29 Eylül 1947 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Mustafa Şekib Tunç İnsan Ruhu Üzerinde Gezintiler Fiah 250 kuruş MATBAAS1 ümuml Satış Yerl: CUMHUBİYET umhuriyet 24 üncü yıl Sayı: 8306 K U R U C U S U .* Y U N U S N A D İ Tdgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, Istanbul Posta kutusu: îstanbul No. 248 Telefonlan ümuml Santral Numarası: 24238. Yaa İşleri: 24299. Matbaa: 24290. TARfRI (Ömer Rıza tercüme ve tefsiri) Birinci cıldi Ş^^^ buçuk ay sonra tamamlanıyor/^W5) liradır. İkinci cildi cektir. par, Sovyetlerin Tebriz şehrindeki bütiin taraftarları nezaret altına ahndılar Sovyet teşkilâtlarîna mensub şahıslar tevkif edildiler, petrol meselesi Parlâmentoda münakaşalara yol açtı iranda Ruslara karşı İki parti mensublarının 3 faaliyefleri alınan yeni tedbirler Demagojî demokrasiye zarar verir J Pazartesi 29 Eylul 1947 AHMED H KÎTABEVİ Halk Partisi çevreleri, Aldoğanın düzelmege ytiz tutan havayı bozmakla meşgul olduğunu ileri sürüyorlar Demokratlar ise, generale atfedilen hareketleri teyid edici malumat gelmediğinden, bu neşriyatla alâkalı görünmüyorlar Ankara 28 (Telefonla) Aiyon mılletvekili General Sadık Aldoğanın doğudaki seyahatinin partiler arasmda yeni bir mesele mahiyeıti almak istidadmda olduğu bazı C.H.P. çevrelerinde ileri sürülmektedir. Bu çevrelerin mütaleas, General Sadık Aldoğanın düzelmege yüz tutan havayı bozmakla meşgul olduğu merkezindeaır. Gcnerala atfedilen sozler D.P. ye maledılmemekJe beraber kendisinın partinin aynı zamanda baysiyet divanı üyelerinden olduğu da bilhassa belirtilmektedir. General Sadık Aldoğanm seyahati etrafındaki en son haberler gen© Ulus'un Trabzon muhabiri tarafmdan verilmi§tir. Yannki Ulus'ta çıkacak olan bu haberlere göre, perşembe günü Akçaâbâda giden Sadık Aldoğan cuma günü Rizeya geçmiş, cumartesi günü de Giresuna hareket etmiştir. Telgrafta ezcümle deniliyor ki: Sa. 3. Sü. 2 de General Aldoğanın doğudaki sözleri mesele halini alıyor îdarî baskı iddiasına dair emokrasinin en büyük ve en tehlikeli düşmanı demagojidir. Hattâ, tek parti, tek şef idaresi ve totalitet rejim gibi antidemokratik, yani demokrasiye aykın ve hattâ diisman idarelerden ziyade demagoji demokrasiye zarar verir. Çiinkii ötekiler demokrasinin yarı açık veya tam açık nıuanz ve muhalifidirler Demagoji ise, demokrasinin bünyesinde gizli gizli çalışan bir hasun, onu içinden çürüten bir mikrob, bir hastalıktır. Cevval, çevik, sapsağlam, konuşan, bağıran, bedenen ve fikren mücadele eden adamlar görürsünüz; fakat günün birinde bu aslan gibi adamın sıhhatini, kimsenin farkına varamadığı bir mikrob veya basilin kemirdiğini ve bu yiizden basta düştüğünü öğrenirsiniz. tşte demokrasi de böyledir. Eğer demokrasinin içine de demagoji mikrobu düşerse, o demokrasi sıhhatini kaybeder ve hastalanır. Bir demokrasinin sağlam ve kuvvetli olması için, demagojiye yakalanmaması lâzundır. Onun için demokrasiyi hakikaten sevenler, demagojiye düşman olurlar ve bu halk rejiminin demagojiye yakalanmamasına azamî derecede dikt a t ederler ve etmelidirler. Bu tavsiye ve nasihati vermek kolaydır; fakat