4 Şubat 1936 Tarihli Kurun Gazetesi Sayfa 4

Ri — | m 4 — KURUN 4 ŞUBAT 1936 Mi li m gg | DiL YAZILARI Komutan, Kumandan ; İ | Ibtahim Necmi Dilmen yi ta- | kim sözlerin Etimoloji, Morfoloji, Fonetik ve Semantik bakımından | analizini yapmıştı. Bugün komu - tan ve kumandan kelimelerini kı- saca alıyoruz: Komutan kelimesi “Karşılık - lar kılavuzu,, ile canlandırılan öz Türk sözüdür. Manası “Gayrete getirmek, şevk vermek, tahrik et- mek, tehyiç etmek,, tir. Kumanda karşılığı Komut yahut Komuta; kumandan karşılığı Komutan ; ku- manda etmek yerinde de komut - mak vardır. Bid komutan sözü- nü analiz yapalım (0. 0) 6) a om Ok Ka (1) Ok: Ana kökün yerini tu- tan prensipal kök. “Büyüklük, kav vet, kudret, hâkimiyet, sahiplik, efendilik; tir. (2) Om: Ana kökün manası - nı Kendisinde Mar ve tecessüm ettiren süje veya objeyi gösterir. (8) Ut: Yap yapıla pılmış olmaklık anlamlarile ana kök m ieninmn manası ta - om -- ut — okomut — komut): sahipliğin, efendiliğin, liğin İcra ve infaz edilmiş olduğunu gösterir bir sözdür. © © — Kumandanın manası da budur. 4) An: Yukarrki söz mefhu - unun yanlız süje üzerinde kal - » omayıp nafiz olduğunu gösterir. 8) A Ana kök anlamının yakın muhitine taştığını anlatır. lık, yapılmış olmaklık anlamlari- le ana kök mefhumunun kendi mu hitine taşmış olduğunu aalatır. müsbet olarak o muhitte tekarrür ve temerküzünü gösterir. (6) Eğ: Ru manayı eri eder tamamlar ve iğ diri &--am--an- ad cü — yatana dare) âmirlik ve bir süje üzerinde, yakın muhitine de taşmak surelile tesebbüt ve te- merküzünün ifadesi demek olur. Lâtin fonetiğine göre ana kök ra- dikalle kaynaşarak baştan üç ve sonran bir harf düşmüş Mandare clmuştur. Bizde de *(kumandan) sözü halk dilinde (kumnadar) o - larak kullanılır. Denizcilikteki *ar tar Tarı alt alta yazalım M0 (e) öğ (4) (5) Kumandan: Ok--um--an--ad--an ie mma tar um --oğ--odtör & Di 4 miriük cüzüler birdir. İkinci ve üçüncü kelimelerin s0 - nundaki ekler tekarrür ve temer - küz anlatır. Şimdi kumandan sö- Zünü görelim. (1) Ok; Ana kök yerini tutan birinci prensipal kök. “Sahiplik, efendilik, hâkimiyet, kuvvet, evam edecek — Ad: Yapıcılık, yaptırıcı - r: Bu mefhumun kat'i ve (komodör) de buna air Bun-| | | iç --an— Oko k. mutan) sözünde fonetik icabr le © rak baş AŞ, vokal düşer komutan o - | Tur ki sâhipilik, efendilik, âmir - p Tik, hâkimlik kudretlerini haiz o- Tup bunları tatbik ve icra eden ve » emirlerini muhitine de infaz etti- ren bir şahıs demektir. | (Komuta) sözü meselâ (komu- © tam altında bulunan alay) gibi ' tabirlerde kullanılır. Bunun da a- K *malizi şudur: p (2) ve (4) İL m ağ / Caber kalesi yakınların- daki karakol binası Suriye hudutları dahilinde se kiz bin yedi yüz küsur metre mü rabbalık bir parça arazi yapılan muahede mucibince bize kalmış dilmesine karar verilmiştir. Bina- nın yapılması için 6400 lira sarfe- dilecektir. Ea İçe ve Re icra ve infaz edilmiş olduğunun) Şi isimlendirilmesinden ibarettir. Ko nutmak sözünün etimolojisi: Ki) (2) (3) (5) om İlk cüzün manaları yukarıda gösterilmiştir: b. (4) Um: Bu emir ve kuman - | danın süje ie objesini gösterir. İ (5) manayı tayin ve çifade eder, İl ve isimlen - 'dirir. Şu halde manası, sahipliğin, â- mirliğin, efendiliğin herhangi bir (obje ve süje üzerinde tatbik ve © İierasmm adı olur. hi KUMANDAN Fransızca Commandant diye yazılan bu kelimeyi de araştıra - lım. Bu sözün kumanda ve sipa - . riş etmek manalarma gelen com - p mander'den cıkıyor. (o Lâtincesi k Bunun başına İ ; ii a) (2) (3) (4) (5) (6) istanbul Belediyesi Şehir Tiyatrosu i Li yaa Kadıköy Hale tiyatrosunde Bu akşam saat 20,30 da Geciken Ceza tür! in çeviren:;| Feridun HALK OPERET! Bu akşam sağ 20,30 da Dost Yunanistanın ş ve Korınyotısın iştirak je .