12 Şubat 1947 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

./ Türkiyenin son üç çeyrek asırlık siyasî tarihi MİTHAT PAŞANIN OĞLU ALİ HAYDAB MİTHAT BEYİN ı HATÎRALAR1M Adh eserınde, en gizli ve ince noktalarına varıncaya kadar bütün teferruatile açıklanmıştır. 366 sahifslik bu çok kıymetli eseri her Türk aydınına hararetle tavsiye ederiz. Fiatı 3 lira. İstanbnl: E Ü L T Ü K KİTABEVt, Cafealoğlu yokuşu 44 Ankara: B E S K A L F KÎTABEVİ umhuriyet UllbU KURUCUSU.TUNUS NADİ Telgraf ve mekrub adresi: Cumhuriyet, îstanbul Posta kurusu: tstanbul No. 84« Teleionlar: Umuml Santral Numarası: 24298. Yazı Işleri: 24299. Matbaa: 24290 Akclğerin TüberkiiSoı Dışı İnfeksiwr*s!alıkları Tıb Fakülçsi Klinik Profesörleri Fi: 250 tı. Tas^ya 275 Kr. Neşreden: tf A. %^ KİTABEVİ Beyazıd Jstanbul Çarşamba 12 Şubat 1947 Avrupada kış Ingilterede kömür kıtlığı bir felâket halini aldı Londrada ve büyük şehirlerde tramvay seferleri lağvedildi, elektrik sarfiyatı % 60 tahdid edildi. On milyoıt amele işsiz kaldı. Churchill, hükumeti mes'ul tutuyor r «Rusyada söz hürrîyeti yoktur» Londra konferansında Amerikalılarla Ruslar, arasında lartışma oldu General Clark, Avustur ' yada hürriyeti tahdid eden bu nevi bir müda ( hale istemiyoruz, diyor I Londra U (AJ.) Avustury» v« Alman barif andlaşmalarını hazırlıyan 4 Dı? Işleri Bakan muavinleri bugün gizli bir oturum yapmışlar ve resmî Ingiliz kaynaklarının büdirdiklerine göre, Amerikan delegeai General Mark Clark ile Sovyet Dış Işleri Bakan muavini Fedor Gusev arasında bir tartıçraa obnuftur. General Mark Clark, «demokrasinin temel taşı olan» söz serbesÜiğinin Sovyetler Birliğinde mevcud olmadığını ve Amerikaıun bu hususta Avusturyada hiç bir Mütteuk devle^in müdahalesini arzu etmediğini söylemiştir. Gusev, General Mark Clark'ın isnadlarından, Avusturya barış andlaşmasının mzasmdan sonra, Sovyetier Birliğinin Avrupaya iç işlerine müdahsle niyetinde olduğu manası çıktığını söylemiş ve generalin beyanatmı protesto ebnşitir. rigiliz kaynakları tartı^nna hakkında u malumatı vermişlerdir: General Clark, Avusturyada «Panjer Arkası Sa. 3, Sü. 2 de Bn gidişle D zmİT limanındaki yiikleme ve boşaltma vasıtalannın geriliği yüzünden ban Ingiliz ithalâtçılan binlerce liralık zarara girmişler. Delik muşambalar altında bekletilen iiziim ve incir sandıklan yağmurla ıslanmış, mallar çürümüş. Ankaradaki Ingiliz elçiliğine bağh tkaret atasesî de hiıkumetimize yazı ile başvurarak şikâyette bulunmuş. Bunun üzerine bizi bir telâştır almış. Ko misyonlar toplanıyor, rapovlar hazırlamyor, İstanbuldan Izmire acele muşamba be?İeri ve şailar yollanıyor. Işte binbir kusıırumuzdan bir tanesi ki, mnhalefet organlan tarafından üzerinde ısrarla durulmasını gbnül ne kadar isterdi. Bir yıla yakın bir zamandanberi yalnız aği7 ve kalem döğüşü halinde yürüyüp gHen ileri (!) demokrasi rejimini bîz böyle nıi kullaııacaktık? Uluorta şabıs kavgalarına pek inıkân vermiyen geri deınokrasi ejimile idnre cıVıidiğimiı yıllada memleketin bıı gibi der("ıcrine dokunan yszılan ga7etelerde 6ik sık görürdük. WKI3 