16 Kasım 1940 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 5

Sulh idealciliği $ ere YAZAN semen Emekli general |. Emir Erkilet İiğon Pastasnın askeri muharriri Meilterenin eski ve kıymetli baş- mbegkili Çemberlaynın vefatı müna- | alejigie yarılan yazılarda sulh ide- tabirine sık sık rastlanıyor. © bu tâbir yerinde kullanılma- : dünyanın ve insanlığın bu- Bvak tartları içinde sulh idenlcisi Danny meziyet değildir ve gene Üğmen dünyasında sulh idenlcil- “ya lerini manastırlara vakfeden hana> târiklerile rahan ve | fikren olan müfrit nikbinlere, vatan- hak,'8 milliyetsiz mütereddilere| halen veremden, frengiden © ve bir gpadan daha tehlikeli müthiş) talk getir. Bu berbad manevi ha Malay, zi memleket ve cemiyete #d, | mutlak sürette onu o tahrib İç; Hele memleketini ve mill ei sevk ve idare mevkiine ge “ey, Yahud bu sevk ve idarede ta bar Yetli bir rol almak iddinem- N yaset adamları Meral ei e malâl olmak bi İN bek *t Ve millet nam ve hesabı- b şey "çblikeli bir kusurdan başka az. ipsiz ne Çemberlayn hasta Mköyi, ealcini idi ve ne de İngilte- Kebir bir malülü kendine başvekil Pap irdi. Bu sebeble İngiltereyi ve Büyük Harbden sonra si-) ve harbe | hazırhıksızlığ izden amilleri sulh idenciliğin > Mb Yade içtimai diğer Mal çi amillerle hürriyetin sulisti- ty, edilerek disiplinsizliğe ve anar Ül anebin bir meydan bırakılmasın- İN apak İizsndır. Fakat şimdi bi- Re oaksadimız bu çeşid araştırma” ie Ere için gehe sulh idealci - yönelim, ağn siyaset ve idare adamları, i pokerler memleket ve millet. dabi türlü heal ve zarar- İz, Korumağı kendilerine esas iri AMERİKA ALMANYA İNGİLTERE İTALYA MADDE iTuALÂTI nm harbi mahiyetini o kaybederek yıpratıcı bir harb halini aldığı an - dan itibaren, iptidai madde mese - lesi, harbin mukaddaratını tayin €- decek en mühim bir amil haline gel- miş bulunuyor. İptidai madde ba - kımından fakir olan ve er geç bir dünya harbine karışacaklarını tah - min eden Japonya ve İtalya, mü hasiran iptidai madde kaynakla rma ele geçirmek için, biri Çini, di- ğeri de Habeşistan istilâ etmişlerdi. âe, çiler. Harbden mümkün | Almanya, bu harbe takaddüm eden Aha, «sakınmak yalnız insani biri yıllarda, bütün mesaisini, kendisine Medi ğildir; milli ve vatani bir! iptidai madde temin edecek ola de ye ekat böyle lâzmdir di-| koloniler elde etmeğe hasretmişti e pabtemel bir barb için ma-| İptidai madde bakımından ayni va- ” esabi hududlar dahilinde) ziyette olan ve şimdi müttefik bu- tali ikoza eden hazırlıklarnİlunan bu üç devletin omaksadları mil) ya bile m etmek ca Bim sai iz maddece zengin çımayet ve vatani birileşmek, ondan sonra da, iptidai Çağ, our mndde kaynaklanmı ellriğde ta ayak Amerika, İngiltere, Fransa gibi dev- Nak letlere kafa tutmaktı, iç ; Hâdiseler, bu iptidai madde ba- vakinin salk istemek ve aramak | kımından fakir olan bu üç devletin bal mukaddes bir vazifesi ve| arzu ettiği vekilde inkişaf etmedi ya