5 Ağustos 1947 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

24 üncü yıl Sayı: 8253 umhuriyet Telgraf ve mektub adresi: Cumhurfyet, tstanbul Posta kutusu: îstanDul No. 246 Telefonlan ümumî Santral Numarası: 24298. Yaa İşlerü 24299. Matbaa'. 24290. 1000 LİMKRAMİYE TEPEBi^J^ahçesinîn Programından «ğleneeli bir dahilinde v gin ve daha ürkiye hududlan edene KURUCUSU: YUNUS NADÎ RA İLECEKTİR 42690 Salı 5 Agustos 1947 Dedeağac ateşten bir çember içinde kaldı Çeteler bütüıt köyleri yakıyorlar, şehirde binalar mitralyözlerin muhafazası altında Bulgaristandan mütemadiyen yeni çete grupları hududu geçetek Batı Trakya topraklarına yayılıyorlar 12 Temmuz ve Halk Partisi" Muharririmizi Dedeağaca götüren tren yolda çetelerin taarruzuna uğradı, fakat katardaki askerî kuvvetin açtığı kesif mitralyöz ateşi bu taarruzu akim bıraktı Dedeagaç (Muharrlrlmiz Metln Toker telslzle blldlrlyor) Dedeagaç bolgeslnde tam manasile kargaşalık hıiküm sürmekte, clvar köylerde korkunc fac'.alar oereyan etmektedlr. Buralarda hü kumet kuvvetlerl ve çeteler, zaman zaman blrbirlerlnln yerlerlnl aldıklan İçin daha sakin yerlere kaçamamıs olan halk, bir ölüm kasırgası lçindedir. Dedeağaçta da durum son derece vahlmdir. Şehirde, büyük binalar, mitralyözlerin muhafazası altındadır. Clvar köylerde büyük yangınlar çıkaran çetecllerin, Dedeağacı da ateşe vermelerlnden korkulmaktadır. Arka*\ Sa. 3, Sü. 3 te umhur Başkanlığı ile parti başkanlığımn aynı şahıs üzerinde birleştirilmesinin doğru olamıyacağı artık iyice anlaşılmıştır. 12 temmuz beyannamesile sayın İsmet İnönü bu inancı hiçbir şüpheye yer bırakmıyacak bir şekilde açıkça ifade etmiştir. Rejimimizin gelişme tarihi hesabma çok önemli bir noktaya işaret eden o hâdiseden sonra, Halk Partisinin îstikbali hakkında gazeteler ileri geri çeşidli yorumlara geniş sahifeler ayırıyorlar. Parti saflannda ikilik alâmetleri belirdiğinden, ifratçılarla mutediller arasında şiddetli bir zıdlık hüküm sürdüğünden, partinin zaafa uğradığından veya uğnyacağmdaTr~StJr sık'bahsedildiğini djyuyoruz. Çeşidli yorumlar arasında havadis kılığina bürünen Bulgaristandan kaçarak Yunanistans sığınan Bulgar askerletinden iiçii Selânikte leri de oluyor. Bir takım istifa şayialan ortaya atılırken üçüncü bir partinin kumlmak iizere bulunduğu da EÜtundan sütuna, gazeteden gazeteye fasılh halinde dolaşıp duruyor. Haberlerin ve yonımlann doğruluk derecesini kontrol edecek vaziyette değiliz. Uzun yıllardanberi şef sistemine dayanarak fazla disiplinli bir hayat süren bir siyasî parti, birdenbire yeni şartlara ııymak zorunda kalınca elbette az çok bir iç faaliyetine 6ahne olacak, bünye itibarile belki bazı sarsıntılara da uğrıyacaktır. Bunları tabii görmek lâzımdır. C.H.P. Millî Mücadele zaferinin ve tnkılâb zaruretlerinin doğıırduğu bir teşekküldür. Son çeyrek yüzyıllık tatihimizde millî ihtiyaclann gerektirdiği şartlara bu parti zaman zaman hayrete değer bir seziş kudretile uymasını bilmiş, bugün yurdumuzda gördüğümüz ileri hamlelerin başarılmasına büyük çapta yardım etmiştir. Fakat her canlı uzviyet gibi siyasî teşekküller de yeni şartlara göre kendi biinyelerini ayarlamak zorundadırlar. Bunu beceremiyenleri tabiat kanunlan birer birer temizler, ıstıfaya uğratır. Batı medeniyet dünyasına Byak uydurmak maksadile giriştiğimiz devrim hareketi, şimdiye kadar bize demokratik bir nizamın hiç değilse ana çizgilerini kazandırabildiyse, rejimimizin hedef bildiği prensiplere doğru geniş bir hamle yapmaya mecburuzdur. Bu da şüphesiz yalnız kanunlarda değil, parti bünyesinde de esaslı değişikliklere ihtiyac gösterecektir. Hiirriyet Misakuu ortaya atan Demokratlann, herhangi bir parti ideolojisinden ziyade, çok partili bir hiirriyet rejiminin memleketimizde yaşayabilmesini temin