7 Eylül 1942 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 2

YAP Giri 3 Ta ap ŞA A ŞAP YERE 2 HABER — Akşam Postas., 8 EYLUL — 1942 ———— 2 LA EN ADALAR. RAMEN ındin zevki, medeniyeti Propagandanın | HApıŞtneE havacılıktaki yeri YAK aH İs A; ç — ş : w Bursada Türkün linde ilk zevki getiren Türkler — Zevk iJe beraber ilim, anat ve medeniyet de vardı — Çünkü zevk banlari doğu. ruyordu — “Dilruba, lar mahallesi, barları ve eğlence leri — Hindin bugünkü zevki bu Türk zevkinin mirasıdır) Yazan: RIZA ÇAVDARLI Je UĞUNKU Kacakırın tantana ve debdebelerini, zevklerini hazırlamakta Anil olsn Türk eliç. ri vardır, Milâdi birinci asırlarda Hindistanın şimalinde kuvvetli bir Türk hükümeti daha terssiis çiler, Bunlar Kushanslardır, Asleh he is Türklerdir.1) Bunlardan böyük bülümdür Ka- wishka'nın zamanında Hind, öm” ründe görmediği, bilmediği Suna ta, ilme kavuşmuş Ve bunu en yük #ek dereceye kadar götürmüştür, Hâlâ bir Hind “hâkkâklıği” olarak kabul çitiğimiz eserler bunlarındır. Veşsvrm, Taxilanm, Mathüranin maruf büyük âbideleri banlırdan kalmadır, Hind tababeti Türkistan kuraya intikal ederek Sarnka Hü- kanm himmetiyle en yüksek bi dereceye varmış; Hit tababet ta” rihinin yalar osasmı değil, aslını teskil etmiştir, Bu hükümdarlar “zamanında, Türklerin bu ülkelere bahsetti ri dini ve içtimai serbestiikleri, Çin seyyahr FaHlennin ağzımdan din icmek mümkündür. Dini bir hisle buraları geliş olan, bu Türk top faklarmı ziyaret ettikten sonra bunları “Hind” diye adlandırmış bulunan bu Çin hatsı, ülkenin her tarafmda bolava hastanelerin, sef bat milesseselerinin | bulunduğunu hayretle görmüştür, Unntulmama hdir ki, Avrupada ilk hastane bun dan üç yüz sene sonra Parjsiç A « dılmış ve ismine Masou-Dieu den- miştir, Hacı manastırları, üniversiteleri “olduran talebelerin hadsiz hesap” sız olduklarmı söyler,2) ve sunları ilâve çdor: — Bu ülkenin sakinleri çoktur İar va balıtiyardırlar; hiç bir idari formaliteye tâbi; tutulmazlar; hiçbir hâkime, vali, ye itast etmezler; o yalnır toprağı sürenler hükümete muayyen vergi vermekle mitkelleftirler, Eğer bu adan gitmek istöflerse başka bir yere giderir orada alırlar,2), Hacı bundan sonra ne vâsi bir hürriyete sahip olduklarını anla - tır, Zevk, eğlence, sefahat, son haddine varmıştır, Hiç kimse kim seyo neden bukadar eğlendin? Ne den hâlâ zevk ediyorsun? Sazlini sorumaz, Bu geniş medeni htirri » yet, bugün Hind sanatı diye tanr dığımız birçek eserlerin sahibi ba Türkleri yaratınıştır. Bu Türk hâ - kanlarmı himmetiyle ve himâye, siyle büyük Hind &popdes'leri Mas bubharıta ve Ramayans meydana #etirilmiştiri). Asırmızın bitaraf bir müverrihi Havell şöyle der: “Şunu düşünme den gecemiyeceğiz, ki İngiltere ida resinin Hindistanda elde edeceği en büyük zafer, milâdi beşinci a- sırlarda onun sahip olduğnu bu ida” reyi ve bu hürriyeti vermektir.” Halbuki “Türkler, o zamanlar Hindistam istilâları a'tında bulun” durdukları vakit bunu vermişler * dir. Ve bütün kendilerine yabancı slan Hintfilere kendilerini seydir « melerinin sır ve hiktoeti de bura. dadır. Yine bu Çin hacrlarnm tarifle « rine bakneak olursak, bu sehirler