20 Eylül 1947 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 2

ımnnmınınıııınnmıınnmmınnnmnnmıiiiiif GUNUN MEYZULARI ÜSÜ HÂDİSELER DÜSÜNCELER Irkaç gün evvelki gazetelerde yeni kabinenin müstakbel icraatı arasında, döviz tasarrufundan da bahis vardı. Bu arada bazı hiç lüzumsuz ecnebi mamulâtırun piyasamızı doldurmasına müsaade edilmiyei ceği de bildiriliyordn. İşte, «Federal Reserve Bulletin» e göBir yıldanberi devam etmekte olan alBu haberi okuyunca «fağıdaki saürtın müdahale satışları, hükumetin ani re. 1939 yılı ağustos ayında, dünyadaki lan yazmıştım: bir kararile durdurulmuş bulunuyor. ihtiyat altınlar bu suretle taksim edilHer zaman yaTarihin kaydettiBu yaz, hiç mübalâğasız biirün büyük Buna benzer bir kararm, 8/9/947 tari miş bulunuyordu. bancı dil öğrenmeğe ği en büyük tehcir şfehirler ve kasabalarda oturan her Türİkinci Dünya Harbinin seyri içinde, tâ hinden itibaren İsviçre hükumeti taraIngiliz ve Fransızhâdiselerinden bike yetecek kadar bol güneş gözlüğü ithal fından da verilmiş olduğunu, gene ga 1942 yılına kadar, dünya altınları Amedan daha çok alâka rine sahne olan, ettik. Haydi gözlük, güneşten gözlerimizi rikaya akmakta devam etti. Öyle ki zete havadislerinden öğreniyoruz. göstermiş. olan Alharb sonunun çe i korumağa yarar diyelim ve sıhhate muŞu veya bu memleketteki altm piya gene aynı Bulletin'in 1942 tarihîi saman, ikinci Dünya şidli buhranları izır olanlarını bir tarafa bırakalun. Ya, sasının, dünya altın durumile sıkı bir yısına göre 1942 yılı eylulü sonunda, Harbi sonunda bu alâkasını bilhassa çinde çırpınan Almanya, öte taraftan Kahn tarafından), Nazari ve amelî bahiç lüzumsuz, kadın ziynet eşyasına ne İlgisi bulunduğu aşikârdır. Dünyanm Birleşik Ameıikanm altın ihtiyatı 22754 fikir hayatı itibarile köklü bir kalkınma kımlardan serbest iktısadla planlı eko Berlinde çok arttırmıştır. Burada halk buyurulur? milyon dolara kadar yükselmiş oldu. Üç bugünkü altm durumu hakkında bir üniversitelerine devam edenlerin hemen faaliyeti sarfediyor. Bu hafta içinde elinomi (Prof. Sprengel tarafından), BuKredi Fonsiye Bankasmın istanbul İstanbulun hiç şüphesiz Anadolu sefikir edinmemiz için, İkinci Dünya Harbi sene içinde vaki olan bu 6108 milyon şubesi müdürü Nizameddin, şehir içinde me geçen bir Alman mecmuasında halk günkü iktısaiî vaziyet (Prof. Kuczinsky hemen yarısmı çeken yabancı dillerin arifesinde ve Ikinci Dünya Harbi için dolarlık yükseliş, %36.7 nisbetini ifade yapılacak ufak meskenler hakkında dün üniversitelerine verilen ehemmiyete dair tarafından). Mevzuların dikkate değer dağıuşma bakınız: İngilzice %62, rusça hirlerinde de böyledir en hücra köşedeki dünya altm durumunu kısaca göz etmektedirf. Birleşik Amerikanın 1913 bir muharririmize şu izahatı vermiştir: etraflı malumata rasladım. Geçenlerde olması, dinleyiciler efkânnın telâkii %14, franszca %7, diğer diller %17. lerindeki küçük dükkânlara, işportalara yılında altm ihtiyatmın 2184 milyon doden geçirelim. istanbul Belediyesinin yüksek tahsille lerinden doğmasından ötürüdür. Önce İngilizcenin öğrenici bulmaktakl üstün kadar dökülen, kimisi yaldızlı tenekeden, « Bankamız esasen bu ufak ev inBirinci Dünya Harbinden önce dünya lar olduğunu düşünürsek, bunun ne şaatı üzerinde çalışmakta idi. Bu husus ri herhangi bir sebeble eksik kalmış va den tayin edilmiş hi bir program yoktur. lüğü, İkinci Dünya Harbi sonunda he kimisi bakalitten, kimisi plâstikten yaekonomisi, bugünkü gibi birbirine girift muazzam bir rakam olduğunu kolayca ta mütehassıslardan da istifade ederek tandaşlar için akşam kursları tertib et Bonn'daki halk üniveristesi, her ders men dünyanın her tarafmdaki yabancı pılmış ıvır zıvır küpekre, yüzüklere, biIeziklere, agraf denilen göğüs iğnelerine, olmuş bir halde değildi. Bundan ötürü kestirebiliriz. müteaddid projeler hazırladık. Valinin me imkânmı düşündüğünü bahis mev devresi başmda dinleyicilere hangi me dil alâkalarında görülmektedir. Gazete Sonra, şunu da söyliyelim ki, Birleşik de beyanatmdan anlaşıldığı üzere hüku zuu eden gazete haberlerini bu malu seleler üzerinde aydınlanmak ihtiyacını ilânlarma, mekteblerdekl