17 Mart 1939 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 3

HABER — Akşam Postası Terbiyevi ve teknik filmler meselesi ERBİYEVİ filmlerin ve memleketimizde çevrilecek milli eserlere ait film materyelinin gümrük resminden muaf olarak memlekete girmesi hakkında verilen karar üzerine An, karada ve İstanbulda ilki seçim heyeti teşkil olunmuştur. Bu hâ- diseyi birkaç noktadan tetkik etmek gerekiir: Önce, bir eser mevzuunun terbiyeyi olup olmadığı keyfiyeti elde muayyen ölçüler bulunmadıkça, daima ihtilâf zemini olmağa müsaittir, Cemiyot hâdiselerinin hemen ber safhasından terbi. yevi bir hisse çıkarmak mümkündür. Bugün film sanatında yer alan mevzular, ekseriyetle büyük muharrirlerin eserlerinden alımnuştır. Banlarm çoğu pek âlâ Denizbank kadrosu karşısında ; Il Hangi bakımdan tetkik olunursa | olunsun netice bir haksızlık oluyor ! Bütün gürültü patırdı, dedikodu ve bütçe ve kadro münakaşaları nihayet hiç şüphesiz günahsız bu 43 memurun başında patlıyacak değildi ve yine de böyle olmamak lâzımdır kıssadan hisse çıkarmak neticesine varan mevzulardır, Bu vaziyete nazaran bir o takım) Bu memurların sicilleri ve ahvali !sıldan bu birkaç bin lira o maaşın, ÜYE tat A ya Bir bakıma göre bunlar terbiyevidirler. Bir bakıma göre de, yeni tetkik mevzularile karşılaşırız | umumiyesi, mesaideki ehliyet ve de- | açık suretile tediye edilmesi lüzumu Sabit Kanunların, uygn terbiyevi bir neticeye bağlanmasına mukabil detayyo mahiyeti Denizbank bir hususi teşekül de- | geri düşünülmeden, böyle bir tensi- | vardır. i Mi * Yeryüzünde ne le itibariyle fena örnekler verebilecek halde görülebilirler, gildir. Bir devlet müessesesidir. Bi- | ke kalkmak elbette çok yanlış bir) Hülâsa; ia in. Yerini, gıdasını, canını Terbiyevi deyince bunun talebeye göre, halka güre, telkin e- naenaleyh mensup olduğu vekâletir | hareket olmuştur. Denizbankın yeni müdürü Yusuf ie a Yakti insan Oğ-| $ dilmesi istihdaf olunan csasa güre bir takım ahavvüller akla i | bircüzüdür. Eğer bankanın memur kadrosu SÜ kevot kanısı yerim hak | | gelebilir. j O halde ona mensup olan memur | 43 adet fazlaydıysa, bu — takdirde, | i * © kurmağa © çalışmıştır. Kültür bakımından terbiyevi denilecek filmler büsbütün da, bankanın cüzü (olduğu iktisat | bir ehliyet araştırılması - yapılmak | Bugüne kadar geçirdiği mazisi, z len ayrıldığı, otabiatin başkadır. Halk bakımından başkadır, işçi bakımından başkadır, vekâletinin memurları demek olur.. | icap etmez miydi? Filhakika alım | böyle bir ha bizzat sebeb 0 &,,, e boyun o eğmeyip ona sanafkir bakımından başkadır, asker bakrmından başkadır. Denizbank kadrosunda ( İüzum | miş memurun bir sulistimali görül | lamıyacağı Fakat ortada kaşarın kabul ettirdiği nis dinin, medenileşmiş, İnsan yar, Asırlardanberi peygam- eyy hâkimlerinin, şairlerinin keli telin © etmişlerdir; de- » , oğlunun en esaslı, en aş, 'eMayüllerinden biri kuv- bi, “* Ona boyun eğdirecek mef- İş, aramaktır. İk, , 87. mMütefekkirler arasın - Övetiler, telin edenler bu bilmiyor değilim; a rrete tapmalarını bir ta: | Ye erle mazur göstermeğe çar .” #ürctle kuvveti, şiddeti Yasıla, daha yüksek mef- e alebesi için bir vasıla say. | ay, t etmişlerdir. Hiçbiri Sen kuvvete sadece kuv- Miçin