3 Mayıs 1947 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 2

CUMHURİYET 5 Hfayıs ILMI BAHISLER 1750 Amerikan harb gemisîmn plâstiklerle ambalâj ameliyesi Sehir haberleri Misafir Amerikan gemileri DENÎZCİLİK BAHİSLERİ Yazan: • • Hava seferleri yaz tarifesi Mayısın beşinden itibaren yeni tarife başlıyor Devle* Havayolları yaz tarifesl 5 mayıstan itibaren başlıyacaktır. Yeni tarifeye göre, İstanbuldan Ankaraya heı gün üçer, Izmir ve Bursaya ikişer posta gidip döneeeffktir. Bu postalann hareket saatleri istanbuldan Ankaraya saat 99.1515.45, İzmire 9,30 15.10, Bursaya 11.15 16.10 dadır. Dönüş saatleri ise Ankaradan 9 14.15 15.45, Izmirden 9 14.50 ve Bursadan da 12.10 17.00 dedirf. Istanbnıldan salı, perşembe, cumartesi günleri saat 9 da kalkan bir uçak Ankara Kayseri Malatya FilâzıJ yolile Erzuruma; saat 11.15 te kalkan ikinci bir uçak Afyon Ankara Konya Adana yolile İskenderuna gidecektir. istanbuldan pazartesi, çarşamba, cuma günleri saat 9 da kalkan uçak Ankara Sivas Elâzığ ve Diyarbakıra; saat 9.15 te kalkan ikinci bir uçak lse Ankara Adana İskenderun Antep Urfa ve Diyarbakıra gidecektir. Her iki posta, Van yolcularını Diyarbakırda aktarma etmektcdir. istanbuldan Samsuna aktarma sure tile her gün iki posta vardır. 5 mayısta başlıyacak olan Ankara lstanbul Atina arasmdaki yeni uçak tar^fesme göre pazartesi günleri An karadan kalkacak olan uçak, İstanbula uğradıktan sonra ayni gün Atinaya gideceitir. Salı günü de Atinadan hare ketle istanbula uğradıktan sonra ayni gün Ankaraya dönecektir. Mercimek takasla ihrac edilecek Ticaret Bakanlığı, evvelce doviz karsılıgı ihrac edilen yeşil mercimeğin bundan bö>le takasla ihracına muıa^de etmistir. Antalya Valisinin bir izahı Antalya Valui Sadri Akadan su mektubu aldık: • 23 nisan 947 tarihll çarjamba günkü nü«hanızın birinci sahifesinin beşincı sutununda «Celâl Bayarın dun yaptığı konuşma» başlıgı altında bir yazıda Antalya ve Alanyaya aid kısımlar tamamen ajılsızdır. Asagıda Uvzib olunur: 1 Antalyayı sereflendiren »avtn Bakanların viliyetimiz hududunda bulunduklan müddetç» lrtlrahat «aatlerl harldnde bir dakıka yanlarından ayrılmadım. Hlçblr köylüye, yazıldığı gibi, «Benlm dernokratlara earfedilecek tahjisatım yoktur» geklinde bir lladede buluıumıa degillerdir. Katiyen tekzib ederim. 2 AlanyadakJ hâdiseye gelinee: Hasan Abalı adında blr tüccar mavna üeretinl pefin ödemedigl İçin mavnacılar portakallarını vapura goturmekten iîtinkâf etmisler. Bllâhare ücreti pesln ödemeğe ran olmjşsa da havanm muhalefeti hasebile hareket zorunda kalan vapura birçok tuccarlar meyamnda Hasan Abalının da mallannı nakil ve yüklemek mümkün olmamıstır.» Türk Sosyal Demokrat Partisinin bir tavzibi Türk Sosytl Demokrat Partisl liderl Cemll Alpay imzasile aldığımız bir mektubda deniliyor kl: Mareşal He Celâl Baysrın Hayrabolu Jandarma Komutanı aleyhine aftıklan dsva LUleburgazda gbrulürken Ali Ertan, Mareşall» Celil Bayar aleyhinde hiçbir şey «öylemediğini, Ruslardan para alanın Sosyal Demokrat Partlden biri olduğunu bildirmistir. Bu lsnadat ve iftlrayı şiddetle yalanlarız. Bu lftiradan dolayı suçlunun cezalandırılması için adli makamata müracaatle dava açılnnştır. Isnad edilen bu iftiradan partimlzin haberi yoktur.» Öğretmenler korosunun konseri tlkokul dğrermenlerinden teşekkül eden 6ğretmenler korosu İlk konserlni 5 mayıs pazartesi gunü saat 15 30 da Eminönü Halkevinde verecektir. Konservatuar Türk musikisl konseri Konservaruar tarafından verılmekte olan konserlerden onuncu Türk musikisi konseri 6 mayıs salı günü saat 18 de Şehir Komedi tiyatrosunda verilecektir. Program Hüzzam faslıdır. Ayrıca kıjmetü ses sanatkârlarımız tarafından seçilmiî eserler solo olarak söylenecektlr. Güzel bir müsamere Bu «kjam Maksim Gazinosunda hasılâtl yoksul çocuklar için yapılacak prevantoryomun tesls masraflarına tahsis edilecek olar» güzel bir müsamere