birçok baylarin süslü halumuyor » du, İşini bitiren halk buralara ge lir, santiaren eğlenir, &adimları an“ Enje eder, İyi bir zevk gecesi ge - girir, arr ederse bunu sabahları kadar idame ettirirdi, Hükümet, barm eğlencesini değil, talent fi * yatlarmı kontrol ederdi, Umemi evlerin bulundukları ma, ba'leler, şehrin wwlena, en güzel yerleriydi. Her eyin alımda ken. disine maksi bir gazinosu, bir barı bulunur; nadide ilrübalar, en şik ipek slbiseleri lâbis olduk. ları hakle, buraya gelenlerle otır rarlar, görüsürler, içerler, eğlenir. ler, kı olsayıeı bir müzik «a * bah'ara Kadar devam ederdi Çinli hacı Yuan Şuvang bunları gürmüş, dayanımamış, “ Hac” için geldi; bile unutarak; gönüller cyalıyan fettanlarla, şarap Kade - hi tokusturmak “günahını” bile ir iğkâp etmişti, Bu hacmın dediğine göre, bunların giydikleri ipek elbi. »elere Hr baha biçmek mümkün ir, Öyle inciler, öyle parlar. | ta'sr takınrlar ki, Çin sarayla . moda bir misli yoktur. Hele koku &Serİdir har, daha uzaktan insanı bayıltan rahü gıcıklayan, tarife imkân ol ınıyan, burunun hor 2aman araya» cağı bir rayiha mesreder, Her evde muntazam bir sıcak ve 80 - Zuk su banyosu vardır, Üftadeğün rabatlanmak için yıkanırlar, Para fiyat hükümet tarafından tesbit e dilmistir, Bunun haricinde hiç kim senin soyulmasını müsaade edil . mez, Zaten hiikümetin mürakabe « | si de fiynt ve sıhhat üzerindedir. Daha ileri gitme İşte yanlışlıkla “Hind medenj « yeti” dediğimiz muhteşem Türk medeniy in yaradılmasmda â - mil olan sebepler, Bugün kalhi medeniyet ve sanat uslüiyle yanan bizim gibi her-ferde, “keşke ben de orada dünyaya geiseydim! Ben de orada yaşasaydım!” sözünü | söylettiriyor. # O zaman unuma 2İt olan bu zevk bu eğlence, zamanla ve bir istibdat Ne sade rücalara inhisar ettiril « eniştir, Knlağımıza gelen efsane, | masallar, binbirzeceler, bu Adil ve | akılı Türk hâkanlarnın dürüst iöreleri sayesinde, o xaman Bütün | balkın mahrydı, Bır servet, bu tam tana, bu dehdebe, bundan doğdu, bundan yapıldı Böyle bir memlekete giren bir daha Içinden erkmak ister mij* Ne men herkeste oraya gitmek, ora" da hâkim olmak arzusunu uyandır maz mi” İste Winlistanın tarihte olduğu i kadar, hazırda da carip ve fettan | olmasınm sebepleri!, İste Mini medeniyet ve zevki ve onu yara - tan, doğurtan Türkler!,, Acaba Hiz onların evlâtları değil miyiz ki.. zevkin bu kadar düsmeni ke , siliyoruz ?!1.. | RIZA ÇAYDARIT 1) Win Durant; II. 182 2) Smith; Dx, H, 152 *Y Gowen; İndian Literature, 436, 4) Have; History; 158, * Iktısat Vekili Zonguldakta Zonguldak, 6 (A.A.) — İktsat Vek Sırrı Day, tetkiklerde bu » İummak Üzere bu sabah sehrimize ii Zonguldakta MM sanayi bizliği, bir bucuk senedcüberi çülmarsk sanayi ha reketlerimizi rakamlarla tesbit cden, sanayi müesseselerimişin is» | tibaal ve istihlâk miktarmı bildi » ren muvaffak bir sanayi sicili ha” zrlamıztır Şimdi de İstanbul ticaret ve sa” BAYİ odası bir (Sanayi steji) ha» | zırişmağa başlamiştır. ME sana- | yi biriiğinin hazmisdığı sicil, ikte! #nt vekiletine, ticaret odasmn bhe- erieyacağı sicil de Ticaret Vekâ » ietine gönderilecektir. dolaşırken bir - taraftan da eski