lngiüzce ög Nylon kemerlere, çantalara saç tntturaâe, Birinci Dünya Harbine kadar olan eski harbler daha çok mevziî bir ma Amerikanın üç yıl içinde edindiği bu met, bu konuyu ele almış, Ankarada mata bağlamaktan, faydalı olur düşiin hissettikleriııi mektubla sormakta, alı lencilerinin çokluguna diktat edilirse cak fiyongo taraklara, kolyelere, yalancı hiyet taşımakta idi. Bir devlet bir başka 6108 milyon dolardan ancak 506 milyo bulunan merkezimizle bu hususta ko cesile yabancı dergideki bilgiyi okuyu nan cevabiann vasatisi üzerinde düşü Türkiyede de bu alâka gittikçe artan incilere. daha akla gelen ve gehniyen bir sürü süse müteallik hırdavata ne diyeoevletle harb ederken, pekâlâ öteki dev nu, memlekette istihsal edilen altından nuşmalara başlanmıştır. Bu inşaat için culara tekrarlamaktan kendimi alıkoya nülmek suretile dersler ve mevzulan ta blr nisbette mevcuddur. Yalnız Berlinin Rus işgali altında bu lim? Bu süs, hırdavat takıp takıştırma yin olunmaktadır. Üzerinde durulan letlerle ticarî münasebetlerini devam et edinilmiş olup, geri kalan 5602 milyonu arsa meselesi ilk olarak hatıra gelir. mıyorum. iptilâsı bizde öyle aldı yürüdü ki atların tirmek imkânlannı bulabilirdi. Bunun t&mamile dışarıdan gelmiştir. Şimdiki halde Maıiyeye veya Beledijeye Almanya ötedenberi yüksek kültürü nokta, bu üniversitelerin asü üniversi lunmıyan kısımlarına aid olan bu ra1939 yılmdan başlıyarak İkinci Dnüa aid arsalardan mı istifade edileceği, yok halk tabakalarma yaymak bakımından telerden büsbütün başka bir cihaza ma kamlı bilgiler, başka ölçülerle Almanya yelelerine, kuyruklarına ve boyunlarına içindir ki eski harblerin, gerek harb sıra sıra mavi boncuklar bağlandığı gibi, eden devletlerin, gerek harbe girmemiş Harbi içinde de Birleşik Amerikaya de sa istimlâk suretile mi inşaat yapüacağı birinci safta gelen memleketlerden biri lik oimalarıdır. Dinleyicilere saf ilim nın diğer mmtakalanna da tatbik edileşimdi, hayvanlan da, Amerikadan gelen Öteki devletlerin ekonomisi üzerinde vam eden altm akını, bilhassa, Ameri malum değildir. Bu iki şeklin binaların ve belki başlıcasıdır. Yalnız 1933 tenderi ziyade karaiter teşkil edici, bilhas bilir. Kaynağımız olan mecmua, sosyal ve işportacıların «Naylon! Naylon! nayaptığı tesirler de mahdud ve mevziî kanın sattığı harb malzemesi ve silâh maliyeti üzerinde önemli tesirler yapa Bonra nasyonalsosyalizm bu vazifelerin sa hür siyasî bir terbiye verici bir bilgi meselelere karşı halkın gösterdigi susaralarile sattıklan acayib ziynet eşyasile mayı dikkate değer buluyor. Esasen karşılığı olarak gelmekte idi. Meselâ, cağını takdir edersiniz. Hazırladığımız ifa edildiği müesseselere tek görüş is aşılanmak isteniyor. Bunun vasıtaları olurdu. süsliyeceğizı. Geçen gün Büyükadadaki Sonra, Birinci Dünya Harbinden önce, 1939 yılmdan 1941 yılına kadar yalnız plânlara nazaran iki odalı evler 5000, tibdadını aşılamıştı. Yabancı işgalierin aıasında Alman ve AngloSakson seci müsbet ilimlerin kahramanlan şimdi kis bazı küçük dükkânlann camekânlannda men Rusyada, kısmen İngiltere ve Aİngiltereden Birleşik Amerikaya giden jeleri, terbiye telâkkileri, siyasî görüşüçer odalı evler de 6500 liraya çıkabi altmdaki Almanya, şimdi buna reaksiharb silâhları da bugünküne nazaran bir sürü böyle hırdavat görünce oradaki çok iptidaî idi. Buna bağh olarak altmın miktan 1887 milyon dolardır. Bu lecektir. Bazı kimselerin bu fiatlan pa yon yapıyor. Bu reaksiyon, içten gelme ieri arasında mukayese denemeleri mü merikada, kısmen de işgal kuvvetlerinin emektar ve cefakeş eşeklerin de, üstlekumandası altındadır. Diğer taraftan paranın mühim bir kısmını, İngilterenin him bir mevki işgal etmelstedlr. hah bulduklarmı görüyoruz. Halbuki bir şey mi, yoksa işgal kuvvetlerinden yaptıkları tahribat da azdı. Hulâsa: Birine binenler gibi, bu yaldızlı tfinekelerle rinci Dünya Harbinden önce, dünya eko o devrede Birleşik Amerikadan satın al iki odalı ev diyince yalnız dört duvar üçünün, İngiltere, Fransa ve AmerikaPakat harb sonunun harab ve aç Al müsbet ilimlere aid meselelerin istediği neden süslenmediğini kendi kendime teknik ve