bunu yapabilmek çok giiçtür. Çiinkii yunancanın halk dcnıck olan «demos» kökünden gelen bu iki kelime birbirine çok yakındırlar; halbnki manalan itibarile birbirinden çok uzaktırlar. açıklama Tebriz şehrinden bir görünü? Londra 28 (A.P.) Pazar günü Lon etmek istiyen Ermenilere yardıra etmiş drada Sovyet Monitor tarafından alınan olan Tebrizdeki Ermenilere zulmedildiği bir Moskova radyosu haberinde, İran büdirilmektedir. Azerbaycanmda, Sovyetler Birliği teşkiMahallî İran makamlarına yakın çevlâtlarına mensub personellerle birlikte relerin. bu hareketlerin İran jandarması Rus taraftan unsurlarm nezaret altına müşaviri Amerikan generali Schwarzalınıp, toptan tevkifler yapıldığı bildi kopf tarafmdan Azerbaycana son yaprilmiştir. Şimdiye kadar Sovyetler Bir tığı teftiş seyahatinin akabinde tavsiye liğini ziyaret etmiş İran Azerbaycanlı edılmiş olduğunu bildirdikleri, alınan ları ve Sovyetler Birliği teşkılâtlarile ti haberde ilâve edilmiştır. carî münasebetlerde bulunmuş kimselePetrol meselesüım parlâmentoda rin Tebrizde nezaret altına almarak, sebeb olduğu münakaşalar Sovyet teşkilâtlanna mensub şahıslarla Tahran 28 (A P.) Iıan parlamentobirlikte tevkif edildiği ve bütür* bun sunda pazar gunü petrol meselesi yeııiiara muvazi olarak Rusyaya mrhaceret Sa. f. Su. 6 da Rusyamn Ânkaradaki sol ümidi ve temayüllü hocalar endîşeleri Tarih Coğrafya Fakültesindeki bazı Economist, Sovyet liderlerînni kanaatlerini inceliyor «Ruslar, batı Avrupanın yıkılmasını ve Amerikanın sefalete mahkum olmasını bekliyorlar» Londra 28 (a.a.) Economist gazetesi cBırleşmış Milletler ikiye mi ayrılscak?» sualini sormakta ve buna bir cevab aravarak şunları yazrmktadır: «Güvenlik Konseyi, Moskovanm veya peyklerinin siyaseti aleyhinde harekete geçmeğe teşebbüs ettiği takdirde Eusya, bu konseyi baltalama tabiyelerile hareketsiz bırakmak, şimdıki Sovyet zümresini genişleterek Amerikalıları ve İn Arkan Sa. 3. Sü. 3 te İç İşleri Bakanı Celâl Bayara cevab verdi Münir Hüsrev Göle, muhtelif hâdiselerin tahkikat safhalannı anlattı Ankara 28 (Hususî) tç işleri Bakanı Münir Hüsrev Göle, Celâl Bayarın, yurdun muhtehf yerlerinde D. P. mensublarına karşı tatbik edilen «idarî baskı> dan şikâyet eden beyanatına karşı, j^ağıdaki .açıklamaları yapmjjür; « Demokrat Parti gsnçl başkanı saym Celâl Bayarın 26 eylul 1947 tarihli Kudret gazetesincte çıkan dcmeclerini okudum. Bu beynnatta bahis mevzuu edilen olaylar etrafında Bakanlığımızda mevcud bılgıler şu suretle telhis edilebılir: 1 Mardin Valifinin, Demokrat Par tiye girenler hakkmda polis komiserleri vasıtasile tahkikat yaptırdığma saym Bsyarın demecleıile muttali oldum v» Ar\an Sa ? Sü 5 de hocalar hakkında Ankara Üniversitesi Seııaîosu 10 Ekfmde karar verecek Aîinada Doğu Âkdeniz atletizm müsabakaları Yunanlıîar 55 puvanla birinci, ekipimiz 47 puvanla ikinci vaziyette Atlna 28 (a a.) Doğu Akdeniz atletizm müsabakaları bugun Atma stadmda bınlerce seyircl önunde başlamıştır Bu müsabakalara Turk, Yunan, Pılistin atletleri ıştırak etmişlerdir. İlk gunun netıcelerınde 55 puvanla Yunanıstan birıncl, Turkiye 47 puvanla ikinci, Fiîıstm 30 puvanla üçuncü vazıyettedirleı. ilk gunun teknık neticeleri aşağıdadır 100 metre1 Gabay (Filistin) 11/2 2 Vendıkas (Yunan). 