günleri hatırlıyorum, Eskiden Fran sızlar vatanlarmı çok severlermiş, Fakat şimdi öyle mi'Dün akşam bana dilber bir sarkı söylüyordu. İBu sarlayı arkadaşın bir barla ösitmis, Bir tehlike işareti sıra - sında imiş, Alman tayyareler; Pa” ris ufakunda uenyorlarmış, İşte ba sırada bârda sarhos birkaç ransız askeri bu sarkıyı söyleniş” ler: “Asker olmak istemiyorum, har” be gitmek te istemiyorum, evinde kalmak, sokaklardn dolasmak, dak tile olun sevgilimin kazandığı pa” ra ile yasamak daha hoş, Karnr mm bir süngü ile deşilmesini iste miyorum, yok olmak da istemiyo” ram, İngilterede kalmak daha ho- yama gider, İngiltere ne güzel yer, orada insânlar yer içerler ve W yurlar.,, Fransa bu harpte cok hareket siz, Fransız ruhunda canlı hiç bir sey kalmamıs, hattâ Almanlara karşı kinleri bile yok. Frans gazeteleri boyuna Mös- Hitler diye terbiyeli terbiyeli İ Alman devlet relsinden bahsedi - i yorlar, Nerde ise Führerimiz diye” Bir adati karısını uyurken öldürdü Bursadan bildirildiğine öre, Bursa Çatallırım Ahmetpaşa ma - ballesinde Arabayatağı sokağında ir evde oturan İbrahim, kaf Sahureyl gece saat 4,30 raddele * rinde bişakla vücudunun mahtelif yerlerinden yaralıyarak öldürmüş tür, Söylendiğine göre, karı Koca orasıhda daha akşamdan bir kay" gn başlamış, *akat bu kavga, Ara ce aynı evde oturu hurenin kız kardeşinin feryadı üzerine bütün mabellgli uyan bekciler kapı * ya gelmiş, polisler yetişmisse de bu cinayetin önünc geçilememiş - tir. Mensucat teknisyen mektebi açılacak Bir buçzk wilyor “lira ayrıldı Maarif Vekâleti mesleki tedri * sek "mlisteşarlığı, bütüm mensucat fabrikalarına teknisyen yetiştir » mek Üzere bir mensucat tekmikuni mektebi açmağa karar vermiştir. Mektep 5 sınrilr olucaktır, Sanat mektepleri kurmak için tes €& dilen 60 milyon lira vir buçuk milyonu, şehrimizdeki bu mektebe ayrÜmıştar. Dokuma fabrika» larının istibsali artırılacak Sümerbank umum mi ü ile bazı fabrikaların müdür - leri şehrimize geldi Sümer Bank Umum Müdürlüğü ne bağlı ölan iplik ve dokuma fab» vikslârınm umum! çalkama vaziyet» terini ve istihsallerim artırmak çarelerini görüşmek üzere Şehri - izde 10 gün süfecek töpaintiler p edilmiştir. Toplantılırda ha bulunmak üzere Sümer Ealk vrtim müdürü, isletme müdürü, Ten heyeti, ve iplik ve dokuma fab rikaları mildürler; şehrimize gel * mislerdir. . İplik hırsızı iki'aya mahküm oldu 313 doğumlu Emin adında biri- si, çalıştığı Gâzkçesmede OFozdin mensucit fabrikasından sekiz bo- bin iplik ça'mış, kollarına ve ba- caklarını sararak kapıdan çıkar. ken muayene netisesinde yakalan miştir, Emin, dün, nöbetçi cürmü Meşhut mahkemesi olan #inci salih cemada iki ay hapse eahküm ve derhal tevkif edilmiştir. a Rakı istihlâki artıyor Haber aldığımıza göre, rakı is tihlâğki sene de 7 milyon Ritreden 8 milyon Htreve çıkmıştır, 50 de” Tocelik rakilarm bile istihiüki srt mastır, Bira taleplerini karşılamak üzes re yeni &rpa mahsulü piyasaya çık tkten sonra, Ankara ve Bomont? fabrikaları birden çalışacaklardır. Diğer taraftan inhisar şarapla - ron İİYEt: 40 kuruştan 50 kuruşa 27 Aleksander Vert eekler, Akşam yemeği neseli ger ti, Harpten hiç