13 Mayıs 1942 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 2

GAZETE KONUŞMALARI Yüzümüzün iügatınden bir kelime daha: AĞIZ 0) | Bağım disi gözü ifade eden keli” nelerin mânâ © genişliğin- en bahsederken, ilk kelime ola rak, pirinmta ouşvumuz olan “gö rü” seçmiştim; berün de, dünya »imetlerini tadan ağun etraf. da konuşalım. Ağız, dudaklar, dişler, diş et leri, damak, dil ve yanak etleri le çeşrilmiş bir bosluk, bir saha” dır, * Ağım pis kokulusuna te- hsmmlil. edilmez, karı koca haym İtnda cehennem (azabıdır; ağızm mis kolkulumuna ör doyulmaz, es- ır nekadar haklıdır: Ağızm çiçek kokar, içerin bahçe mi yâr!!, Ağırmn, Yüzdeki âhengine göre, rüçüğü de güzeldir, büyüğü de gilzeldir; faknt“'bir güzelde kw dur aramağı (o kalkarsak, meselâ 78, mulkball cet büyüklükte ola” nedır derler ki, ecdadımızm “hok- ka,, ya ve "gonca, ya bönzettik” leri ağıdır. * Birisi için “ağzı ağız değil!, dediler mi, sokmmalıyız, güvenile- eek, dert ve sır dökülecek adam değildir demektir. “Ağrı kara” lardan da cümlemizi Alluh sikle. sın! »-Pis boğuğlara “keçi ağılı, deriz; bir küfürbezm unvanı “ağ, gürültücü, palıvracı oadamdır; “ağın var dili yok" da, bunun sk- si, hakezlığı maruz kalsa bile sea çıkarmıyanlar. * Birjsi, hayırlı haber getirdi mi “ağa öpsünler!,, diye itife: edilir; kötülük yoranlar, kötü ha” ber ulaştıranlar ön “ağzımdan Yel ılsn!,, diye ğ ramak” tir; er kişi le beraber bor kişinin dc kür değildir, “ağı. 7a bakmak”, bilhassa mevki sahip. leri için, bir zaaftır; “ağına mek,, dost başmdean uzak ölem, , mek... korku ve debeet ifade e. der. * Müteredöjt konumnlara "sö rü ağsindan dökülüyor, deriz; bir şeye İmrenenlere “ağzın su- yü aktyor,, pek tntb konuşanlara “ağzından bal okıyor,, deriz; ke - der ve mimüpin saerİıp ne söyl. yedeğini bilemiyen Ve söyliyecek tir sey balamıyanlara “ağzımı bie çak açmıyor!,, ders, Fevkalâde çalşkean, gayretli kimseleri de “ağa ile kuş tutuyor!,, diye öğe. rir, “Parmağı ağzmda kalmak, hayret Ye hayranlık isinde kal * Parlak penbe retge de “yav, ru ağu,, denilir, N İi0 SENE EVVEL BU6 13 MAYIS 1932 na birkaç yumruk vurmuştur, * İspanyada Valans şehri üni. wemstesi anlaşılamıyan bir yan - gm neticesinde köl haline gel - © #mistir, Bn tniversitenin çok ex © Ki eserleri #helva eden kütüpha. * Bıçakla kılıcm kesen tarafı, kerpetenin tutan o tarafr, bıçağın, kiliem, Kerpetenin ağzrdır, * Hetüz doğuran hayvanm ilk südüne “süt ağu,, süzme balm'iis” tü, eritilmiş yağın üstü de “bal ağzı” “yağ ağzı, dir. * Çanağın, çömleğin, kabın,-ka- cağın, şişedlin, destinin ağızları vardır, * “Ağiz otu” eski bir askeri stlahör,, falya barutuna verilen isimdir. * Her gey bir türkü ile biter demişter; ben de “ağır, sohbetini “ağız tadında” bırakayım, Şu şar kıyı Dede Efendi merhum uşşak- tan bestelemişti: Plir âteşim açtırma sakın ağımu, zinhar, söyletme derunumda nöler var, Bilmez miyim (ettiklerini eyleme inkâr! Zalim heni söyletme derunumda neler var, Şu da Ekmekçi Bağdasarın bir hüzzam şarlosdır: Gonra ağız, nur beden bir fidan Berme gelir sy gibi ol neveivan Vastmı mümkün değil etmek be. yan beyan Heniiz girmis on dört on beş Şu nefis ise, koca Nedimindir: Lâliyar ağımda amma, <capesin olmuş nefes Aşıkı bimarn gördüm, can alıp can vermede! AHMET BULEND KOÇU Zalim beni (©) Bundan (evvelki yazımın Mevzuu “göz” iken, dalşmlıkla bu yazımın başlığını oraya yazmışım, gazetede de öyle çıkmış, okuyucu- Isrundan özür dilerim, a Bafra ve Yenice sigaraları Anıkarıdan büdirlidiğine görü, An. kara ye İzmirde bilhassa Serki Dor. yan, İstanbulda (o 'se ayni zamanda Bafra ve Yenice sigaraların güçlük. 