bu yazılara kulak asan hhkumet aclamı o devirdc güç bultınurdiı; fakat ne de olsa, halk, gazete salmelerinne yurdumazun gerçek ıslır?b!an etrafında kafa yoran vataudav lara ra^lar; okmup beğendiği yarılarla 87 cok teselli bulmağa çalışırdı. Biz, bnrada bir nıuhalif olarak değil. fakat sadcce müsbet yaralarımıza işarel etmek istiven iddiasız bir gazcteci sıfa^ *'«île şü son hâdise üzerinde biraz konuşa D injiliz Dış Bakanının eski peyklere yolladıgı mesaj "Artık istikbale emniyetle bakmak icab etmektedir,, Trieste'de matem tutuluyor. ingiltere Bulgar hükumetini tanıyacak. Isviçre basınma göre muahedelerin mürekkebi kurumadan tadili düşünülüyor Londra 11 (a.a.) Dış IşVri Bakanı Bewin, murahhasları dün Pariste barış mdlaşmaların: imza eden eski Mihver >eyki memleketler halkma «ümid ve iyi ııyet» mcsaj'arı göndermiştir. Bewin, bu mesajlarmda ^ezcümle dei?tir ki: «Andlasmaların imıpsı, harbin bir şck ine nihayet vermıştır. Şımdı artık istikale emniyetle bakmak icab ediyor. Hepirnizin haî'edilcce'î biıçok meseklerimiz var. Ek~eriya bunların halli kolay da deji'dir. Fakat milletler arasında snayış lâzımdır. Bunun için daimî ve faal 3İr gayret, çok iyi niyet ve sonsuz bır s'cr gerekmfketdir. Macar milletine şunları söylüyorum: îsrb sizin memleketin üzerine çökerek aüyük zararlar husule getirdi ve başşehrinizi harabeye çevirdi. Fakat gayret ve karannız sayesınde gerek şehir, gerek köylerinizin imarına ginştiniz. Daha yeni ve daha güzel bir Peşte bina ctmeğe başladınız. Bu gayretleriniz Ingilterede sempati ile takib edilmektedir. Italyan milletine de çunları soylemek Uterim: ingiltere ile Italya arasında 19 asırdanberi harb olmamıştır. Dün imza edilen andlaşma, feci bir parantezin kapanışına işarettir. Eskiden olduğu gibi aracnızda dostluk münasebetlerinin yeniden bashyacağını göstermekted'r. Dünyayı istediğimiz gibi imir ehn»k fTrî?tı heplmize verilmiştir. Çok çalısır ve iyi niyet gosterırsek muvaffak olabiliıız. Rumfjı milletine de şunları söylüyoAnkara 11 (Telefonla) Belediye rum: Ingiliz rıületi memleketinizle bagelirleri kanun tasarısı son şeklini ala Arkan Sa. 3, Sü. 5 te rak Meclise verilmiştir. Tasarıya gore, belediye gelir vergisinin yüzde 20 si beediye payı olarak aynlacak ve Iç Işlsri Bakanlığı belediyelerin nüfuslarma göva tevziat yapaoaktır. Yol vergisinde belediyeye ayrılan miktarlar belediye meclisi kararile yüzde 25 ten yüzde 50 ye çıkarılacaktır. Sulh anlaşmasuun hukumlerini öğrenmek fizere gazetelerin başma toplanan Trieste ahalisi İngiltere Manchester demiryolunda karları kaldırmak için işçiler çalışıyorlar Iıondra 11 (B.BC.) tngilterede | cereyanı sarfetmemek İçin mahdud basdünden itibaren tatbik msvliiine konuı kı yapacaklardıs. BBC. televizyon ya lan eiektrik cereyanı taK:<li netlceslnde yınlannı tatil etmiş. radyo proğramlaalınan bashea tedbirl°r çunlardır: rmda da, ehemmlyetli kısıntılar yapmışLondra ve diğer büyük İngUiz şehir tır. lerıne tramvay, trolleybfls seferleri kal I Bu tedb'Jİer yflzünden işsiz fcalan adınlmıştır. Bazı şehirlerde bu servisler \ oıole ve