lâboratuardan da ortada eser dığı harb malzemesi karşılığı olarak dan ibaret bir binanm inşaatı gözönüne nın, tesiri altında geçici bir taklid mi? nomisinin bugünkü kadar birbirine bağlı manyasmda bu üniversitelere kim desordum. getirilmemelidir. Bu inşaat arasında ka Tarih felsefesi yapmağa lüzum görmek vam edebilir? Bu sorguyu her halde siz yoktur. olmaması; tahrib vasıtalarmm bugünkü verilmiş tir. nalizasyon, Terkos, elektrik tesisatını, Alman fenninden geleoek faydalara arsizin bugünkü Almanyanın halk ünide l>eninı gibi soruyorsunuz. Berlindeki Şık bayanlarla ter kokulannı bastırkadar gelişmemiş bulunması; nihayet Aynı devre içinde Kanadadan Birleşik hirblerin kısa sürmesi dolayısile, bun Amerikaya giden altınlarm miktan 3539 hattâ yollan da yaptırdığımızı düşün versitelerine aid malumatı nakledeceğiz. halk üniveristelerinin 19,352 si erkek ve tık orta Abnan vatandaşlarının imaru mak istiyen pasaklı kadmlar kızacaklar Ilkin cenubî Almanyadan başlıyalım. 24,434 ü kadın olan 43,786 müdavimine kalmamış gibi. Manevl ve sosyal mese amma, sişesi 90100 liraya satılan Laların bugünkülerle ölçülemiyecek ka milyon dolar, Güney Afrika Birliğin mek lâzımdır. Netice almır, ve bankanm Bavyera, aid bir istatLstik 1825 yaş arasındaki lere karşı beslenen alâka bundan ötürü win'in meşhur Arpage'ı gibi pahalı Frandar az olan yıkıcı tesirleri, ancak harb den 500 milyon dolar; Britanya Hindis Ankaradaki umum müdürlüğünden di Amerikan işgali altındaki olsa gerek. Kaldı ki müstakbel Alman sız lâvantalarına ne diyelim? rektif verilir verilmez gelecek ilkbahar Prusyaya karşı beslediği antipatiyi ve leri başta gösteriyor: eden memleketlere inhisar ederdi. Bu tanından 84 milyon dolardır. Kanadadan ilmini de kalkındıracak heyecanı, ancak Ben Fransadan 36 liraya bir savaş genun içindir ki altın, eski harblerde, an Birleşik Amerikaya giden alünların mü inşaat mevsiminde işe başlıyabiliriz. dolayısile ötedenberi taşıdığı demokrasi Yaş grupları Yüzdesi manevî ilimlerdeki kalkınma yaratabimileri yılhkı getirttiğim gündenberi arcak ban muharib memleketlere inhisar him bir kısmı, Ingiltereye aiddir. Bura Yapılacak evlerin adedi vesairesi hak sevgisini üniversitelerinde olduğu ka15.18 yasmdakiler % 25 lecektlr. Tarih boyunca müsbet ilimiekında bize henüz hiç bir iş'ar vaki olUk kitab getirrmeğe tövbe ertiğim halde, ttmek üzere, muvakkat bir zaman için, da 1825 » % 22 Kanadanın rolü, sadece, aracılık mamıştır. Mecidiyeköyünde yaptırmak dar halk üniversitelerinde de yaytnağa rin doğuş ve gelişme safhalarına, felssfl çalışıyor. Münih'te yüz profesörün idare lâvanta ve kadın tııvalet malzemesi saiç pazarlarda bir mübadele vasıtası ola yapmış olmaktır. 2630 » % 15 bir uyanışın ve içtimal illmlerde yarata olduğumuz 20 binanm inşaatı iki aya ettiği halk üniversitesinin harb sonuntan Beyoğlu dükkân ve berberlerinin 31.40 > % 18 rak tedavülden kalkardı. tıcılığın tekaddüm etmesl sebebsiz deBüyuk Britanya İmparatorluğuna dahil kadar ikmal edilecektir.» daki ilk faaliyet senesinde şu on beş camekânlan Avrupa ve Amerikanın bu 4150 > % 14 Nitekim Birinci Dünya Harbinin arife bu memleketlerden bu kadar çok altm güdir. mevzu ele alınmıştır: 1) Ferd ve y 4 m ı gibi eşyasile ve onlan satın alan kadın50 den yukarılar %6 •inde. hem«n hemen bütün memleket ihrac edilmiş olmasına rağmen, bu yerBir gazete haberlne bakıhrsa, tstan2) Gencliğin gelişmesi, 3) Bugünkü inEkonomi Bakanırun tetkikleri Dinleyicüerin içümaî tabaia İtibarile bul Belediyesl, İstanbul Üniversitesine larla dolu. Bu süs, bu lüks merakım lerde, altın, dış pazarlarda olduğu ka lerdeki altın stolkarının hemen hemen san ve zamanımız, 4) İşçi ve edebiyat, bu derece bollukla tatmin etmeğe ne lüdar iç pazarlarda da bir mübadele va hiç azalmamış, hattâ bazı sartlar altında Şehrimizde bulunan Ekonomi Bakanı Cavid 5) Amerikan edebiyat tarihi, 6) Cihan dağüiş tarzı da dikkati celbediyor: müracaat ederek yüksek kültürden na zum var? Ekin dün sabah İpUk ve Dokuma MüesseseTabakası YUzdesl sıtası olarak kullanılırdı. Fakat dört yıl artmış olmasının başlıca sebebi, bu lerl Müdürlüğüne gelerek müdür Şevket Ay