3 Zanfi (Yunan), SuphJ (Turk). Kemal (Turk). 1500 metre: 1 Cahid (Turk) 4/4, 2 Rıza Maksud (Turk), 3 Pandelyadis t Yunan), 4 Mastroyadis (Yunan). 10 000 metre: 1 Osman Coşglll (Turk) 33 46 5, 2 Mustafa Kaplan (Turk), 3 Kusıdis (Yunan), 4 Kiryakidis (Yunan). 4X400 1 Türkiye 3'33/3. 2 YUnanistan. 3 Filistin. Yuksek atlama: ı Lambros (Yunan) 1.75 2 Lekatsas (Yunan). 3 Yanover (Fllistin). Cirid: 1 Papas (Yunan) 59 49, 2 Aterman (Filistin), 3 Melıh (Turk). Müsabakalara gelecek cumartesi ve pazar günü devam edilecektir. Bir fransızca lugat kitabına bakarsanız demokrasiyi şöyle anlatır: «Halkuı hâkim olduğu idare, halk hükumeti: Pericles Atinada demokrasiyi teşkilâtlandırnııştır.» Demagojiyi de şöyle tarif eder: «Halk dalkavukluğu, avamfiriblik: Pericles'ten sonra. Atinu demagojije düşmüştür.» İkisi de halk ile ilgilidir ama demokraside, malum şekillerle halk kendi kendini idare eder; demagojide ise sadece halka yaranmak bahis mevzuudur. Birincisinden halka ve memlekete fayda gelir, ikincisinde ise kütlelere hoş görünmek pahasma halka ve memlekete zarar verebilecek bir hava yaratıhr. Demokrasiye dört elle sanlmak. demagojiden de şiddetle kaçınmak lâzımdır. Hakikî demokrat olanlar, demagoji yapmazlar; demagoglar yani demagoji yapanlar ise kendilerini halk kütlclerine sevdirmek için halkı aldatırlar. Büyük demokrasiler, demagojiye kıymet vermedikleri için yükselmişlerdir; demagojiye ve demagoglara kapılan memiekctler ise. Badece zarar görmüşlerdir. Ocakları gezen Thornburg'un sözleri: «îşte Hititliler Söz ve yazı hürriyetine dayanan de tıpkı böyle kömür çıkanrlardı. Yalnız onlann demokrasi rejiminde, herkes istediâletleri buradakilere nazaran daha yeni haldeydi.» ğini söylemekte ve yazmakta serbest olduğu için, muhalif, muvafık veya müstakil politikacılar arsında «demokrat» lar gibi «demagog» lar da bulunur. Demokrat ile demagogu birbirinden ayırmak, hiç de kolay bir iş değildir. Bu ayırmayı ancak halkm eklı selüni yapabilir. Memleketimiz, ileri bir demokrasi rejimine kavuştulrtan sonra, hakikî demokrasi için çaîışanlar olduğu gibi demagoji yapanîar da türemiştir. Farti mücadele ve münakaşalarında, demokrasi i!e demagoji arasında, bazan kıl kadar fark vardır. Halis ve öz demokrasi yerine hileli ve mağşuş demagojiye kapıldığımız ve miitemadiyen boş tartışmalarla uğraştığımız takdirde, biitün memleket işleri durabilir ve deıriokrasi rejiminden beklediğimiz hayırlı ilerleme ve yükselme Kozluda maden ocaklan sahası hamleleri akim kalabiiir. Buna bir Kozlu madenlerindeki feci kaza doEreğü Komiir İşletmeleri hakkmda bir Risa! oJarak. bir İstanbnl mfHetveHKnm Edimede bir parçası yıkılan ve layısile Zonguldağa kadar küçük bir se tetkik yazısı yazabilmek için. iki guniük yahat yaptım. Boylehkle, memleketteki bir yolculuk elbette ki kâfi gelmez. Fahenüz japılamamış olan köprü haken büyuk ve ehemmiyetli işletmelerden kat bu kadar kısa bir bakış bıle işletCUMHURİYET biri olan Ereğli Kömür Işletmelerini ya