isçılerin sayısı en az 10 mılyjıı cck tahdid edilmış^ir. Ancak sabah ve ' olaralc hesab edilmektedir. akyam bir ıki servis b'.rakılmıştır. Guney! v , . . gunde 60 seferl kaldirnrştır. Mecmna ve gazeteler fasla Mısır Kralının yıldönümü Bütün Mısır halkı Krahn doğum grıınunu tes ıd ettı İngılterede elsktrikle işüyen trenler Kabme fevkelade oîarak tocîand Loiîdra 11 (AP.) Kablne bııgün o. .Arfcast Sa. 3, Sü. 6 da elektrik 1 TmkijeıJe bir liman d«vası ne zamandnnreri vardır? bütün iyi niystlcrimize rağmen bn suale bir cevab bulmanın güçliipü içinde kıvranıyoruz. NewYork limanının lıenüz ke*f«dilınediği yıllarda, biz, dünjamn en ileri, en bol vasıtalı. en meshur bir limanı olan İstanbulu fethetmi* bulumıyorduk. Bugünkü Şaırçiıay lîmamnın yerinde Tıenüz vahşi knplanlar dolaşır ve hiç bir beyaz inss«n oralara gidemezken. İnnir limam Akde ı niz medenn etir.in bir incM sayılıyordu. Hadi bu eski defterleri kiroyalım. zamaniımza selelim: Biriııci Cihan HarM srnunrîa Baltık denizinde bir çikıs nok ; tn'ina kavıısan Polonva oruz bsş hanelik bir balıkrı köyü olan Gdinia'da hic yoktan bir liman yaratmağa karar vcrdiŞi sırada, üç tarafı denble çevrili Ti'rkiye, İsüklâl savaşını zaferle sona J Ankara 11 (Telefonla) Pröfesör erdirnıi'; ve mcdeniyet yolunda ilerlemek Fuad Koprülü yarınki (bugünkü) «Kuvazınile barekete geçmişti. 1922 yılından vet» te çıkacak olan «Solcu propaganda 3939 yi^ına kadar geçen kısa zaman icin r.asıl çalışır?> başlıklı makalesinde kocİ2 Gdinia, bizde benzerine raslanmıyan munistlerin propaganda usullerinin her bir mükemmelliğe kavuştu. Otuz beş bakımdan en yüks«k tekâmül derecesine hnnelik köy viiz etü hin nüfuslu bir bü erişmiş VB muhteüf muhitlerde uzun ^ük sehir oldu. Liman, en nıodern vası tecrubelerle miyemadi ıslah görmüş ve tEİ?r1a teçhiz edildi. En basit ^ük gemi tkmal olmus usuüer olduğunu ka>dedelerin^en başlıyarak kırk, elli bin tonluk rek «Her memlekstin içtimaî ve iktisadî ım>a7zam transatlantiklere kadar her bunyesine, tarıkî şartlarına. âdet ve armıhtelif nevi tasıt vasıtasımn j anasabilcceği rıh kidelerine, siyasî rejimine lımlar boydan boya uzanıyordu. An halk tabakalarınm hususî psikoloiilerine trepolarile, soğukhava depolarile, silo kadar bütün içtimaî realiteîer» in gözlarile, bu liman, otuz beş milyonluk bir kü^Ie^in diş dünya ile olan münasebetlerini aksamadan tanzira edebilecek bir hale getirilpıişti. Bn iş on beş senede tarramlinmıştı ve Polonyanm ba«ka lîraanı voktu. cıı propagancıa nasıl çalışıyor? önünde tutularak ona göfe sistemli ve çok cepheli bir propaganda plânı yapıldığım anlatmaktadır. Türkiye dahil, bütün Yakınşark islâm mem'eketlerinde komünistlerin takib ettikleri usullerin tinkılâbcılık maskesi takmarak bütün ahlâkî ve manevî kıymetleri yoketnıek için gayret sarfettiğini» söyliyen Profesor Köprülü, iki senedenberi bütün Türkiye liselerinde okutulmakta olan «türkçe> kitablarınm mahiyeti hakkmda bazı izahlarda bulunmakta ve şöyle demektedir: Arkası Sa. 3, Sü. 2 de Belediye gelirleri Hazırlanan tasarı son şeklini aldı Fuad Kö^rülü, okallarımızda