tarihinde saadet ve felâket, 7) Tarihî sibinl almamış' İstanbullular için ÜniDaha geçen kış metresi 85 liraya kaİşçiler % 20 süren ve dünyanm mühim bir kısmını memleketlerin doğurdan doğruya altın dınelliden roüessesenin istihsal durumu etTa buhranların mahiyeti, 8) Siyasî cehalet versitede akşam kursları açma imkanmı Memurlar % 40 içine alan Birinci Dünya Harbi, dünya müstahsili olmalarıdır. fında izahat almış, istihsalâtın iazlalaşürıl ve iktisadî sefalet, 9) Felâket politikasormuş. Kaybedilmiş bir harbin her dar satıldığını ve bu yüksek fıata rağSerbest meslek erbabı % 16 ması için ne gibi tedbirler alınması lâzım tlirlü maddî ve manevi sıkıntüan için men kapışıldığını hayret ve dehşetle ögnm, o zamana kadar sürüp giden ve smın yolunu hazırlıyanlar, 10) MarxizBüyük Britanya İmparatorluğunu teş geldiği hususunu incelemiştir. Ev kadını, irad sahibleri %24 de bunalan Almanyada halk üniversite rendiğim Fransız kadın yünlü kumaşserbest mübadeleye dayanan iktisadî Dün öğleden sonra İplik ve Dokuma Mü min doğuşu, 11) Haklar ve hukuk, 12) kil eden memleketler haric olmak üzelerinin nasıl sistemli bir surette çalış lanna ne diyelim? Halk Unlversitelerlnln ögretim kadrodüzenini bozduğu gibi, altmın iç pazarre, öteki memleketlerden, harb yılları esseseleri Müdürünün başkanlığında, lîleüne Halkların hukukî hayatma aid bilgiler, Bütün bunlar pek mi lâzımdı bize? tıgını görünce hayret ve hayranlıkla kasu içindeki derslerin seçilmesi tamamile larda bir mübadele vasıtası olmak roistiraklerile 3 saat süren bir top 13) İslavlara aid malumat, 14) Fransa içinde Birleşik Amerikaya giden altmın seflerinin Rıhtımlan çöktürecek kadar gümrük lantı yapılmıştır. Bu toplantıda istihsalin art ve Almanya, 15) Mesken kültürünün düüeyicilerin arzusuna bırakılmıştır. nşık bir hissin teslri altında kalmalünü de ortadan kaldırdı. hakikî miktarını tayin etmek oldukça tırılması için bazı tedbirler düşünülmüş, kamak, hiç değilse en büyük sehrlnüz olan anrrepolannı dolduran yüzde 901 lüBeründe hangi derslerin, alakayı celBirinci Dünya Harbinde altının oyna zordur. Çünkü bu memleketlerden müdünkü ve bugünkü durumu. Başında rarlar alınmıştır. İstanbulda isgal altındaki Almanyanın zumsuz abur cubur eşyaya milyonlarca dığı mühim rolü gören ve bundan ders him bir kısmı, kendi elindeki altm stokProi L. Held'in bulunduğu Münih halk bettiğini aşafıdaki nlsbetlerde görmek halka müteveccih olarak sarfeylediği liralık dö\'iz vermenin manasını, hikmet Altın fiatlan alan devletlerin birçoğu, daha İkinci larından bir kısmını, ihtiyatî tedbir olüniversitesi 1946 ders yılında hakikî bir mümkündür: İçümal llimler %10, tabiî kültür faaliyetinln küçük blr nümune ve fclsefesini anlamak kabil mi? Bu da, Uimler %12, güzel sanatlar ve edebiyat Satışlann durdurulması üzerine altın flat ihtiyaca cevab vermiş, 1947 için de daDünya Harbinin hazırlık safhasmda, al mak üzere Amerikada bulundurmayı ileri demokrasi icabı mı? 13, ameli bilgller %24, yabancı diller sinl arzulamamak mümkün müdür? tın para sistemini bırakarak kâğıd para muvafık görmü? ve altm ihtiyatından larmda görülen levkalâde yükseUşin İki gün ha geniş bir plân hazırlamıştır. Nasyodenbcri bir tenezzül kaydetmekte olduğunu Modern demokrasinin anavatanı tngilsistemine geçtiler. Öyle ki, ikinci Dünya bif miktarını, şu veya bu Amerikan ban dün yazmıştık. Fakat bu düşüklük dün öğ nalsosyalizınin doğuş ve gelişme mertereye bakıyorum. İthalât öyle sıkı tahHarbi başlarken, hemen hemen her kasına, kendi namına, veya bir başka leden sonra Borsa mehafilinde bir durgunluk kezi olan Münih'ten sonra Nürnberg, didlere tâbi ki lüzurasuz ziynet eşyası husule getirmiş, hararetli muameleler durur halk üniversitelerinin arı kovanı gibi Eıemleket iç pazarlarda bir mübadele devlet namına stok etmiştir. şöyle dursun, en zarurî maddeleri. yiyegibi olmuştur. Dün Reşad altını 37.90, gulden işlemesi iübarüe dikkaü çekiyormuş. vasıtası olarak kâğıd para kullanmakta 32.42 den muamele görmüştür. ceği içeceğl bile vesikaya bağlıyorlar ve 1939 yıhndan 1941 yılma kadar Ame1933 ten «vveL halk üniv.ersitesi d«rşleidi. Bu hal karşısında, haLkın