ÇARDAŞ FÜRSTİN Fransiz Tiyatrosunda yarım akşam son defa İstanbul Ticaret ve Sanayi Odasmdan: öay Cemalin cenaze aaa Odamız wumi kâtib; y Cemal” in kısa bir ente Li di geze vefat etmiş olduğunu derin teczsürler le bildiririz. le cenazesi Bini saat on bir buçukta Teşv'kiy. inden kal- v Yay ii akin defnolu | Ağ--am--an--adtart o j “) Ai gi dret, bü - yüklük, sahiplik. nennAtlildir ve Ez tecessüm ve temessül e fi (2) Am:'Ana MU manasını Mi . i du d dll mız merhumun hatırasına hürme- ten ilden. 16 ya kadar Kiel buluna» caktır. a Artistleri ENE Aİ İ Plâk satışları Yeni makine gel dikten sonra fiyatlar inecektir Yeni nal kanununun vi tol umumiliğe göncerilmekte, ave mi ilik ole blend e ane dört beş in kadar gra” nofon plâkınden bir kısmı e siya Ankara etnografi müz sine devredilmişti. Son defa Anka:adan yeni bir emirle de diğer plâkların Kültür Bakanlığı emrine teslimi bildirilmiştir... Bu mesele ile meşgul olmâk üzere 7 emini gelen kültür mümessili (o plâkları teslim işiyle uğraşmaktadır. Di ğer taraftan haber verildiğine gö- re plâk ve gramofon satışları son seneler içinde pek ziyade azalmış olduğundan plâkçılar müşkül bir vaziyette bulunmaktadırlar. Bu nunla beraber bir muharririmizin aptığı temaslara göre plâk .. lâ gelen da İstanbula plâklar burada doldurulup bura- da imal edilecek, bu suretle plâk fiatları da yarı yarıya düşecektir. Gayrimübadiller Bonoları kıymetlendirmek eler lâzım Gayri mübadiller komisyonu - nun keli tetkik die üzere tapu, e ve emlâk müfettiş » leri tetkiklerine devam etmekte - dir. Bu cümleden olarak gayri mü. badiller komisyonu reişi Bay Fa- ik Nüzhetle de emaş etmişler dir. kıymetlendirilmesi ve tasfiye mu: melesinin süratleştirilmesini te - mindir. Bonolarm itfa edilmesi işi, met rük malların, gayet yavaş satışa çıkarılması yüzünden çok aksıyor) du. Gayri mübadil bonoları 13 - 14 de kadar düşmüştür, diaya göre eğer mal fazla satılsaydı, bonolar hem kıymetle- necek, hem çabuk tasfiye edile - cekti. Öğrendiğimize göre, 1934 sene- si nisanından bugüne kadar tas - | de fiye edilmiş bono miktarı üç mil. yon lirayı geçmemektedir, Tasfiyesi lâzım gelen daha altı milyon liralık bono vardır, Müfettişlerin tetkikleri devam etmektedir. Sonra bu iş hakında Male Bakanlığına mufassal bir rapor vereceklerdir. Maliye Bakanlığının bu husus- ta ei yeni tedbirler alacağı umu- luyor Paraşut kuleleri Son hafta icerisinde Ankara- da yapılan paraşüt (o tecrübeleri büyük muvafafkıyetle neticelen- ciğinden bu tecrübelerin İstanbul ve İzmirde de tekrarlanması ka- paraşüitçülük ulusal bir spor hali- i-l ne getirilmek istenildiğinden ya- pılan talimlere daha fazla bir dikatle çalışılacak ve bunun için de Moskovada olduğu gibi muh- telif paraşüt meydanlarına para süt kuleleri yapılacaktır. Tecrü- belere