iapıyorum,, demeği #anına yedirememiştir. Bu, bir ilen olunca da insanların iy Ekseriyeti ona, en büyük gi bakar. tasavvur ettiği en kuv- Herakles, bir kahraman, Mm, *İilâh O sayılmıştır; fakat #dece kuvvetli olduğu için Bu seçim heyetlerinin ellerinde, temsil ettikleri o snıfın se. viye ve derecesine göre ne gibi terbiyeyi esasları gözönünde bu- lunduracağını tesbit eden prensipler olmak gerekti, Kültür idaresi mümessilinin talebe noktainazarmdan terbi- yevi bulmadığı bir film, ziraniçi tarafindan terbiyevi görülebi. lir, halk nazarmdan terbiyeyi olabilir, Bir de mühim bir nokta daha vardır. Filmin hazırlandığı memlekete göre, o memleketin âdet, an'ane, kanun ve cemiyet seyrine nazaran bu mevzu terbiyevi olabilir, fakat, bu bizim memleketimizde tamamiyle aksi bir telâkki uyandırabilir. Terbiye biraz da mili bir harekettir, Ve çok yerli bir İştir. Terbiye mevzularını her milletin kendi benliğine, bünyesine, Inkılâbıma, prensiplerine, halkının, talebesinin, köylüsünün, şehir. sinin seviyesine, kudretine, temessül kabiliyetlerine göre ha- zırlaması en doğru bir hareket telâkki olunmak Tâzumdır. Amerika terbiyesi, Fransız terbiyesile, Alman terbiyesile ve nihayet Türk terbiyesile bazan ve ekseriya büyük aykırılıklar gösterir. Buna göre seçim heyelinin göstereceği hassasiyet, bütün terbiyevi filmlerde öyle bir eleme yapar ki elimizde birkaç film- den başka bir şey kalmıyabilir, Buna sebeb ne? “Türk milleti içinde, kendi varlığmın icab bitirdiği terbiye hedef ve emellerini eserler halinde ortaya koyacak © ehliyetler yok mu? Bunları ax çok dahi olsa, ayni toprağım sanatkârları ile meydana golirmek miimkün değil mi? Elbette bunlar mümkün- dür ve daha doğrudur. görülen, belki isabetli ve - belki isa- betsiz, her ne olursa olsun bu ten sikat ve tenkihat bittabi alâkadar- larınca evvelden malüm bulunuyor du. Nihayet alâkâsı (kesilecek olan 43 memurdur. Ve bunların bazıları faaliyetlerinden ve iş randımanlar rında dahâ fazla istilade edilebil mek üzere belki bu lâğvedilen şube" Tere terflan veya terfi ile olmayıp ay ni kadro maaşı ile becayiş edil . miş olabilirler. Bu takdirde ehliyetleri teslim e dilmiş demektir. Zaten böyle müta- iea olunmasa da nihayet lağvedilen şubelerin lâğvinin (sebebi, orada müstahdem bulunan memurların ehliyetsizliği gibi bir vaziyete isti" nat edemez. Yani lâğv, bu memur- Yarın etliyetleri için bir mihenk de- ğildir. Her ne sebeble olursa olsun bankanın en âciz ve işe yaramaz memurları bulunduğunu kabul ede meyiz, zaten böyle bir iddia da mev" lâğvdar, mağdur olan memurların, | medikçe, kanun ve nizamların ta yin ettiği sebebler taallük etmedikçe vazifesinden affı haksızlık olur. Bu itibarla ehliyet araştırılmak sureti» le dahi bir tensikat ve tenkihat gene yanlış olurdu. Ancak ehiller, muayyen vazifele" re geçirilerek diğerlerini de âçık ma” aşı verilmek suretile mürhallere ilk bir netice vardır, ve bu netice Deniz- bank adına bir haksızlık mahiyetin- dedir. Bütün gürültü patırdı, dedikodu ve bütçe ve kadro münakaşaları ni“ hayet heç şüphesiz günahsız bu 43 memurun başında patlayacak değil” di ve gene de böyle olmamak Jğ- zımdır. Bu itibarla çek bitara bir namzet gösterilerek bu iş daha doğ» | görüşle şu neticeler hakkında ken- ru bir hal safhâsına sokulmuş olur du. Hele bunların arasında başka şu- belerden ehliyeti ve kudreti dolayı” inden bizi, bizi olduğu kadar bu İur memurları tatmin etgiesini bekliyoruz: 1 — Bu memurların yeniden ta- sile örganizasyon, bakin veya nes.| yinlerinin müeyyidesi nedir? riyat şubelerine alınmış olanlar var- sa bu büsbütün bu gibi memtrların | anların mali vaziyetler 2 — Cari ay içinde o harici o haksızlığa mariz kalmış olmaların-| feci âkibet tashih oldnacakmıdır.? dan baska türlü tas'olunamaz. Görülüyor ki: Hangi cepheden tetkik olunursa | zaruretinden tevellüt olunsun, bu 43 memurun mukadde- ratma biçilen bu netice hiçbir usule ve inanışa mülâyim görülmüyor, Bu mevzua ilk temas eden yazı” mızda demiştik ki, nihayet bir da 3 — Tazminat almış bulunsalar dahi, bunların bir ihtiyacı örlemek ettiği kabul olunarak müktesep hakları — ibtal edilmiyecek midir? Iş Bankası umum istifa 7 n Her millet birdenbire kemale yükselmez, memleketimizde ilet we : i ia eler tini hakkın, iyiliğin, gü İ cut değildir. iede bir şube, bir servis fazla müdürü ban iin A m e 0 halde bu tehisikat sirasında eb | görülebilir, mevzusuzluktan dolayı di kuvvet, kuvvet İçin a > hadisi ikea il ği e ; si İnsan oğlunda korku uyandır. | £ * RE Ra İcabeder; San: “ AN Ml değil | atıl üliki çinnekiliş ve Jiüyele s ediyor ba ba * nevi hürmet uyandırmış- Kendini hiçbir zaman ger“ dirmemiştir. Kuvvetlinin Me yaş tabiat kanunlarına uy» nay, hzaradır; fakat Insan oğlu rr ki hariçten getirilecek filmler terbiyevi olmaktan ziyade tek- nik, sanat ve ilim filmleridir. Bu noktada biraz durmak lâzımgeliyor. Türkiyenin teknik ve ilim yolundaki varısına Inanamamış gibi Devlet müessesesi olmak itibarile belki bankaya intisaptan evvel bu” lundukları işlerini terketmek vazi” yetinde bulunan ve hiç şüphesiz ki bilir, ların hayat, istikah, mezai emniyet. leri ihlâl olunmaksızın. Bu vaziyette, bankanın bu şube lere muhtaç olduğunu iddia edezek Bankanın idare meclisi azasından bir kısmı da çekilecek İl ETA datma iğrenerek seyret görünüşyoruz. dl ol itibari i i .İ Bugün İş bankasi umumi he- eid pim eyeliner bağ Daha yükseğine varmak için mütehassıs getirtebiliriz, ama, | | veri bir teshkül olması itibarile| mutlaka açılması icabında isar ede.) | yarada yılık toplantısını İd; Mlerini inciten bir hal var: | $ bu kadarmı verebilmek için ecnebi filmlerden istifade etmeği | | POYle Olmak icap eden kadro dişim:| cek değiliz. ç - İyapacaktır. Ankaradan aldığımız p ki haklı © kuvvetlimin.| $ doğru bulmayız, daki memurların kanunların dama”) Lüzumu olup olmadığı, müamelâr | Se tümata göre idare meclisi aza bay, YI ezmesini seyrederken “ez , O İğrenmeyi duyar. Bu akan ancak zayıfta olaca- dalma baksızda bulo- İk g nnetmeğe kadar gitmiştir. agrete “Hak kavinin, demek lir onun gibi düşünceler b e #ibi bir adamla çarpışan N #ülebesinde bir güzellik My e Güreş seyretmeği sevi- Ür, git Maçları Insanı iğrendir- YAS çarpışan iki kuvvet a- ba “İG müsavat olmayınen kuv- ay ilebesinde daima alçaklığı Mak İF bal vardır. Ona bağır İlanın eli Herhangi bir movzu Üzerinde bir fabrikanın faaliyetini ken- di yurdumuzdaki materyelden istifade edebilerek pek âlü hazır. kıyablliriz. Yanl, umumiyetle, biz esasa muteriziz. Biraz gayret, bir küçük fedakârlıkin, istediklerimizi kendi yurdumuzda, kuvve- İ tü, kudreti, tenkidi, hükmü kendimizden alarak yapmamız müm. kündür. Dikkat ötmek lâzımdır: Bize teknik ilim ve sanat ve fen yolunda lâztmgeleni yüksek tahsil ve ihtisasını yapmış olanlara göre düşünmemelidir, Halk esastır, Buna göre de her bakım. dan Türk yurdu, Türk sanatı, İlmi, fenni, tekniği kâfidir ve hatlâ fazladır. Evvelee de bir yazımızda söylemiştik. Herkes ne derse de, sin, bu bir devlet meselesidir, İlk kuruluşu devletten beklemek vaziyetindeyiz. Milli bir film endüstrisine muhtaç olduğumuz nı altındaki hakları noktasından bu vaziyet ehemmiyetle tetkike değer. Tensikat yapılacağı malüm oldu Buna ve iküsat vekâletinin açıkta kalan bu memurları münhallere ta- yin edeceğine göre, lâğvedilen dai relere mensup memurların elde mev- cut münhallere tayinleri ve bu sur yerinde bir hareket olürdü. Nihayet Denizbank bütçesinde bir kaç ay için çok asgari bir tasar İ ruf demek olan bu üç şubenin lâğ İ vrndan mütehassıl meblâğa ne ban» tetle kadronun tebliği elbette daha | tanın seyri sırasında ve nihayet Me“) aya ietifalarını vereceklerdir. Bu sai bilânçosumda anlaşılacaktır. Bu bizi alâkadar etmez. Ancak istifanın sebebi umumiyetle ida- K İre meclisi azalarının - mebuslar- bu vaziyette 43 memur mağdurdur. | dan terekküp etmiş olmasıdır. Ye Bunların hakları siyanet olunmak İni seçimde namzet gösterilmek vazilesi mevcuttur. Henüz bankanın | şartlarından biri bu gibi iktisadi tazminat verdiğini bilmiyoruz, Har | ve mali teşekküllerde idare mec- ber aldığımıza göre istida ile müra-| Usi azası olmamak olduğundan caat edip tazminat istiyenlere yarım maaş nisbetinde bir para verilmek” *edir, İhtiyacı olan memurların bu yarım maaşı kabullenmele: ların bütün haklarını ibtal edici mi veriyor? yeni idare azaları da mebus ol- mak istemiyenler arasından seçi» lecektir. Mütemmim malümata göre İş Bankasının umum müdü- rü Muammer Eriş mebusluğu ter netice | cih etmekte olduğu için yeni se- çimde mebus namzedi gösterile- erva almaniz bie | | meydandadır. Bunun ilk temelini bu tarzdaki film ve eserlerle | kanun, ne vekâletin müstacel biri! Bankanın, bu memurların ihtiya) bilmek üzere bankadaki vazifesin Hayvan gibi bir şey kesilir, kurmak ve bunu milli filmlere, yerli filmlere ve nihayet Türk tiyacı varit değildir. —“gihi bir tes1.lden oda çekilecektir. a Ni, İni affetlirecek haller filmeiliğine yükseltmek büyük bir Iş değildir. Bir azim meselesi Zaten yeniden tayinleri mukteza- | güle düşmediğini sanmız. Binsena:| Eski meliye Biüsteğeri olup Zi- N arı himaye edeceğinden dir. Biz seçim heyetleri kurulmasını veya xümrük muafiyetini İ | sma göre böyle bir şey de düşünü:|leyh bu haberin doğru olmadığına te aray umum ie a ğemüşyere Gene çirkin olmak- değl!, bunu istiyoruz. Dal, lemez, O halde çıkarılanların tayin- |inarmak isteriz. Bunlara kanunlar “ sui ed iel A Lİ mn ANAR eee eşi sereeemeerine | lerini mümkün kılacak münhaller| rın şumulü dahilinde haklarını ver, | ında mevus seç en erminn vu eğ onun tavırlarında MİSİN 5 bali bük çammer Eriş hökkindeki haber ta Müş: Dalmak kabildir. Zayıfı yok idise bile onlara kanunun mek vaziyeti vardır. hakkuk ettiği takdirde- bankanın Ütüyel çirkindir; fakat ondan akin olan bir şey vardır: dö- Hapishaneye yasak eşya sokan gardiyan şettiği imkânlar dahilinde açık maa- şı vermek zarureti mevcuttu. Tazminat kifayet etmez. Ehliyet leri nisbetinde, hizmetlerinin müd- umum müdürlüğünü alacağı da rivayetler cümlesindendir. İran öder yl Müddeiumumilik tarafından bir) Bu cilmleden olarak, uzun müd Bankanın elinde bütün memurla” | detine göre yeniden tayinleri sureti- kr, Tarketmiyenler, onu alkışı. | KAŞ aydanberi kapistane ve tev-| dettenberi hapishaneye sustalı çe iyki ç ee ii ——— iş e Öğmeğe © kalkanlar... | Kifbanede alınan sık: tedbirler ne| kı, eroin, esrar vesair memnu eş. | '" tevsik edilmiş tercümeibali velle mağduriyetlerinin önlenmesi Yerlek subaylar davet tey, lerinde hayvanlığı ye-| ticesinde mevkuflar arasındaki ya | ya sokan bir gardiyan suç üstün- mazisi, iş hayatı, tahsil kıymeti ol-| rinci şart olmak gerektir. , 5 ilan, İlerinde insanlığın en e-| ralama ve eroin kullanma vakala| de yakalanmış ve kovulmuştur. | mak gerektir. Bittabi bunlara eklen-| Bu müddet zarfında da tekaüt ediliyor teşekkül | rı kısmen azalmıştır. miş sicil de mevcut olmak lâzımdır. | sandığından veya herhangi bir İİ Beyoğlu Yerli Askerlik şubesin » Ka ol henüz Olan zavallılardır. Gerçi kaş PüYük sözler sarfedebilir- b Aapaynlar içlerinden — gelen İlenğ; ezberlenmiş sözlerdir. Mey 2 İslerinde kuvvete tapan den: Beyoğlu Askerlik Şubesinde ka. yıtlı yedek Subaylardan Asteğmen (Yarsubay) rütbesinde olanların Rasgele Sahipsiz hurmalar istimlâk ve yangın yeyememiş, metafisik'e ÜMRÜKLERİMİZDEN © vergi vere © Yalnız kudret helvası Allah aşı idi. Hurma MİNÖNÜNDE; bir taraftan istimlâk © | Nakliye sınıfı mensupları 1 /Nisan, lâklardır. meden geçirilmek İstenen 25.000 devam ederken, diğer taraftan da (| Suvari sınıfı mensupları 5/'Nisan, Mi Aya gilmrük aşıdır. Park bu kadar! Üzümünü , : vi kim kilo hurma, gümrükte yakalanmıştır. Güm- ye, bağmı sorma derler. Buyurun ey aha, yangın tevali ediyor. Bu sefer de Hasan Ölçme sınıfı mensupları 15 Nisan, MPaşada bir genç | öğü fazla tuttuğu için mal sahibi malt ©, 25.000 kilo hurma siyafetinel © ecza deposu ve yanımdaki üç büyük dük. | | Jstüikâm e a Ukadaş barekıp kaçamış, Gümrük karesi hurmaları Edim EM A e e e sahipsiz mallar talimatma uygun olarak le Eminönü meydan, Eminönü yangm ye- a Lİ giyalede Ba'| — halk ve: talebeye “dağıtmak ere Halk Etrüsk pazarda Hi haline gelecek, Bilmiyoruz imar plümn, | 007 söbeye Mürare cümle. Partisine vermiştir. da bunlar var mı? Yılda bir lira verib Çocuk Esirge- TRÜSK vapuru Sirkeci rıhtımmdan bir somorkörle Salıpazarı (o önüne çekilmiş, Etrüskün yeri burası değil, Bir pazar önüne getirilmesi pek muvafık, ama, burası Salıpazarı değil, daha rlsalt bir pazar olmak gerekti, Meselâ: Bilpazarı. me Kurumuna üye olursanız yoksul Tarih tekerrürdür derler, Ne doğru! ve bakıma muhtaç kimsesiz yavru- Musa peygamber zamanında kudret helvası yağmıştı. Bittabi bu devirde de kudret helvası yağacak dağll a, Bügün de hurma yağdı, Var veya yok. Bir taraftan yangm, EA ları kurtarmış oluruz! (( E.K.) Daha seri İş gördüğüne göre, yıkıcı- Ebleh, abdal, sakat cocuk sahibi Jarı çekip işi yangına bırakmak doğru ola» | olmak istemiyorsan icki içme! cak galiba! ÇEK) e dr Sk ec