verilecektir. Bu müsamereye sehrimizin bütün tarurımıs ses ve «aı sanatkârlan lstirak edeceklerdir. Bu gemiler lâzım olduğu zaman tekrar yepyeni bir halde kullanılmak üzere su, hava ve güneş ziyasının tahrib edici tesirlerinden korunacak Paslsnma ve çürümesine mâni olmak jnakspdile, dünyanın en kuvvetli donanmasina mensub 1750 geml, banş istirahatine çekilmek üzere. bir nevi ambalâj ameliyesıne tâbi tutuluyor. Tarihte ili defa vuku bulan bir hâdise oljnası hasebile, Amerikada, bu ise fevkalâde önera verilmiş bulunmaktadır. Gerçekten bu kadar çok sayıda gemirpn paslanmadan, çürümeden muhafaz.ı edilmesi, hem muazzam masrailara mal olraakta, hem de dalml ba&ım için, büyük bir mürettebat kadrosuna da ihtiyar, hasıl olmaktadır. «Zipper» ameliyesi adı verilen bu ameliyede kimyanın rolü büyülrtür. Burada, ne gibi müessirlerle, .ne şekilde «nücadele edildigini beürtelim. Kimyada genel olarak, koroeyon (aşuuna) adı ^verilen hâdise, muhtelif sebeblerden îleri gelmektedir. Bu meyanda, havanın ^paslandırmasını, sıca&ın. soğuğun ve rutubetin tahribkâr tesirini, denia suyurıun aşındınp çürütmesini, zikredebilirtf. O haiöe açınma ile mücadele edebilmek için yapılacak yeg&ne i$, gemilerin çe'lik ve pirinçten yapılmış olan aksamının bu gibi müessirlerle temasını önlemektir. Küçillc bir maJclne parçasını bu gibi ıriüessirlerden korumak pek kolay olduğu halde, bir muharebe gemisini, bir uçak gemisini, bir kruvaaör, veya bir destroyeri aym şekilde muhafaza etmek. çok zor ve emekli bir iştdr. Yapılacak lî, ufak blr parç&mn muhafazası olmadıfcına göre, bu ameliyenln zorluğu kendilıginden meydana çıkm&ktadır. Birlnd Dünya savaşından sonra Amerikan donanması, aynı şekilde muhaiaza olunmak Utenmla, makine aisantt, agır gres yaglanna bulanmıçtı. Fakat tecrübe, bu iste muvaffak olunamadıginı nıeydana koydu. Muhaf&zası istenl*n harb gemileri aşınarak ciddî bir şee hasara ugradı. Hattft bdr çoklanaşınan kısımlannin değişürilmesl > etmiçti. rarih, tekerrürden lbaret olduğuna • r . ) bu sefer de, donanmaıun gresleneek, tahrib olunma&ına milsaade etmek ımimkün degildi. Bugün, donanmayı muhalasa ımkinını veren yeni kimyevl maddelerin bulunmasıdır. Kimya sanayü, tklnci Dünya savaşı esnasında, büyük imtihanlar geçirdi ve ^imtihanlardan yüzünün ata. İle çıktı. jr\ ve masraflı araştırmalar sonun«a bıujnan bir çok maddelerin, tabiatin aşındır>cı müesslrlerine karşı koruyucu hassalan oldugu meydana çıktı. Esasen, araçtırmaların bir kısmı da, bu gibi maddelerin bulunmasına matuf idi. Demek oluyor ki, 1918 de malum yegâne maddeye mukabil, 1947 de, elimizde bir çok koruyucular bulunmaktadır. Bu maddelerin başında plâstikler gelmektedir. Yumuşak ve sertinden tutun da, şeffafına kadar, çeşidli plâstik maddeler, muhtelif maksadlar için çok elverişlidir. Şeffaf plâstiklerin bir hususiyeti de, ambalâjı açtnadan, makinelerin paslanıp paslanmadığmı, dışarıdan tahkik etmek imkânını verm«sidir. Yapılan te«riibeİ€r, plâstiklerin güneş ışığına ve bilhassa suhunet tahavviilâtına karşı çok dayanıklı elduğunu gös•termiştir. Tabiî müesseselerin lâboratu©röa, mübalâğalı bir şekilde tekrarile tatbik edilen agır şartlara mukavemet gösteren plâstikler .ambalâj maksadı için mükemmelen Jaıllanılabileoeklerini isbat etmiçlerdir. Plâstik maddelerin boya imalinde kulla&ılması, boyacılık sanayiinde büyük bir çığır açmış bulunuyor. Eskiden kabaran, çatlayan boyalar yerine, bugün mukavim boyalar yapmak mümkün olmuştur. O halde, demir ve çeliği muhafaza edebilmesi için plâstik boyalardaa daha mükemmel bir vasıta olamaz. Nitekim gemilerin su kesimi altında kalan kısımlan da sıcak ve zehirli bir plâstik boya ile boyanmış, bu suretle, midye ve sakal vapmasma .mâni ohmmuştur. ; •" Hazin bir ihtifal Merhum Dr. Rükneddin Fethinin hatırası dün tazîz edildi Milli Türk Talebe Birliği eski başkanı merhum Dr. Rukneddin Fethi 01 caytuğun