2 Aralık 1941 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 3

ver Yakıt matbaosı Basın Snsupları | yardımlaşma Psi uzatıldı ICA.A,) — Türk ba. Teeliğinden bikdirili - ensunları arasmda 5. hi“ yardımlaşinı için e ükavelenin ikinci yar. v basm umumi gon- İh, österilen arzu üzeri. Ü mensuplarının iş. Kolaylaştırmak için e 1941 akşamma ka- İş Mastır, İyMükaveleye iştirak et. MU basım Omensurları ve atölye sefleri de üzere. birlik bölge bulunmakta olaa Büretleriyle oOmüsta. Söstenen © nümuneler- Wrup Ankarada U. Nç ööinde Türk oObasm Röndermek suretile her kaveleye girsbifirler, L Ye girenler Türkiye 1 Ankara merkezinde 1 2381 numaralı he. "Üüm olunca yalniz $ Yollamak suretile. bu #Pne katılırlar, kredi şubelerine olan bu paranın Masraf almamak Su- £k mensunlarıma bir ği rmektedir Mun 1041 aksamma serilmiş olan parala- “HABER — Aksam postam” Hayattan parçalar HAYAT VE DİSİPLİN Her insanın mukadder bir istidadı, bünyesi ve mişvarı olmakla beraber devamlı ve rasyonel terbiye bütün bunlara müsbet veya menfi bir veche verebilir. İnsan ruhu düz bir deniz sathı değildir, onda fırtınalar yarat. mak veyahut fırtmaları yatistırmak ve bu suretle insa. ler. Mektebin, kıslanın, spor klübünün dur; disiplin, medeni ve dinamik hayatın manivelâ. sıdır. nı değistirmek kabildir. En azılı mücrir;ler dahi insani ve manalı bir disiplin ve terbiye sayesinde dsğisebilir. hedefleri bu. Yazan: DOKTOR RASİM ADASAL Tatiaim birçok (o tezahürlerinde zahiri bir karguşalık Ve hercümerç görünmekle beraber, kâlnatın kuru laşundaki esas, ahenk ve nizam. dır, Bütün mevsimlerde, zamanda ve semanın meteorolojik bâd'sele rinde devamlı ve devri bir #eyir ve Biri eri yergi iz po tizam ve e ei yem bedeni mekaniz, masıdır, Teneffüs, deveran, hara - vet ve güdde İfrazları arasmdaki ig tesarüdü ve &hengi sihhatın miadakrdır; inun ufak çarkların dan birinde vâki olan ârıza ise bir hastalığın ifadesidir. İşte insanın gündelik hayatı ve işleri, bir cemi, yetin İçtimmi ve iktmadi feriksiyon. Tarı da böyle bir nizam ve disipli. ne muhtaştır; müsbet # Ve mu , vaffakıyet ancak bumm eseridir, Bircok memleketlerde şümullü res jimlerin senelerdenberi tathik ve takip edilen metodlu ve-plânlı iş kağınmaları da bu umumi ahengin ve mezeli bölümünün mahsulleri dir, Modern ruhlyatçılara göre de insanım hayatta mekadder bir ba, yat plânı mevcuttur, İsviçre pal kanaliz mektebi piştarlarmdan ve Frevdun en maruf talebesinden bi yük ruh helimi - Adler, bu hayet plânmı çok güzelizah etmektedir. Her ineanım iş sahasında tahlatm ona behşetmis olduğu bir istidadı kahilyeti vardır, Fakat bu kabili . i yet azim ve irade ve disiplin ile | barmen müstah aklarını gi f *frihar ediyorum; e iftihar ediyo. pilemizin armasında My oler isin” yazılı ol. > Uftum mu zannedi. İağiehede binlerce kişi ga- ml gan verirken ay- 9 vücuduma ufak bir | 8 ne cıkar? > bembeyaz dişlerini Mi, Okararak güldü: & e giymeyiveri. ii cevan verilirdi? Vilyam) derin bir Küzal, dedi, Havdi öy- ) hareket edelim, Sa. herseyi anlatırım bura ların belki kulskları İh dakika sonra (Co Be il! landı LİRİTİN as) ve yezeni (Lüis) üyorlardı, Vilyam). intikam sa. > j9? MİLE ADIM Ke Vilvam) zile bastı, oi ü çağırıyordu. *di, kapı vuruluyordu i p wi