elinde bukıt kanaat halka dağıtıyorlaı*. Demek kl Francala 22 kuruşa rine hasredilen büyük bina, Ingiliz lunan altın, yavaş yavaş devletin elinde rikanın altın ihtiyatı durmadan arttı. bol ve lüzumsuz ithalâta sebeb olan serFakat 1941 yılmdan itibaren Amerikanın Belediye francala. pasta ve börek Imall İçin bombardımanlarile harab bir halde butoplandı. Devlet bu altınları, lüzumuna best!, demokrasi ile ilgili değil. göre, ya ihracat altını olarak veyahud altm ihtiyatında da bazı azalmalar göze Ofisten verilecek unun çuvalına 28.5 lira fiaj lunduğu için bu seneki tedrisata meşkoymuştur. Bu suretle evvelce yarım kilosu hur Nürnberg tiyatrosu hasrediliyon O halde bu ithalât bolluğu ticaret ve çarptı. dış pazarlarda bir tediye vasıtası olarak 24 kuruşa satılan francala pazartesiden İtimübadele serbestisi yüzünden olacak. 1939 yılmdan başlıyarak harbin sonuNasyonalSosyalizmin hakikî siyasî kullandı. Bu vaziyetler de, halkın elinbaren 22 kuruşa satılacaktır. İşin garibi şu ki geçen sene ticarette merkezi olan ve Berlini kendisine bağdeki altınlar, ya gizilden gizliye tedavül na kadar olmak üzere, Birleşik AmeriAsılsız bir haber inhisar, gümrüklerde himaye usullerinkadan maada, başta memleketimiz ollıyan bu şehir, milletlerarası mahkeme eder veyahud, bir ziynet altını olarak Dün bir akşam gazetöi, tstanbul Üniver yeri olarak boşuna seçilmemişti. Şimdi den ve güdümlü iktisad sistcminden şidmak üzere, İsveç, Ispanya, Güney Afçunun bunun elinde kalır. sitesinde lisandan dönen 120 talebenin lisan detle şikâyet ederek serbest ticaret, serburada ancak AngloSakson üniversiterika Birliği gibi memleketlerin altın Harb zamanlarında altın: a) Stratejik hocalarını sopalarla dövdüklerinl yazmıştır. best mübadele taraftan olanlar da, b n ' lerinde raslanabilecek geniş demokrasi kıymeti haiz iptidaî maddelerle mem stoklarında da esash bir "fazlalık göze Lisan mektebi müdürü Prof. Sabrl Esad Sigünkü vaziyerten memnun değiller ve yavujgil. bu haberi yalanlamıs ve demiştir ki: mevzuları, Münih'ten sonra Bavyeranın ve Bulgaristanı direnmeğıe çarpmaktadır. Bulgar Temyiz mahkemesi leketin ihtiyac duyduğu gıda maddeleşikâyet ediyorlar. Hele çorabcılarm, dec Böyle bir müessif hâdise vuku bulmaikinci hal< üniversitesinin programlasevketmiştir. Diğer memleketlerin altm stoklarmNikola Petkov'un, hakkındaki rinin tedarikjne vasıtacılık etmek; b) mıştır ve eylul döneminde imtihan muvaf rını teşkil etmektedir. ricilerle köselecilerin ve diğer bazı saFakat, Petkov, sade garb hükmü temyiz etmek teşebdaki değişiklikten ve İkinci Dünya Harbi Memleketteki insan gücünü yalnız ve fakıyeti de yüzde yetmiştir.» na>ncilerin çoğu haksız şikâyetlerl devletlerinden beklediği kurbüsünü red ve idam kararmı Diğer taraftan bu hâdiseyi Tıb Fakültesi yalnız cephenin emrinde bulundurmak içindeki altın istihsalâtmdan, gelecek göklere çıkıyor. Dekanı Ord. Prof. Muhiddin Erel ve Üni İngiliz işgali altmdaki Almanya da tasdik etmiş bulunuyor. tarıcı yardımın gedmediğini maksadmı temin etmek için dışarıdan yazımızda bahsedeceğiz. Amerikan işgalindeki Bav>eradan geri Nikola Petkov davası, hiç versite Genel Sekreterl Ferid Zühtü Örücü Yeni kabinenin, döviz yutucu. kese görmekle değil bugün BulgaHasan Âli EDİZ silâh ve harb malzemesi satın alınmasınde yalanlamışlardır. kalmıyor. 2 nisan 1946 da Hanoverde şüphesiz tarihe Dreyfüs vesair delici lüzumsuz eşyanın ithalini tahdid ristanın gerçek hâkimi Başda kullanılmak gibi iki mühim vazife yapılan bir kongre, her 50,000 nüfusa mühim davalar gibi gürültülü (1) «Federal Heserve Bulletin», Decernber YeşUay üzüm bayranu vekil Dimitrov'dan ümid et etmesi, çok yerinde bir tedbirdir. Bu tiörmeğe memurdur. 