okuttılmakta olan tiirkce kitablaıın IÎÎÎ ^.teviyatı çok acı bir lisanla tenkid ediyor Ispartadaki dava Majeste Kral Faruk Kahire 11 (Radyo) Bütün Mısır ıalkı bugün Krah Farukun 27 nci do;um yildönümünü tes'id etmiştir. Bütün klısır gibi Sudan halkı ve Arab âlemi bu vesile dolayısile ihtifaller yapmışlardır. Başbakan Nokraşi Paşa akşamlıyın radyo le bir nutuk söyliyerek bu yildönümünü kutlulamış, daha sonra Arab Birliği Genel Sekreteri Abdurrahman Azzam Paşa da bütün Arab Birliğinin hlslerini ifade etmiştir. Kralın sarayında muhteşen> bir kabul resmi yapılmış ve bütün Mısırda eğlenceler ve ihtifalîer tertib lunmuştur. Her yerde halkın sevinci ;öz« çarpıyor ve halkın genc Krala karbağlüığı ifade olunuyordu. Isparta 11 (Hususî) Isparta DJ>. Başkanı Abdullah Demiralayın Baladız köyünde başı taşla ezilerek öldürülmesi üzerine açılan davaya bugun Ispartada devam edilmiştir. Celse açılınca başkan, yanlış havadislerin ve tefsirlerin matbuatta çıkışı dolayısile, muhakeme safhalaruun gazetelerde neşredilmek suretile alenî olarak yapılıp yapümaması hususunda önce karar verilmek üzere savcılık makamının mütaleasını sormuştur. Savcı, hâdisenin âdi bir kaülden ibaret olduğunu, filhak&a duruşmalarda söylenen sözlerin gazetelerde bazan değiştirilmiş olarak yazıldığuu gördüğünü, fakat bu halin efkârı umumiyenin huzurunda cereyan eden bu duruşmalıın gizli yapılmasına sebeb teşkil edemiyeceğini, bilâkis efkân umumiye huzurunda cereyanı daha faydalı olacağını söylemiştir. Bundan sonra kısa bir muzakere neücesinde mahketne şu kararı bildirmiştir: «îşbu dava duruşmasım günlük ga«etelerin bazılan siyasî propagandaya alet ittihaz edere& duruşmanın cereyanı esnasında söylenen sözler tahrii ve ^erilen kararlar tenkid edihnekte ve mahkemenin bitaraflığın<ian şüpheye düşülecek ban iddialarda bulunmak suretile umumî efkân karıstmnak için değiştirilmiş neşriyat vesile ittihaz edildiği görüldüğünden Ceza Muhakemeleri Usulü Kanununun 377 nc; maddesinin 3 ün D. P. Başkanımn katli davasına aid safhaların gazetelerle neşredilmemesine karar verildi cü fıkrasına tevfikan, keyfiyet Cumhuriyet Savcüığına ayrıca müzekkere ile bildiriltnek üzıere işbu duruşma saîahatnıuı gazetelerle neşrinin men'eddlmesine oy birliğile karar verildi.» Mahkeme salonunda nazan dikkati celbeden bir cihet, bir masa üzerine yığılm:ş olan 47 kadar kanlı taş olmuştur. Curüm aletleri olan bu taşların en küçüğü yarnn kilo, e» büyükleri 78 kilo oldıığu anlaşılmaktadır. Biz ise, söylenlrsi însana ne kadar acı gcliyor, binlerce yıldanberi mcvcud bulunan elimizdeki limanlan asrın şartlarına uygun bir hale gretirmek gibi oldukça basit bir işt bir tfirlü başaramadık. İmparatorluk zamanında Balkanların ve Yabınşarkın en zengin bir limanı olan Istanbulu, daha ileri bîr seviyeye ulastıracak yerde geriye doğru ittik, günden güne söndürdük. Batı ve Orta Anadolunun nefes borusu saydığumz Izmiri adeta elimizle tıkadık. Bu hususta bilgi ve enerji ile çabşan komşumuz Yunanistan bizi fersah fersah geçtt. İkinci Cihan Harbinden Snce Pire lima. nı, Istanbulu