bahsetmedik, Şişe ler içersinde beslenen kırmızı ba « lıklara dair konuştuk, Jilber bu ba Udarı pek meraklı, Geçin gün sevgili baldklarından birisi hasta olmuş, Derhal taksiye atlayıp bay tara götürmüş, Ve bayfarm tavsi. yesi üzerin; bir hafta balığı hint yağı dolu bir kavhnozda yaşatmış, Fakat hayvancağız sonunda öf miş, : Harbiye nezaretinileki konferan: sa gitmeden evvel Şanzelizede bir büra uğradık, Barda kimseler yok. Fakat bir piyanist neseli bir dans havası çakiyor, Harbiye nazırlığındak; konfe - ranstu heyecanlı hiçbir haber yok, E Avrupa milletleri ba propagan » Dünya tayyareciliğinden örnekler alacak çağdayız ' İtalyan hava mareşal Etle Balbo, yirmi sekiz tayyarelik seg me bir hava filosile Romadan kal. karak Atlantiği şimalden Ve 06 - hüpban İki defa aşan cidden mw. vaffaliyeçli ve dünya havacilik âlemini alâkadar eden, harekete getiren teşebbüsünü başarırken konuştuğum bir Fransız albayı: — Havsclıkta yükselmek ve hava sanayindeki inkişaf hamlele. rini dünya çerçevesi içinde tümt mak isüyecek o milledler bu çeşit propazanda uçuşları yapmağa mes bardurlar,, Bugün için de İtalyan uayiinin buna ihtiyaci vardır. de- mişti, Hakikaten; o zamanki İtalyan teyyarsejliği böyle bir hareketi başarmak ruvaffakıyetini elde et- tikten sonradır ki, hava mesereti nin ilimadım tam münasile karan. muş ve İtalyan milletinin, bir ha» vacılığa malik balundukları hak kmdaki kanaatleri kuvvetlenmis « tir, Bu tarihten sonra İtalyan gene Uğini hava meydanlarında daha Salabalık (o görmeğe ve havacılığı talip gençlerin sayısını gün geç * tikçe artar duymağa başladık. Bu muvaffakıyet ve teşebbüsün hemen akabinde, Frans tayyare" ciliğinin Afrikada yaptığı 28.000 kilometrelik propaganda uçuşu o lir, : Bilhnsen bu ikinci propaganda seyahatinden çıkaracağımız neti» ce sudur ki; İtalyan tayyareciliği vin hareketini, havaerlığınm ii safı, sanayiinin. reklâm olarak gösteran ve kendisini bu yolda ta” memiyie ileri gören memleket ha- vacılarmm bile, srada sırma pro paganda maksadiyle bazı teseh . ğa büslere girişmeğe mecbur olduğu. | ds İşini; ordunun seyrek olarak yapabileceği uçuslaral bırakmış < lardır, Her sene İki veya iç defa, muhtelif memleket o pilotlarmdan isimleri basta sayılan hava oan - bazlarmı hava meydunlarmda t0p- Tıyparak, gençliğe ve havsetirk me” raklitarma, ksa devreler sırasm, da hem tayyareciliğin o geçirdiği tekümül hamlelerini göstermisler ve hem de uçuşların gün geçtikçe tayyareler zerindeki hükimiyet darescilerini, karşılıklı rekabet - lerla ayara vurmak fırsatını ver mişlerdir. ş Bir taraftan memleket hava sa nayiinin, öte taraftan uçnevlarm galebe hrrsiyis uçustoki tekâmilü- nü karanmağa çalışması, her top“ rak müdafeasmın elemanları için birer kazançtır. Fakat bunlardan çok daha kıymetli, bil isibalinde çok daha ehemmivetli olan bir kazanç vardır ki, ba da, Eeneliğin propatandalarla, hare - kete getirilerek, ordunun ihtiyacı bulunduğu yedek nçucn kütlesinin bol sayıda” hazırlanmasındaki âmil o'lusudur, Avrupa memleketlerinde yapı . lan birçok hata bavramlarmdan sonra; köşe baslarmda renkli, gö ze çarpan, insanı yolundan alıko Muzaffer Esen