ie ölküsü olmak tabiidir Japonya Çini tamamen istilâ ede » ki vela kadar herkes bilmeli-| mediği gibi, orada harb vaziyeti *tmek” çeadet ve medeniyetilen nihayete ermediği için, Japon- ğin sin zarari olen uzun!lar iptidai madde bakımından her be memleketi tecavüzler-| hangi bir istifade temin edemediler. bi *İ an istihsalâtı arttırmak, * memleketi mamur etmek, Yelah ve kültürünü yükselt w kılmakla ve bu da har-| Habeşistan ise İtalyanların muhtaç İngilr pazırhkla elde edilebilir. | oldukları iptidai maddeleri temin veye Büyük Harbde hem | ctmekten henüz pek uzaktır. Alman lrnaz gbem de Uzakdoğu de -| vaya gelince o ancak Avrupada e- İN kn, âkim bulunan donan -İline gecirdiği iptidal madde kay - mı, yüz bin uçağa cıkan hava | naklarile etmek mecburiye - iy Odun tindedir. Bu serat altında harbe gi Ni, Konfo,'mu ihmal, ederek fazla) ven veyahud harb arkadaşlığı va - ia ke, şe rahata düsmese idil nan bu üç devletin biricik zafer a- ve PT sulhünü değil, Avru -| yıldırım harbi olmak lâzımdı. MÂ dünyamı basını da-| Nitekim harbin biri Lehistan harbi ile ikinci safhası olan Norveç, Belçika, Fransa: harbi bir vıldınm harbi mahiyeti * harbi m harbi olmak vasıflarını Üz tümenle ölçülen büyük (Devamı 6 ner sayfada) Mİ ME, Par, u edebi romanı: Aşkla Oynanmaz! bi ta Nakleden: Muazzez Tahsin Berkand uman ili günlük hülâsası | — Modam geçti Me mişanlının bir telefon! — Münakayayı birok, Hemen ni Mi genç ve şanlını bul ve ondan af dile yn telefonla! — Bir defa hayır deriim anne, kı. Me ,.* Sullanahmed parkının ö.) zını tanırsın, ölsem bu kararımdan yderu vermektedir. Negrinin| vazgeçmem. Se kı, esi Mediha Hanım var - Bu ma'sız inadın. yüzüncen 4 Dişunleğe çok teklisi) başına bir felâket gelmez inşallah. Many sin hâyretini ifade ekmek.) Senin gibi zeki bir kızın bu derece ek Mliniyor. Nesrin nişanlı | smarık olmasına aklım ermiyor. bu , den arkadaştı — İlifatlarna teşekkür ederim nesine izah başına geçmiş- Teklilsiz -) een | anne. — Kabahatlerini itiraf etmek is- iyor musun? — Bunun için vakit biraz yaşım yirmi üçü buldu. — Ziyan yok, geç olsun da güç olmasın. Üzme ,..beni anneciğim. be azümeti İnsan unu ve kabahat # onu telefonla ar - se: beasi aramaktadır. | e rahatsız et.| a Hanim, ya- Nesrin notala, m beşte e gine, babasız fazat İm, emarlârak o büyütt & e İasla vermesinde; konüşmağa bi Sarinin nişanlısna & a — Çok rien ederim bahsi değiş örelim anne; bilimin ki vâz dinle - ( mek beni büsbülün hırçın eder, ba- v EvAM edİYOR) | | aaun senin sğzmden, Nk Yarık oldu. artık çaltsnmam bu- ürlairim| Senin müs-| cün: halbuki bir iki mözürden son- (7 BAŞKA MEMLEKETLERYEN YAPILAN İPTIDAT Büyük devletlerin iptidai madde Bugünkü dünya harbi bir yıldı -İmamen kaybetti, Binaenaleyh zafer | leşik Amerika safhası olan| i arzetmis-| » SON ii Tktısadi tetkikler . İptidai madde harbi Yazan: Hasan Âl POSTA Ediz YÜZDE Ni$BETİ İMLAKIN “STİMSAL ve İST BEİ ANA VATANDAKI NORMAL (PTİDAİ MADDE ZZZJHARP ZAMANINDA KOLONILERDEN VE NUFUZ MıNTAKALARINDAN ELDE EDİLEN MADDELER. JE KENDİNE VETTİKTEN BAŞKA DISARIYA İHRAÇ EDİLEN İPTİDAİ MADDELER. vaziyetlerini gö iptidai madde (bakımından olan milletleri göstermeğe ibresi İ zengin | başladı. İ İş bu anfhaya girdikten bugün karşılıklı karargâh olan Almanya - İtalya - Japonya bloku ile İngiltere - Amerika bloku- nun iptidai madde kaynakların özden gsçirmke ve Surlar nrasn- ia ufak bir mukayese yapmak hiç de faydadan hâl değildir. Yapılan hesablara göre, bugün, modern teknikle mücehhez medeni memleketlerin 25 çesid iptidai mad- sonra, muş deye ihtiyaçları olduğu görülmüş -| ratorluğu iptidai madde bakımın -| tür. Bu iptidai maddelerin barhca- ları: Kömür, demir, petrol. bakır, | kur ağ (nitratlar), o kükürt, | pamuk, boksit, çinko kaucuk kel, krom, alominyom, yün, potas, fosfatlar antimuan, teneke, mancanez gibi maddelerdir Tamamen ihfivaclarını ka ni « | aliya lere malik olan otarsik memleketler pek azdır; veyahud hiç yoktur, Ma mafih normal zamanlarda her mem leket buzları diğer memleketlerden temin etmek suretile kendi endüs - trisini işletmek imkânlarına malik - tir. Fakat harb sernitinde vaziyet ta- değizm Artık o za - İman ya kendi iptidat maddesile ik- İnerek deniz asrı yerlerden yetit - mek zarureti bas gösterir Bugün karşılıklı olarak karargâh kurmus olan İngilirre - Amerika bloku ile Almanva - İtalya - Japon ya blokunu bu bakımdan tetkik «- İdecek olursak şöyle bir netice ile karmlaemz: I) Medeni bir memleket için, ya- ni sanayi bakımından iyice inkisaf etmis endüstri memleketleri icin za- dai maddeden kısmı Birleşik Amerika Bu bakımdan cesid ur İse, onu düşünm Ga - zeteler nerede? Biruz pohitika ha - vadisleri okuyayım... Seni rahatsız ada oturmak istiyo - İ ram anne, odamda canım sıkılacak. Merak etme, sinirim geçti. bir ke - Darda oturun ses çıkarmıyacağım. — İstediğin kadar burada otu - rabilirsin, neden rahatsız oleyım? — Hakikaten anne sen, Selimin İdediği gibi, kusursuz bir kadımem, insana, sakin aksamlar kadar sükö- sana benzemediğime pek müteessif- tir. Sen ne kadar sakin, uysal, tem - j kinli sabırlı isen ben bilâkis iş - liyen bir saat rakkası gibi seni yı tuyor, sıkıyorum. İste bak bu da kikada bile mektubunu Oyazmana mâni oluyorum: fakat ne urun mek- tub bu, teyzeme hemen hergün ya- İ zacak havadisi nereden buluyorsun? İ Birimizin gündelik hevoti öte- kini alâkadar ediyor kızım. Meselâ, son haftalarda bir düzüye senin dü ğün hazırlıklarından bahsediyorum. Bu mesele onu pek mesgul ediyor. — Hata ediyor, çönkü asıl alâ - | kadar olan ben bile düğünüme aid teferrüntla meşgul olmuyerem. — Benden baskam bu sözlerini ise senin mişanlını o sevmediğine ” hükmeder. Yanlış bir hüküm vermiş a - lur, Selimi sevmesem onunla evle - nir miyim > Yirmi üç yaşımda bir kız ne yaptığını bilir Süküt... Mediha Hanım yazısına levam ediyor: fakat zihninin ayni teksldığı