben acımakla beraber, söylediklerinin tamemen doğru olduğuna da imanamiış ordu. — Bütün bunların da bir tuzak olduğunu tahmin ediyorum. Diyordu. — Melâhat bir aralık, genç erkeğin boynunu savılarak: Beni niçin öpmüyorsun, Kâmran? Beni neden kucakla - | yıp sıkmıyorsun? Şu bahçedeki | yaseminlerin kokusu insanın da. marlarındak! kanı — Üyuştaracak kadar büyülü. Şu Kuşların cıvıl. danişlnri bize adetat «xNe dürü Yorsumnue? — Eğlenini k H sarıl boynuma, Ki an genç Kadinı, şüphe ve tereddüd içinde bırakmamak için Öptür — Gerçele çok güzelsin, Melâ, hat! Senin gibi zarif bir Kadım'na. sıl oldu da Gültekin gibi bir ca . navarın eline di — Bü, bir tesadüftür, Kâmran! — Ne mi yapar, dedin? Öldü. Bir meş'üm tesadüf. Ve eline düş. | rür beni.. tüktten sonra yakamı kurtarama . dim.. — Şimdi kurtulmak mânt mi var? — Evet. Nereye gitsem, beni bulur. Zahiren sever gibi için bir görünür. — Ya hakikalen seviyorsa..? tekin, hiç bir. kadını sevemezi Onun: sevdiği bir şay — var:para, Gültekin, paradan boşka bır şey sevmez- Onun mazarında en kıyı metli şey, paradır. — Şu halde..? — Ben, onun fikirlerini ve da. lâvirelerini çok - iyt anladığım için, beni yanından ayırmak - is. temez: İşte; bunun içindir ki, on. dan. korkuyorum. Nihayet 'ne yapabilir sana? Melâhat elini gşakağına koydu.. — Ne diyorsun.. Öldürür mü? — Evet., Hiç dâ kimseya zez. dirmeden. — Bunu neredan. biliyorsun, Melâhat? Sen onün böyle kimse. ye sezdirmeden adâm öldürdü - | ğünü gördün mü? Melâhatin dili dolandı.. Önüne baktı.. Sustu. Kâmran ısrarla sordu: Haydi, bana cevab ver, Me. Iâhat! Onun müthiş bir kumar - Baz olduğunu, birçok — kimmseleri tuzağa düşürüp paralarını çaldı. ginını söyledin! Fakat, onun bir katil olduğunu da mi söylemek is. tiyorsun? Çekinme Şu canava. rın bütün hüviyetini bana izah &t, Melâhat! Kadinları bu kadar kolay avlamağa —muvaffak olan bu kibar hırsızı. Bü, namus ve Hafif Bir göğüs geçitdiktem |/ şeref horsızını bana iyice tanıtl. sonra gözlerini süzdü: (Devamı var) rasndaki kati olarak — malüm Bununla bereber, iki Tir. İtalya ile Yugosluvya g, da bir anlaşma, ötedet Şarki Avrupa'da ve Balkat” sulhun sağlamlaşması içiR zumlu bir şart olarak miştir. Pakat büyük velki zamana, Ballian kıyordu. İtalya,nın — Habeşistanı teşebbüs netkcesinde Orle * || pa politikasının — girdiği ni istihale içindedir Kİ goslavya . İtalya — de Başlımıştır. Sulh ıı-ö" rinin imzasından beri, sıkı surette bağlı kalan !w’ ya, 1905 senesi ikinci kân' Laval ile Musolini arasında Tan anlaşmanın — Fransa Yugoslav dostluğunu istismif 7, meği istihdaf eden hüki den dolayı, Fransaya güÜ Bir dereceye kadar da b sevkile Yugoslavya, geçet F nin başında kendisine İ-talf' g $ rafından uzatılan elt aldi ".J N 1937 senesi martında iki e arasında bir itilâfnı A sına varan bu anlaşma, rupanın ve Batkanların ehemmiyetli bir dönilüt teşkil eder. İtilâfnamenit sından sonra Stoyadinovİ$: yı ziyaret ederek İtalya il? AAt 8 U A A“gı î' ı-flvrumîhln“'ğ ederek Yugoslavyanın NN oldu. Her iki n bu sürprize Karşı reaksiyotff Çaf Ü ya ile Yugoslavya arast! 4 ğ bağa delil olarak. alınabilif Şiçi İA hakika anşlus karçısında nn ve Yugoslavyanın VA" j biribirine çok benzer: Htf için de anşlus sürpriz O ğet D Fakat her ilâsi de memnut pf & görünüyorlar. Ve her il"'_.) | ni rezlist siyaseti takib ' B büyük komşularile eeti M di Ş 4 münasehetlerini idamey€ 14 takviyeye çı / Orta Avrupadaki “!:_/ Çı tazyiki karşısında A veziyettillalyanın veskrtlii ş ha nariktir. Çünkü YUt ) fazyikin hedefi olan: Çekti Çit Şi yanın müttefikidir. G 4 ç difak Çekaslovakyaya N n nt Fiy | | lacak bit Alman taarruf! .. değil, Macaristanın ııı#;,ı; :', arruzuna karşıdır. rı:ı'j y İ rapada - kimin prov' Olursar elsun; başlarecaki BEŞİERİN (Devamı 6 ıncı İ