İngiliz menbaları Bolonyinin Al » manlar tarafmdan zaptedildiğini söylüyor, Fransiz harbiye nazırir ğı bu haberi resmen yalanlıyor, Valansiya, Aras, Kambre etrafm . da şiddetli savaşlar oluyor, Asker. ler bü savaşların daha günlerce devam edeceğini söyledi. Belçika da ve Flandrda müttefik ordular darm Flandr ordusunu çevirecekle” rinden korkuyorum, dilber Alman" larm fluramunu iyi bulmuyor, Al men mevgileri şimdi iki taraftan wüttefik topçnlarm ateşi altımda. dır. Fakat ben Jilberim doğru dik siindüğüne kani değilim, CUMARTESİ 25 MAYIS Pencerenin yarına oturdum, Sa A. ŞARKLI yarak birkaç dakikalık dikkatini çekebilen afişlere sık sik tesadilf edilir. Bu afişler; memleket genç liğini tayyareciliğe ve uşmağa ter vik eden, nı bilen ve uçuş kamplarmı ikmal etmiş askerlik sağındaki gençleri de, hava ordu- una davet eden cümleler Ve veci” zelerle dolüdur . Bu suretledir ki; Avrupa ver A. merikan tayyareciliği malzemeye kavuştuktan #onra, buzün için w yun boyla bir eleman sıkmtısma kapılmaktân uzakçadırlar, Bu bol“ iuk içindeki savaş kabiliyetlerini de şüphesizdir ki, memleket için de yapılan devamli propağandala” rm, gençliğin kanımı kaynatan ve onu havacılık kamplarma sürülkli yecek kadar coşturan hava bay “ ramlarınm ve nihayet köşebasla » rını kaplıyan propaganda afişleri. »İn tesirine borçludurlar, Herhangi bir propaganda sey hatinin memleket çerçevesinde ne gibi bir uyanış yapacağını uzaklar ra değil, Türk Hava Karumu mo- törlü kampmm geçen senelerde memleket içinde yaptığı seyahatin neticelerinde aramakdır, Bir afişin tesirleri ne olabilir? diy vzun boylu tetkiklere ve mil - nakaşalara saplanmaktan kaçma- rak afişleri Oyapmık ve te sirlerini ameli olarak aramak, bu memleket havacılığı hesabıma en Miyik bir kazanç olur, Karla, denizde, ve bütün mev eudiyetimizle hilhassa O havalarda yapacağımız en ufak bir propagan. da ve gösteriş hareketinin gençlik üzerindeki müsbet tesirli netirele- rine inanmaklığımız her şeyin ve bepsinin başında gelmelidir, Ör ee, yapacağımız isteki muvaffakı- yete, sonra da yi ge” tireceği hüsinva mn . Jardan itibaren itimat etmiş bu - kanmalıyız, Bir gösteriş uçuyu, iç tayyare » tik bir filonim mevcut tayyare Kavya edenleri ayırmalı mı ?.. ENİ tanıştığım bir genç faz la iltifat gösterdi. Bununla beraber biraz sonra gazetelerde Ler gin fıkra yazan muharrir ar kadaşları çekistirmeğe başladı: — .win yazdığı mevzularm ban dan bir iki sene evvel, hattâ bir kaş ay önce zaten kullanılmış ok duğunu pek iyi hatırlıyorum. Her gün yeni bir mevzu bülup yazmak gerçekten güç görünür; fakat ha, yat o kadar çeşiti, o kadar renkli hüdiselerle dolu ki,,, Görebilen ve yazabilen insanlar için yenisi! yaş tarı değişmelidir. mitah mecmunlarmdaki karikal lerle hikâyelerin birçoğu bundan ii ; il meydanlarını dolaşarak ufak ölçü, | a de bayramlar tertip ederek kendi sralırmda hava canbazlıkları, fi - lo uçuşları yapmaları en uygun bir Beveslendirme yoludur. Bir taraftan manevi kuvvetlerle gençliği havacılık mesleğine doğru gekecek. tedbirler, öte taraftan maddi gösterilerle elbirliği, iş bir liği yapacak olurlarsa, hasin yüz ücsinin kısa zamanda