1939. Yesilay Kurumu 21 eylul 1947 pazar günü isabet edecek şekilde halk üniversitele bir surette aksedecek, bu h u . tiği insanlık borcunun icab tedbiri memnuniukla karşılarız. İste bu sebeblerden ötürü. Birinci Bakırköy Yenimahalle Yenibağda bir üzüm ri teşküini karara bağiamıştı. Bu karar, susta sade verilen hükmün ettirdiği tarafsızlığın esirgenDünya Harbinde olduğu gibi, gerek bayramı tertiblemiştir. Davetiyeler kurumun hemen tatbik edilmiş, ayrıca üniversite. hakh veya haksız oknası baBu yazıyı yazdıkfan sonra, su birkae miş olmasile de dehşetli bir Sirkecideki merkez bürosundan ve pazar güikinci Dünya Harbinin hazırlık safhalere devam edemiyecek olanların ayak kımından gün içinde, neşrermek üzere, bir tarafa mütalea yürütülhayal sukutuna uğramıştır. nü bağ kapısından temin edileblllr. sında, gerek İkinci Dünya Harbi içinde larına kadar gidecek, ismine «Heim mekle kalınmıyacak, o hâdise Zira, harb içinde çiftçilerin koymuştum. Dün bir gazetede su AnBir lâboratuar kapatıldı Nikola Petkov altın, muayyen devletlerin elinde topVolkshochschule» denen organizasyon etrafında cereyan eden politiSaghk ve Sosyal Yardım Müdürü Dr. Faik liderkrinden olan Petkov da kara haberini okudum: landı. «Mübrem ihtiyaclara cevab vermiyen Yargıcı dün lâboratuarlarda bir teftlş yapmış lar vücude getirilmistir. Kongre aynı ka faaliyetleri de kaydedilecek, aynı komünist ideolojisi güden Dimitrov kaBu devletlerin en başında, hiç şüphe ve Ahmed Sert lâboratuarının imal ettiği zamanda üniversite dersleri için gereken zamanda vaktile birlikte çalışmış inmalların ithali üzerinde dahi, herhangi dar Bulgaristanda hüküm süren idareyok ki Birleşik Amerika gelmektedir. D.D.T. nin yüzde doksanının karbonattan ol kitablarla, bütün Almanyadaki halk duğu anlaşılmıştır. Lâboratuar kapatılarak üniversitesine devam edenleri birbirine sanlarm siyasî rakib haline gelince bir nin aleyhinde idi. Hattâ Dimitrov ya bir tahdid kararının bugün için bahis Onun içindir ki, Birinci Dünya Harbinsahibi hakkında kanunl takibata girişilmiştir. bağlayacak bir mecmuanrn neşrini de birlerinin kanına nasıl susadıklarını bir b?ncı kuvvetlere dayanarak dışarıda mevzuu olmadığı bildirilmektedir.» de dünyanm her tarafından Amerikaya Yeni Ticaret Bakanı Mahmud Nedim defa daha ispat etmiş olacaktır, Ergenekon dergisi mesulleri çaiıştığı halde Petkov, memleketin Yeni çıktı. Bu kitabın açığa vurduğu karar altına almış. Ismi cDüşünen akan dünya altınları, Birinci Dünya Gündüzalp (eski Gümrükler Müsteşan Nikola Petkov, tevkif edildiği tarihten içinde kellesini koltuğuna alarak muhaberaet etti sırlar: Türkiyede Rus, Fransız, Ingiliz Halk Denkendes Volk» olan bu mecHarbile İkinci Dün* Harbi arasmdaki olan zati bu fikirde imiş. Haberin ne «Ergenekon» dergisinde çıkan «Lânet ol mua şimdilik 30,000 basmakta olup önü itibaren, hattâ idama mahkum olduktan lefet yapıyordu. casusları, Ptevnede Gazi Osman Paşadeyrede de akmakta devam etti. dereceye kadar doğru olduğunu bilmem. sonra bile başını kurtarmak imkânlarısun» baslıklı yazı lle hükumetin manevl jahÜstelaik, Rayhştag yangınında Dimitmüzdeki sene basış sayısını biraz daha nın yanında bulunan Rus casusu, baİkinci Dünya Harbi tam başladığı sısiyetini tahkirden »anık. mezkur derginin saEğer doğru ise abur cubur eşya, lüzumnm mevcud olduğuna ciddî surette rov yakalanıp Berlinde sefil ve perişan ralarda, yani 1939 yılı ağustos ayında (1), şını getirene Türklerin yirmi bin al hibl ve yazı işlerl müdürü Nurullah Barıman arttırmak lüzutnunu duymaktadır. He inanmamışsa da, gene ümidlere düssuz hırdavat, bardaktan boşanan yağmur kald:ğı zaman annesinin oğluna para men söyliyeyim ki «Düşünen Halk» tm vereeekleri casus kimdi? Rus calle yazının tahibi Fahriye Yılanlıoğlunun Sovyetler Birliği haric olmak üzere, müştür. Çünkü AngloSaksonlar, bilve sağanak halinde yağmakta. pararr.ız göı. ierilmesini Petkov temin etmişti. İkinci Ağırceza Mahkemesinde gizli olarak dergisi yalnız Fransız, İngiliz ve Amedünyanın muhtelif devletleri elinde bu suslarının bütün dünyadaki çahşma hassa Amerikalılar bu Bulgar devlet ve dövizimiz sel gibi dışarı akmakta degörülmekte clan davaları dün sona ermlştir. lunmakU olan 27.326 milyon dolar, şu şekilleri, vücudlerini teslim ederek ha Neticede mahkeme, yazıda «uç teşkll edecek rikan işgali altmdaki Almanyada dağı adamının bir hükumet darbesi teşebbü E.. bu vaziyette, Dimitrov, eski hamisi vam edecek demektir. İstihşali arttıra " hakkında bir af karan değilse büe, pektümakta, bu suretle halkın düşünmesiber alan Rus kadınları, yüksek Sov bir mahiyet