1e bulunduğu hakkmda şikâyetler « - Imanış ve bu Çeşitdetin piyasadan kal, kâcağı geklind, bazı şaytalar dolüş - muştir. Gümrük ve İnhisarlar vekkle- H bu şayizları kati surette tekzip et. paiştir, Biçâmlarım bulunmayışı, sayi, aları duyan tiryakilerin bu çeşitler den fazla mübayaasına bamiledilmek- tedir, T. Haseki baştahanesinde bir erkek çocuk dünyaya getiren kızımız Fat. ima Alpan'ın doğumunda kiymetli ati” kası fe hastayı minnettar bırakan parofesör doktor Tevfik fomzi'ye ve bü mildahaleyi mahir bir idare ile ta. hakkuk ettiren mütehassıs asistan daktor İsmili Timur ie asistan dok. tor Servet Göven ve doktor Mihal'e ve şefkatli ibtimamlarını kendilerin. den esirgemeyen arkadaşlarını açık. tan ve yürekten teşekkür ediyoruz Emekli albay Neşet Alpan Zisan Karadenir dık, Fakat şimdilik her şey, san- ki öyleymiş gibi cereyan ediyordu Kendisine karsı yenilen gösteril. meğe başlanan #ötsuz itimat (kin *e artık 7 subat 1984 deki yıkılı. bu- biri kadar fay - ki Tiramlu kalı laması; birkat hafta sonra da man istilâsı demekti, Bonnet bana: — Dinleyiniz, dedi, Sir sıntıyı onun Üzerinde icra edebile. cek bir siz varsınız... Fakat cabuk X olmak Tâzem.,. Hiç vakit kaybetme- A Umum müdürlüğe &udüs baş konsolo- su tayin edildi Apkaradan bildirildiğine göre yeni «öşkdi olunan dağıtma ofisi umum 7eÜ. dürlüğüne Kudüs bağkonanlosu Celâl Tevfik Karasabanın tâyini yüksek tas dika ikiran etmiştir. Bü suretle da. gıtma otlat merker teşkilât o kuru. turkeh bir taraftan bu teşkilita yar dım edecek mahalle tevzi | birlikleri, köy tevsi birlikleri ve emaf birlikle rinin kurulmasi işi de ileriemektedir Ofisin sermayesi gimdir 10 mflyon liradır, Lüzüm görülürse ayrıca ofise kredi de temin edilecektir. Her vilâyette maba'ls inçe teşkili. unda bir tedarik ve dağrtına şubesi do İ bulunacaktır. Iki öç ay (o zarfında bu İ teşleflat tamamen faaliyete £ geçince halkın ihtiyacr bulunduğu mühim mad deler ieadinda kartin veya © kasis muayyen nisbette ve muntazam lâ. Tak dağıtılması imkân: hasıl olacak - ter. Maden kömürü tozundan mangal kömürü Ye Tecrübe muvaffakiyetle neticelendi Şamil Altan ve Osman Terpiş adın. da Ud Türk gencinin maden kömürü tozundan yaptıkları: kömür tecrübesi muvaffakiyete neticelenmiştir. Bu suretle «iğde edilen kömür iki gökilde yapıimaktadır Birinci nevi 3 kilo ağırlığındadı”a2 saat alevi ka - Tarmaksızın yanar, harareti 300 dere. cadir ve anesi 17 kuruştur. İkinel De. vi1 kilo ağırlığında, 200 bara- rele raalik, 6 saat ya. nahilecek bir gekilde Unal edilmiştir ve fiyatı da 6,5 kuruştur. Bu kömürler her maltızda yanmak. Bir genci öpen kız Bir ay ongün hapse manküm oldu Boğriye ağında bir genç Kız, Por yada beraber gezmeğe gittiği