aralandı, (Madam pr #eredi: 3 İn yerine başka bir tüzel bir ız sözükmüs. daha ziyade hüvüdü, | an (Sam Covs! li irdi, Bu veni geler ra defn görüyordu, bir hiddet duvdu, yi (Sam) m önüne ia Core) ire bambaz. bir diplomat kor- icabında dizginlerip ienbinda kâm, ulanmadığı takdirde zâafa ve mu- vaffayetsizliğe mahklümdur, Çok mergul olan fanl ve acu! Insanlar ohenk ve disiplin icin ki, 4 zamanları olmadığı kanaatinde , dirler, Bu bir hatadır, çünkü bilâ . je disiplin ve niram zöman braf. nı bertaraf eder, Zamaxda ve me. kândaki flsik nizam gisi, ruhumuz kusu vardr, Gülerek Madamın önlinde bir reverans yaptı: — Madam sizinle artık bu ba- yan meşgul olacaktır e... — (Cennl Börrs) e ne >. — Bugün yemekten sonra kar. ninz tie bir sancı girdi, ba. yılacak gibi oldu. can kurtaran otomobiliyle hastahaneye kaklı. Alman kadrım ividdetten göz. leri büyümüştü: — Yalan! diye m art di (Sam) tekrar Teverans N mümklin olduğu kadar nazik ha. reket etmeğe çalışıyordu: — Neden yalan olsun? — Yalan, kizla biras ahbap olduğumu, konusacak bir insan bulduğumu öğrenmez bana bu dalavereyi oymuyorsu. nuz değil mi? (Sam) buna şaştı: — Ya demek tey iz iyileşiyordu, Ne aksi, De sma esef ettim biz sizin İvi gecinmenizi İstemez olur mu. ye? *Y kız (Sam) m arka- Am Madama eliyle kadın bak- bir e yaptı, ( ) konuşurken tı, Yeni gelen kız sa elini hava. ya kaldırdı, başmın üzerinde döndürMi, kalbine getirdi, Ğ (Mağam Vilyam) kücük am v yütacaktı. zira karşısında “Ka; zerin gönülleri” işareti yapılı. (Sam) hâlâ hürmetkörane ko. o — Kimsiniz sizl Benden bsis. ruz Buşuyordu: « İlyorsunuz? da da bir terbiye tecellisi olan tam bir ahetk bulunmalıdır. Mimar fn #a edeceği binanm plânmda her Şe. Yİ yerli yerine kor ve ondan sonra İse başlar, Aynile konferans veren kir hatip hitabesinin unsurlarmı, yazı yazan bir muharrir eserinin ana hatlarmı, bir munllam de der snin ana çerçevesini dimağında hazırlar, Bütün bunlar bir plân da, bülinde çalışmanın ve dolayısile di- siplinli olmanın eserleridir, Büyük harp tabiyeleri dahi en mükemmel bir plân dairesinde yapılır, Askeri İslimler ve manevralardan da gi ye feri olarak ruhi keşmekese her hangi bir fırsat #uhurunda müsta, M olan insanlara disiplin ruhu agi- lamak ve onu gündelik bir itiyat haline getirmektir. Gözlerimizin & nünde cereyan eden muazzam Rus Alınan cidalinde kütlevi ve tabiye. Vİ zaferlerin sırrı metodlu ve genel bir harp plânındadır. *“Drektif” ve “disiplin,, kelime leri iş nizamı ve shenginde möto « dun elzem bir şart olduğunu anla, tir. Metodmz işte hukiki bir nizam mutasavver değildir. Mânalı bir hee defe müteveecih olmıyan sıralama Ve tertip faydasızdır. Çocukların pi kabilinden dizileri buna ben. Nizam ve ahenk havstia amg, ahlâki veya bodit şekillerde olabi » lir. Pratik iş hayatımızda nizam birçok karımilıkları, hataları, za» Man İsraflarmı bertaraf eder, İz. haretli bir garson şefinin aldığı Ücret patronu hirkaç misli kazanç kazandırır. Sınai ve iktisadi maka. nizmalarm karıştığı nisbetinde 9- henk ve nizam da daha lüzumlu . Gur. Meşhur Ford ve Roçild eibi #enginlerin muvaffakıyetli basar - malarında en mühim âmil sürati bir mecraya sokan göz kamaştırıcı — Gene talihimiz varmış ki elimizde bu bayan bulunuyordu. e olmasaydı ne