29 Eylül 1930 Tarihli Hakimiyet-i Milliye Gazetesi Sayfa 4

Mili kurtuluş O hareketinin| manası, sadece Yunan'lıları mem- en koğmuş stanbulu istilâ ordularından kar ol- .mağa lili Bu askeri zeri doğurdu- Zu di mühim bir netice sa dır ki,oda içtimai ik inkilâbımı Ni akat sadece, bu askeri za- : söküklerini; deliklerini Şase HAKİMİYETİ MİLLİYE kisi Devletçilik mill ketinin zaruri i kurtuluş hare. bir neticesidir. Liberalizm, milli kurtuluş hareketinin manasına ve gayesine muhalif bir akidedir. Dr. Vedat Nedim. gibi ecnebi idi. e bunun içindir ki, Osman- ta her tarafı sım sıkı bağlı ve ser- em Tik ol ferle iktifa etmek tekabildi: smanlı imparatorluğunun iç-| mazdı. Hai i, cümhuriyet Tür- timai ve ikti. ü ine hiç e üm bir ie iktisat e dok an, bugünkü hudutla-! vardır. Ve bu siyaset bütün müs- TEmiz ili -gene eskisi gibi-| temleke ve yarı e mil- en kurtulu; reketine nü- şte, iktisadi inlinin birleştirmiş ol- maktır ki, yeni Türkiyeye yep- yeni bir mana ve ehemmiyet ka- Türkiyesi, salta- ini, bir . Cümhuriyet yesini, saltanat Türkiyesinin ör çüleri ve kıymetlerile anlayama- yız. Yeni Türkiye, bir “islahat,, as değil, bir "ini çocuğ. Yeni Türkiye, Vİ yi tamire sm mn yıktı ve “yeni, yi ya- aa gn ta memeli çalıştı. İttihat: > meclleyi, fe- si ve arap i islah teşeb- büsleri hep me zihniyetinin idir. ki en rolü, da, hâkim kılmasıdır. İşte yeni Türkiy. yi, bu yi zihniyete borçluyuz. Yoksa, is hatçı zihniyetle hareket etseydik, ila asırlarca emekliyecek ve ge- ne gelemiyecektik! Saltanat #ürkkesinin bir milli ii ors yoktu. Iktisat my milli gayelere, Som ihtiy: e tanzim ve göre evketmek ierik; pe Tür- alm, Yâni ekeemionluk e ema. idare etmiyorduk, ida s inkilâp,, ma — ” “devletçi ve bima müesseselerin elinde Plâns Buhran hakkında âlimler ne diyorlar? .n haftaki şar dünya iyet fiatlerine tesir ederek fiatleri dü- ürmüştür. .Hirschstein'den çok evel Studens- lar söz geçirebiliriz?.. kolundan e sürüklediği bir çocuk vaziyetindeyi Biz, annesinin de Bütün istihsal feni? dün- an bir hür esir. ESİZ bel böyle bir dev- Hiç şüph letin bir milli iktisat siyaseti ola- tur, inn yalnız ayni zamanda beynelmile, miyeti de bu noktadadır. Milli iktısat siyaseti bir küldür: rsadi hayatın bütün cebhelerin- İde Yi eder. Fakat, onun en ka- olmaktan kurtarmak c. nun içindir ki, bir “milli sanayi,, yaratmak istiyoruz. Gümrük istik- lâlinin, teşviki sanayi kanununun, tasarruf ve yerli malı kullanmak mİ parolasının ruhu, hatta para ve setimizin yön efi budur. O halde kaide Nerde ki, milli Gini Bare eti vardır, orada muhakkak büsü de olacaktır. hangi müstemleke ve yarı liğe e bir mil- ili li sanayi yaratma te: a Mi zakir orada bir milli lal ke memleketlerinde milli kurtuluş ve milli sanayi hareketleri biribi- rinin sebebi ve neticesidir. Bu böyle olunca, ev milli ik- tısat siyasetimizi, milli kı uş hareketinin zarüri bir neticesi ola- rak kabul edi ay: ir siyaset takip