edecek şartlar uğruna savaşhklanna vaktile burada birkaç defa işaret etmiştik. Şimdi Halk Partisi saflarından, hattâ Hiirriyet Misakım da geıide bırakan ateşli sesler işitiyoruz. Normal bir demokrasi sisteminin zaruretlerini gözönünde tutan bazı Halkçı arkadaşlar, bir yandan Anayasamıann yeni şartlara uyduruhnası lüzumunu ileri siirerken, bir yandan da Halk Partisi program ve tiiziigiinde ayrıca değişiklikler yapılmasmı istiyorlar. İki parti arasinda göze çarpan bu hürriyet yanşı bizce memleket hesabına hayırlı bir işarettir. Bu yolda ısrarla dcvam edildiği takdirde ancak faydalı neticelere doğru yol alınacaktır. Şef sistemi fiilen bırakıldığına göre Halk Partisi saflan arasında bir takıra fikir aynlıklan çıkması bizi hayrete düşürmez. Partinin hayatiyeti bakımından bu'gibi aynlıklan fcir *aaf değil, olsa olsa bir kuvvet •tâtneti saymalıdrr. Cumhıır Başkanı son karannı vermekle, bir lider taNAÜİR NADİ »• Arkas\ Sa. 3, Sü. 4 te Endonezyada dün Ateş tes» emri verildi Bu suretle on beş gündenberi süren harb muvakkaten sona ermiş oluyor Endonezya Cumhur Başkanı ve Başbakanı radyo ile bir< hitabe irad ettiler, Holanda hükumeti de tayyareler . ile karannı kuvvetlerine bildirdi Londra 4 (BB.C.) Endonezyada İki taraf da Güvenlik Konseyinln arzusu dairesinde hareket ederek «a,teş kes> emrlnl vermeyi kararlaştırmıstır. Geceyansı, 15 gundür süren harb bitecek, her yerde ateş kesilmlş olacaktır. HoIpnda hükumeti, tayyareler uçurarak her yerdeki kuvvetlerine bu emrl vermlştlr. Diğer taraftan Endoneaya Cumhur Başkanı doktor Ahmed Sokarno, btitün a^kerl kuvretlerln Başkumandaru sıfatıle «ateş kes!> emrlnl radyo İle vermlştir. Ahmed Sokarno, çete harbinln de durdurulmasını lstemlşttr. Endonezya Başbakanı Emir Şerefeddin, bugün, radyo İle söyledigi bir nu Arkas\ Sa. 3, Sü. 5 te Holandalılar çıkarma gemilerfle Endonezya Hmanlarma ktnrret flme ediyorlar Güvenlik Konjeyinde Rusya, Yunanistanın yabancı kuvvellerden tahliyesjni istedi Teklif, 2 reye karşı 9 reyle reddolundu Lake Success 4 (a.a.) Bugün Güvenlik Konseyinde Yunanistan meselesi hakkmdaki müzakerelere yeniden başlandığı sırada demeçte bulunan Sovyet Rusya delcgesi Gromyko, Balkanlardaki dunımun ecnebl müdahalesi yüzünden husule geldiğini söylemiştir. Gromyko'ya göre, bazılarınca «Yunardstana yardım> dıye adlandırılan ola yın büyük devletler tarafından Yunanistam siyasi va iktisadî köleliğe sokmah için kullanılan bir vasıtadan başka bir jey değildir. Istanbul Belediy esinde yapılan teftişler Belediyede tetkikler yapan Mulkiye ve Maliye müfettişlsri henüz işlerini bitirmemişlerdir. Yalnız klsım kısım yapılan tsftiş raporlan İç İşleri Bakanlığına gönderılmektedir. Bu müfettişlere başkanlık eden İç İşlerl Bakanlığı Teftiş Heyeti Başkanı Feyzi Gitrel Giresun Vahliğine tayin edildlğinden yeni vazıfesine başlamadan evvel İç İşleri Bakanlığile temas için Ankaraya gitmiştir. İç İşleri Bakanlığı müfettiş. leri evvelâ barem dışı memur Iç l ? l e r i lann durumunu incelemisler re^ dir. Bu memur sayısmın baYd reme tâbL^^murlardan fazla ohışuna, yani dört bini aşmış buıunmasma itiraz edilmekte, büyük bir tasarruf ve ten. kihat taleb edilmektedir. Barem içi Müfettişler, memur sayısınm pek fazla olduğu ve Belediye varidatının tamamen bütçeye aksettirilmediği neticesine vardılar memurlar arasmda da fazlahk müşahede edllmiştir. Belediyenin 28 milyon lira gelirinden 18 milyonunun memur maaşına sarfı caia görülmemektedlr. Memıır kadrolarındaki münhallâta memur alınmıyarak tasarruf yapılması hakkında verilen emri müteakıb bütün Arkası Sa. 3, Sü. 4 te münhallerin dolduruldugu iddia edılmelctedir. Gene bu tetkikler hakkmda Beledlyenln barem dışı memurlara zam yapmağa mecbur olmadığı da mütalea edilmektedir. C?umhur Ba?kam İsmet