27 Mart 1947 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 2

"3VT3f. ÇUJVIHURIYET 27 Ittart T9Tt EDEBİYAT BAflİSLERI HEM NALINA MIHİNA 1 ıyatromuz ve ıçtımaî meselelerimize dair Üsküdar Yasas»: Frof. FINDIKOĞLU Minyatür hastaneîer yerine... eîediyenin Beyoğlu hastamsi, 80 yataklıdır. Bu 80 yatafc'i hestan^nin personeli ise 71 kişidir. Aşağı yukarı her yatağa bir kiîi düşüyor. demektir. Bu küçük hastsnenin, verini?İ7İiii gözönünde tutularak Galatada Kııleâibi civarındaki Ingiliz hastanesine rmkledilmesi ve tedriren 150 yatağa kadar geniîletilmesi kararlaştırılmıştır. O zaaıan, belki de personel 80 kişiden ibaret nlacak; nitayet 8590 dan fazlaya çıkrrıyacaktır. Beyoğlu hastanesi, İnjiliz hastan?«ine taşındıktan sonra, boş kalan ve üsUine son günlerde bir kat daha çiküan l.inada, İstanbul Elektrik, Tramvay. Tünel tdaresi kendi memur ve miistahıleînleri için bir hastane açmak istemcHteiîir. Her büyük müesse.enin kendi mensııblarının hastalarını tedavi ettirmftk istemesi, içtînaaî yardım ve inşanhk bakımından çok yeriuie ve tak'üre değer bir fikirdir. Fakat 40 ilâ 100 yat3klı minyatiir hastaneîer, çok masrEflıdır. Yuka. rıda Beyoğlu Belcdiye hasîanesi için gösterdiğinıiz misal, lıunıın en b'.ivük delilidir. 80 ; a(ak için 71 personelHpn başka, bu c?pta brr hastancyi röntçen cihan gibi bir çok pabalı cihaziarla t?çhiz etmek lâzımdır. Bvnlar alınmp^sa o hastane bir revirden ibaret kalır. Bi'^e her daire. her müessese ve her t«srf;kül, kendi adına ve hesabma küçük bir hnstane kurmak lıevrsinde.Hr. Meselâ, Hr liman hastanesi, bir esnaf hastanesi vardır. rlektrik İt'ares!. Tekel Gcnel müdürlüsTİ. E'iıniyet teşk'Utı da k?nflî m^n?ubl^^ı için husu^î hirer bastane kurmak istiynrlar. Çalışma Bakanlılı da, bu L=çi hastanesi tesis etmek fikrinderlir. Düfiin bu hastaneîer, birer hastane nvnyatiirii olacaktır. Hepsinin ayrı hasbek!inleri, mütçhas^ıs hekir.iîeri, diş doktorlan, eczacıîaru hastabakıcılan. h?.de. meleri, ahçılan. kapıcılorı, bnhcelert varsa babçıvanları, elek(ril;çiîeri, kalorifercilerl bnlunacaktır. Hepsinde ameliyathaneler kunılacak. bepsi için bir sürü pahalı pabalı ciha7İar ve aletler satin abnacaktn. Cezaevinde işlenen csnayet B i Geçen hafta memlakeiimizie yüksek madan memnun ve mesud yaşar gider Katil Vanh Mekmedi öldü.aiırülerini yapan Iranlı bir talebe i!e dik. Kimse kahkaha ile gülmezdi, frkat Onun eserlerinde on doknzuncu asrın sonu ile yirminci asrın başuıdaki sosyal ve manevî hayatıımzı, konuşmak fırsatım elde ettim. Şimdi kimse de hiddstmden avaz avaz ba ren katillerin dün muha iç ve dış tabiati, devrin telâkki ve temayüllerini, fikir, sanat ve ideoloji lomıldanışlarnu ruh ve mana . î/işçi Mektebirrüze devam eien bu ta ğırmazdı. Dilsiz değilcik araa, kotü lâzaviyesinden, kendi zekâ ve muhayyilesinde billurlaşmış olarak, en ışıklı şekildc görebiliriz. Hulâsa büyük kemelerine başlandı lebe bana İranda sosyal ilimlarle meşgul kırdı etmezdik. Kör değildik ama kuromancımız böyle bir devir adamı ve böyle bir sanatkâr olarak esash etüdlerle çözülmesi çok bir dostur.un arrusundan bahsederek bu surları görmerdik, sağır değildik ama lürumlu ve faydah bir mesele halinde karşımızda durmaktadır. Ev\'elki gün Üsküdar Cezaevinde bir hususta tavdye edilebilccek eser \e iftiral?rı duymazdık... Hanınıdan sonra cinayet iilenmiş, Said Çoban ve Musetüd^ri öğrenmek istediğini sdyledi. ben gelirdin konakta. Uşaklar gözlerini tafa Kıyıcı adlarır.da iki katil bir olup Büyük manzaralar, büyük dağlar bir takım ihtisaslardan ibarettir... şek sini şahsan görrr.üş, tanrmış olanlar onun Hakltmda kaynak istenen mevzu, Türk kaldırıp yüzüme baîcmazlardı. HalayıköldÜTmekten iki sabıkası bulunan Vanlı gibi büyük hâdiseler, büyük şahırlar linde mütalealar ileri sürenler ve bun bu hususiyetini daha yakından sezcbiailesi ile Türk kadmının yakın mazide ve lar etrafımda pervane idiler, hizmetin.e Mehmed Han isminde bir mahkumu 26 da yakınlaruıda iken değil; uzaklardan larm fazlası veya zıddı daha bir sürü lirler. Bu sebeble onun eserlerinde Ontugün geçirdiği, geçirmekte olduğu içti can atarlardı. Rehnaetli Bey bile hatırıyerinden bıçaklıyarak öldürmüşlerdir. dokuzuncu asrın sonu ile Yirtnir.ci aszan^an ve mesafe ötelerinden bakıldık fikirler yürütenler olmuştur. rnaî istihale idi. Bir kaç gün ara ile mı sayar, bir dodiğiıni iki yapır.azdı. O Bu cinayet hâdL=esi, dün akşam geç ları zaman, gerçek hüvijet ve ihataları Sanat eseri hiçbir zaman riyazî bir rın başındaki sosyal ve man«vî hayatekrar görüştüğümüz zaman bile Iranlı zamanlar kuşağımda 25 anahtar sallavakit meşhud suçlar kanununa göre U a görünmek cihetinden, daha çok vu mutlakıyet olmadığına göre, Halid Zi turun, iç ve dış tabiati, devrin telâkki gsncin dileklerini lâzım geldiği gibi kar nırdı. 