2 Aralık 1930 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 6
DUT ST TU T ENVER PAŞA Buharada Öldürüldükten Sonra Efganda Nasıl Tahrikât Yapıldı ? Hariciye komiserliğinde, biç- | bir kimse, Baha Sakinin uzun müddet mevkiinde kalacağını zannetmiyordu. Nihayet hariciye komiserli- ginin fikri Sovyet hükümetin- ce de kabul edildi. Zengin hanların hamisi olan kıral Amanullah lehine ve fakir bir Sucu oğlu olan Baha Saki aleyhine çalışılması karar altına alındı. Vaziyet bu suretle tesbit edildikten sonra hariciye ko- miserliği Solovyef) isminde bir mümessilini tayyare ile Kanda- hara yolladı. Hariciye komiserliğinin A- manullah hana müzaheret et- mek kararını verdiğini öğre- nen (O.G. P. U.) da ayrıca Kandahara bir — mümessilini göndermiye lüzum gördü. Gidecek olan mümessil, ora- daki vaziyeti öğrenecek, kabi- lelerin haleti ruhiyesini tetkik edecek, ayni zamanda da Kandahardan Hindistan işle- rini idare edecekti. Uzun mü- nakaşalardan sonra bu vazife- nin bana tevdi edilmesi tekar- Yür etti. Fakat çok geçmeden Ba- ha Sakinin Kandahar ve civa- rını ele geçirdiğini ve Kanda- harın da abluka altında bu- hunduğunu öğrendik. Bu suretle Kandaharla irti- bat kesilmiş oluyordu. O vakit Efganistanın Mos- kova sefiri, Efgan hariciye na- zırı Gulâm Ceylâni hanın kar- deşi Gulâm Nebi handı. Gulâm Nebi han Moskova- da epey faaliyet gösteriyordu. Sovyet hükümetinin Ama- mullah hana her suretle mü- zaheret göstermesini istiyor ve bunun için geceli gündüzlü çalışıyordu. Bir müddet sonra bizzat Efgan hariciye nazırı Gulâm Ceylâni h da Moskovaya geldi; o da ayni yolda teşeb- büste bulunuyordu. Efgan na- zırı, Rusyadan asker ve bilâ- hare cephane istedi. Gulâm Ceylâni han, hariciye komiseri ile icra ettiği mülâ- katlar neticesinde istediğini kabul ettirmiye muvaffak oldu. Bir gece Stalin, Efgan nazırı ve Sovyetlerin Kâbilde ataşesi Primakof bir içtima aktettiler. " Snvye(ler bükümet Amanul- lah Hana müzahereti etmeyi esasen kabul etmiş olduğun- dan iş askeri kuvvetlerin "gön- derilmesine kalıyordu. Bunun için hususi bir kızıl kıt'a teş- kil —olunacak, bu — askerler Efgan kıyafetine sokulacak ve bu kuvvet Kâbil ataşemiliteri- nin kumandası altına konacaktı. şimdi — Japonya- Bu kıt'anın başlıca vazifesi doğrudan doğruya Kâbil üze- rine yürümekti. Harekâtı ise Şimali Efganis- tan kabileler arasında epeyce nüfuza malik olan sefir Gulâm Nebi han idare edecekti. Bir- kaç hafta içinde hazırlanan plânın derhal tatbikine ge- gildi. Bir sabah hudut - şehirlerin- Anlatan: den biri olan (Termez) den Sovyet — tayyareleri havalanı- yorlardı. Bunlar Ümmü Derya nehrini geçerek Pattahisarın #zerine geldiler, mevkilerinden çıkan Efgan hudut askerlerini mitralyöz ateşile yere serdiler. Bunları takiben de Taşkent- te Kızıl ordu arasindan seçi- len teçhizatı mükemmel sekiz yüz - kişilik bir- kızıl kuv- vet, Efgan —askeri kıyafeti altında, hiçbir. mukavemet görmeden (Ümmü Derya) neh- rini geçiyor ve Mezarışerif yolunu takiben harekâtına de- vam etmiye başlıyordu. Baha Sakinin bu kuvvete karşı sevkettiği kıtaat ufak bir müsademe neticesinde pe- rişan edilmişti. İkinci müsade- me Mezarı şerifte oldu ; bura- da Baha Sakinin kuvveti berbat — edilmiş — ve — şehir Gulâm Nebi Hanın eline, daha doğrusu ataşemiliter Primakof- un idaresine geçmiş bulunu- yordu. Hudut ile Mezarı şerif arasındaki yolda — (2000) den fazla — Efganlı — katledilmişti. SON POSTA Agabekof : 19 Gulüm Nebi Hanm Efganistana girmesi ve Mezarşerifin işgali o