tnönü, dtln, Belediye gelirlerlne gellnce Floryadakl köşklerinde Başbakan Receb Gürel bu gelirlerin Belediye bütçesl Pekerl kabul ederek yemege ahkoymuşne tamamile aksettirilmediğl bilâhaje lardır. yapılan fazla tahsilâtla ek injaat yaCumhur Başkanı saat 18J0 da Bapıldığı görülmüştür. yan İnönü ile beraber otomobille blr Arkası Sa. 4, Sü. 5 da gezlntl yapmışlardır. Ctıurchill dün şiddetli bir nutuk söyledi Eski Başbakan, İngilterede bııhranin önlenmesi için İşçi Partisinin iktidardan çekilmesini istiyor Churchill, dış siyasette Amerika ile ittifaktan daha kuvvetli bağlar tesisi lâzım geldiğini belirtti Hulusi Fuad Tugay Cumhur Reisi, Başbakanı kabul etti Bükreş Büyük Elçimiz İstanbulda Hulusi Fuad Tugay, Rumanı yanîn vaziyetini enlatıyor Türkiyedeki Museviler "Ref ah içindeyiz,, diyorlar "Yahudi İdaresi,, tarafından nesredilen muhtıra, şehrimizdeki Musevi vatandaşlar arasında nefret uyandırdı Musevi Cemaati de bir beyanname neşrederek kimsenin söz söylemeğe salâhiyeti MemleketimizdeM Yahudller nam ve hesabına hareket ettiklerinl Uândan çeklnmiyen bir takım fesadcılar tarafından Cenevrede İki ayda bir çıkan «Pilistin Haberleri> adlı derğinin 24 temmuz tarihli sayısmda (1946 1947 Siyasî İcmali) baslıklı bir muhtıra Yahudi idaresi tarafından kaleme alınan ve bu arada blr sureti de Bırleşmiş Milletler Komisyonuna tevdi olunan bu muhtıraya göre, Türkiyedeki Museviler, ticaret hayatından uzaklaştınlmışlardır. Ortaya atılan bu hezeyan ve iftira, şe'ırlmizdeki her sınıf Mıisevl vatandaslarınaızı müteessır etmiş. sinirlendirmıstir. Dün bir arkadaşımız, bu mevzıl üzerinde muhtelif Musevi şahsivet'erıle temaslarda bulunmuştur. Arkadaşımız ılk olarak Türkiye Arkası Sa. 4, Sü. S da Türkiye Yahudileri oknadığım ilân etti hakkmda Blenheim Palas (Woodstock) 4 (A. sma veya hayatl gıda maddeleri ithaline P.) Bugün Blenheim Palasta bir de değil, Amerikan filmleri, tütün ve ltiks Bükres Büyük Elçimiz Hulusi Fuad mec veren Muhafazakâr Parti Lideri gıda maddeleri Itiıaline harcanmı?tır.> Bundan sonra İngilterenln geçirmekte Tugay dün sabah mezunen çehrimiza Winston Churchill ezcümle şunları söy Arkası Sa. 3, Sü. 6 da Arkas\ Sa. 3, Sü. 5 te lemiştir: « Millettn lktisadl buhrana karşı kalkıştığı savaşta çektiği gıkıntılar bosa gidecek olursa, önümüzde sa6ece lflâs tehlikesi değil, açlık tehl&esi de belirecektir.> Ümidler tahakkuk etmemiştir Karanlık harb yülaruıdanberi hlçblr zaman bu "kadar kötümser görünmiyen eski Başbakan, süratle erimdrte olan Amerikan kredislne temas ederek çunlan söylemiştir; « 1945 yıhndakl tlmidler tahakkuk etmemiştlr. Dünya fiatlarmın yukselmesi v« jrükselmekte plması, Amerikan kredisinden daha az faydalanılmasını tevlid etmiştir. Ancak kredinin tesirslz kalmasma başka sebebler de vardır. Sosyalist hükumeün çılgınlikları ve kararsızlığı yüzünden kredinin mühim bir kısmı endüstrimizin yeniden teçhizatlandırılma İngilterede Yahudiler e karşı nüffiayişler devam ediyor Londra, Manchcster ve Liverpool'da halk, Yahndi mağazalarım yağma ederek ateşe verdi Tevfik Rüştu Ulus davası dün karara ba|landı Ankara 4 (Telefonla) Eski Dış İşleri Bakanı Tevfik Rüştü Arasın Ulus aleyhinde açtığı hakaret davasmın son duruşması bugün yapılmış ve gazetenin neşriyat müdürü Münir Berik müdafaasını yaptıktan sonra mahkeme heyeünce verilen karar okunmuştur. Bu karara göre, hakaret suçu sabit görü'düğünden Münir Berık 2 ay hapis ve 6 G lira 60 kuruş ağır para ce'zasma, ayrıca davacı Tevfik Rüştü Arasa 1000 lira manevî tazrainat vermeğe mahkum olmuşrur. Hapis ve para cezalan tecü edilmigtir. Musevi cemaati bafkanı muharririmizle konu$urken Filistinde Yahudiler tarafından kaçırıbp idam edilen iki İngüiz çavuşu bir ormanda bu şekilde bulundular (Foto A.P.) Telgraflar 3 üncfl »ahifemiz&e ••