samanda baska bir vere | bilecek sekilde, bütün bu madde -| tifa etmek, veyahud filosuna göve-| net veriyorsun. Eminim ki o benim| sterir grafik ümhuriyetleri | her İ memleketten daha müsajd bir yazi İyette bulunmaktadır. Fakat buna İrağmen harb geraitinde Amerika da, İ adi geçen 25 maddeden, en aşağı 10 tnnesini diş pazarlardan temin etmek © zaruretinde: Meselâ bu maddelerin en başında kauçuk ge İir. Dünyanın en büyük otomobil ve İ tayyare endüstrisi Amerikada ol - İduğu halde, Amerika kauçuk bakı - İmindan tamamen İngiltereye bağ İhdır. 2) Koleniler de hesaba katıldr. ğı takdirde Büyük Britanya impa - dan Amerikadan da daha müsaid Fakat İngilterenin inde «e İbir vaziyettedir. bu ipi maddelerden debilmesi, kolonilerile Jsine bağdır. Yani İngiltere kolo nilerile serbestçe muvasalasını te min ettiği müddetce her çesid ipti dai maddeye malik olabilecek Manmafih bütün bunlara rağmen İngilterenin de gerek (kendisinde, İ gerekse kolonilerinde mevcud ol - İmıyan iptidai maddeler yok deği İdir. Meselâ İngilterede potas, an - timuan, civa gibi madenleri kendi kolonileri haricindeki yerlerden t min etmek mecburiyetindedir. naenaleyh İngiltere bile, mutlak o- larak otarşik bir memleket sayıla- mazl,, Yani, bu bakımdan, onun İle henüz bazı müstemlekelete ihti - yacı var demektir. 3) Almanya bu saydığımız 25 maddenin en aşağı 18 tanesini dı - İsarıdan, bilhasa deniz aşın yerle den temin etmek ( zararetindedir. Meselâ bunların en başında: Kau - çak, pamuk, civa, antimuan, mik; teneke, manganez, nikel, kısmen de i petrol gelir. İ Petrol için ekismen» o diyorum İçünkü Almanya petrolün bir kıs - min dahilden, baska maddelerden (Dern, nei sayfada) telefona bakıyor. Selim acaba hâl evde mi? Neden tekrar çağırmadı? İ Her zaman, kavgalardan sonra - bu kavgalar ne kadar sk! - gelir, Nes- rinin asabivetinin geçmesini sükü « İ netle beklerdi. Bu defa sormuttuyor. Nesrin ne yapacak? Birdenbire telefonun çıngırağı o- danın sessizliği içinde çınladı, Genç kız bir hamlede yerinden sıçradı, fa- | kat vazrecip gene oturdu. — Rica ederim anne sen konuş... Mediha Hanım bir söz söyleme den yerinden kalktı. | Nesrin Hanımı kim İstiyor e « İfendim? Terzi mi? senin provası buzün yapılacak öy - le mi? Peki, saat altıda gelecektir. Tesekkür ederi Telefon edenin Selim olmadığını anlıyan Nesrm sukutu hayale uğra- ması. Somurtkan bir sesler — Belki bugün gidemem. dedi Evvelâ berbe: onra ayakkabıcı - sonra da sapkacıva gideceğim, daba sayavım mi? — Lüzumu yek, sabah da bir kaç randevun varmış amma hepsini arlattın, Annesinin yüzündeki ciddiyet genç kızın nazarı dikkatini celbet - va, — Mutlaka Selim yüzünden... si) suç onun: o kada: rar edecek ns vardı! Ben de i me hâkim olamıvarak ma ge - öyledim. Maamafih, bep so yi ” İmediğini nasl anlıyayım? Gelinlik ethi -| Sayfa 5 Hâdizeler | Karşısında Annelerin derdi 8— Gene yoklama: Nahi; gittim, karakola gittim, tekrar nabiyeye