kadar ant olmuştu ki bunu Kâbil hükümeti ancak iki hafta sonra haber alabildi. Baha Sakinin taraftarları (bunları çoğu Buhara ve Türkistan — muhacirleri — idi.) Guülâm — Nebi hanın — daha |4 ileri gitmesine mani olmak için Mezarışerife doğru ilerlemiye başladılar. Gulâm Nebi Han Mezarışerif — civarında — asker topluyordu. Bu askerlerin başı- na da Kızıl kıt'alardan aldığı adamları koyarak — ilerlemiye başlamıştı. Taş Kurgan civarında her iki kuvvet harbe tutuştu; müt- hiş çarpışmalar neticesinde Baha Sakinin ordusu (3000) den fazla ölü bırakarak perişan bir halde kaçmıya mecbur oldu. Kızıl — kıtaat ta ( Taş Kurgan)ı zaptettikten sonra Hanabat ve Geybat Üzerine di. yhr&mıyobııh[ " “20 ,, Bin Tezgâhı Kapanmak- tan Kurtarmak Lâzım... Çün Memlekette 20bin peştemal ve dokuma tezgâhı vardır. Bunlar, senelerdenberi halkımızın peş- temal ihtiyacını temin edegel- miş ve binlerce amelenin istik- bali bu suretle emniyet altına girmiştir. Fakat Avrupadan da top halinde dokunup gelen bir nevi peştemallar vardır ki bun- lar pamuk kumaş tarifesine tabi tutuluyorlar ve kilo başına 62,5 küruş gümrük resmi ve- riyorlar. Halbuki bunlar topla sati- hr kumaş değildir. Burada peştemal gibi kesilerek - satıl- makta, yarli peştemal sanayii de bu kumaşlara karşı reka- bet edememektedir. Halbuki | Avrupa peştemalları - için re- sim haddi olarak konan 225 kuruş ahnacak olursa yerli sanaylin muvaffakiyetle reka- “100,, Bin Amele Aç Kalacaktır.. H kumet, Suratle Tedbir Almalıdır ve bu tezgâhların çalıştırdığı 100 bin amele sökakta külmi- ya mahküm bulunuyorlar. Bu tezgühların sahipleri, haklarının siyaneti için hükümete müra- caat etmişlerdir. Maarif Ve İlk Mektepler Maarif müdüriyeti ilk mek- teplerle ehemmiyetle meşgul olmaktadır. Mektepler için bu son günlerde ısınacak vesait, levazım, dolap ve ayrıca Ça- talca, Silivri ve Büyükçekmece mektepleri için 500 yeni sira satın alınmıştır. Bunlar bu hafta içinde mekteplere dağı- tılacaktır. Sosta'n Bilmecesi Halledilen Bilmecemiz 12345678 010ll 1 (BO L UK Ul.'lh.ll KeLk BK T A Yeni Bilmecemiz 12345678 91011 Soldan Sağa, Yuknrdın Aşağı: 1 — Mısır sapı 6, memle- ket 5 2 — Orası 3, basit, bayağı 3, evin bir parçası 3 3 — Yemek yenilen alet 5, tokat sesi 5 4 — cene 5 — Hayvan tâkunyesi 3, onun yarısı 3, bir nehir 3 6 — Bir vapurumuz 3 7T — Ağızdaki 32 ler 3, fenalık 3, seda 3 B — v 9 — Yorgunluk veren 5, isim 5 10 — Deniz ortasındaki top- rak 3, se 3, yapmak 3 11 — Ecnebi kadın ismi &, bir kasabamız 5 İki — Şirket Umumi merkezleri Berlinde olmak üzere İstanbulda iki bü- yük elektrik şirketi — vardır. Bunlardan biri: Simens Şukertverke Aktlen Gesellchaft Diğeriz Simens Und Halske Aktien Gesellehafttir. Bunlar burada yukardaki — isimler — altında İktısat vekâletince de kendile- rine bu yolda müsaade veril- miştir. Her nedense sicili Hca- rete kaydedilirken biri; Simens Şukertverk Anotnim şirkti ve diğeri Simens Und Halske Anonim şirketi diye kaydedilmişlerdir. Bu şirketler Berlinde Alman tabiiyetinde teşekkül etmişlerdir. Sicili ticaretimize mukayyet unvanlarla — faaliyette — bulun- dukları görülmüş ve bu halin memleketin ticart hayatile a- lâkadar müessesat ve eşhasın bini hacette menafil haleldar addedildiğinden mezkür şir- ketler hakkında birinci ticaret mahkemesine müracaat edil- mek üzeredir. Ayrıca İktısat vekâletine de müracaat edil- miştir. Kanuna uygun olmıyan bu unvanların tadil ve terkini talep edilmektedir. teşekkül edeceklerini bildirmişler, Pek yakında