Dimitri adında birisini zorin öpmüş, bir Botiz kendisini görerek yakaİnmıştır. Bedriye, Üstelik poliş (o memuruna kakarette bulunmuş ve ayrıca 5 lira. dn rüşvet teklif etmiştir, Bu suçlardan sdliyeye verilen genç kızın muhakömesi dün asliye dör. düncü ceza makkemesinde yapıtmışlır. Dimliri, Radâriyenin kendisini, mü. mandalin rağmen, saçlarından “Yür kulayarak zorin öptüğünü söylemiş, pahitler de pölise hakaret Ettiğini teyit etirişterdir. Netlerde mahkeme eğcbe muhslif hareket ve sarkıntılık Je Bedriyesin 1 ay 10 gün hapsine karar vermistir. Mahkemelerde zn! PIŞMANLIK | Bakkal dükkânından bir ekmek çalan 2“ Anastas yalvarıyordu: “affedin beni, diyordu, bir hata ettim... 830 vapurundan Büyükadaya işçiler çıkıyor, Badanasılar, seva. lar, boynclar, marangozlar: Bü- yükada yuşa hazırlanıyor. Anas « tasla Ariatidi iki Sıvacı gençtir, Bakkal “Mölgin şivesi düzgün : -—-8,3) vapurundan bu zaman da isçiler çikar. Birden dükkân, mı doldurdular, Belki elliye ya * Km san vardı, Ben tetgühtan çe kacak vaziyette değildim, stkuş mp kalmıştır, Bir sralık henamın âE Ekmekler gidiyor bakkal! iye bağırdı. Zer Zor Ölşarı fire. dım, Bayan budur! budur!,. diye birisini gösterdi. Pu Anastastr, Yanında bir arkadsie gidiyordu, Buradaki suçlu olanla deği, başka bir arkudaşile; — Ya ekmeği ver, karne ile parayı... —- Göşünü aç babalık, bizde yahut da ki sen zeki bir çocul gilin onu gösteriyor. alıp dr kârmeri te: buskacak hala» değildin bıriktım de bir dereceye Kadar i ma hek ne diyorum; AVRUPANIN ESTİ Xazanı JUL ROMEN den onu görmelisiniz, Düşündüm, 6 subat gecesi ona gönderdiğim poömatik kart akı. ma geldi. en kendi. mi alamadım. Bununla beraber e — Pekâlâ, dedim. Öyle olsun. bunu da teeröbe edebilirsiniz. Fa. kat biliyor aman m ko- insan her $eyt el nuşurken insa iyi Ti iyice hazırlandıktan sonra, i milessir olacak şekilde indirilmez. $e hedefine varmıyabilir.. Bence ona sükin bir kafa ile, küm olduğu kadar doknnakiı mektup yarmak daha İyi ola- Kendisini ondan sonra görü. — iyi bir fikir. Mektubu müm. kün olduğu kadar cabuk hazırla yanı, Onu kendisine ben götüre Çeviren : LUTFI AY ceğim, Bizzat kendi elile açıp oku- duğuna emla olmak için... Bu söz Ürerine birbirimize ba- Tıştak; Ikimiz de aynı seyi düşün- müştük; onum “etraftmdakller” |, Umumiyet itibarile hepsi de iyi insanlardı. Paiat Raşvekilin ha- riçle olan İsmnslarmda o pek İs. kanç dayranıyorlardı. 4 ikincitesrinde Zor) Bone'ye mektubum verdim, O da derhal Paladyeye götürdü, Bu mektubgn Metini, Aynen, aşağıya alıyorum: Paris, Fauboürg Salnt-Honort, 124 “Sayın Başvekil, “Su mektuba, muktedir oldu Eum bütün ehemmiycti, bülün ik- ha kuvvelimi vermek #sterdim, “Sizden, şu anda yüklendiğiniz vazifenin ve malik olduğunuz kud- retin azametini İskdir etmenizi is tirkam ederim, "Siz, daha birkac gün için, Fra. sayı ve rejimi kendin! bekiyen »- kibeterden kumarabilirsiniz. Bü akibetlerin ne olduğunu size söy- hâli sağırirler, “hal * hiç kimsenin mekte bir hayır vardır, Kameler! birâkmadın değii mi? Anastas bağını önüne eğdi, zardı: — Bırakımadım efendim, dedi. Hâkim: — Neyo bıraktım, “dedin, utan- mağdm mi? Arastas — Çok utandım bey