görmedlğlnden her iki sanığın suretle dağılmış bulunmakta idi: sü yaptığma dair olan delil ve vesikacak ziraat makineleri iShalâhndan ise yet memuru maskesi altında Kremlin da beraetlerlne ve derhal tahllyelerine karar ni istemiyen Rusya, kendi işgali altm ların kendi tetkik nazarlarından geçi âlâ bir cezayı hafifletme karan istihsal Milyon dolar Milyoıı dolar hiç haber ve eser yok! edebilirdi. Ne yazık ki, insanlar, bilhasdaki Almanyayı da Rusya gibi iptidaivermiştir. hesabile altın hesabile altın de çahşmağa muvaffak olan Ingiliz rilmesini taleb etmişler ve hükmün ic sa politika adamları gözlerini hırs büleştirmektedir. ADah lasmet ederse... Memleket'.er miktan Memleketler miktan casusu. vs. Baştanbasa merak ve h e rasmın o zamana kadar tehirini istemiş rüyünce sade hasımlarmı değil, hısımTramvay İdarestaln feveçe sipari; edlp dBrt Birleşik Norveç 107 yecan. 200 kuruş. Bütün kitabcılarda Acaba bu arada Fichte'nin Alman lerdir. Hele, kaynağını Sofyadan alarak aydanberi teslim edilemlyen 50 otobüsten larmı bile feda etmekten çekinmiyor. 16646 Poîonya Amerika 84 bulunur. dördünün bugün yola çıkarılması beklenü birliği için o kadar bel bağladığı Berlin orta Avrupaya kadar intikal eden söy lar. SUıınet düğünü 2038 Yugoslavya İngiltere 57 Nebioğlu Yayınevi îstanbul mektedlr. Diğerleri de her ay dört, bes tane üniversitesi, diğer üniversiteler gibi lentilere bakacak olursak Amerikahla24 üncü llkokul okulaile birliği, kimsesiz Diğer taraftan su testisinin su yolun215 Cava Kanada halk üniversitesi rolünü ifa etmek cihe rın bu meselede sade siyasî teşebbüs88 gönderilmek suretile teslim edilecektir. altmış talebenin bugün saat 17 de Azak SiBritanya tinden ne vaziyette? Rus işgali altmdaki lerle iktifa etmiyecekleri, Bulgaristana da kırılması da mukadder. Almanya 150 Emlnönü Halkevi Şileye gidiyor nemasl bahçesinde sünnetini yaptıracak ve Zira, Nikola Petkov'un babası da 1908 274 İtalya Eminönü Halkevi temsil şubesi ldarecllerile Berlin semti istisna edilirse geri kalan karşı bir harb açmayı bile göre alacakHindistanı eğlenti sabaha kadar devam edecektir 193 de Bulgar Başvekili iken öldürülmüş, birlikte 20 kijillk blr kafile haUnde bugün kısunda plânlı bir halk üniversiteciliği 55 Japonya Mısır 164 ları vehmine kapılınabilirdi. Sofyada BUGÜN Şileye hareket edecektir. HalkeviU «anatkâr göze çarpıyor. Herşeyden önc* burada kardeşi gene çiftçi muhalefet fırkası 0 ^ S İ B İ R tnarka 23 Bulgaristan Yeni Zelanda 24 hemen her sınıftan halk tabakasmm ağlar Şilede Moliere'in Ahmed Vefik Paşa taÖğle ve Akşam Yemekleriniri başkanı olarak bir suikasda kurban gitbir halk üniversiteleri nizamnanıesi kaGüney Afrika Macaristan 24 zmda taleblerl dinlenümediği takdirde rafından adapte edilen meşhur «Yorgakl Danmişti. 222 Rumanya Birİiği dini» isimll 3 perdelik komedisinl temsil ede leme alınmıştır, 148 Amerikalılarm muhtelif iatikametlerden SARIYERDE Dünya hürriyeti için çesld çeşid paktceklerdir. Çin 21 isviçre 585 Bulgaristan üzerine uçaklarla hücum Birinoi maddesine göre, «halk üniverlar yapılır, türlü türlü teşkilât kurulur I Kızartma Yerriek ve tathlarda Bir işçl ihtilâfı 35 İsveç Brezilya 355 sitelerinin vazüesi Almanyanın yeniden edecekleri ve atom bombası atacakları ken tarafsız ohnadığı muhakkak bir Dün Vllayette Adalet Mensucat Fabrlkası •i Nefis ve ucuzdur Tel: 20280 20 İspanya Kolumbiya 525 rivayetleri dolaşıyordu. Hattâ böyle bir amelesile mUessese sahibleri arasında çıkan kurulmasına, hür demokjatik: ve içümal mahkemenin kararile suçlu veya suç29 Portekiz Meksika 69 anla$amamazhgın halli İçin blr toplantı ya temeller üzerinde çekülenmesine hlz tehlikeden kendilerini kurtarmak için suzluğu hakkında cihan efkârmın kat'î Fransa 3000 Türkiye • 30 pılmıştır. Amele tediyatın ayda dört gün metten ibaret» tir. Bu müesseselerin ga başkentten köylere kaçan insanlar bile bir fikre sahib bulunmadığı bir politika yapılmasını istemekte, müessese lse ayda iki yesi tlçtimal hayaün her sanaaına aid vardı. Holanda 770 Arjantin 431 adamı, bir çok benzerleri gibi sehpada gün tediyat yapmak arzusunda bulunmak614 Şili rneseleler hakkında Alman