30 Eylül 1930 Tarihli Hakimiyet-i Milliye Gazetesi Sayfa 6

İ l li 7 in, “HAKİMİYETİ MİLLİYE Siyasel Sayıfası. .enubi Amerikada Biribirini Takip Eylği Eden ihtilallerin Manası Nedir ? Brezilya cümhuriyetinin merkezi Risde Jancire. ize dünyanın en uzak memleketle- rinden biri Cenubi Amerikadır. Umumi- yetle, dünyanın bü büyük kıtasına dair pek az bildiğimiz vardır, ve pek az vr İve milletlerin seviyei Cenubi Amerikayı teşkil eden cüm- huriyetler büyüklükleri zenginlikleri, içtimaiye ve si- ve itibarile biribirinden çok fark Arjantin'in merkezi Brenus Aires ler işitiriz. ci olarak sık gelen telgraf havadisleri bu uzak memleketlerde mühim hâdiseler e bize bildiriyor. Bunların en büyüğü olup geniş araziye ve 30,000,000 nüfusa maliktir; en küçüğü olan Bolivia i arazi itibarile küçük olduğu gibi nü- tin Ed Gi niyet yüzü göstermeğe başlar da i Ame- rikada biribiri arkasına üç hükümet dev- rildi. kuvvetlerin tesirleri altında bulundur- dukları ayrı ayrı şeraiti leket bu itibarla tetkike lâyiktir. Yal- haiz üç mem- yük Şi erlerin e lah ii ayni > hili dekinde Mkü OlaAlier. olmuştur. Bu vilayetler. ancak, karl Uruguay ve Arjantin'in ahalisi he- Bütün Cenubi Amerika ileki Hal men kâmilen beyaz Avrupalıdır. Peru, ş ümhuri; kın bu haniiysiden istifade m : Ekuador, Bolivya, kırmızı oderilidir. kiki bir d Bolivya ve Paraguay da yüksek sınıf ve idare adamlarının büyük bir kısmı kır- la beraber rasinin tekevvününe henüz imkân yok- tur. Vakrâ demokrasinin en son kaide- #ülhüide in Gide nub! Amerikanın üç cümhuriyetinde ay- ni zâmanda ihtilal çıkmış olması bütün Ha milletlerden terekküp ettiğine elalet Son karışıklıklara sahne olan üç Ce- nubi Amerika cümhuriyeti Bolivya, Peru ve Arjantindir. Her üç memlekette de ihtilalin sebepleri ayrı ayrıdır. supturlar. Şili, Kolombya, ve Venezü- ella” da işçi kısmı melezdir; Brezilya'da| bir miktar zenci nüfusu vardır. Bu ırk ve renk meseleleri güçlüklerin büyük i bir kısmına esas ve sebep teşkil etmek- tedir, Kırmızı derililer her yerde beyazlar tarafından vasi mikyasta istismar edil- mektedir. Beyazlar eski İspanyol müs- temlekeleri zamanından kalmış adamlar- dı Bunlar büyük araziye sahip olup eri bu hükümetlerin teşkilatı esasiye kanunlarında yazılıdır, fakat bunların tatbikini temin edecek münevver bir halk yoktur. Hükümet üç beş kişinin elindedir. Reisicümhur da bunların başıdır. Ken- di zamanı zarfında vurabildiği kadar vu- rur ve devresi bitince kendini takip ede- cek adamı seçer ve onun intihap olun- masını da temin eder ki, işte bir aksak- lık olmasın. Fakat yeni hükümet daha azılı çıkar, devresi bittiği halde yerini terketmek istemez. Halk nihayet isyan ederek bu zorbaları başından atmağa Fakat cümhur ve avenesi de gidenlerden fark- hı değildir. mecbur olur. gelen yeni reisi- Binaenaleyh, devre niha- yetinde yeni bir isyan daha olur. Bu su- retle bazı cümhuriyetlerde isyanlar in- 3 AR dede vukeb Hi karışıklıklar baş gösterdiği zaman hu- dutta bir gre çıkarırlar. keşmekeşler bu cümhuri- Siki atisini karanlık göstermekten gök uzaktır. Daha 1860 sr vg ta- mamile bı meka, Jış 1 Ün biibirine bölüğe ık- | gün ise Arjantin bir dünya kuvveti ol Kırmızı derililer bu yüzden fakir, cahil, | tadırlar. Taiğa samet bulunmaktağış; 8 mütereddi bir hale gelmişlerdir. Fakat). Bu vaziyet bilhassa Bolivya için doğ.| son yirmi beş sene zarfında, bu küçük rudur. Bolivya kendi kehdine idare e-| cümhuriyet iktr i, ve siya» 5 dilece! biliyette ve biribirlerinden| Sİ rda çok büyük adımlar atmış- dağlarla ve çöllerle ayrılmış ve vilayet-| tır. 1912 de kabul edilen bir kanun Ars tadırlar. Bazı arazi sahipleri kırmızı lerden mesi etmektedir. Bu vila- | jantin'de rey vermeği me, demokrasi hâkim kılınmış ve dinle kili- rette | se ayrılmıştır. Arjantin, yi ve Şili Cenubi kanın A. B. C. kuvvetleri denir. Son seneler: ru da kuvvetlenmekte idi. İhti via a bir kısmı müte- ğallibelere e olduğu için şerden zi- si hayıra alâmı Ameri! 5 Buralarda az zamanda kırmızı deri“ lileri esaretten kurtaracak tam bir des | leketlerde hâkimdir. ve lan vakalar haline gelmiştir. vaziyet daha ziyade dağlık mem- ki buralarda Venlönelli 'nın merkezi Kardas'da bir sokak. e HAPİSANE MÜDÜRLÜ. ĞÜNDE im nei umumisi dahilinde güç yetlerin m : 1 Ankara m edilmekte olan münferit höçreleri- in (1189) lira (75) kuruş bedeli ke. olmaktadır, leketin bir tarafında çıkan bir karışık- Bu Şirait dahilinde mem- lığı hükümetin bastırabilmesi Ayni zamanda biribirile te- masta bulunmıyan vilayetlerin halkları güçleş- | temi 'n münakasaya konmuştu: | komisyona ve şeraitini anlamak hapisane müdiriyetine müracaatleri. 3—502 ————— USİKİ e MEKTEBİ MÜ- DÜRLÜĞÜND! Yeni sene pa ei teşrin rtesi ü bilfiil başlanacağından âire m Beylerle talebe hanımlar i wmi mezkürda iliği emsan lüzumu ilan olunur. 3—504 müren aimlağğımm