ölümürıün dördüncü yıh miinasebeıtile Millî Türk Talebe Birliği tarafmdan dün Eminönü Halkevinde bir anma töreni yapılmıştır. Merhumun ailesine mensub zevatın, dostlaruun, genclerin bulunduğu toplantıyı Prof. Dr. Kâzım Ismail Gürkan açınış ve toplantıda bulunanlan ihtiram sükutu na davet etmiştir. Bundan sonra, merhumun kardeşi Burhan Olcayruğ, hüzünlü bir konuşma yaparak, kardeşine aid bazı hatıraları anlatmış ve ezcümle demiştir ki: « Ben, Rukneddinden dört yaj büyük olduğum halde, onun başarıları sayesinde daima gururlanmışımdır. Yalnız beni tek kıskandıran tarafı, benden evvel hayata veda etmesldir.» Burhan Olcaytuğdan sonra sıra ile Cihad Baban, Bahadır Dülger, Ord. Prof. Fahreddin Kerim Gökay birer konuşma yaparak, merhum Rükneddin Fethiye aid bir çok hatıralar anlatmışlar ve bir genc, Adnan Ötügen tarafmdan gönderilen telgrafı okumuştur. Son sözü alan Prof. Kâzım Ismail Gürkan hüzünlü bir konuşma yaparak toplantıyı kapa mıştır. Galatasaray tramvay durağı Dünden itibaren Galatasaray tramvay durak mahalli Ağacamiinin önune alınmıştır. Bir muddet bu 6ekilde blr tecrübe yapılacaktır. Fırın amelesinin vaziyeti Fınn amelesinin aralıklı 12 saat çalışmaları yerlne devamlı «ekiz saat çalıştınlmaları hakkında Tş Burosunun teklift baıı tetkikatın icrasına kadar şimdllik tatblk edilmiyecektir. Francala imaline emir geldi Francala imali için kafi emirler verilmiştir. Salı veya çarşamba giınu imaline başlanacak olan francalaların yarım kıloluğu 24 kuruşa satıl&caktır. Kuzu eti satışlan Kıuu etı satışı ga;.ritabiî bir hal almıştır. Ku7u 170 kurustan 270 kuruşa kadar satılmaktadır. Aradaki bu buyuk faıkın ecbebi bir tıırlu anlaşılanıamaktadır. Koyun Mini satmak ıstenıiyen bazı dııkkânlar bulunduğu fiıbı. dun ba7i dukkânlarda da koyun eti 210 kuruşa satılmakta idi. Havaların sıcak gitmesı. bahğın fazla çıkması et natışları uzertnde muessir olmaktadır. Kalka un kilosu 170. tılıcın kilosu da 140 kuruşa kadar satılnıaktadır. Yakalanan yankesiciler Sabık^h yankesicilerden Yako, Kalyoncu sokağında pazarcı Melihin 30 lıra«ını çalarken; Mehmed de Uskııdar iskelesınde Hayrıye adında bir kadının 60 lırasım çarparken suçüstü yakalanmi5İardır. Kıskanchk yüziiııden Fatihte İskenderpaça nıahallesının Tomrukçu sokağında 4 numaıalı evde oturan Ferid. bir kıskanclık kavgası sonunda karısl Marikayı bıçakla yaralamıştır. Carih yakalanmı:, Marıka Hasekı Hastanesıne kaldınlmıstır. Bir çocuk havuza düşerek boğuldu Sarıyerde Boyacıkoy caddesinde 66 numaralı evde hizmetçıhk yapan Eminenin ikı yaSindaki oğlu Muzaffer evin bahçesindeki havuza düşerek boğulmuştur. Dinamitle mangal kanştınrken ÜskUdarda Çavuşdere caddesinde 166 numaralı evde oturan Irfan ve Yılmaz adında iki kardeş yolda buldukları blr dinamitle mangal karıştırırlarken kspsül 'btrdenbtre lnfilâk etnıij ve iki karde; de muhtelif yerltrinden ağır surette yaralanarak Nümune Hastanesine kaldırılmıslardır. Çekoslovakyadan 20 vagon geldi Ticaret Ofisinin Devlet Demiryolları hesabına Çekoslovakyadan satın aldığı vagonlardan 20 tanesi dun Sirkeciye gelmiştir. Bunlardan 17 tanesi jük, 3 tanesi samıç vagonudur. Esnaf Bürosu kadrosu daraltıhyor Esnaf Buıosu butçesinin darlıgı dolayısıle kadroda bazı tensikat yapılmış. bîr kısım memurlar kadro harict bırakılmıştır. Burhan Feleğin konferansı Kadıköy Halkevinden: S mayıı 947 pazartesl günU B»»t 18.15 te Btırhan Felek tarafından tGörüjlerîm. konulu blr konferanı verllecekür. Glrif wrbesttir. Güvertede bulunan pirinç aksama, tıpkı yapışkan tıbbî bandajlara benziyen, plâstik sürülmüş, bandajlarla ör. tülmektedir. Bandajların hava geçirmesine imkân yoktur. Diğer taraftan, tahtadan yapılmış olan güvertelerin <Je eskim«mesi için, bilhassa uçak getnilerind«, tekmil güverte, tamamen kaput bezi ile örtülmüs ve bu bezin üstü de tabanca ile plâstik boya püskürterek boyannuştır. Boya içerisine, alüminyum tozu