yeni başlıyan bu. kuleler- işe bas'adı e Bay Hüzemetlin. İstanbul Evkaf direk kranyal i Evkaf re "Niyaz da teka edilmiştir. Vilâyet bütçesi “|Muhtelif teşekküllere ya- pılacak yardım mikdarı ün Şehir meclisine verilen vir âyetin adi varidat ve masraf büt çesinin yekünu 2.545.311 liradır. Bu yekünun 79.126 lirası vilâyetin yol ve köprüleri 1.925.080 lirası maarif işleri için ayrılmıştır. Ziraat için 77.890, sıhhat işleri için 121.171 lira konmuştur. Fevkalâde bütçe yekünu ise 818.317 liradır. Düşkünler evi mas rafı karşılığı olarak geçen sene den ü üç bin lira noksanile 170. 130 &aç müesseseleri karşılığı 0. arak 1.590.001 lira, Şehir tiyatro- su için geçen seneden on iki bin lira noksanile 141.000 lira, kon - servatuvar için geçen seneden beş bin lira fazlasile 79,699 lira tah - sisat konmuştur. VİLÂYET BÜTÇESİNDEN YAR DIM GÖRECEK TEŞEKKÜLLER Geçen sene olduğu gibi bu sene de vilâyet bütçesinden muhtelif teşekküllere yardım edilecektir. Bu arada Darüşşafakaya on beş bin, fakir talebe için Kızılaya beş bin, Türk maarif cemiyetine iki bin, akalliyet müessesatma on bin, Halkevi binasının ihtiyaca kâfi gelecek (o şekilde tevsii icin Halkevine on beş bin, İçtimai mu- avenetler için İstanbul Halkevine otuz bin, Kartal merkez sıhhiye- sine beş yüz, diş tabipleri cemi - yetine beş yüz, mülhakat kazala- rınm plânlarınm tanzimine üç bin beş yüz, mülhakat kazalarının e- lektrik tesisatma altı bin, idman cemiyetleri ittifakı İstanbtul mın. takasına iki bin, kış sporları tesi- satına beş bin lira verilecektir. ei Em'âk Fin kanlığı tarafından tatonlel desi e yurdun her yanmdaki milli emlâkâ bu - günkü şeraite yp rl vin takdir edildiğini y Evvelki gün balsa MÜZESİ» ne, Bağdat köşküne ve Çinili köş- ke ln konmuştu. Dün de Top- üzeşine . kıymet taka edilmeğe başlanmıştır. Kime öb0iri İsini kadar süreceği tahmin edilmek - tedir. Ahçılık mektebi Memleketimizde ahçılığın in- kişafı için lokantacrlar cemiyeti bir ahçılık mektebi acıya karar n atlıyacaklardır. vermiştir. Cemiyet idare heyeti Yeni Evkaf Müdürü! Hastalık fazlalaği Mekteplerin br hafta !# ed İlmek ihtimali vii Son günlerde banal şik w im im Li n sıhhi « ştamıştır. İhtiyati tedbir © üzere 0 Külleri bir hafta til verileci ylenmekti Şehir M Meclisi Dün Şubat di devresi toplantılarına b Şehir meclisi dün saat ol — birinci reis vekili lengeçtinin bâş ki meşin bal ra mezuniyet V irin, sonra vilâyetin adi“ kalâde bütçeleri ile Düş Kara ağaç, Şehir Tiyatrosu servatuvarın 936 bütçeleri a dağıtıdmıştır. Bütçelerin tetkiki bütçe €i 5 menine havale edildikten si i alovada cumartesi günle”) maada çarşar günleri de ar kurulması hatkındaki £ mili encümenine göndel tir. “Büy yük Çekmeceye bağlı 5 d di nine, belediyenin milli Kani” | Sireetmeki alacağının Lai) vi vazgeçilmesi kavanin encül” ne havale edilmiştir. yi Deri fabrikalarında, ve b hakkmdaki Sıhhat müdürlüğü ğ teklifi mülkiye ve iktisat en” | un tisi saann yapılmıştır. Kongre » e lisi üyelereinden . Galip B seçilmiş, senelik rapor 0 tur. Üyeler söz alarak bağ kitlerde bulunmuşlar, ve Im el ittifakla kabul ” Yeni idare heyetine Bakırköyde akir go: os) arı koruma nin de senelik kongresi de ' e vel salonlarında bir balo Sa önümüzdeki cuma günü yemekler tedris edilec€ Ki a e. -