2 nci Ağırceza malıkemesine intikal etyada bu sayılan çey'.erden gerçek ola vre temayüllerini, fikir, sanat ve ideoloji zuh kazanırlar. şılayamadun. Zira bu hususta hangi emi?. duruşmaya başlanmıştır. Vakada Halid Ziyanın ölümünün üzerinden rak hi;biri bulunamıyacağı gibi, belki kımıîdanışlarmı ruh ve mana zaviyetüdden veya esercsn behsedebilirdim? Ahmed Bey ile annesi arEsmda şeçen birinci derecede rol oynadığı tahkikat Ziya Gökalpın «Aile Ahlâkı» başlıklı ıra şu küçük konuşmadaki konak dışı kom evrakınm okunmasından anlaşılan sanık. iki yılın geçmiş olması fikir ve sanat serpinti, iz ve renk halinde hepsinden sinden, kendi zekâ ve muhayyiksincle kale serisinden, birjcadın terbiye ve psi şu münasebetleri bugünün sert reaiitesi lardan Said Çoban hâdiseyi şöyle anlat hayatımızın bu ihtişamh varlığını daha birer parça da bulunabilir.» Lâkin bü billurlaşmış olarak, en ışıklı şekilde göiyi tanımak yolunda ilk adımlar sayı tün bunlardan ayrı ve hemen hernen rebiliriz. ikoloji doçentimizin Isviçrede doktorluk ile ne kadar tezai halirıd'edir: mıştır: Hulâsa büyük romancımız klâsik ve labilir; bununla beraber Halid Ziya o herke^in üstün<Je birleştikleri bir nokta teri olarak yazdığı değerli bir kitabla bir Ahmed Akltma gelmişken sorayım • Vanlı Mehmed evvelce Tophanede Alman müsteşrikinin iktisaöî zaviyeden atme! Şinıdi gelirken gördüm. Komçu İhsan admda birini öldürmüş, bu suçtan büyük adamlardandır ki, kendisinin ede v&rdır ki bu da or.un Türk edebiya bcsmakalıb araştırma ve hükümlerle deyaptığı araştırmadan ve Peyami Safanın evden tanunadığım birisi çıktt. Hüsnü 18 seneye mahkum edilmişti. îstanbul biyat âîemimizdeki rolu, cnevkii, de tına Avrupaî manada, teknik talıkiye ğil, faydalı, esiıslı metodlarla ve gerçck itibarile en az kusurlu ilk romanı getir sezişlerle uğraşılmak şartile böyle t i r «Türk İnkünhına BEkışlars> ından başka Beyler mi? Cezaevinde de kat'lden mahkum Mıısayı ğeri a?ağı ynkarı sağhğında neticelendiraiş olduğudur. Romanımız onun zama devir adamı ve böyle bir sanatkâr olabelli başlı l\ir menba zikredemedim. öldürdü ve bu sebeble Üsküdar Ceza rilmişür ve bu netice onun kadar milAnne Onlar çıkalı çok oldu. nmdan bugüne kadar zaman zaman rak, brkir, çözükr.esi çok lüzumlu ve Yalnız not ettirdiğim bir kaç nokta araevine sürüldü. Burada da rahat durmu leti için de bir iftihar vesilesidir. Ahmed Peki kimler oturuyor? smda birisine fazlaca ehemmiyet ver«Edebiyatı Cedide ne idi, ne değüdi; devl.^şmeğe istidad görteren kabüiyetleri faydalı bir mesele halinde karşımızda yor, herkese meydan okuyordu. OnunAnne Bilmiyoruz. de yetiştirerek hayli geliştı; fakat sa durmaktadır. dim: Türkiyrtde aile ve kadın probleAhmed Nasıl olur yahu! Insan la fcir meseleden dola>T kavga ettik. Ev ne yaptı, ne yapmadı?» meselesi bizim tnini araştırma zemini,' «konak» ile «ev» komşusunu tanımaz nu? O halde hasta velki sabah yattığım koğuça ^eldi ve edebiyatunızın eskimiyen ve her fır nümî olarak ifade etmek lâzımdır ki Fikir ve sanat hamlelerinde intikal arasındaki\ sabada aranmalıdır. Fakat lıklarına nasıl koşacaksm, derdlerine elindeki bıçakla üzerime yürüyerek satta ortaya atılan bellibaşlı münakaşa roman tekniğine en iyi uyp.n roman Türidyede 'bu istihalenin yakın mazisini nasıl ortak olacaltsın, komşu hakkını «Said seni de Musrnın yanma yollaygca mevzulcrından fciridir. Nazmını Fikre olarak onunkiler her iki manada da çjğlannda yaşamsk bir sanat adamı için Biaştıracak olan yerli.ve yabancı rae unuttumiz mu? ğrm..» dedi. Derhal ben de bıçağıma sa tin, nesrini Halid Ziyanın temsil ettiği bugiin hâlâ birinci plândadırlar.» Bu şüphesiz bahtsızlıklann en büyüîüiü", rakİılar ilmîvkaynaklar bulamazlar. Burıldım ve kendimi müdafaaya