gittim, tekrar ka - rakola gittim, tekrar nahiyeye git -| İtim, oradan kaymakamlığa gitim.» — Ya bir de barın « sorsanızazıi Her altı ayda bir, annem söyler, ; dinlerim. Ben de dinlemekter ruldum, di ben de sorayım: Ya benim: annem, ya benişijii annem gibi altı ayda bir maaş yoksli laması yaptırmak için; karakol, İhiye, kaymakamlık ş önlerinde saatlerce bekliye, ler ne yapsınlar... Onlar hiç yorulü muyorlar mı? * Şu veya bu işde biraz kirtasiyeli ci olalım. Şu veya bu sıkıcı formaliteleri aldırıp, halka kolaylık göstermek bahsinde biraz imhalimiz olsun. Fakat analarımızı karakol karas kol dolaştırmak meselesinin hallinişii halledilecek işler arasında en 88 plâna almak, daima iyiye, daima yeniye doğru giden yolda yürümeyi kendine prensib addetmiş bir neshimiği yorulmadınsa, | borcu değil midir) Cİmise > Al setiğe LE Bunları biliyor mu idiniz ? 7 Devri daim makinesi si mucidleri Hemen o her memlekette dev ri daim makin leri mucidleri il ira beratı mak için müra - bu - (Nite- de zamanlar, «Gene yoklama: Nahiyeye gittim, karakola gittim, tekrar nahiyeye gittim, tekrar kara- kola gittim, tekrar rahiyeye gittim, | oradan kaymakamlığa gittim.» Das kapı ne »Gene yoklama: Nahiyeye gittim, karakola gittim tekrar nahiyeye gittim, tekrar kara kola gittim, tekrar nahiyeye gittim, | oradan kaymakamlığa gittim. — Of yeter, artık, diyeceksiniz. nahiyeye gittim, karakoldan gel - dim... cümlelerini tekrar tekrar yaz- dın... Sen yazmaktan biz okumaktan yorulduk. Cevab vereyim: Sinek maymuna benzer mi? Resimde gö - rülen baş “bir maymun başına pek benzer, fa - kat maymun ba- s değildir. Bir mikröskob al - tmda fevkalâde büyütülmüş bir sinek başıdı İ cnatlarda lunurlar. kim bizde bir devri daim kinesi mucidi birçok ahmak türe - mişti). Birçok hükümetler, devri daim makineleri için ihtira beratı istiyeceklerin istidalarını tetkik et - meden iade etmek kararını vermiş- Timsahlar nasıl doğarlar 209 Timsah, yu - murtadan çık - tığı anda, büyük bir timsah ka - le ilerlemeyi bilir. GÖNÜLİŞLERİZİ Sevgi nasıl anlaşılır? Bir erkek okuyucum, anlaşılan İhenüz tecrübesiz bir delikanlı ilk a-|ler. Ziyanlı çıkarsınız. tıldığı, daha doğrusu atılmka niye, 2 — Maksadınız ciddi ise mu- nde bulunduğu macerada perişan | ammayı halletmek gene kolay; beys ısrar etmeyiniz, vakit nakiddir der “İkalmış. Bana hikâyesini anlattıktan |lik kelimeleri bırnkarak genç | kım nikâh dairesine davet ediniz, alaca» ğınız cevab sizi derhal tenvir eder, | 3 — Hayır, bu iki niyetten de uzak, sadece bir mazariyc kurmak arzusunda iseniz söyliyece du” dur: Genç kızm gözlerine bekiniz, okumayı biliyorsanız sualinizin Ge” vabını orada bulursunuz. sonra soruyor: — Bu genç kızın beni sevip sev- İ Okuyucumun mektubundan genç kızı istihdaf eden niyetlerinin nsahi- yetini katiyetle anlıyamadım, onun için cevabımı şarta talik ederek ve- receğim; I — Aşk bahsinde z tecrübe edinmek, birsz gönül eğlendirmek, çub