kabarık bir yekün vuracağına kanlğz. © Yedisinden yetmişine kadar rs- ker bir memleketin dedesi ve ağa” $ı kadar torunlarımm kanmda da forağat ve kahramanlık dolaşır. Kahramanlığını tekemmtil ettikten sonra gösterecek büyle bir nesil « den her zaman için feragat bekli” yebiliriz, Ve bu hasleto dayanarak da memlekette propaşandalarin yaklandırılacık gençlerden kuruln bir hava yedek ordusunu kısa xn. manda çatabillriz, Yeter ki, gerci yovasmdan alıp tavyare meydanı. nu koşturacak maddi ve manevi çarelerie bezenmiş kuvvetleri bala” İm ve onlardan İstifade etmesini becerelim, at akşamın sekizi, Tavra bakar - ken bugün kemlimi dünden daha iyi hissediyorum, Regi Maynarin beraber birkaç kokteyl içtik, Re &i İşlerin iyi gittiğine kani; Vey" £ant Som cephesini sizama koy * muş, 24 veyahut 48 sant İçersinde Flandr ve Som orduları Alman or dusunu bir kıskaç içine alacaklar. mış, Hitler 16 maymta Paris üze ring hücum etmemekte büyük bir bata irtikâp etmiş. Fösr o gün Parise - yürümüş olsavmiş karşı - sında mukavemet edecek hiçbir kuvvet olmıyacakmış, İnsallah doğ ra söylüyorlar, Fakat bana öyle geliyor &i, Fransızlar geç kaldılar. Zira iki hoftadan beri her Fransız aynı seyi tekrarlıyor; “24 snat İ- çersinde Almanları kıskaç içine # lacağız?”, Ticaret nazmriığr memur larmdan Bernar Trunel Hitlerin Holandada ve Belçika ile şimal Fransadaki iktendi kazançların * dan bahsediyor, Söylediklerine gö- re Holundadaki petrol stokünen mühim bir kısmı İngiliz uçaklar tarafmdan tahrip eflilmiz, esasen Molandadaki o hitün petrol stokn da 600,000 tondan faz'n değilmiy, (Devamı var) Bugün artık tarih demek olan Yir. mi otuz yil Evvelki zamanlarda, babamm gençlik, günlerinde mem - leketimizde kavralar bu kedar çok değilmiş, Belki iki nesil ara - sındaki fark Üzerinde sinirlerin tesiri vardır; fakat © zivmanlar kavgacıları ayırmak; hattü uzlaş » a bitecek olan birçok kavgalar © kürzel Adet sayesinde hastırılrrmış : mahkemelsrdz de bu kadar iş yok” muş! Eğer muharririn dediği gihi kavzacılara kayıtsır kalmak da, ba mı iyi? Bâyle bir hareket Türk İ karakterine uygun değildir. Ben ve benim gibi daha bireoklarmar Türk annesine sadık (insanlarız. Buna siz ne dersiniz? Kavga eden. leri ayırmayıp da seyredenler kime benzerler biliyor musunuz: Eski romada gindyatürleri döğüştür. mekte, insanları vahsi hayvanlar Pa yedirmekten zevk alanlara... Niş değil kendi cinsinden elan larm #vilik ve | fenaliklerile ilgili olmryan mahlüklara... Herkes baska türlü diştinebilir. Werkes bir türlü düsünseydi belki hayat pek silter olurdu! Kadircan KAFLI —————— Bir köylüye yıldırım çarptı Orhanelinden bildirildiğine göre son yağın yağınurlar esnasında Orhanelinden köyüne gitmekte 6 * ilan Süleyman adında bir köylü ip yanmdaki eşek, düşen yıldırımdan yanarak ötmüşlerdir. ——— İnhisarlar vekili tetkiklerine devam ediyor Şehrimizde bulunan Gümrük ve İnhisarlar Vekili Raif Karadeniz bugün de tetkiklsrine devam gd cektir. Vekilin 13 eylüle kadar gek rimizde kalacağı baber alınmiştir. ağam Adliyede yaz tatili bitti Adliyenin yaz tatili bitmiş, bu #abahtan itibaren bütün mahke * meler çalışmağı başlamıştır,