başladım. bu devre ve topluluk hakkında sayısu romanlar dil, üslub, personel bakımla çür.kü zamanm binbir gürültü i!e dönen , na cnukabil edebî menbalar, bilhassa Bu sirada arkndaşım Mustafa Kıyıcı da ve çesidli hükümler devam ettiği ve da rından bugün bir dereceye kadar biz çarkı arasmda onun çığlığı hiçbir aksiGeçen asrın iklncl yarsı başlangıçlatnütevan Türkrtiyatrosunun aile hayatıoradaydı. O da bana yardım etti.» ha da edeceği için, onun hakkındaki ke den uzaklaçmış, bize yabancılaşmış bu sada veremeden kaybolur, fakat asıl ma rında Şinası ile Nanuk Kemaî, Türk kamızı aksettirenVmahsulleri. oldukça kıysin neüceyi daha tarafsız ve her iki ma lunabilirler; fakat bu uzaklaşıp yaban rifet normal haîlerde değil böyle dsvirDiğer sanık Mustafa Kıyıcı ise, sadece dmınm ilk dafa mevzu olarak aldıkları cılaşan unsıırlarda bile biz, ker.dirr.izi îerde sesir.i devTİrün ötcsine ulaştırabilr tnetlidir. Meselâ Namık Kemalin «Gülpiyeslerinde âdeta «konak» ın dağılması, arkadaşma yardım ettiçini, onu Vanlı nssile daha ileri bir devre terkederek, büyiitüp, yetişürip geliştiren ve sonra mektir. Ölümünden birkaç ay evvel kennihal» i ve Şinasinin «Şair Evlenmesi» Mehmed Hanın hücumund?n koruduğııbugün eldeki muhassalaya baktığımız içindeki tabiiyet münBsebetlerinin demunis bir sükun ve bellisizlik içinde va disile son gjrüşır.e ve konuşmamızda nden bugünlerde Istanbul Şehir Tiyatğişmesi temennisini ileri sürmüşlerdi. nu söyliyerek hayatlarının tehlikede ol zeman Halid Ziyayı bu edebiyatın nes zifelerini tamamhyarak bir kenara çe büyük Halid Ziya bu sese telmih ederek rosunda oynanan ^«Kaca Bebek> e kadar duğunu iddia etmiş, Üsküdar Cezaevln. rinde var olan bellibaşlı tek timsal olaMeselâ Namık Kemal 1872 de şöyle dikilen bir anne baba, büyükanne, bü m€?hur mısraı kendisi hakkında: temaşa hayatrmızı takib etmek bir baden İstanbul Cezacvine ıakledilmelerlni rak görmekten başka çaremiz yoktur. yordu: «Ne zamana kadar valideler, kız yükbaba hüviyeti görmüyor muyuz?.. «Bâki kalan bu kubbede bir boş ssda Juma kuru âlimane tetkiklerden daha istemiştir. Fikir ve sanat kahranıanlarmı zamanlarını satılık mata gibi senelerce her gün Halid Ziyanın eserleri, edebiyatımıza imis» canh, realiteyi daiaıçok aksettirici malDuruşma, şahidlerin çağırılıp dinlenlarma göre mi, zamanımıza göre mi mebir esirci bakışlı görücünün nazan maâhizmeti, hamleleri hakkmda burada etşeklinde değiştirerek okumuş ve engin jeeme temin edebüir. meleri için bugün saat 14 e bırakılmışhenge vurmahdır? meselesi şüphesiz yibcuyanesine arzettikten sonra hediyelik , Fıfiıakika îranlı talebenin sorduğu metır. İlkönce tam teşekküüü bir hastanenin üzerinde ehemmiyetle durulacak bir raflı açıklamalara giri?ecek değiliz; esa tevazuunu zaıif bir surette tekrar rrJcariye gibi bir kerecik rızasını sonnağa eelenin belkemiği eski «konak» tan yeni bütün icablan yapılmasa ve cihazları mevzudur; onlan zamanlarına göre de sen bu, böyle küçük bir yannın götü sallendirmişti. bile tenezzül etmeksizin kendi beğendiği Keske her sadası Halid Ziyanınki ka abnmasa dahi, sonra liinım var diye «ev>e geçmede toplanır. Bu geçiş cemiHalid Şazi ihtifali gerlendirdiğimiz takdirde devirleri için rebileceğinden çok ayrı ve u^Jn bir bir adamın eline teslim edecek? İnübah, mevnıdur, bizim şu birkaç satırda be dar boş olsaydı da Serveti Fünun ede bunlar birer bircr yapılacak veya sa*m yetimizde hâlâ devam ediyor. Büyük şebir kıymet ifade ettikleri halde bugün Dişçi mekteblnln müessisl Halid Çazl mermtibah!> Tam üç çeyrek asır sonra lirtmek istediğimiz şey, onun değerini biyatmı bugün baştacı yapsaydık.» hirlerde konaklann, büyük evlerin apar. abnacoktır. Böylece 45 ayrı hastane humun ölümünün yıldönümü dolayısile dun Türk sahnesinde şehirli kıza benzemek Etıbba Odasında bir ihtifal yapılmıs. mer artık bundan az çok bir şeyler kaybe haddinden fazla büyülterek kendisini tınvanlaştınlması sebebsiz değildir. Unmin>atürü. elliser yataktan tooyekun denler bulunursa, yani bugün bunlarm Şemseddin KUTLU için çıplak ayak ve bacakla gezen, çan humun hatırası taziz edilmiştir. Burlan dağılan,eski aile, yeni ekonomik 200250 yataklı bir tek hastanenin cöryaşayan tarafları azalmışsa, bu değer putlaştırmak da değildir, zaten onun tesını omuzuna asan Neriman ile gaze25 bin çuval kahve geldi muazzez ve daima mütevazı kalan vardüğ'â işi görecektir. Fakat çok pahalıya şartlara intibak\zaruretini hissediyor. Ev İki kardeş birbirini yaraladı lendirmenin ne faydası olacaktır? dije telere evlenme ilânı veren Hasanın Ticaret Oüsinln Brezllyaya slpariş ettigt lığı en çok böyle bir şey den mustarib mal olmak şartile. mimarisi ile de teşkilâtındaki bu değışdüşünülebilir; eğer bu çeşid sanatkârSülcymaniyede, Mimarsinan caddesinde 68 karikatürlestirümesini yetmiş beş sene 25 bin çuyal kahve memleketimize gelnıistir. me, akrabalridara, ve kan koca arasmtesadüfen lnrın dünü bugüne bağlamak, daha doğ olurdu; söylemek istediğOT.iz şey, gernumnralı evJe oturan Lâtif Kurden ve Ha Avrapada ve Amerikada Üsküdarlılann şikâyeti evvelki sahne muharririnin «întibah!> ı çek Halid Ziyayı gerçek hüviyeti ve snn Kurden admda iki kardeş. henüz ma BÖrdiiğüm hasfanelerin hef.en hepsi 50» tiaki bağhlık münasebetlerine de tesir rusu bugünü hazırlamak yolunda bir ile karşılaştırmıyahm. Sanatkâruı vaziÜsküdar halkı. Belediyeye müracaatle bir havası içinde tanımak lüzumuna işa hiyeti anıasıiınıyan bir sebebden ötürü yataktan fazladır. Çünkü 500 yatıktan etmekte gecikmiyor. Siyasî ve içtimaî kavgnya tutusmuşlar ve kavga sonunda birfesi, zamantrun sosyal cereyanlarını ka kısım vatandaşlara aid mezarlığın iç taraf köprü olmak gibi hizmetleri olstm, yok rettir. kanaatlerde beraberliğin, meslekî teşekdaha küçük hastanelerin masraflanni birlerini bıcakla yaralamışlardır. lemi, ftrçası veya mızrabile aksetürmek dururken tramvay yoluna doğru tevessüün sa yukarıdaki iddia doğru olabilir, fa:?at den sikâyet etmişler ve bunun önüne geçil bugünün gelişip yükselmesini mümkün knrumadiRi anlaşilmntır. Bıı hakikati. küUerde birliğin bazan en yakın kanBugün artık tamamen edebiyata mal tir. Dünkü «Gülnihal» piyesi, üç çeymesini Istemlşlerdir. bizim sağlık teşkilfttımızı idare eden daşlar arasmda bHe görülmiyen manevî kılmak suretile böyleleri büyük zorluk olmuş ve iki yıldır cisicn ve madde harek asır önceH konak psikolojisinden Ne güzel karar! Aşkile büyük bir ıstıraba kıymetli mütelıassiflarin, bcnt'en çok ivi bağlıhklar vücude getirmesini de aym e ıstırablar pahasma çalı«tnışlar ve linde'.d hayatmı tamsmlıyarak kendisini kurtulnruş bir kadm tipi yarattı, daha Sümerbank depolarında mevcud malları bildiklerine, biç şüphem yoktur. Bana diişcn bir kaduıın dcği?ikliğin ncticesi saymak mümküntarih ve sanat hükümlerine varılmak doğrusu bu tipi taleb eden cetniyetin tetkik ve fiatlandırmak için Anksradan sdota kendüerini bu uğurda feda etmişrağtncn, bizde miryatür hastaneler ve öür. A>TU istihalenin derece farklarile temayüllerine tercüman oldu; bu, yarı şehrimize bir heyet gelmlştir. Bu heyet Sil lerse onlr.n nasıl red ve inkâr edebiliriz? üzere terketmiş bir Halid Ziya vardır; bir minyafür kadar pahalı hastanelpr Yakmşark Muslüman memleketierin onun hakkında feragatli sevgilerle yamerhank depolarında mevcud elblselik inee Benliklerinâe fikir ve sanat cevherinrn hayalidir. Bugünkü «Koca Bebek» yünlü kumaşlara yüzde 30 ile 40 arasında kurmak bevesi hattâ iptilâsı rcvardaaile yEpısmda ve kadınlıgında da vukaa pılacrk esash incelemeler, kendisini htr vo emsali piyeslerde, «konak» disiplini bir zam yapılmasını maliyet bakımındon run en giranbahalarmı taşıdıkları halde dır. Halbnki bii*iin bu müssseseifr, gelmekte bulunması çok mvıVrtemeldar. geçen yılla bizlere biraz daha yaklnşçeşidli müşküller ve mahrumiyetler nin ahlâkî değeri üzerinde temaşakcri uygun gönnü^tür. Şimdilik kadın kumaşlakendi küçük hastar.elerinin tesis ve idaBiitün bu iç istihale şartlarına ilâve düşündürmek istiyor; bu da dünün ha rına zam yoktur. Maamafih bu karar Umum tçiiıde bunu ancak imkân nispetinde pe tıracak ve böylelikle onun ölmez tarame rrnsranarını bir araya toplasa!t»T ve clarak Garbî Avrupadan, şiradi de Afını her geçen yıl bizlere biraz daha iyi er ckçe haline getirebilenleri, «Modası tırasıdır. Hayal, reel olunca güzelliğin müdürlüâunün tasvibine arzedilmiştir. bir büyük hastane yaptırsalar ve buramerıksdan esen geniş fcir taklid dalgası, anlatacaktır. Haydarpaşahlar yemek günü gecmla!> veya «Bellibaşlı bir şey yapaden kaybediyor. Bu defa hayalden öııceda kencü ihtiyaclarıoa kâfi miktarda yaaileye ve kadına ilişen her harekete ve Her sene yapılmakta olan «Haydarpaşalı mamış!» diye bir tarafa atmak değil, Kanaatimize göre Halid Ziya eserleki dsvri hatırlayarak idealleştiriyoruz. lar tak tcnıin ctseler, elbsite fcıı büyük ba«. yemek günü» bu sene de 30 mart pazar her meseleye müessir o!ırıaktadır. Mesele, hayal ile hatıra arasındaki reel günü saat 11 de lise binasınJa mezımlar ve jilâkis bir idealist, bir kalıraman, bir rini en çok yaşamış veya yaşayıştnı duy Bir kaç güne kadar çıkıyor. tane her bakımdan daha mükeTnmel ve fedai igbi selâmlamsk, fikrimizce, ka gu ve düşünce bakımından en çok eser Iranlı gencin bana sorduğu mesele den memnun olmıyan ezelî ir.san psiko üüretmenlerinin içtirakiîe yapılacaktır. UĞUB KİTABEVt daba ucnz olur. lendirrr.iş bir sanatkârdır. «Kırk Yıl» Bu samimî ve an'anevi toplantmm dave dirbiürliğin ilk ve en tabü icabıdır. için verdiğim cevabın Türk sahnesine lojisini, feylesof dili ile transandans ile 125 Krş. Bir rönt?;en cihazının şin>di kaca mal aid clan kısmını, sorgunun sorulmasın immanans âlemi arasındaki raks hare tiyeleri her gün saat 14 i!e 16 arasmda ceFx3ebiyat, fikir ve sanat hayatımızın îsimli hatıralarını okuyanlar ve kondioldııŞur.u bilmiyorum amma 50 bin lira miyetin Şehzadebaş» Letafet apartımanın varktan Garba yönolmesi mevzuunda dan iki, üç gün ewel tKo;a Bebek> i keüni temaşa etmekten ibarettir. desek. 5 rr>inyatür hastane için birer cidakl merkezînden tedarik olunabiiir. gormüş oimama borçluyum. Adının iluzun ve buhranh bir devremiz vardır; hax tedarfk etmekle 250 bin liralık döBıırsab bir tüccann 16 bin lirasuıı *P • * > V ham edebileceğinden büsbütün başka bu de\Tenin asıl sorumluluğunu, kabul çalanlar yakalandı viz sarfetmemiz icah eder. Flalbukî bübir mevzuu veya mevzulan yaşatan Fakat bir sorgu vesilesile üzerinde Bursadan şehrimize mal almak üzere ge j'onelidir ki, yalnız Tanzimat ed3biyatı yük bir bastaneye bir tane röntgen cilıa. piyes, gerçekten bir müessese olan <ko durduğum «Kcca Bebek» teki sosyal me !sn tbrahim adır.da bir tüccar evvelki gun değil, belki ondan daha fazla Ser\'eti zı pekâlâ yeter. nak> ı bugünün o yakın devri bilmiyen sele yalnız bu değildir. Muharrir pi Galatadan bir.diğl traravayla Sirkeciye ge 'ünun edebiyatı yüklenmiştir ve Halid Biz; her dairemiz için pabalı küçük lirken içinde 16 bin lira para bulunan cüzgencine ne iyi tanıtıyor! Mesele ne o yesinde, daha başka derdlere ve davaJiya, gerçekten büyük sanat cevheri ile, birer hastane kurarak ve va«atarak hameçhul bir yankesiciye çarptırmı?devre hasret, ne de o devrin sosyal mü lara da dokunmak istiyor. Fiyeste ter danını işte bu kritik devTe içinde yetişmiş yutır. Tüccann müracsati üzerine vak'.iyı el dar zendn değiiiz. Süyın Sağlık Bakam essese ve âdetlerini tekrar diriltme ar biye b\ıhranı, içtimsî tabaka krizleri, koyan Emniyet müdurlüğü memurları, L:ı :arıda işaret ettiğimiz neviden bir sanat Doktor R?hçet lT7. mııhteüf daire, mür zusu olmadığma göre sanatkâr da âlim kira işi, bilhassa ve bilhassa kültür li hırsızlığın Kefalo adında bir sablkall ta e edebiyat fedaisidir; böyle olduğu halesssse ve teşekkülîeri birleşik ha'.iançlff gibi sadeoe tasvirci edasını takmıyor. sanının tabiî gelişmesini durduran ke rafından yapıldığını tesbit etmişler, îaM'ğı de o bu intikal devresinin hây ve huyu kıirmağa davet ederse, memlekale Çfk paralarla barlarda harvurup harman «a\;ıMuharrir Cevad Fehmi, bu tasvirde ger lime uydurrr.acıhğı keskin istilızalarm ran bu yankesiciyi yakalamışlardır. Kefaîo rasında silinmakten mutlak olarak kurj hayırb bir hi'nıet etmiş olur. Sağlık *îaçekten rauvalfak olmuştur. «Konak» ı ve mihverliğini yapıyor. Lâkin bu son oerd tramvayda bu yankesiciliği yaparken, ca ;ulmuş, sanatuı o herkese naf ib olmıyan I vanuzda, paramızj, çalışmamın ve enerYazan: CEVAD FEHMt BAŞKUT içini bilenler bile bu canlı tasvirlerde üzerinde yalnız. dikkatli ve kıytnetli bir bıkalı yankesicilerden tsmetle. Nurlnin ken :ölmezlik» sırrma ulaşmıştır. israf etmekten kurtııîmuş o'i'ruz. disine yardımcılık ettiklerini sbylediğinden kendi silık düşüncelerinin tazelendiğini tiyatro muharririmizin hafta!ardanberi onlar da tutulmu^lardır . Halid Ziyanın romanları için, realisthissediyorlar, konak içindeki aile efradı on binlerce temaşageri güldüren, kahtir, diyenlerden tutunuz da, romanüktir, nın karşılıklı münase'cetlerindeki inceük kahalara sevkeden haklı istihzalarile mi ve nezaheü bir daha yaşıyorlar. Piyesin kalacağız? «Ömrünün süresi» nden bahMilletini seven onun sağ'ığını dü hattâ klâsiktir diyenler; hiçbiri değildir, bir bakıma bunlar roman bile saüçüncü perdesinde, çok değil yimi beş seden, «sorjmlu bir eğitim iş» i «olaşünür ve yere tükürmez. Makarna ihracı ılamazlar, bunlar kendi zamanınm ma(2349) yü sonra evine dör.en Ahmed Bey ile ğanüstü bir ödev», yahud «anormal bir İstanbul Sağlık ve Sosyal Ticaret Bakanlığmca glııkoz ve muayyen azî, snob hikâyelefidir, gerçek hayat dadısı arasındaki konuşraa, Türk aile olay» diye gostererek «târtışma» lardan miktarda makarna ihracına müsnade edilYardım Müdurlüğü. cereyanlarmdan uzai ve ayrı, çairane miştir. sinin bir zamanki sosyal yapısını ve ah «kıvanç duyan» «sayın bay» lar karşılâkiyatını güzel canlandırıyor: smda vazifemiz sadece temaşakerlerin Avrupa gazeteleri, Amerika tarafıngönderilecek un miktarının daktiionun kahkahalarina iştirak etmek midir? Edan Rusyaya karşı alman son ihtiyat yazdığı ka^ara ve belki ondan fazlasma ğer yetişen ve yeüşmekte olan nesiller, Ahmed Demek Fatinzade ailesi, o çıkarılması ihtimali de vardır. tedbirleri dolayısile bu komünist devkendilerinden önceki nesilleri kendiledağlar gibi servetile, o dülere destan letin ikinci Dünya Harbinin sonunda * * * olan refahı, saadeüle, o bir kabüe txı rine bağlayan türkçenin yâr ve ağyar tan evlâdları, torunları, adamlan ile nazarında haklı olarak alay mevzuu ol fülen ve hükmen olan kazancınm bir Münihte yeni bir tiyatro Bu bilânçoya duğunu görtnekte devam ederlerse on bilânçosunu yapıyorlar. yirmi beş sene içinde göçüp gitti ha! Evet. Münihte yeni bir tiyatro yapıiıgöre fiilen olan kazancları şunlardır: lardan ferdler dışı olan sosyal müesseŞayeste Değil biz, bütün maHalle yor.. ama, bunu yapan AlbertWalz is1 Finlandiyadan aldığı Potsamo selere hürmet bekleyebilir miyiz? tek bir aile idik. Yoksullar için aşhane ninde Isviçreli bir mimar.. belki, belki bu konakü. Yetimler, öltsüzler için Şimdilik ilim adanunın ve politika a bölgesi. Burası buz tutmıyan bazı lideğil, şüphesiz inşaata aid sermaye de manlan ihtiva ettiği gibi bakır ve nimekteb bu konaktı. Fakir kızlar gelin dsmının lâkayd kaldığı bilâkis bazan Isviçrelilerin. Çünkü Münihte bugün olurken çeyizleri burada hazırlanırdı. kîşkırttığı bu gibi hareketler karşısmda kel madenleri bakımından da önemlibelki tektük ayakta hususî bin a ve mesKim derdli, kim gamh bilirdik. Kim sar.at mensublarının ıstırab veren is dir, ken varsa da uımımî müesseseî°Tİrı he2 Gene Finlandiyadan aldığı Salla yoksul, kim darda bilirdik! Bu konağm tihza yolile dikkatimizi celbetmelerini men hepsi baştanb?şa harab olmuştur. kendine mahsus nizsmları, usulleri var büyük bir kazanc sayıyoruz. Itiraf ve bölgesi. Eusya bu parçayı Kola yarıO Münih ki, tarih boyunca eözel sanatj çıkmiş olan bir Italyan musikişinas gruüçte ikisinden fazlasmm Rusyanm fiiJ gibi, bu tehlikeîi işe hükumet de müdı. Tatlı, tatlı, sessiz ve sadasız, dediko kabul edelim: Bıı^ünün tiyatro muhar madasının ve oradaki MurmaTuk Ü ların merkezi, şairler ve ressamlar şehLâkin, Macaristanda du yapmadan, hased ve kıskanclık duy riri kendine düsen vazifeyi çok güzel manının müdafaası bakımından kendi len ve hükmen nüfuzu altında bulun punun 70 kişiden mürekkeb «Teatro saade venrjyor. ri, zengin kütübhaneler, müzeler, par'ak makta olduğu meydana çıkar. Vakıa; Reale dell'Opera» orkestrasının konser tren vagonlarının üstünde açık havada sine lüzumlu görmektedir. * madan, saygısızlık etmeden, kalb kır ifa ediyor. sergiler şehri olmakla şöhret bulrrvıştu.' lerini idare eden kimdir, biliyor musumuayyen bir müddet sonra işgal altınseyahat âdeta resmî müsaadeye iktiran 3 Kareli bölgesi ki resmen bir mız? Dokuz yaşında bir çocuk... Pierino etmiş bir yolculuk şekline girmiştir. Fakat Münih'in bir de büyük kabahati Prof. Dr Refii Şükrü Suvlanın Abideihürriyet caddesinde Sovyet Cumhuriyeti olarak tanmmıs, daki memleketleri boşaltacaksa da ekGamba.. Romada bir apartrmarun tavan Çünkü, kontrol memurları trenler tık vardır. O da, dünyanın başına Ikinoi tiği fikirierin tohunüannın ve vücude konferansı tır ötedenberi FLnlandiya ile Rusya buhınan cesed arasrnda oturan fakir bir ailenin evlâdı lım tıkîım olduğu zamanlar halkın o Cihan Harbini çıkrrarak bu kadar felâgetirdiği teşkilâtm söküp atılması hayli Eminönü Halke\T dll edebiyat şubesînin arasmda bir kavga mevzuu idi. 1 SUlide Abideihürriyet caddesinde Ispirodu . Yedi j'aşında iken musiki tahsiline ralara çıkmalarına mâni olmak şöyle ketin gelmesine sabebiyet veren nasyoya aid gazinonun yan'.ndski arsada dün düzenlediği müstakil konferanslar Eerisinin 4, 5, 6 Estonya, Litvanya, Letonya müskül olacaktır. Fakat Rusyanın bu nsl sosyalizm hareketinin ilk boşiSi olbaşlamış, iki sene zarfında muhtelif mu24 üncüsü 27/3/947 perşembe günü saat öğleden sonra blr cesed görülmüş, hâdise parçaları, Bunlardan Estonya, Letonya kadar fazla yutmaya ve kucaklamaya siki aletlerini başarı ile çalmak imkânmı dursun, bilâkis onlan bu şekilde seya ması.. Ferdler gibi şehirler d^ rterıpk 18,15 te Prof. Dr. Rcfii Ştikrü Suvla tarapolise bıl^irilmiştir. Yapılan tahkikat netikalîııştnasMiın ergeç kaçmması mümhatin tehlikesine rağrr.en hoşluğuna 1cesir.de bu cesetiin Istafo adır.da 55 yaşla fmdan cPara ve bütçe işierimiz) mevzu 1721 Üe 1918, Litvanya da 1795 ile 3918 kün olmıyan bir hazımsızlık doğuraca elde ettikten maada, en büyük orkestra nandırmaya çalışmaktadırlar. İyi hava bazan ilim, ssnat ve kültür yüzünden unda verilecektir. Gayet aktüel bir kıymet yılları arasmda Çarhk Rusyasına ilhak rında bir ne r.id olduğu anlaşılmıştır. Istalara şeflik edebilecek bir kabiliyet de larda ne ise ama. yağmurlu, karh an eriştikleri mesud durumu pol'.tikaya fonun bir kasda mı kurban gittiği veya taşıyan bu konîeransı vatandaîlarımıza Kı edilmişti. 1918 de bağımsız oldular. Bu ğı füphesizdir. göstermiştir. Bilhassa Besthoven'in sen larda vagon damîannın pek fazla rağ karışmak yüzür.den kaybeâiyorlar. M1raretle tavsiye ederiz. Glriş serbesttir. ecelile mi ölduğü p.rBştirılmaktadır. nih. vaktile ssnat eserlerine hayran olan ün onlar da birer Sovyet Cumhuriyeti fonilerini içten gelen sonsuz bir hevesle bete mazhar olacakları şüpheli! Serbest konfcranslar Fransız piyaııisti Nicole Henriot insanları dür.yanın rförtburaçın^an ?vahaline geürikniçlerdir. Laval'in lıâtıralan idare ettiğini söylîyen Pierino ne yazık Tttrkiye hastans miUelıassısları derneği ğma getirirken şimdi küç'ik bir tiystro Amerika ve Avrupadakl scn büyük tur7 Almanyadan alman doğu Prusİdam edilen eski Fransız Başvekille ki böyle bir deha mertebesine yükselmiş *** tsrafından Etıbba Odasmda salı ve perşem nesinde hududsuz muvaffakiyetler kazanedinebilmek için minimini bir mernleket be günleri saat 14 ten 16 ya kadar serbçst mış olan racjh'jr kadın piyano virtüozu anm küçük, fakat ehemmiyetli bir rinden Pierre Laval'in Almanyada tu olduğunun farkmda olmadığı gibi bunAmerikalı bir daktilonun yanlışı olan IsviereTiin e p nc bir mimarma ve parçası. Rusların hedefi Kaliningrad tularak Fransaya sevkedildiği esnada tıbbi konieranslar verilmektedir. Her hekirn N'icole Henriot'nun yakmda raemleketimize dan memnun da değildir. Kendisile gösermayesine muhtac oluyor. Ingilizler, bir Amerikah daktilonun bu konferanslara serbestçe glı'ebiHyor. Şim geleceğini haber vermiştik. Klavye sihirba ismini verdikleri Königsberg iimanın İspanyadaki mecburî kısa tcvakkufu es rüşen gazetecilere gülerek: di ikinci seri baş'amıştır. Dr. Kemal Sa zı nanıile anılan sanatkâr 31 martta tay dan istifade etmek ve Leningrad kıyı nasmda yazmış olduğiv hatıralarmdan yaptığı yanlışlık yüzündsn 1947 yılınm raroğlu eleklro kardiycgrafi ve Dr. Ziya yare iie şehrimize gelerek 2 nisan çarşamba < Orkestra idare etmek de bir iş mi ilk aylarında galiba biraz daha fazla ek. eddin Maktav (ur.ıumî he'ciınUgi alâkadar akşamı yalnız bir resital verecek ve An lan buz bağladığı zaman buradan fay ötedenberi bahsedilmekte; fakat bunun demiş, hayatımda hiç olmazsa bir defa mck yediler. Bazı yazı ve sayı yanhşlıkSon harbde batan gemiler eSen kulak, boğiz, burun meseleleri) üzeri karaya uğrıyarak turnesine devam etmek dalanmaktır. gerçekten mevcud olup olmsdığı hakvatman yerine geçip tramvay kullanabil. ları büyük felâketlere sebeb olmuştur. Son harbde gerek «avsşa eiren. istine konferanslar vermektedir. üzere Mısıra hareket edecektir. 8 Polonyadan alınan Beyaz Rusya kında kat'î bir hüküm verilememekte sem, o kadar sevineceğim ki!.» Tarihte, Hazreti Osmanın katlinden baş lâya uğrayan, gerckse tarafsız kalan » ve batı Podelya ve Galiçya bölgeleri. idi. Arkadaşını kıırşıın kalemle yaraladı Kongre Iıyarak bunun bir çok misali vardır. memleketlerden bir ço§u ticaret filolaPierre Laval'in kızı ve Fransız dipBü^okderede, Çayırb..sı mahallesinde otuEskl 19 Mayıs Talebe Yeni Trabzon Llse Rusj'a bu snretle eski Avusturya huFakat bu seferki Amerikalı daktilonun rmın büyük bir kısmını kaybetrnişlerdir. ran Şevket Kodun ile Ahmed Gülle adıhda lerinden Yetişenler cemiyetinden: duduna kadar ileriemis ve Rütenya'ya lomatlanndan Kont Chambrun'un kaMacaristandaki açık hava yaptığı yanlış, Ingilizlerin faydalanma Yrkun açağı yukarı 37 mil.on tona baliğ iki ilk okul talebesi ryun yüzünden kavgaCemiyetimizin 30 mart 947 pazar günü ayak atmış bulunmaktadır. nsı; babasının böyle bir hatıra defyolculuklan sına sebeb olduğu gibi Amerikahlara da olmaktadır ki adeta dünya ton?iunn ya tutuşmuslardır. Kavga sonunda Şevket sast 10 dan 13 e kadar Marmara lokalinde 9 Çekoslovakyadan alınan Kar teri bulunduğunu rrsraan açıklamış ve pek fazla zarar vermemiştir. Mesele yarısıdır. Bu toTÛamdan memleket başıcebinden kurçun kalemini çıkararak olanca genel kurul oturumu yapılacağmdan sayın Hani, îstanbulda her türlü nakliye şundan ibarettir: Amerikanrn Ingilte na düşen nıiklarlar sunlardır: Inpiltere bunun neşredilmek üzere yabancı bir kuvvetıle Ahmedin kam.ına saplamıştır. Ka üyelerimizin mezkur gün ve saatte hazıı pat Ukrayna bölgesi. iem Ahmedin kamına beş santim girmiş ve bulunrnaları rica olıınur. 10 Rumanyadan a'.ınan kuzey Bu yaym müessese?ine satıldığını bildir vasıtalarmda çektiğimiz sıkmtıdan he reye her ay 115 bin ton un vererek Ingi 11, Amerika 5. Ingiltere dominyonları 1, çocuk baygın bir halde. h?stsneye kaldırıkovina. Burada da Rütenyalılar otur miştir. Yalmz, Kontes Chambrun, ba men hergün şikâyet edip dumyoruz ya.. lizlerin iaşesine yardım etsıesi kararlaş Japonya 7.5, Norveç 2,5. A'manya 3,5, Gündem: 1 İdare heyeti tarafından yalar&k tedavi altırıa alınnuştır. pılacafc tekliflerin tetkild. 2 basmm hatıralarımn yapılan mukavele Fakat, bu dünyada beterin beteri ol tınlmış, karar beyaza çekilirken daktilo Italya 3, Fran=a 1,5, Holanda 1,5, Yunamakladırlar. bu miktarı yanlışlıkla 150 bin olarak n'stan 1.2 milvon, Isvfç 150, Eanimark» 11 Rumanyadan alınsn Besarabya gereğince Mareşal Petain hayatta iken duğunda da şüphe yok. bölgesi: Yarı halkı Run.en, yarı halkı neşrolunmıyacağını da ilâve etmiştir. Halkımız, şehrimizde tramvay yazmış, heyet başkanı da kâğıdı pek "00. di^îr d?vîetler de 500 biner ton.. Rustur. 4 milyon kilomet'e kareyi aşan Hatıralar, 3 milyon Fransız françma, ların basamaklarma sağdan Sade gcmi kaybı bakım'rdan mahvosoldan fazla dikkatle okumadan imza etmiştir. kendi toprağı, askerî işgali v«ya mane bizim paramızla aşağı yukarı 70 binasılıyorlar, Hattâ bazı giinler, yan pen Ingiliz ekmekçiler cemiyetile Amorikan lan servetin azsmetine b»km.. Fakai vî nüfuzu altında bulunan Avusturya Hraya satılmıştır. Ne feci bir mirss, cere demirlerine tutunup hevenk he ihracat heyeti aynı zamandn, fakat an beşsriyet. bütün bu ibret der?lerin< venk sallanıyorlar. Trenlerin koridorla cak iki ay sonra bu yanhşlığın farkına raemen hâlâ harbin ne bÜ3"jk bir felâ, ve Almanya işgal bolgel»ri!e Macaris değil mi? rında, aptesp.nelerinde balık Utifi se varmışlar ve işi düzeltmişlerdir. Fakat ket olduğunu bir türlü kavrıyamryor tan, Yugcilavya, Çekoslovakya, Ru *** jahat ediyorlar amma, henüz arabala Büyük Britsnyadaki son kar fırtması yahud kavramak istemiyor!. manya, Bulgaristan; Polonya da bun9 yaşuıda bir orkestra şeîî ve su baskını dolayısile ir.şiHcrıye lara ilâve edilecek olursa Avrupamn Toplayan: A. H. B. Şu sirada orta AvrrpHa bir ttırneje nn üstüne ç;kmayı kimse akıl eU ŞEHİR DRAM TİYATROSUMDA S O N H A F T A Dünyada I^eler Olnyor ? Sovyet Rusyanm İkinci Dünya Harbinden sonra idaresi ve nüfuzu altına aldlığı yerler