va.tanda4inı Belçika 30 tadır. Y i y i n i z. <Assoc!ated Press«» In muhabrrl Mr. can verecek veya kurşuna dizilecek. demokratik, ilerlci, şahsî düşünmete ka60 Peru Çekoslovakya 19 Marko Paşa davasl büiyeül bir hale geürmek, dolayısile Roberts'in iddiasına göre bu derece de Yakıız, tarih daimî bir tekerrürden ibaDaha Neşeli Olursunuz. Danimarka 53 Uruguay 68 Nihal Atsızm, Marko Paşa ve Merhum Paşa emperyalist ve aakerl ideolojilerl Alman ğilse bile, ona yakın cezrt ve enerjlk bir ret olduğuna göre şiddet taraftarlarmm Yunanistan 28 dergilerinde çıkan üç yazıdan ötürü dergileşu anda istikrar ve sükuna ihtiyacı olan rln sahibi Sabahaddin AIİ aleyhine açtlğı nej fikir hayatmdan çikarmak» tır. ikinci tedbir almması imkânı vardı. Fakat, dünya üzerinde ihtiyatlı davranarak ıen hakaret davasına dün Asliye Oçüncü Ceza madde, halk üniversitelerinin ögretim İngilizlerin Macar seçimlerine aid proMahkemesinde devam edilmlşür. Dünkü cel mensublarile dinleyicilerden seçilmis on testolarda olduğu gibi Petkov meselesin. kin ve ihtiras siyasetine bir nihayet sede esas hakkındakl mütaleasını söyllyen iki kişilik İdare komitesinln işlerini t a de de biraz gevşek davranmaları, tica vermeleri gerektir. Çünkü, dökülen fazSavcı, sanığın tecziyeslni lstemlştlr. jin etmektedir. 19461947 ders yılında ret muahedesi müzakereleri yapıldığı la kanlar bazan bu işe sebeb olanların İki otomobil faciası Berlinin halk üniversitelerinde 669 u e r . ve Büyük Britanya Sovyetler müna üzerlerine kurulduklan iktidar aandalSofBr Ahmedin idaresindeki 2449 plâka •« kek, 258 i kadın olmak üzere 927 doçent sebatmm hafifçe düzelmeğe yüz tuttu yelerinl de coşkun bir sel gibi yıkar, yılı taksi, Atatürk Bulvarında Şevket adın lle çeşidU derecelere malü 647 ögretici ğu bir sırada Rusları darıltmaktan çe parçalar ve alır götürflr. da bir şahsa çarparak ağır suretle yaralankinmeleri teşebbüsteki ahengi bozmuş A.H.R. masına sebeb olmuştur. Yaralı, kaldırıldığı çalısmı^tır. Beyoğlu Hastanesinde ölmüs, şoför Ahmed. Gerek Berlinin, gerek diger İşgal de Sultanahmed Üçüncü Sulh Ceza Mahkemesinde yapılan sorgusunu müteakıp tevkif takalarınm nalk üniversiteleri programlarına yakından bakılırsa içtimal ilimedilmiştir. Tekmil kadronun iştirakile yalnız Nüsbası 10 kuruştuı. Diğer taraitan 1641 numaralı taksinin arka lerin birinci derecede yer tuttuğu görüBarlı bir defa için tarafına asılan 1011 yaşlarında blr çocuk da lür. O kadar W müsbet ilimlerle alâkaü Abone Şeraiti lcir, tçtr asıldığı yerden düşerek ağır surette yara dersler bemen yok gibi. Içtlmal bilgiler Blr aylık SOC Kr. INSULINE BYLA 100 ünite 86 krş. Ianmıştır. Üzerinde hüviyetini tesbite yara arasında da ekonomik dersler büyük bir Üç aylık yacak bir şey bulunmıyan ve ifade veremiAltı aylık 291H 150L yecek kadar ağır bir durumda bulunan ço yer işgal ediyor. Berlinin halk üniverINSULINE BYLA 200 ünite 116 krş. Senelik 54™ Z8O0 sitelerinden blrinde 19461947 ders cuk, Esnaf Hastanesine kaldırılmıştır. BU AKŞAM saat 18 de programindan aldıgm şu Islmler ve başD İ R R A T Yoksul çocuklar menfaatine balo Bol miktarda eczanelere dağıtılmıştır. Maltepe Birinci ilJ:okul tarafından yoksul hklar dikkate değer. Içtimaî strükturun NOT: Açıkhava Tiyatrosunda verilntesi mukarrer iken tehir edilen gönderilen evrak vt yazılal Gazetem! Türkiye Mümessili: F E D R E L L İ Şti. P . K. 1352 çocuklar menfaatine zengin blr balo tertib ifadesi olan iktisad nazariyeleri (Proikonser için satılan biletler bu konserde muteberdir. (12817) nesredilsln edllmesin lade olunma» edilmiştir. Bu akşam saat 21 den sabaha ka Mönch tarafından), Emperyalizm (Prof tlânlardao mesullyct kabu' ertümeı. dar Suadi.e Plâj Gazinosunda yapılacaktır. Yazan: Hasan Âii Ediz Ikiser odalı halk evleri Alıttanyada halk ünifersiteleri nasıl çaîışıyor Prof. Ftndıhoğlu Hırdavat sağanağı! Inşaata, gelecek ilkbaharda başlanacağı umuluyor BEYNELMİLEL PORTRELER İdamını bekîiyen Bulgar mnhaîefet licîeri Petkov CAIUSLARI DUKYA CANLI BALIK'ta [hakikî YEJETALİN yağs Konsemtuar Türk Nusikisi Koıtseri Hicaz Fash Sehir Komedi Tiyatrosunda CUMHUR1YE1 Sayın Doklorların Nazari Dikkatine: