1 Kasım 1938 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 5
> — 1 İKİNCİTEŞRİN — 1938 Tolitita : Yakın şark dev | dımlarla ilerliyor «Bu ilerleyişte memleketler de peşini bırakmıyorlar. ek çıkmakta olan Nev- ie Times Magazine, Yakın ea pek enteresan bir © © meğretmiştir. Memleketi Şark yarak alıyoruz: Yabi dalar deniz; sahillerinde, A. ride Ye Nil boyunca dün MA göze dan okuyan yerli bir kalkın sa Bu, Yakın Şark Sy milliyetperverlik e Araplarla (o yala amyant kşa Nasyonalizm hisleri e hiz buluyor. Gözümüzü ? el biraz daha şi- ri bin Türkün yaşı : ln izin Sancak kısmınn e taralından işgali yeni Tür. Maaş ie temadiyen artan kuvvetinin Wir, e misalidir... Bütün Yakın see *7önalizm, gerek entellektü- ww Z ve siyasi bakımdan Bir, #szüikler meydana getiriyor. bina, Saf “Mİ Sene evvel, o zamanlar Seri a, “ve halinde olan Yakın maa Avrupayı hiç düşün. MR ka Avrupanın büyük kuvvet- ma başlangıcını kuvvet “mazca siyasetleriyle boğa- detay ii düşünmüşlerdi. Ayni dev- Meyag fikirlerini değiştirmiş bu. a a şimdi Yakın Şarka etlerinin kıyorlar; Yakın Şark mii özi Tüştlerini isbat ettiklerini, Üy ç, saritaya yerleştirdiklerini Mir Filist ve xu, ME, Oda; . İzar e Pek stratejik bir kısmını t Yakın Şark Çanakkaleden | İmidg, ed, Eünistan dağlarına *Ksdar Mi Yarin SE. Onun diğer ucu İrandan, Mak g, vi doğru uzanır, Bu saha irili Yietlerle doludur. Onun dağ. Fİ Ve mlinbit vadi in İli kayıt: sri, sinele. saklarlar. ük dininin nı ndeki ve İraktaki Matay; gemi istisna edilecek olur- a Yakı ti varlıkları itibariyle fakir. aklarını ikm Uceuz, bucaksız top- Büneyin aş 7ük bir kesme yakıcı bir e Ya, 8 kavrulan çöllerden iba taz yi ani “ Yetişir, j Yering, Ptenberi, dünyanın kiç a İlik, ada olduğu kadar büyük iye Cunki, Slmamıştır. Bugünkü Tür Sriyeti 1920 de çöken Oz. Mani, V Miraz Paratorluğuna biç benzemez . MN senedenberi ilk defa oarak İki bi Mreti | we iç bl demekraş bir kanunu" kal, Pre tai ilmiş müstakil Belanı; Wünların tahtına oturmuş Bi tadır, Y » 5 Şark nasyonalizminde Yileşme methumları es Yetmiş SAYA bütün başka bir rerk ES İdin çiy Eiki sembolize et. devenin mevkiini 0. iye terketmiş oldu" ir, wtmi teplen- festival: yal ve siyasi cere. Altar, : yaaktadır. Eski tevek. ç#ikilmakta, onun yerine Maze kime bir Baht teşebi tedir Min iğ Tür Yeni saç, YİN Üzerine kurulmuş, » Otomobil yolları #liyor, Şarkın eski A bacaları e VE endüstri vahela. fi , SE akyor, ilk defa âğ o Kapma Şimendiferler bi). İleriş. ir; ti RK teka Ocuklarş yerliler ta” iyle Alâkadar olunuyor, # 9r. Kanalların V ŞAN A 3 Nil ve diğer nehirler bo. | HARER — Akenm postam | esere) 1 Türkiye en baştadır; diğer terakki younda onun açıldığını, Anadolunun çorak kısımla ram sulandığını görüyoruz. Nümune çiftlikleri ve kooperatifler köylüye yeni kazanç ve refah yolları gösteriyorlar. Her köşesinde yeni bir mektep binası yükseliyor. Nasyonalizmin Yakın Şarkta vücu- da getirdiği en şayanı dikkat değişiklik dinin eski ehemmiyetini kaybetmiş ol. maâsıdır, Artık orada siyasi ve içtimai hayatadin tahakküm etmiyor, orada şimdi hâkim olan nasyonalizmdir. Siyasi ve içtimal hayatta emniyet ve İstikrar tecessüs etmesiyle kadınların vaziyeti de değişmiştir. Bunun netice. si olarak peçe tarihe karışmıştır, Hele Türkiyede kadınlar erkeklerle tam bir müsavat temin etmişlerdir. Suriye ve Mısırda da kuvvetli bir feminizm cere* yanı başlamıştır. Her yerde kadınlar erkeklerin siyasi hareketlerin: ve çar pişmalarına iştirak etmektedirler. Garp sporu Yakın Şarka girmiş, eski şark bayatının rengini büsbütün değiş” tirmiştir. Eski bid'atlar atılmakta, onların ye. rine garbin iyi âdetleri almmaktadır. | Yakm Şark milletleri arasında bir menfaat birliği vardır. Nitekim bir Ya. kın Şark antantı mevcuttur. Bu antan” Un şimdiki azaları Türkiye, İran, Ef. ganistan ve İraktir.Yakmda ayni antan ta Mesir, Suriye ve Suudi Arabistanın da iştiraki muhtemeldir , Yakın Şarktaki nasyonalizm hare. keti kemale erebilmek için daha uzun bir mesafe kat'etmek mecburiyetinde - dir, Buna rağmen orada canlı ve mütema. diyen büyüyen öylebir nasyonslizm cereyanı vardır ki Avrupanm emper * yalist kuvvetleri hattı hareketlerini tanzim ederken onu hesaba katmak mecburiyetindedi: imdiki o Yakın Şark eskisinden bam za bir Yakın Yen ne Yeni Birlik Aylık Gençlik, Kütür ve San'st ecu ,, Şehrimizde bu isimde | intişara başlamıştır. 29-10-9238 de çıkan ilk sayısında kıymetli ve olgun o yamlar! yardır. Bu meyanda (İnkilâp 15 yaş i Doktor Rüknettin Fethi Olcaytuğu klâp gençliği ve yeni birlik), Şaban Taş-| kının (Bizim gençlik) o Zahir Sıtkı € vemlinin (Kimin arkasından koşuyoruz! Fethi Taşkırın (Biyoloji ışığı altında ce miyet hâdiseleri) , Mahir Bülentin (Ziya Gökalp) Meliha Sarpın (Dede Korkud kitabı) , Buadır Ragıbın (Haşlanmış pra* sa yaprakları) , Samim Köcagözün (İlim akademisi )gibi imzalar ve makaleler, Ayrıca: Ecnebi mektepleri. Üniversite birliği meseleleri o etrafında düşünceler, şayanı dikkat karikatür tetkik ve statis tikler vardır. Her yerde 10 kuruşa satılmaktadır. Tavsiye ederiz . Unutkanlık ve dâi- gıilıkrekoru OLLANDALI zengin bir karı koça otomo- günü akşam, üzeri rastladıkları gtele inmişlerdir. Otomobile bir garaj temin etmesi için ş0- förü başka bir yere göndermişler ve Parisi yalnız ba. şına gezmesi için Pazartesi gününe kadar izin vermiş- bille geşen Cumartesi yorgun argın Parise gelerek İlk lerdir. 24 saat dinlendikten sonra iki Hollerdalı seyya'ı Öperaya giderek güzel bir gece geçirmişlerdir. gelince, etkek, cep- lerinde otelin adresi Bulunan kâğıdı aramış ve gündüz giydiği elbiselerde unutuğunu büyük bir esefiz anla- muştr. Buna rağmen oteli bulabileceklerini Ümit ede. rek bir taksiye atlamışlar, fakat sabahın saat altısına vakit, otellerine dönmek zaman: VETEYGT ütenya meselesinin ! iç yüzü nedir | Bu ülkenin, Macarlara verilmesi Almanyanın işine yarayacaklır. siyasetinin en mühim hâdisesini Rütenya meselesi teşkil Son günlerde, Avrupa ediyor. Bütün dünya matbualımı işgal eden bu mevzu etrafında. tanınmış siyasi mukar* rirlerden Serj Sabatye enteresah bir ma- kale neşretmiştir. Bu yazıyı aşağıda okur yacaksımız. e Son hâiğelerin işığında yapılması zaru- ri bir şey varsa o da Fraöanin dış poli- tikasmı umum! hatleriyle gözden geçit - mel Bu işi tolâşsız ve neelesiz yapmak lâ» k şüpheli yollar. da maceralara atılmak ihtimali vardır. Bunlardan biri, Fransanın, Macarista- nu teveccühünü kazanmak ve Palonya- nin dostluğunu yeniden fethetmek için, bu iki memleketin müşterek bir hudut sahibi olmak arzusuna müzaheret etme- zimdir. Aksi halde, si olur. Deniliyor ki, böyle bir müşterek hu- dut bir Polonya - Mucaristan « Roman- ya blokunun teşekkülünü o kolaylaştırır, bu da, çek kulesinin düşmesinden son- ra cermanizmin yürümesihe karşı koya- bilecek yegâne Manladır. Bu, memleketlerinin devamlı menfs- atlerini emniyete almak İhtiyacını bisse- den bülün Fransızları alâkasız birakmi- yacak bir iddindir. Fakat bu iddia doğru olabilmek için, birçok tahakkuk etmekten uzak olan şartları icab ettirir. Evvelâ Çekoslovakyanm, istesin ik'3- mesin, bünüân böyle Avrupa, nüfuzuna bir âlet vazifeal göre. Halbuki bu muhakkak değildir. Hiç şüphesiz Çe. koslovakya Berlinle iş birliği yapmak mecburiyetinde kalacaktır; bazılarma gö- re, bu iş birliğinden tabiiyete ancak bir adım mesafe vardır; ıstıraplarının ver- diği reaksiyonun da buna yardım edece- ği söyleniyor. Bu, tamamiyle realist olan Çek karakterini yanlış tanımak Olur. Çekler, yaşamış oldukları trajik santler- ibaşımları tarafmdan eşilmelerine İmkân vermemek azmini göstermişlerdir. Kahramanca bir cesaretle, harin ön. fedakârlığı kat- kaybetmeden devletlerini yeni temeller Üzerinde, bir ceğini kabul etmek lâzımgelir. de, lemek için büyük bir landılar. Şimdi hiç vakit tahmin olunabilir? Çekler, İngiltere ve Fransanın ekono- Yeni hudöotlarınm garantisi onlara o Münihte bu iki devlet tarafıdan resmen vade- ve Macar arlıkları meselelerinin hallinden sonra bu garan- mik müzaheretine muhtaçtırlar. dilmiştir. Polonya ), dem ER / -— G:ç gün dolaşmışlardır, NP DAİMİ İN kadar dolaştıkları halde bulamamışirdır. Nihyet ümit- leri kalmıyarak bir polis karakoluna rmiracaat etmiş- ler, fakat "küçük bir caddedeki küçük oteli,, bulmak yine kabil olamamıştır, Bunun üzerine tekrar taksiye &kyan unutkan seyyahlar yine cadde caöde dolaşma. ğa başlamışlar; fakat oteli bir t Öğle üzeri yemek yemek ihtiy rinde Fransız frankı olmadığı ve bankalar da kapalı ol- duğu için tekrar polise başvurarak kendilerine biraz pâra tedarik etmişlerdir. Diğer taraftan polis komi. seri şehrin birçok otellerine türlü seyyahların indiği oteli bulamamıştır. Höllandalıların ilk indikleri otel bulununcaya kadar kendilerini baska bir otele yerleştirmek.:n bâşka çare kalmamış ve Böylece unutkanlıkta landelilar kaldıkları oteli aramak için Pariste birkaç ESTA Rütenya kadınlarmadan birle tiye Almanya ve İtalya da iştirak © ceklerdir. Fakat, gunu itiraf etmeli > ki, İngiltere ve Fransanın bu garaniye kıymet vermeleri ölçüsündedir ki, yöni devletin organizasyonunda onun yardı. mma gelmeleri nispelindedir ki, Cek Slovaklar istiklâllerini ve bükümran!ial. rini, perbest bir millelt haysiyetiyle mu- hafaza edebileceklerdir. İkinci gart da Macaristunla Folonyn * nm aşağı Karpatlar Rusyası bir de'a 4 | Macaristana » Hain politikasına âlet olmnk'an vazpı- çip geçmiyeceklerini bilmektedir. Çekos- Yovak pastasından iştahları artan lar, Romanyadaki haklarını istemiye kışmıyacaklar midir? Transilvanyada buçuk milyon Macar vardır. Budapeşte 1915 de bunları istemekten geri durma- mıştır. Böylece, sözde Polonya - Macar - Romen bolku füli bir rol oynamıya va- kit bulamadan yıkılacaktır. Polonyaya gelince, şimdiki devlet adamlarının m6 hareti sayesinde, şu veya bu şekilde, bü- yük Alman komşvelyle bir anlaşma z0- mini bulamıyacak mıdır? Meselâ bu an- laşma, Polonya İstelderinin Almanlarm- kine muvazi olduğu sömürgeler işinde bir tesanüt şeklinde olamaz mı? Ahak edildikten sonr *| Çek - Slovak - Rüten devleti balinde| (Nihayet üçüncü ve son şart da, naz organize etmekle uğraşıyorlar. Bundan | Zıki Karpatlar balkınm büyük ekseriye- böyle aralarında Yabancı yoktur. Politik | tini teşkil eden Rütenlerin Macaristana hayatlarının muvazenesi şerka doğru | ilhaklarını istemesidir ki artık bu akla kaymıştır. Şimdi bütün komşulariyle | bile gelemez. Belgradm resmi gazetesi dost geçinmeleri lâzımdır. Fakat eski | “Vreme” nin yazdığı gibi “Macarlar &- dostluklarından © vazgeçseekleri (nasıl | sAğI Karpatlar Rusyasında pek İyi bir hatıra birakmamışlardır ki terleri #stiyebilsinler., Birkaç gün evvel, Röten siyasi şefleri, Çekoslovakya anuyasasiyle vadedilmiş 0- lan aşağı Karpatlar Rusyasının muhta- riyetini elde etmişler ve bünr mukabil Çekoslovak devleti işinde kalmalarım ka şimdi Rü- R i bulamamışlardır. cen duymuşlar, çeple- telefon ettiğ! halde bir Nihayet rekor yapan Hol- ii mili kıyafetleriyle... Trende panik.. OMA - Torino ekspresinde üçüncü mevki gonlardan birinde kimin malı dana çıkinıyan ve içinde Asid Sülfürik bulunun bil şişe yere düşüp kırılmış ve ortalığa zehirleyici b kukü yayılmıştır. Derhal trende bir panik b göstermiş ve yolculardan biri yere düşüp ha; muştır, Bunun Üzerine imdad işaretlerine saldı yo'cular trenin birdenbire durması dan aşağı atlamışlardır. Trenin diğer vagonl: bulunan asker ve katar memurları bayılan birki yolcuyu kurtarmağa koşmuşlardır. Vagondaki bü tün yolcuların diğer bir vagona nakli için tren mi dakika kadar durduktan sonra tekrar hareket & miştir. Bütün araştırmalara rağmen gişenin sahib bülunamamı j ıştır, bul etmişlerdir. Rüten siyasi gefle, bu kararı Prdgin bir manevrest olGUğüU | kabul edilse bile, Rütenlerin yani İ Karpatlar Ukraynalılarının Slav (olduğ i Jarı da unutulmamalıdır; onların Magi b ristana bağlanmaları ırki pronsipe | rI bir hareket olurdu. Polonyalalrla Macarlarm müşte: bir hududa sahib olmak taleplerine n zaheret etmek bir hata olur. Rüten selesi, daha yeniş bir meselenin and bir tarafıdır. Bu da Ukrayna mesele; ulüikndar"eder; Polonyğli Rusya, Çekazlavakya, Romafiya v6 caristan, Bütün milli meseleler gibi, da günün birinde ister istemez güm le oratya çıkacaktır. Aşağı karpatli Ruzyasınm Macaristana bağlanması fi derecede karışık olan bir meselğj büsbütün karıştırmaktan başka bir yaramıyacaktır, Yeni Çekoslovukyanın bir tamp devlet, bir nevi bitaraf mıntaka halli alarak Almanyaya âlet olmaması sizların elindedir. Bu bitaraf muntakı nm İmkân nispet geniş olmam Fraj sanın mehfaati İcabtdir. Sulh davası, bölünmez Mir blok ba de kalıyor; bütün şarki ve orta A küçük devletlerinin menfaati (tes halinde İçlerinden o bazi bu tesanüde muhalif hareket etmiş dukları lan felâkete uğ lar Rusyasmın Rütenlere o yabancı devlete bağlanması, hiçtir müşkülü bal letmez. ki yeğ devleti kalmaktır. Böyle bir hal sureti, sulh siyaseti hizmet olmak şöyle dursun, yeni ibi Yâfların kaynağı olan iştihleri bilme: başka bir işe yaramıyacaktır. Bu Berline, hegemonya siyasetine uygun şekilde N recektir. . ai olduğu mej üzerine vago