yazan genç kıza: biraz vakit geçirmek niyetindeyse-| O — Sebebi irah etmek, hatti made niz fazla düşünmeye İüzum yoktur. | di kanunlara istinad ettirmek mi genç kızın bu yolda sizi tekib edip| kündür, fakat uzun sürer, Talihin ine bakmız. Takib ediyorsa| talihi çektiği iddiasında | yanlışlık üç beş ay staj i i i ksi halde hiç kendisini bu defalık affet « İ tiğümi söyle, — Nesrin, sana karşı olan sev - gimizden istifade ediyor, ilrata va- riyorsun kızım. — Belki de hakkın var smma, si- zin sevginizden istifade etmek ka - bahat mi? — İnsan her zaman almaz, ba- zan da verir yavrum. Gene mi vâz başladı. — Gevezelik etme, ciddi konu- şuyorum, — Ne lüzum var nineciğim, biraz da gülelim, neşelenelim... Selimin gn Üsküdardan (*) işaretile meks iyapmış olursunuz. — Evet, bun. den evvel düşünmen, o öfkeni ve gururunu yenmeni istiyfarum. Sandetin ne kadar yazik bir sırça olduğunu, ne kadar çubuk kırıldı » ğını bilemezsin. — Bu sözleri bep eski zamanin hasta ruhlu, romantik şairleri söy » İlemişlerdir. bugünkü modern nesil, hayatı öyle kabul etmiyor anne, bus nun için beyhude yere üzülüp du- ruyorsun şekerim. Şimdilik o Allaha ısmarladık, ben giyinip sokağa fir hyorum, akşam Selimle ve seninle İbaşbaşa verir, seyabat o projemizi telefon muhaveresinder sonra si -!yaparız. Balayı seyahatimizin prog- nirlerim altüst olmustu. Bir şeyleri ramını seninle beraber hazırlamak kırmak istiyordum. Simdi vazgec «| istiyorum... Ne güzel bir gezinti © - tim, tenis oynamağa gideceğim. As| lacak değil mi? İ sabım büsbütün v sonr ge- İp yemek yıyece ve tam üçle Sultanahmed parkınm önünde ola - cağım: Bir defaya mahrus olmak ü- zere tandevuya santinde giderek Se Ürmi memaun etmek istiyorum. O. biraz evvelki #özlerimi unutup der- hal bana vaklasacak, yüzüme mu - İ sabbetle bakacak, hana kizmak şöy- İle dursun, hilâkir beni dnhn cok sev diğini sövliyecek ve aksan: elele k rava geleceğiz Nasil, artık kızına hırçın ve fe na huylu diyor musun? Görüver - sun ya, seni memnun etmek için € - limden gelen her şeyi yapacağım. — Gücenen ben değildim ki. — Biliyorum, fakat bu soğu! " Nesrin bir rüzgür gibi kapıdan fırlayıp uçtuktan sonra Mediha Ha- sm kızının «studio» dediği çalışma odasında yalnız kalmıştı. Etrafına İ baktı. Burası birkaç gün sonra ruhu gitmiş bir cesed olacaktı. Nesrin ek mayınca bu güzelliklerin ne manas kalırdı! Bu köşeyi o, kend elile, kendi artist ruhunun yarattığı yeni Hiklerle süslemişti. Duvarlar, tavan, döşeme ve bütün eşyalar, en küçük teferrüata kadar Nesrinin fantazi * sine göre bir renk ve biçimi almıştı, Ayni eşyayı bir başka yere naklet » ek icab etse, Nesrinin ellerle düzeltilmedikçe o şeylerin ruhundan bir şey eksilecek, manası ve varlığı havayı ısıtmak için seni, serbest bi -| yok olacaktı. Bu dekor ve Nesrin rakıyorum. Selimle konuş, mesele- birbirlerini tamaınlıyan iki parçadan yi hallet. Başka istediğin bir. ;geyjbaşka bir sey değildi. Dİ ek