hâkim, Ban bir hata ettim, Affe din; Arkadaşıma £ gelince, o, ben karneleri ve parayı bıraktım sani. yordu, Onun hiç kabahati yok. Hükim — Sen neye bu bataya iştirak ettin, söyle bakalım Aris- tdi? Aristidi. — Biz alt kişiydik, Hepsi karneleri bize vermişlerdi. Öteki arkadaşlar işe (gitmişlerdi. Ben kapının yunmdaydım, Anas « las içeri girdi. Bana'bir ekmek verdi, Ben de yürüdüm gitim, Anastasın . parayı ve karreleri verdiğini zannettim, Sonra arka - dan polis yetişi, Anastasa ekme, ği sordu, Ben önde gidiyordum, Polisin sorduğumu işitince döndüm ve ekmeği “buyrun!,, diyerek po” Mse teslim ettim. Şahit İmnet danım — Ben yas kı” Asilpek hâkimin her sözüne “bevim habarım yok!,, dan başka bir şey söylemedi. bir şeyden habârı yokmuş, nede ve getirdiler, İşino gitseydi daha iyi idi,, dedi, İki şahit daha dir Terildi, Onlarm dükkündeki vaka» dışardaki dı, Nihayet polis İrfan dinlenildi: — Merkezden iskeleye gidiyor. dum, İsmet hanım kota koşa gek di, “Polis! polis! koş! ekmek çel, ârlar, diye haykırıyordu, Ekmeği galanı İsmet danm gösterdi. Hiklm — Pek âlâ ötekinin bu işton haberi var mıydı? Polis İrfan — Kanaatimce © nun da haberi verdı, Fakat emin değilim Mikim bey, Anastaz tekrar efimi “Parasmı akşama valleh ver vim, Diye de ilâve « tadı istdi, meği kendisine divâmndan yine affını duyduğu yüzünden. anlas'İıyordu, O sapsarı, biz heyöcenin karar bekledik, , (Dovanu 4 üretide) SAİT FAK lemeğe lüzum görmüyorum, çün. kü #iz onları gayet iyi görüyor - SM, “Milletin sie o gösterdiği itibar hudutsuzdur, Bunun birçok delille. rini görmüğ bulunuyorsunuz; fa. kat hilâ ona, Jâyık olduğu kıyme. ti vermemeğe meylediyorsünuz, Başkaları o kadar kolaylıkla ken dilerini göstermeğe, satmıya çalı. girken #iz kendi kendinize karşı duyduğunuz bu viodani tevehhlim. ler, istifhamlarla düşmanlık ed. yorsunuz. Bu bareketiniz size ma. nen gerel . veriyor, sizi herkese #evdiriyor, fakat bugün için bu geref payından —vazzeçmenis lâ. zundır, “Çünkü bu hudutsuz itibar pek nz bir zaman için emrinize amade bulunuyor. Siz şimdiden Fransa , dan, ondan makulat dairesinde gide edilebilecek her geyi elde e debilirsiniz. Fakat elde edeceği-| mizi birden ve töptan elde etmez! genir Fromsa yeniden po'itika har“ lalığının âfotlöfne maruz kala. cak, bu bal de bir felâketle neti celentcektir. Bizim gibi adamlır için izin en feci tarafı de artık ne gürideler arasında, ne de Mulktan rejimi müdafaa et - inek kudretini kendisinde bulama, mast olaenktr (ve bu hal fejimin kuruluşundan beri ilk defn vaki >imuş olacaktır). (Devamı var) Ylâkim de “nmdemki burun hiç | Biyönet | muharçb; (19 HÂDIŞELER TAR asi Öldükten sonra mareşal olan adam . sütunlarda Madagaskar- lıların ikinci defa olarak nasıl Fransız himayesini kabul et tikierini yazmıştık, Kırk bin kişi, lik muntazam bir ordusu olduğunu yazdıkları Havas kraliçesi Ran valo dört bin kisilik Fransız kuv vetine nasıl boyun eğdi? Kır bis” kişilik ve modern silâhlara mâlik yerli ordudan bahsedenler Eran- sızlardırı Terihia bir zaferi veya askeri hareketi büsbütün parlat” mak için karşı tarafm iavvetini büyük gösterenlere çok tesadüf edilir, Bu da öyle olsa