yapardi- Kadn — Vak zavallı acaba ne oldu? — Galiba apandisiti var o ka- dar ani bir sancı girdi ki! (Madam Vilyam) ellerini açtı, — Ne yapalım, mademki böy. Je! Bu kızm ismi nel (Sam) bir oh çekti, arkasmda- ki tam ie (Jan Kumminks) i takdim ederim, dedi, Sonra devam etti; — (Mis Jan ve emin tavsiye. rle gelmiştir. Sizin memnun kalacağımızı zannederim, Eğer bir şikâyetiniz olursa derhal ba. na bildirin, Zaten böyle bir şeye mahal kalmayacağına eminim, iyi talimat verdik. — Madamki böyle, mesele yok. ha (Cenni Büms) ha (Jan Kumminks)! ir durduktan sonra devam *— Bana gösterdiğiniz bu alâ- kaya da çok tetekkör ederim, imdi bizi yalnız bırakır mısınız. (Sam Coys) zaten bunu bekli. yordu: — İyi anlaşacağınızı zarnede. rim. dedi ve çekildi, Yalnız kaldıklarma emin olur olmaz (Madam Vilvam) genç kı- m iç odaya sürükledi: (Cenni)? dedi vizam ve disiplindir, Bir milessese nin iflâs sebepleri a idare» »wlik ve dolaysile metodsuzluk baştadır; Bedii sahalarda nizam yani e. tetik ahenk tabiatın sahnelerinde gök gürülür, Güzel çiçeklerin renk ve tüveyç'erindeki herdesi ahenk bunun veciz bir misalidir. Fekat kak&i bedi! shonk, insanın sun! el islerinde daba ziyade hazarı dik kali caliptir, Bir beykeln tabii ahsngi bir Venüs eserini yaratır. Ancak henm estetik abensi ia zan ifrat derecesine varır. Büyük bir salonum tefrişindeki fazla itina ve Uzumundan çok aykırı bir süs marski ahenk öelâletine düşürür, Ahlâk sahasındaki ahenk ve &i - zam, sahsi disiplini istihdaf eder, Faydalı serkitabiileri iiyat haline koymak ve i# adammı bir deros ye kadar makineleştirmek. onda Taydalı bir mantık ve beşeri liya. kst yaratmak bu ruhi disiplinin gayesidir. Fakat bazan da ahlâki mantslite doğurur, Aşırı derecede mutaassıp ve muhafazakiri'k ba. nun bir misalidir, Her insanız mukadder bir isti. dadı, bünyesi ve migvarı olmakla beraber devamlı ve rasyonci ter - biye bütün bunlara müsbet veya menfi bir veğhe verebilir. İnsan ruhu düz bir deniz sathı değildir, onda firtmalar yaratmak veyahut fırtmaları yatıştırmak ve bu süret, le İnsanı değiştirmek kabild'r, En azılı mfeiimler dahi insani ve ma, balı 1» disiplin ve terbiye saye » sinde eee değ'şebilirler. Mek, tehin, n, spor klübünlün hes riefleri budur; disiplin, medeni dünyanm hayatım maniyelâsığır, (Jan Kumminks) in kim ol- duğu (Oherhslide anlaşılmıştır. (Cenni Börns) odasında rahat rahat Otururken (Mis Lüsi $trike) (Sir Vüam) m ta.in ettiği ba yeni rolle karşımıza cık'yordu, Madam (Vilyam) m önünde iğildi: — (Votr Altes emperiyal) ar. tık rahat edebilirler! dedi. Kadm kendisine bu şekilde hitap edildiğini görünce daha memnun olmuztu, demek niha. yet senelerce beklediği fırsat çıkmıştı, tekrar sordu: — Anlatmnız! — (Matmazel Doktor) wn emriyle İngiltereve geldim, Va. zifem (Franz Haber) le birlikte sizin kaçmanız temin etmektir, Bu gayet güzel bir almancay'a söylenmişti, (Madam Vilyam) bütün dikkatiyle diulemişti, Kur tuluş saati artık çalıyor muydu? Fakat içinde daimi bir şüphe vardı, bunu kökünden koparıp atmak Teterdi, tekrar sordu: — Biraz evvel bana vaplığınız işaretin mânası neydi, lütfen izah eder misiniz? (Madam Vilyam) bu işaretin "Kayzerin gönüllüleri” tarafm. dan bir parola şeklinde kullanıl. dığmt ismini bildiği gibi biliyor. du, fakat kerşısmdakinin kimin ne olduğunu anlamak “İçin bun. ları sormak istedi, Ne olabilirdi? İ Her şey! — Meselâ bu krz tesadüfe bu işareti görmüş olur mânasmı ân» lama'tan, tahminen buzün yapar rem pederimizin ismini taşıyan teskilâtın adamları kullanıyo. SARAY : HAYATI Eski saray teberdarları hadımlı, Antepli yahut Kayse: rüli olur; zira bu memdeketler ülema yalağıdır. Hün. kâr sandalcıları ve hamlacılar — Saray mutfağı icin lâzum tavuklar nerede beslenir? — Saray sakaları ve yangınlar — PeJişahın kahvesi hangi sa ile pisirilir? — Saya ocağının çevisme ve kaya kebabları — Saray terzileri Yazan. Reşat E&rem Koçu Birtakun saray memur ve hade- meletinin daimi vazifeleri, padişa, hım Kâmctzâht olan Topkapı sar. yınm dışmda, Beyuzrttaki Bey rayda (1), Boğasiçinde ve r yerlerdeki kasır ve çiftliklerde ve sair yerlerdedir. Onlerdan bahce delim: ESKİ SARAY TEPERDANLARI Zülüflü baltacılardan ayrılmış - lardır, Zülüflü baltacılar ocağın Falih Mehmedin babası İkinci Mu, rad kurmuştu, Rumelideki Earyle. ri sırasında Anadolu ghalisinden genç, dinç, gürbüz, cesur, boylu boslu dellieanlilatdan bir muhafız bülüğü teşkil edip balları ağn verdi, Bunlarm südakat ve terhi yesinden meranun olarak saruyına ön alin Baltacılar, serayda, padi, aahın harem halımı da alıp bir yes İre gideceği zamanlar, yol açmak, esdır kurmak, yük kaldırıp indir mek gibi hizmetlerde kullan'İryon du, Fatih zamanımda evveli Beyne zıtiaki #ıray, sonra da Saraybur uundaki Yensaray (Topkapı sara yı) yapılınca, baltac'ler da iki e nıfa ayrıldı. Yeni saraylılara zü , Yüflğ baltaclar denlldi, Beki saray da kalanlara da eski saray balta » sıları, caki saray teberdarları adını aldılar, Beki saray, yeni saraydaki harem dairesine herhangi bir se . beple çıkarılmış sultanlara, saray, ara tahsis edilmiş, ceki seray baltacıları da bunların Thuhafaza, sna memur olmuşlardı, Eski saray teberdarlarndan 4, kur yazar bir Yazı efendi ile altı aefer halife, kiz'ârağasının maliye, tinde Mekte ve Medine evkafı ip- İerile mesgul olurlar, Bu yazı elen, di kızlarağısına muavin makamın, Zenci hudımağılarının 55 an lar emektarlarından biri ceki sa « ray ağası, DTİSİ da eski saray baş kapı oğlan! tayin olunur, Bunlar, eski saray baltacılarının sabitleri, Gir, Esld saray baltacılarının ocağı saraym mercankapın yanındadır Baltacılar Beyazt camiindeki dere «üm hocaların derslerine devam £ Je tahsili ulüm ederler. Bunların arasından sadrazamlığa kadar yük &elen kimseler yetişmiştir. Kızlarağası Yüzisının maliyetin de, acemi teberdarlardan bir kah. veciyardır, Valde Sultan dajrezin, de de bunlarirn bir kahvecibaşı ve diğer sultanların ve kadm e - fendilerin dalrelerinde de eski sa ray bel! hizmetkirlar vardır. Sırrsi hümayun ile beraber gi den şakabasılar, eski #üray balta, cıları rasında eski saray kahveci, başrlığına kadar yükselmiş olanlar e salik Esri saray eskiden beri ulema yatağı olan Hâdim, An. tep, Kayseri ve havalisi ahalisinin güzide ve müstnlt gençleri #ectlir alınır; ye mutlaka Beyazıt enmiine ders okumağa gönderilir. Tahetlini ikmsl m İcazci verilir. PRdI, h bir kat esvap ve Para ihsan; der, kızlamğasi, #ilâhtar ağa ha edar pğa ve haz'nodar vekili a, ğnlar da hediyeler verirler, BOSTANCILARDAN YEDEKÇİTER yında otlukkapısı drsmdndır. Bun ler, sarsy erkânile has odalı oğala ta binici ağaları aylıkla hizmet e» der hizmetkârlardır. ——— (1) Beyaztta buzünkü Üniver. site birsen yerindeydi, BOSTANCILARDAN (KAXIKÇI VE SANDALCILAR Padişslin bindiği sandal, feleke bastanorlardan sayılır. ne baz hamlacı deni » uszırları besrancıbaşı ve en yüksek ürmürleri de basçuhadar 8 « fadır. Hamlactlarm eskileri ve ihtiyar ları, Davutpaşa, Veliefendi, Çirpi, cı çayırı, Kiğihane, Bahariye, Ka raağaç, Baltalimanı, Büyükdere, Tarabya, Br'rsin, Göksu, Kandil, li, Hisarlar, Bsbek, Arnavutköy, Kuruçeşme, o Ortaköy, Beşiktaş, Kuzguncuk, Üsküdar, Salacak, Has rom iskelesi, Haydarpaşa, Kadıköy Sultan çifliği, Bulgurlu, Büyük ve Küçük Çemlenlar, Merdiveni&öy, Fenerbahçesi, Bostancıhaşı köprü. ll, Sarızazi, Çiftehavuzlar, Eren. köy, Alemdağı, Dudullu, Maltepe ve İlâh.,. çiftlik ve kasrlermdali bostancı ocakları zabjtliklerinden birine tayin olunurlar ki bu zabiti #c “ustalk" denilir, Kandilli usta, #1, Bahariye ustası... gibi. Bütün bu yerlerin hudutları dahilinde zabtu. rabt bostancihasıların idaresi al « tmdadır, Buralardaki bostancıla « rm her şeyi ondan sorulur. 'TAVUKÇULA"; ve TAVUKMANE d OCAĞI Saray mutfalı için Hizm tavuk. larm beslendiği tevukhane ocağı, Atmcydanmda Üçler mahailesinde Araste hamsırma inecek sokeğ'n #eğ tarafındadır, Zabitleri tavuk» çubaşıdır. Nazırları bostancıbaşı dır. SARAY SAKALARI Sakılar ocağı, sarayın surları dışında, Ayasofyanm Seksrejkapısı denilen büyük kapısının karşısın » da “Sakalar çeşmesi” n'n yanında. dır, Sakalar, İstanbul içinde yan » gın çıktığında, beygirlere yüklenen suka tulurilar'!e derhal yangın ye #ularlar, Endurunu hümayunda ko Euşun yemek vaktinde, nöbetle iki saka gelip sofraları karrlar, ye, mekten sonra da sofraları kaldırıp ortalığı temizler, Sofralarda kalan yemekler bu sakalarndır. Bakr boztancılar su nazirmn iyetini teşkil öderler, nazırları bos, tancrbaş'd.r. İçlerinden söz anlar bir saka, silâhtar ağanm sakalık hizmetine verilir. GÜMÜŞSUYU SAKALARI Padişahın içeceği kahvenin suyu Eyübün üst tarafmdaki meşhur Gümüşsuyu menbamdan taşmır, Bu sakaların ocağı Gümüşsuyunda öm, Amirleri , Bazorları tostanertaşd'r. SAYA OCAĞI Bu ocak efradmı teşkil eden bos- tarncılar, saray mutfaklarına alt ko yunlarm muhafazasına memür olup. Fyüblin üst tarafında Rami çifliği civarmda mandıralarda otururlar, Nasırlar, - kasapbaşıler, Âmirleri mutfak emini, zabitleri bostaner . bamdır, Bu ocakta güyet nefis bür yan, çevirme, kuyu, ve kavurma kobapları pişirilir, sarayda meşhur. dur. SARAY TERZİLERİ Saray tersilerinin işledikleri yer, Alayköşkünün karşı tarafına dü - şer, Burada bir terzibaşı ve bir hallaçbası ile kırk ndet terzi buku, nur, Saraya iâzm olan bütün döşe, me ve esyaplari bunlar dikin tan» im ederler, Zab'tleri terzibasıdır, Ami'leri de krite kethüdasıdır, REKLAM DEĞİL, HAKİKAT; Yurdumuzun bör köşesinde dürüsüüğü, ucuzluğu ve bot çeşillerile tanınmış: ASRİ MOBİLYA MAĞAZASINI gezmedim ve bir fikir #hmadar başka yerden mobilya almamayı. tavsiye ve #ullska salonlarımızı gez welerli riza ederiz, Bivasss İsziliz kasyolaları ve Avuurya #eodülyeleri mevcuttur, İstan Mozapara rokuyu, No, *6 AHMET VEVZİ Ta: 22401, eman e mm