ilâve edildiğinden, bu satıh üzerine düşen güneş ışığı tamamen aksettirilerek, zaraılı tesirler yapması önlenmiş bulunmaktadır. Güvertede bulunan toplara gelince, bunlarm namluları mükemmslen temirlendikten sonra, plâstik bir filim tabakasile örtülmekte ve bu tabakanm zamanla bozulmaması, namluların uzun zaman muhafazasmı garanti etmekte. dir. Namlu içindeki havanm rutubeti de özel makinelerle alındığından ratıp havanın ince filim tabakasına yapacağı muhtemel tesir de bu suretle bertaraf edilmiş oluyor. Küçük çapta toplar, uçaksavar topları, aynı ameliyelere tâbi tutulduktan başka, plâstik seritlerle etrafında bir ağ meydana getirildikten sonra, üzerlerine, tamamen kapatacak şekilde, şeffaf ve kalın plâstik levhalar geçirilmektedir. Nasıl, ipek böoeği, kendine ipekten bir koıa örüyor?a, güvertede bulunan hassas makineler, top. lar, netioe itibarile, plâstikten bir koza içinde muhaiaza edilmiş oluyor. Son plâstik levha konmadan, tKozaı nm içerisindeki rutubet alınmakta ve levha ondan sonra yapıştırılmaktadır. Ge. çen savaştan canı yanmış olan makamlar, bu sefer, ihtiyatı elden bırakmıyarak, rutubeti ölçen ve yazan Sletler koymayı da ihmal etmemişlerdir. Zaman zaman yapılacak teftislerde, bu yazıcı higrometreler, kontrol edilecek, ufak bir delikten rutubetin girip girmediği tahkik edileoektir. Gemilerin iç kisımlarmın ambalâjına gelince: Burada yapılacak ilk is, patlayıcı maddelerin kaldırılarak, başka bir yere nakleddldikten sonra, tıpkı namlulara yapıldığı gibi, ince bir plâstik film tabakasiîe rutubetten tecrididir. Gemide bulunan bütün aletler, bu meyanda gemi hastanesinin cerrahî aktleri, tedavi makineleri. mutfafc levaztmatı havaya karşı korunmak zorundadır. Bunlarm teker teker elden geçmesi icab ediyor. Diğer taraftan buhar kazanlarmın, buhar borularının içerisi tamamen temizlendikten sonra, içerilerine boya püskürtüîmüş, bunların da muhafazası emniye* altına alınmıştır. Her bölme, aynı itina ile, rutubetten teerid edilerek, rutubet geçmiyecek şekilde kapaülmıştır. Fakat buna rağmen rutubet hasü olacak olursa, otomatik makineler bunu derhal <hissederek>, rutubet tahliye makinelerini çalıştıracakür. İşte 1750 parça geminin, tarihte misline raâtlanmamıs ambalâjı bu kadar uzun ameliyelere muhtacdır. Bu ambalâj işinin 20 s«ne için yapıldığı düşünülürse, bir kereye mahsus olarak yapılan bu işin, mütemadiyen yapılması icab eden korunma işine lüzum bırakmadığı cihetle, müreccah olacağı teslim edilir. Bir savaş vukuunda, ambalâj çözme ameliyesi, 1030 gün arasmda olabilecelt, gem: istim tutuncıya kadar, bütün aksamı kullanılır bir halde açılmıs olacaktır. Bu masraflar. dalm! surett*, yapılan muhafaza masrafının ancak yüzde birini teşkil ediyor. Tuzlu suyun tekneye zarar vermesi ihtimalini de hesaba katarak gemiler tatlı sulu nehirlere nakledilmişlerdir. Yüksek kimya mühendisi Rıdvan TEZEL Dün, Amerikan »mirala Türk gaaetecilerinl kabul ederek onlaria haabıhal etti. Bu hasbıhalden < sonra da gazeteoller Leyte uçak gemisini gezdiler. Boğazın mavi suları üstünde, Tuiandan evvel yaşadığı farzolunan tabiatın fev. kinde irl bir mahluk gibi duran Leyte, bütün çelik kartallannı sanki güneş.lendirmek ister gibi güvertesinde dizmişti. Gemiyi iki taraiından gözden geçirdikten sonra, iskelesinden yukarı tırmandık. Kendimizi Haydarpaşa istasyonuna benzeyen, hangar güvertesinde bulduk. Bu güvertenin kıç tarafı uçakların tamirhanesi idi. Sancak tarafında bando mızıka ile bir deniz piyade kıt'a. gı, gemiye gelen resmî misaiirleri selâmlıyordu. Hangar güvertesinde üç asansör vardır. Bu asansörler uçakları uçuş güvertesine çıkarır. Asansörlerin ikisi teknenin içinde, bir tanesi de iskele bordası dışmdadır. Türk gazetecileri İle gemiyi gezmeğ« gelen deniz subaylarımiz bu asansörle geminin Karaköy köprüsünden be» metre geniş olan uçus güvertesin» çıkıp indiler. Bu güvertede muhtelif tip uçaklar baştan başa sıralanmıştı. Fakat uçuş yapacakları zaman güvertenin dörtte üçü serbest kahr,ve öteki uçaklar, aşağıya hangar güvertesine indirilir. Geminin kumanda köprüsündeki tek bacasında bulunan 32 numara, bu uçak geraUinin Amerikan donanmasında 32 nci uçak gemisi oldugunu gösterir. Misafir gemiler hakkında denizcilikle ilgili okuyucularıma aşağıdaki tafsilâtı veriyorum: Le>ie uçak gemist Leyte uçak gemisi, adını Amerikahların, Filipinlerde Japonlara karşı katandıkları büyük zaferden almıstır. Bu gemi, harb bittikten sonra 1946 da hizmete girdiğinden, kendisi değilse de, ismi Amerika için tarihidir. Bu güyük zaferin adı, ilkönce 45,000 tonluk üç büyük donanma savaş uçak gemisinden birine verilmişti. Sonra, o gemiye, müteveffa Cumhur Başkanına hürmeten F. D. Roosevelt adı verildi. Leyte ismi de 21 şubat 1944 tenberi yapılmakta olan ve 23 ağustos 1945 te denize lndirilen Crown Point uçak gemisine verildi ki işte şimdi azametli gövdesile limanımızda yatan bu gemidir. Leyte, limanımıza gelen ikinci uçak jemisidir. Daha evvel bir İngiliz filosunun galiba 1929 da îstanbulu ziyareti sirasında, Courageous, lstanbul halkımn gördüğü ilk uçak gemisi olmuştur. Courageous 22,500 tonluk ve 31 mil yollu halde Leyte 27,100. tam yüklü olarak 33,000 tondur; geminin 150,000 bevgir ku\*\'etinde 4 makinesi ve 4 uskuru vardır. 33 mil gitmek üzere yapılmış, fakat tecrübeleıinde 34 mil gitmiştir. Normal sefer sürati, tızun muddet devam etmek şartile ^ mildir. Bu gemiler, yüksek süratle günlerce sefer edebilirler. Nitekim Leytenin eşlerinden biri Ameriknm Norfalk limanından Cebelitarığa kfidar olan mesafeyi 4 gün 8 saatte katetmiştir. Gemi, bu seferi esnasında mütemadiyen, 32 milden biraz fazla süretle yürümüştür. Bu, bir Atlantifi geçme rökorudur ki mari kordelâyı kazanan büvük gemilerden hiç birine nasib olmamıştır. Gerçi transatlantikler Atlas Okyanusunu daha kısa zamanda geçmişlerse de onların takib ettiği rota (2850 mil) Leyte'nin eşinin rotasmdan (3300 mil) daha kuadır. Geminin bo>nı 269,81 metre, uçuş güvertesinin eni 30,50 metredir. Missouriden 7 buçuk metre uzun, eni 2 buçuk metre dardır. Silâhları: Bu sınıf uçak gemilerinin 12 tane çift maksadlı, yani hem denize hem havaya ateş edebilen top. Bu toplar uçuş güvertesinin sancak tarafına taretler içine konulmuştur. Hava defi silâhları 24, yahud 36 tane 40 lık, 46 yahud 92 tane 20 lik Oerlikon topu olmak üz»re 128 70 tane serl ateşli toptur. Bu topların bilhassa 20 liklerin büyük kısmı yerlerlnden çıkarılmış olduğunu gördüm. Uçakları: Gemi 82 uçak taşıyabilir. (Subaylardan biri 92 uçak dedi) bunlar prensip itibarile 27 avcı, 37 bombacı, 18 torpidocu, 27 de yedek uçaktan mürekkebdir. Leyte'nin altalta 8 güvertesi, 1 uçak hangarı, 2 katapültü vardır. ABİDİN DAV'ER Mürettebaü 2500 denizci ve 700 havacı olmak üzere 3200 kişidir. Amerikan mühendisleri, bu gemiyi bombalara karşı zırhlarla muhafaza etmeyi münasib görmüşlerdir. Uçuş güvertesi 38, ana güverte 38, hangar güvertesi 76 milimetre kalmlığmdadır. Makine dairelerini ve cephanelikleri muhafaza eden borda, yan zırhları 50 76 milimetredir. Kumanda köprüsü ile toplarm bulunduğu adacık denilen kısım 38 milimetre kalmlığuıda zırhla kaplan mıştır. Leyte, Amerikanm harbe girmeden önce yapmağa başladığı Essex tipi uçak gemilerinin provalan biraz tadil edilmiş ve uçaksavar topları artürılmış olanlarından biridir. Amerikan donanmasında Leyte'nin eşi olarak ^irndi 24 gemi vardır. Amerika, harb içinde donanma uçak gemileri simfından 5 gemi kaybetmiştir. Fakat bunların hiç biri Leyte tipinde değildir. Bu tip uçak gemilerinden bazıları, Japon intihar uçaklarmm hücumları neticesinde çıkan müthiş yan. gınlara rağmen, gemilerin sağlam yapısı, komutanlarınm rnahareti, mürettebatlarının fedakârlığı sayesinde batmadan üslerine dönmeğe muvaffak olmuşlardır. Bunlardan iki tanesinin Japon uçakları ve çıkan yangınlarla mücadelesi, bir kahramanlık destanı ve batmaktan kurtuluşları da âdeta bir mucize olarak Amerikan denizcilik tarihine geçmiştir. Bu münasebetle Amerikanın Pasifikteki kat'î zaferinde uçak gemilerinin birinci derece rol oynadıklarmı da kaydedelim. Dayton kruvazörü Dayton, bir hafif kruvazördür. Amerikan donanmasında bunlarm birincisi olan Cleveland 1940 temmuzunda kızağa konulmuş ve ondan sonra yapılan bütün bu tip kruvazörlere Ckveland tipi denilmiştir.. Bunlardan şimdi Amerikan donanmasında 29 gemi vardır. Geçen yıl limanımıza gelen Previdence de, Izmiri ziyaret eden Fargo da aynı tiptendirler. Yahıiz bu 29 geminin 27 tanesi çift bacalı olduğu halde Fargo ile ondan sonra yapılan bir tanesi tek bacalıdır. Gelen gemilerden İkinci Dtinya Harbine iştiıak etmiş olan Dayton, serinin sondan üçüncüsüdür. 8 mart 1943 te kızağa konulmuş, 10 mart 1944 te denize indirilmiş ve 7 ocak 1945 te hizmete girmiştir. Bu kruvazör. 10,000, tam yükle 14.500 tondur. 100,000 beygir kuvvetinde 4 makine ve 4 uskuıla saatte 33 mil yolu vardır. Yakıt sarnıçlarını doldurduktan sonra, 15 mil süratle 7000 mil mesafe katedebilir. Boyu 185,93, eni 20,11, çektiği su 7,31 metredir. ^ Dayton'un silâhları: Üçüzlü 4 tarete tabiye edilmiş 12 tane 152 lik top, 12 tane 127 lik uçaksavar top, 48 tane 40 lık uçaksavar top ve 40 tane 30 lik uçaksavar OeTİİk.ön olmak üzere, 113 toptur. Kıç tarafuıda 2 katapült ve 3 uçak vardır. Mürettebaü 1200 kişidir. Zırhlarının, 13,600 tonluk Helena ağır kruvazörünün zırhları gibi olduğu neşredilmiştir. Bu ağır kruvazorün znhları ise şöyledir: Kuşak 150 203, üst zırhlı güvert* 100, alt zırhh güverte 62 milimetre, taretlerin ve kumanda kulesinin zırhları hakkında malumaı neşredilmemiştir. Harb içinde, Amerika yalmz 3 tane hafif kruvazör kaybetmişür. Bristol ve Purdy muhribleri Bu iki eş muhrib, Amerikanın harb içinde yaptığı yüzlerce muhribden ikisidir. Filvaki Amerika Pearl Harbor baskını günü 172 muhribe sahibdi; harb Eonunda ise 445 muhribi vardı. Harb içindeki muhrib kayıbları da gözönünde tutulursa, Amerika tezgâhlarınm muhrib inşasmdaki büyük gayret ve başarısi kolayca anlaşılır. Misafir muhribler, geçen yıl Missouri ile limanımıza gelen Power'den biraz küçüktürler. Power ve mensub olduğiJ sınıf, 2400 tonluk oldukları halde Bristol ve eşi 2,200. tam yükle 2900 tondurlar. Purdy 1944 te, Bristol 1945 te hizmete girmişlerdir. Purdy harbe iştirak etnıiştir. Bu tip muhriblerden Amerikan donanmasında halen 54 tane vardır. Bu muhribler, 60,000 beygir kuvvetinde çift makine ve çift uskurla 38 mil gitmek üzere yapılmışlar, fakat sürat tecrübelerinde azamî 42 mil yapmışlardır. Aldıkları yakıtla saatte 30 mil süratle seyrederlerse 1260 mil, 15 mil hızla 6000 mil mesafe katedcbilirler. Boyları 114,75, enleri 12,44 metredir. Silâhları: 6 tane 127 lik çift maksadh top, 12 tane kırklık uçaksavar ve 10 tane 20 lik uçaksavar Oerlikon ve 10 tane 533 lük kovan, 2 su bombası atar ve 6 8 havandır. Mürettebleri 350 ki. şidir. 127 lik topları hafifçe zırhlı çift taretlerdedir. Bu taretlerin ikisi başta biri kıçtadır. Amerikan muhribleri harbde büyük yararlık göstermişlerdir ki bu 71 muhribin batmış olmasile de sabittir. En çok muhrib kaybı da önce Guadalcanal'da, sonra Okinawa muharebelerinde olmuştur. Okinawa muharebelerindeki zayiatın çoğu da Japon intihar uçakları yüzünden vukua gelmiştir. Japon intihar uçaklarmın hücumuna kurban giden muhribler 9 tanedir. Bir çokları da yaralanmışsa da batmamıştır. 3 ABtDİN DAV'ER Rize çay gecesi Rize Yüksek Tahsil T.nlebe Cemiyeti 9 mayıs cuma gıınu saat 21 den sabaha kadar devam etmek uzere Rize çay gecesi tertib «tmiştir. Tokatlıyan salonlarında verHeceîı olan bu çayda ır.lllî oyunlar oynanacak, tanînmıs ses ve saz sanatkârları, Rizeli Hasan Sözerl l.azır bulunac.tk, caz, dans ve surprizlerie davetlller eğlenceli blr gece geçireceklerdir. Davftiyeler Tokatlıyandan tedarik edilebilrr.ektedJr. CUNHURİYET Niishası 10 kuruştur. Abone Şeraiti ^ BU «ylık Üç aylık Alb aylık SeneUk Oğlum, gene durduk, acaba neredeyiz? Ankara ekspresindeyiz, teyzecij,' n! y e ^ e G«2eteml2e gonderılen evrak ve yazılaı nesrediMn edllme«;in lade olunma* Florida'daki hovardalar gece eğlentilerini Havanada yapıyorlar Evet, Birleşik Amerikanın herdem ılık ve hoe iklimli bölgesi olan Florida yanmadasrnda örnür lerini geçiren yahud orada blr muddet dinlenme&e gelmiş olan zengin hovardalar, bulunduklan verin gece eğlentilerini kâfi gormiyerek vur patlasin çal oynasın adamakıllı keyif çatmak için tâ «Havana» ya kadar gidiyorlar. tkl nokta arasında;l mesafeyi birdenbire hayallerinde canlandıramıyanlar üz?rinde bu haber belkl büvük bir tesir göstermez. pakat hemen söyliyelim kl arada deniz variır ve uzaklık tam 400 kllometredir. Düz bir çirgj ile Ankara îstanbu] arası. Bu eglence düşkünlerl akşam üzert, Miaml Havana hattında işllyen Cüpper nçaklanndan btrine biniyorlar. • :& • saat sonra Küba'nm merkezine varıyorlax. tstediklerl gibi yiyip İçtikten, dans edip zetku safa sürdükten sonra sabana k»rşı kalkan posta İle gene otellerire dönüyorlar. Fakat, bltkin, sarhoş, per;şan bir halde. Bereket versin bu Clipperlerde de yolcu uçaklannm bir çoklarnda olduğıı gibi oturulan koltuklar lcabmda «şezlong> şekline girebiliyor ve üzerlerinde rahatça uyunuyor. Tayyareler Jıer bakımdan ylrml, otuz sene evvelkl masallarda hayretl» dinlediğlmlz olaylan tabil hayat halir.» , getlrdıler. Belki de bir kaç yıl sonr» şimdi muhal gördüğümüz bir çok şeyl» alelâde duruma girecekler. Meşhur bî lokantada yemek yemek, yahud blr pl. yea sejretmek, bir konser dlnlemek v> tetcrar tm danmek İçin Cmden Lon draya, NewYorktan Parise glden'e*lıuluaacak; Toplayan: A. U. B DtRKAT 300 Kr. 80b * 15M • 2800 > 600 Kr. 1600 • »0(1 • 1400 * 1NKILÂP KİTABEVİ YENİSİ Rııa Beşerin adlı eserlerini çıkarmıştrr. Fiatlan birer limdır. Her kitabcıda bulunur. En kuvvetli gene neslin şürleri serisinden Orhan Velinin: CANLI TARİHLER 27 ncİ Fasikül CENİL GONK ÇIKTI .VARLIK. şAylık sanat ve fıkir mecmuast Mayıs Sayısı Çıktı. Yurdun yaşça en eski, ruhça en yeni dergisi Bu sayıda: Cahid Sıtkı Sabahaddin Eyüboğlu, Melih Cevdet, Ziya Osman, Orhan Veli, Yaşar Nabi, Behçet Necatigil, Necati Cumalı. Said Faik, Turan Aydogan, Şahab Sıtkı, Sabahaddin Kudret, Halim Yağcıoğlu, Halim Güzelson vb. Abonesi yıllık 3 lira, öğrendlere 240 kurus. Adres: Ankara cad. 81/1, lstanbul MUSİKİ ANSİKLOPEDİSİ 5 bıci sayısi ÇIKTI Dünyanın en büyük Musiki ansiklopedisi. Fiatı 25 Krş. Abone: Seneliği 6, alb aylığı 3 lira Tepebası No. 43 FAVORI Ankara yarışları için bu hafta siparis kabul edemiyecektir. SPOR MEGMUASI Külminal DOCTEUB GOETZE Tafsilât yarınki nüshamızda Birleşık Amerikanın cihanın dört bu cağındaki askerl ku\ vetlerirun idare m«rkezi bir değil, beş on değil, yüzlerce binadan teşekkül etmig basıibaşma bir şehirdir. Millt Savunma Bakanlığı ile Mrllkte diğer bfta askerl müeaseseleri de ihtlva «den bu asrl Metropaliten'ln binalan Washington yakınında Vlrglnia kıyısındakl genlş arazi üaerine beş dıhlı ve beş kojell geonıetri şeklinl tem bttslerle yeraltı yollanndan fidlp gelsil eder tarzda vücude getlrildigl tçin mekte, 27 kriîometrelik koridorlarda da iç servisi tiç tekerlekli küçük elektrikU bu şehre Pentagon adı verllmişür. arabalarla yapılmaktadır. Pentagon, müteveffa Başkan RooseYü« blnden fazla insanın harlcle t»velfin Cumhur Reisllği esnasında lnşa nıamile alâkasını keserek çalışmakta ololunmuş ve İkinci Clhan Hartrt boyunca dugu bu binalarda ısıtma tertibatı gibi Blrleşik Amerikanın kara, deniz ve ha serlnler.dfrrrve ve havalandırma tertibava kuvvetleri hep bu muazzam aehir tı da yapılmı?. diğer konfor vasıtalarınden emir ve taMmat »larak savaşmış dan hiy biri de ihmal edümemljtlr. lardır. **• Peutagon'un arametini g&zlerlnlzin öHabe; İmparatoru blr cazband nünde lâpkile canlandırabUmek İçin takınu kurduruyor hemen şuracığa bir lcaç rakamcığı kayHaile Selâse'nln ellnden çıkanrus. oldedlvereîim: Burada 40 bin »ubay ve asker, 85 bln sivil memur vazlîe gör duğu memleketine ve kaybetmiş bulunmektedir. Muhtelif dairelerindeki tele duğu tahtına diğer bütün menkub hüfon makinelerintn sayısı 16 bindlr. Şeh kümdarlardan daha evvel kavuşunca rin içlnden geçen telgrai hatlarınm duvduğu sevincl hepimiz a« çok tasavtoplamı 48 bin, bütün binaların korl vur edebiliriss. Çünkü Afrikadan İtalyan dorlanmn uzunluğu 27 kllometredir. larm ve Almanların samanında ko\ulMemurlarm kannlarıra doyurmaları malan gağlanmamıs olsaydı, blçare İçin 200 lokanta açılmıs, gıısuzlukJannı harbin somına kadar sade memleketingidermeleri için 650 çeşme tesls eciUml?, den, taç ve tahtından değU, belki lstevakJtlerinı bilmeleri için de 1500 elek dlğl glbl yasamak İmkânlarmdan da mahrum ötede beride »ürünUp duratrikü saat konulmuştur. caktı. Harb esnasında ödevlllerden başka Pek de ummadığı blr anda erlştiği sivillerln kabul edilmesinin keain olarak yasak edlldiği Pentagon'a bugün hu saadet netlcesl olacak, Negüs tekrar susl müsaaae ile siviller de glrebilmek hükümdarlık aeasını eline aldıgı ve kutte, havuzlu, parklı lokanta bahçelerin sal serrsıyesinin gölgesine kavuştuğn de kendüerini davet eden memurlarla zamandanberi Habeşiitanı idare, askerlik, iktısad bakımından übha çalıştı&ı b'.rlikte yeyip içmektedirler. Askerî ve sivil memurlar hususl oto gibi orada A\rupa ve Amerika usulü [ Dünyada Keler Olnyor? Birleşik Amerikanın askerî kuvvetlerinin dimağı: İçinde 135000 kişinin çalıştığı Pentagon güzel sanatlarm da. geîlşrrvesine gayret göstermektedir. B,u arada askerl bandosur.un baîina Nicod adında bir îsviçreliyi getirmişti. Şim dd de yakmda kutlıj'acağı doğum yılında vereceği suareyi çenlendirmek için bk cazband takımı teşkilini emretmia, berhalde îsviçreli Nicod'un tavsiye gile olacak, buna da Rlchard Moser isminde bir tsviçreliyl memur etmistir. Riohard Moser hava yolu İle •« Kahireden geçerek Habeşlstana gidecek, yaptığı kontrat hükümlerine göre iki yıl AdisAbabada kalacaktır. **• Aile yuvalannda saadetl sağlamak için.» Jr.sanlann cemiyet hayatı lcurup da içtlmal kanunlara boyun eğmeğe başladıklan andan İtibaren aile yuvasındaki rahat Teya rahatsızlık da onlan en fazla içgal eden konulardan biri olmus, müşterek yaşayısta kadın ve erkek daima blrbirine zıd menfaatlerini müdafa» etmekten geri kalmadıklan için bu meseleye aid münskaşa ;e mücadeleleria de sonu gelmemiştir. Fakat dünya yüzünde aile bağiarınm şu andakl kadar kopmağa ve çözülmeğe hazır* olduğu devirler pek nadir görülmüçtür. Btınunla beraber her memlekette o au'anenln ortadan Kalkmaması, ksy koca arasmdaki ahengtn yerıiden kurulabilmesl İçin azaml gayretler sarfedilmektedir. Mesela, Norveçin merkezl Oslo şehrinde Madam Camilla Lang adında hayırsever bir kadm bir «kankoca> mektebi tesis etmistir. Arzu eden nişanlılar altı hafta burada biyoloji, ahlâk, çocuk bakımı, genel psikolojl ve çocuk psikolojisl dersleri vesaire görmektedirler. Bu noktaya kadar işte bir olağanüstülük yok. Diğer blr çok memleketlerde de eşlerine pek çok tesadüf edilmlg bir teşebbüs. Pakat Madam Camilla'nın orijinalliğl «kankoca> münasebetlerile llgill derslere, aile yuvalarında bedbaht olduklan İçin kocalarmdan aynlmış bazı kadınlan profesör tayln etmesidtr. O bayanlar, bilhassa kadın talebelere başkrından geçen felâketleri anlatarak bunlara maruz kalmalarlnı önliyecek naslhatler vereceklerdlr. Güzel ama, Madam Camilla acaba neden lzdlvac hayatında bedbaht olmuş erkeklerl de, mekteblnin kürsülerine davet etmekten çefcnmis? Her halda blr erkek de böyie blr mekteb açmak teşebbüsün© glrislrse oranm kürsüleri de bo§ kalmasıa. dlye olacakl