zerek... Madagaskarm © idarç merkezi olan Tanaariv otun eylül 1895 de isgal edilmişti; fakat Fransız his mayesi Hovasların hoşlarma git- medi, Fransızlarm müstemleke si yasetleri diğer bazı devletlerin #iyasetlerine göre sert ve müsa, mahasızdır; Cerair, Tunus, Fas ve diğer ülkelerde bunun misallerine sık sik tesadüf olunur, Madaşgas- kar nazırları ve kraliçesi Rana valo, çok geçmeden halk arasın- da, halkın hoşiut olmayıslarımı gözününe alarak teşvikte bulun- dualar, 1896 haziranmda. büyük bir isyan koptu, Tananrivde ve ci varda Yransızlar taarruza uğradı lar, fakat bu hareket ancak dört ay sürdü, Fransız generali Gallieni e 13- man kırk yedi yaşmda, tanımı ve muvaffak omuş bir askerdi; bele Sudan o muharebslerindeki muyaHakıyçileri pek meşhurdu gençliğindenberi müstemleke bar; lerinde adamakıllı pişmisti, Yeri halk üzerinde mutlak bir hâkimi yet kurmak için her şeyden evvel onlara kavetli görünmek İâzmgel, > İdiğini biliyordu; muvaffakıyetleri ni hemen hemen müsamahasız ha- reket etmesine boroluydu, Maüs- 3 İgaskarlılara da öyle davrandı, b yan ateşini keskin kılıç, yayi ateş, bol mermi ile baslırdı, Ta nanarivde bir mahkeme kurdu, O» bir ilkteşrin 1896 da İki maun çürmünden “Kurşuna diz. dirdi, Sonra himaye idaresini kai, dırdı; yerli hükümeti, gl; dayı müstemleke olarak İlân etti. Şnbat 1897 de ise Madagaslınrn« son kraliçesi Ramavalo OCezsire gönderildi. Adada esircilik vardı; kaldırı! di; hir Fransız tarihine göre mek tepler ve hastaneler açıldı; bin - lerce kilometre yol, #d yüz kilo » metre demityolu yapıldı; evwelec yirmi yeği milyon olan ticaret 1398 de yüz üç milyon oldu. Bus gün İogilzlerin muvakkaten is, gal ettikleri büyük ve mükemmel Diyego Suarez Ikmanı İ9IĞ de ye yıldı, Bütün bu islerde general ienisin hizmetleri büyüktü, Galliçn! geçen büyük harp çık tığı zaman Paris vali. ve kumam © dani bülonuyordu; Mam meyüsn İn Senaamalemmsmn dai rolü pek mühimdir; barbiye na « dn bulundu ve 1916 dn a ölü. Zaferden » de maresa rütbesi o Verildi: Pariste bir heykeli dikildi, Fakat onün ismi asıl Madagaskar anıl dığı zaman hatırinnır, Çünkü or nın fatihidir, Kacircan KAFLI v Şirketihayriye müstahdem - İerine sıcah yemek veriliyor Şirkotihayriya, Arsu odin imtistab. demin ve memurlara para muxabilio- de #rcak yerak verecek tertibat al * Biişter, Yemel bir çeşittir ve porulyo” imi sekin buçuk kuruştur, Hasköydeki atölyede çalışan İşçi ve çocuklara d# #cak yemek verilmektedir, o Buradi göcuklardan tabak başma 1 kurug, dis ferlerinden 2 kuruş alınmaktadır. en Telefon görüşme ücreti 10 kuruşa çıkarıldı Telefon ücretleri yurındar inibarci? 10 kuruşa çıkartmıştır. Bu ücret, t©* ieton köşklerindeki telefonlara da tef” mil edilmiştir. Şimdiye kadar buralsi- da, ve Pösinselerdeki telefon © Beri 5 kuruş, ve diğer yerlerdeki (o telsisi Ücretleri tw 75 Kyraştu, Kaçırdığı kızın babasını öldürdü İzmirin Cumaovasma bağı Gör“ köyünde 18 yaşmda İbenhim gdmö bir gere, hündün 15 gün kadar İsmali Uzun admda birinin kizmi K# gtrmiştar. İbenhim, evvelki gün, soka ta birlenbize İsmail Uzunla karşi mış ve kizin! istiyeceğini zanneden” Esması tabanca tiç vurarak öldürmüğ yakalanmıştır,