menin, istihsal işleri haric, bir takıın Arkast Sa 3. Sü. 4 te ~ kından görmek fırsatınj buldum. Arkan Sa. 3. Sü. S de Amerihan generali dün gitti General, hareketinden evvel Ankarada bazı görüşmelerde bulundu Ankara 28 (Telefonla) Ankara Üniversitesi Dil ve TarihCoğrafya Fakultesi felsefe şubesi hocalarmdan bazılarınm aşırı sol temayüller beslodıkleri ve bu yolda muhitlerine telkinlerde bulundukları ileri sürülmuş, mesele Euyuk Mıllet Meclisinin bir komisyonunda hararetli göruşmelere ve şiddetli tenkidlere yol açmış, hattâ Üniversiteye aid bir bütcenin tasdikı da bu yüzden bir müddet durdurulmustu. Aynı mesele Hasan Âli YüoelKenan Oner davası vesilesile de hemen her dııruşmada muh telif sebeblerle ortaya konmuştur. Bir taraftan da bu hoAnkara Üniversitesi Rektörü Şevket Aziz Kansu calar hakkında tahHkata geçilmiş ve büyük bir fezleke lantıda bu meseleyi gdruşecek, fezlekeyi hazulanmıştı. tetkik edecek ve bu hocalann durumunu Öğrendifime göre ^Ankara Üniversi kesin bir karara bağlıyacaktır . Arkan Sa. 3. Sü. 2 de tesi senatosu 10 eklmde yapacagı top Adnan Menderesln konuşması «Baskı katanna fren yapılmıştır» Demokrat milletvekili, açıîan yeni devrin müsbet neticeler vereceğine inandığım Bornovada söyledi Ereğli Işletmesinde göze batan tezadlar Hububat fiatları Ticaret Bakanı, fiatların yeniden îesbit edileceği haberini yalanlıyor Ankara 28 (Telefonla) Hükumetin hububat ihracına izin vereceği ve flatlan yükselteceği şeklinde son zamanlarda bazı haberler ve şayialar çıkarılmış, bu haberlerin piyasada da tesirini gösterdiği görülmüştür. Ticaret Bakanı Mahmud Nedim Ojindüzalp bu münasebetle demi?tlr ki: c Hububat fiatlarmm yeniden tesbit edileceği ve serbest ihracma izin verileceği şeklindeki haberler tamanüle asılsızdır. Bunun müstahsil vatandaşlara duyuruhnasmda ben de fayda görmekteyim.> Ocaklarda kullamlan aletler yenilenmezken deniz kulübleri insa ediliyor Amerikan General Chambeı^in TO Amerfkanın Atln» büyüi elçisl Mac Veagh Ankara 28 (Telefonla) Dün askerl bir uçakla çehrtmize gelen Amerikamn Atlna büyük elçisl Mac Veagh ve Amerika ordusu istüıbarat çefi General Chamberlın, bugoln saat 13,30 da uçakla Atinaya hareket etmis,ler ve uçak mey Arkası Sa. 3. Sü. 3 te Adnan Menderes TelgrafUiT 3 üncü sahilerle l Fener Saleymaniyeyi 2 O yendi J Mareşp.l Fevzi Çakmak, dün Kasımpaşaja gıderek D P . merkezinde, halkm derdlerini dinlemiştir. Mareşalı tezahüratla karşılıyan Kasımpaşalılar mesken buhranından, yolların kötulügunden, hayat pahalılığmdan ve geml sanayiine ehemmıyet verılmediğinden şikâyet etmışlerdır. Maresal bu derdlerl önlerrek için Plinden gelen gayreti safredeceğmı söylemiş ve hurrıyet davasında kendilerıle beıaber olduğunu sözlerine ilâve etmlştir. Mareşal Çakmak, dün Kasımpaşalıların derdlerini dinledi •'./• Dün, büyük bir kalabalığın onunae is.aüi«uy stadında yapılan maçta Fenerbahçe Süleymaniyeyi 20 yenmiştir. Aynca, dün yüzme müsabakaları yapılmış, atış müsabakaları da sona ermiştir. Resim, dün yapılan yüzm» müsabakalarmdan bir enstantaaeyi göstermektedir. (Spor bareketlerine ıdd yaalar 2 nd Bahifgmlzdejir.)