etmek e ieclmnyLE de ken- diliğinden anlaşılır. Devlet m ve himayecilik, bü- tün milli kurtuluş m tabii ve em zarüri bir netic O halde liberalizm, a kurtu | si vE hareketinin manasır ve gaye- muhalif bir metlerine rağ müesseseler. iyunu umumiye, Osmanlı kasr, elisi emerler i idaresi ve saire lann a a halde, karşı fırka, ini mızla bir tezat halin ıkilâbı- | dedir. Cüm- men, Türkiyeyi bir Gülmi ni zamanda bir milli sanayi li | firenkçe adıdır. mea lerin ban-j huriyetçi ve lâyik olmasına rağ-| be: tokaypüt edilir: Dünyada ferahlık olursa bizde de ferahlık olur. Düny: mdaj İhrama sebebin 'n yenilerinden ve en orjinallerin- ın biri: Dr. Dalberg isminde bir iktı- satçı o Almanca Welewirtse- üsha- t sında harp borçlarında darlık olursa bizde de darlık oli —i Fakat muhalefet fırkası bunu tama-| © herkesin bildiğ NK ve memlektte iktısadi buhran vardır, , dedi. Lâkin bu kad. lan memleket buhranının mesuliyetini, m Ba ükümetine yükledi. F: k müstahsili, ham fiz nın vE De fa te; 8 yararlan E dünya satamazsa, 4 el ledi Maamafih bu fikrin bil hakikat ihtiva ettiği inkâr edilemez. Bi- zim dü, umumiyeyi hatırlıyalım. lm etmiş e, mcit ne eskisi gibi bir şeyi izah ni vE is gire gibi ) her sene ka- r ayırarak galip ar. Bu suretle borçlu memleket eri PE e öğe dün: oluyor. mn Almanca bir izah olduğu ze reyi Almanya, e alaislen mazariyesidir. ziraat nazaretinin son rettiği bir statistik, bu nazariyenin ge- Şöyle mel ii ıybederse, dünya konjunkturunun cilvelerine sia da gi- ka-| Yeryüzünde mevcudu bir buçuk milyar tahmin olunan insannüfusunun ou eyi giyinmiş, 150 milyonu mk gi- zi mami buhr i-İ sal ve münaka, derse, hükümet lan mesul mudur? Bu afaki vaziyet karşısında acaba muha- Jefet fırkası, yeni bir şey yapabilir mi? Muhalefet her halde bu ciheti düşüne-| j, medi u böylece tespit ettikten sonra, elelim.| 4 ek asıl mevzuuna ü dü sebebi ne- dir? Yalnız buhran olduğunu sözleş ili İkirsadi mizah : 1 iberalızm : babında... Liberalizm, Anka vi âza olurdu. — da ee devlet. da Türkiyeye diploma | Hberalizmi tavsiye ettiler; N ari kuşunun, v tedir. ve- Dünyadaki Man senevi imi ihtiyaç ii Ha ye ara e amuk istihsali yirmi üç balyadır. Gi- yinme işinde ol duğu ni siye e de de e Dün istihsal neticesi eği alnı: düm tevzi, plânsızlık sase iğer nim ir gi nazarı da İngilizce The Economist mecmuasının uz nü la Sir Henry Strak- h un müdafi ini zat diyorki: “Birçok memleketlerde altun tedavülü kabul edilince, paranın alım kabiliyeti, altunun alım kabiliyetine gö- re tayin edilmeğe başlandı. Fiyat hare- etleri, e — m ri ev- vüçlerinden ayni surtle takip edecekti. e altın. lekeye beee elemek eda m şe istemek, İngilizlere cübbe, şal- ş cek ve mübadeleyi m var ve kavuk giydirmek sevda-| maka: son beş sene zarfında İstihsal sına düşmeğe benzer. olunan altunlar, Fransa'ya, Amerik: rjantin'e giderek b--kaların kasala- Liberalizmin kitabını yazan) pında akamete uğradı. Altunın böyle Adam Smith, mezarın sİmahdut yerlerde. terakümü, ittisa eden iz. Türkiyeye galaya. der-|cihan istihsalinin ihtiyaçlarına kâfi İn erke ır. | gelmedi. Altunun toplanamadığı diğer ir takım iktısatçılar da ir te: € dir ki, karşı fırkanın lideri bir diplomat! Kapitülâsyonlar, yumurcaklarıydı. Karşı fırkanın çocuğ skn ee terakkiyetr amil gi fia ös om için sada ky, bu mühim meseleye temas ederek ayni noktai nazar müdafaa etmiştir. Yalnız şu farkla: Sim bu teknik terakkiyatın İsmail Husrev. yalnız zirai emtea fiyatlarına yaptığı kâfi değ a emek te İdame! tesirleri göste, işti. Alman meslekdaşı -İ ar. pie "diline biz buhran sözü de |i5e, bumu sın istihsale de teşmil edi | lamış Buhran, Bulran deyip duruyor yor. Makalemizin hacmi müsait olmadı- Sebebini sİğrndan maliyet fiatın düşüren bazı em "İdeknik yeniliklerden absetmiyeceğiz. ik. kine benzemiyor. Bizde olduğu gibi| Mer2k edenler. yukarda ismi geçen dünya mi arasında da bu böy.| 747<2 Me6i ile. ledir. Harici iktsadi neşriyatı takip) | Dünya buhranını izah eden böyle bir enler, “ bugünkü uhranın © sebeple-| çok mazariyeler bugün piyasada teda- rini izah eden yığınlarla nezariyelere| vül ediyor. Bunları sayr hütineme, tesadüf ederler. Birkaçını sayalım: (| iz. Buraya ei yade len birkaçıdır. ihtiva ede, bunlar za > hâdiseyi Ki Sp izah etmiyorlar. Münferit etanler. üzerinde ısrar ediyor! — Altın mevcudunun mübadeleye bin gelmemesi. 2 — Teknik terakkiyat, rasyonali- zasyon, münakalâtın inki; 5 İmilel başaran dolayı alım kebiliyezinin sukutı 4 — Mahsulün mesinden dolayı satış aci tevzi edileme- imkânları, ül halinde Buhranın alanla rinin sinirde Birine irca edemeyiz. Fakat ll e. mühim nokta şuradadır. i buhran kar- -İ şrsındayız. iğ “e ış diği “Sombart'ın, tabirinci rapin mız benlerin. bir kısmını bu zümre; ithal edebiliri, buhra nı uyandırmaktadır. Yukarıda seydi ye Expansiyon buhranı ise, herhangi bir Hausse hareketinin inkitaa uğra- ması yüzünden olur. İstihsalin rim | bir inkişafını, bir sukut takip eder. senesi New ık borsası buhranı zanne- | dildiği gibi bir borsa buhranı ği, Kapitalist iktrsat sisteminin bünyevi bir hususiyetinin muayyen bir anında bor- RG 8 Amerika harpten evel ei m deki müstesna vaziyetile gere kepez sez iyor Turanlı LA Bi yeni ardı. Bunun salar ei ssl — — er m geldi rmaye- da Tedi aşladı. sukutu bunun e bulmağa çahşa: tabii e ni emtia il y uda yep yeni bir moktai mazar-| Neticede fiatlerin sukutu dır. bala bir hakikat ifade etmek-| #amamen'ınat » Diğeri dir, cisi önü ittir. nadde memleketleri bu buhranın olar dai iresindedir. İkincisi devrevidir. Dağ schstein isminde bir e bir yükselişi ani bir suk e takip iş Magazin der Wirtschaft mecmuası-| tir. Bu hâdise yalnız “ ita- on beş ağı 'UstOS nüshasında ie ve iktısat derçevesii ilme ii alesi, gir- . Harpten sonraki (oOteknik terak- kiyat, istihsalin rasyonalizasyonu, mal | memiş memkeletlerin hususiyetlerinden doğar.