Dilber nlu PARLO ile beraber KIRIK GLORYA LAWRENCE Bu ı_lqım MELEK sinemasında Dilber ve böyük artist MARIE BELL * Cazino de Paris , den ve “ Ha Mome , “ OULL. , 4 CEST PARİS , ala mübdiası LUCENNE BOYER ile beraber — çevirdikleri TEHLİKELİ OYUN 'nam muhteşem ve muazzam Fransızca #özlü film Başlıyor. İlâvetemi ır.:? ıgx JURNAL : Ans kara'da — Gazl huzurunda — yapılan yesmigeçit ve Türk - Yunan dostluk maahedesinin imza meraslmı Yeni mmakine sayesinde mükâlemeler Türk- çe ve Framaızca aym zamanda filmde görülecektir. Herkes tarafından görülebilmesini te- maln için arzu ve talabi umuml ürerine Serseri Kıral gaheceri daha birkaç gün Elhamra sinemasında İracsine devam edilecektir. Hüveten : Yeni FOx JURNAL. An- kara'da Gazi — buzurunda — yapılan (Baş tarafı 4 üncü sayfada) KRCATTAKLA ründen rakama müstenit bazı izahat istediler ve öğrendiler ki: Bugün fabrikada günde 40 otomobil takılmakta, | bu 40 otomobilden 6 sı memlekette satılmakta, 34 ü harice gön- derilmektedir. Bu cümleden olarak önü- müzdeki, hafta içinde Yunanis tana 250, İskenderiyeye 150, Ciddeye 100 — otomobil ve otobüs — sevkedilecektir. Bu otomobilleri yapmak için 350 amele ve usta kullanıl- maktadır. Bu amecla ve usta- ların hepsi de, birkaç müte- hassıs müstesnaolmak Üzere, 'Türktür. Bu hesaba — göre satılan her otomobil ameleyi geçindirmektedir. Gerek dahilde ve gerek hariçte — sarfiyat — çoğaldıkça imalât ta o kadar artacak, bu Mürefte Hırsızları| Müllt Takvi Meydana Çıktı Mürefte, 30 (Hususi) — Hak- kı Paşa zada Ahmet Efendi- nin 25 teşrinisani gecesi dük- kânma girilerek 4500 lirası çalındığını - bildirmiştir. Parayı Ahmet Efendinin biraderinin oğlu Hakkı ile korucu Ali Efendiler çalmışlardır. Mürefteye yeni gelen Halit onbaşı 5 saat içinde hırsızla- rı meydana çıkarmıştır. 4500 lira Ahmet Efendiye tamamen teslim edilmiştir. Talât Behçet FERAH SİNEMADA SAHİR ÖOPERETİ —Moçhul — #arseri () perde, kadınların mahbubu: VILLY FRITSCHİR aşk temanları olan filminde arzı endam edeceklerdir. Pek yakında ” SİNEMASİNDA 5 Dünyanın en büyük baritonu |i verecek — derecede — 26 Ford Fabrıkasmm Tertı E Otomobil Geçit Resmınde Garl Bir Hadise Çıktı... İ* gevirdikleri «0 ada ve ea KALP (HİBBETT Arzu ve talebi umumt ör€f | KUHUN - GENİĞ Muazzam ve muhteşem fi nin en yeni ve sesli kopye ALEMDAR Sinem# ? Dünden itibaren 'ekmilinin birden i başlanmıştı. Akıllara b olan bu filmin bilhassa j TUFAN SAHN | Sesli olarak görülmesi vt Ş dimesi cidden şayam tavsiyü DARÜLBEDAYİ TEMSİİ ; Venedik lmnıııl güN Tacın " li'lli;::::.ı 5 Perdı: N.Slııhıpun Terceme edanı ıs.ıı.ıın., fabrika yüzünden geçinet | lelerin miktarı da © mi ziyadeleşecektir. 4 * Gazeteciler bu izahati | dıktan sonra fabrikayı g© istediler. Müessesenin mü” işleri müdürü M. Mulâ? delâleti ile baştanbaşa diler. Teknik malümat (Z durmak — arzusunda Karilerimizi sıkmak iste Fakat bu ziyaretten kalan intibar tek bir ile anlatalım: Topane'de, Ameriki eşinden biç farksız üzere küçük nisbette, men asri bir fabrika Bu — fabrika —Âmerik san'atı ve sermayesi & Fakat memleketimizde ” ması bize de zevk ve verebilir. y Hem Tarihtir, |P& takvim — —Milit ve tariht vak'â hâadiseleri —bir tarih ciddiyet ve isabetle ka! Bu vak'a ve hadiselerle *| nasip darbımeseller v© / sözlerini havidir. Evkati *j =&. Her memlekett? İ ida bulunur. Ve J İstanbulda Hüsnütabiat baasıdır. : ” Milli Mecmu3 4 (120) inci numarası * tır. Tavsiye ederiz. Türk Bayta'ı Cemiyeti Medlı Bu.- meslek — mecii 2 inci müfit w_:mm.u#