da, Izmiri de çoktan gölgede bırakmısü. Bu şartlar altında halimize acımıyalım da ne yapalım? Bir ifrat ve tefritler diyan halinde böyle daha ne kadar bocalıyacağız, dersiniz? Bir bakıyoruz, yeryüzünde bizden üstün millet yoktur, nakaratile şarkılar söylüyor, nümayişler yapıyor, kendi kendimize gelin güvey oluyoruz. Sonra bir müddet demokrasi yapmaya karar veriyor, bu sefer de bütün gayretimizle birbirimizi kötülemeye koyuluyor, işi söviisme hududundan bir tiirlü ayıranuyoruz. Bu şartlar altında. demokrasi rejimini yüz sene de tatbik etsek elde edece|imİ7 netice kocaman bir sıfirdan başka bir şey olmıyacaktrr. Filisünde durum vahamet kcsbetti Üç Yahudi tedhişçisi idama mahkum edildi, Hayfa limanındaki gemilere bombalar kondu Yeni tasarı tivatro, sinema ve konserlerin bilet bedellerinden alman resmin yüzde 80 inin belediyeye bırakılması esasını kabul etmektedir. Yangm koruma resmi ve sigorta kumpanyalarırın. iştirsk payları safi iradlajınm yüzde 1 i nisbetinde aluıacaktu. Elektrik ve havagazinden alman belediye resmi olduğu gibi bırakılmıştır. Temizleme ve aydınlatma resmi yapüarda saf iradlarnın. yüzde 5 i, iradsız arsalarda kıyme*lîîinin yüzde yarımı ve akarlarda yu7de yedi buçu|u geçmemek üzer e beledi^a meclislerince tesbit olunacak ve re=i~a mülk sahiblerinden alınacaktır. Türkceden başka lisan ve yazı ile yazılı levhalar ayrıca iki kat resme tâbi tutulacak Arkası Sa. 3, Sü. 2 de **• Şehrimizdeki Mısn Başkonsolosluğu dün akşam parlak bir resmi kabul ile Mısır Kralı Faruk HazreÜerinin doğum yildönümünü tes'id ettiği gibi Mısıran Ankara orta elçiliği de muhteşem bir kabul resmile aynı vesileyi tes'id etmiştir. Washington 11 (a.a.) Birleşik Amenka Cumhur Başkanı, salı giinü Misır Kralına doğumunun yıldönümü müasebetile bir mesaj göndermiştir: ,Majestenize ve Mısır mffl?tlne şahsımin ve Amenkan mUletinin tebriklerinl sunmakla bahtiyarun.» Ete konulan narkı kaldırmak doğru mu? Dün Şehir Meclisinde bu hususta hararetli tartışmalar oldu, iş komisyona havale edildi Truman'm tebriki Ankara Atina hava seferleri bugün başlıyor Bugünden itibaren AnkaraIstanbnılAüna arası muntazam bir hava yolu açıimaktadır. Aynı gün Ankaradan 9 30 da kalkacak olan bir uçak Yeşılköy hava meydamna inecek ve biraz sonra yoluna devam edecektir. Atinaya Havayolları Umum Müdürü Osman Nuıi Baykahn riyasetinde sekiz kişılik bi: heyet gitmektedir. C. 53 tipinde iki mo törlü bir Douglas olan bu uçak saatt TelAviv ile Kudüs arasmdaki yolu kesen İngiliz kamyonları ve zırhlı arabalan ortalama 250 kilometre bir süratle gitLondra U (a.a") Dun Kuduste 3 nan plânm Arablar ve yahudıler tara mekte ve 21 ynlcu teçımaktadır. Motör yahudi tethişçisi hakkmda hükmedilen fından kabul edilmemesı, bu meraleke lerinm her biri 1200 beygir kuvvetin olüm cezası, yahudi cema^tinin tethişçi durumunun vaham«tini ağırlaştırabilir dedır. Kudüs Ingiliz askerî mahkemesince ö Uçakta ısıtma tertibatı, kısa, azuı lere karşı taarruza iştiraki için verılen ültimatomun reddi ve nibayet Filistinin lüm cezasına çarptırılan 3 yahudinin ü dalgalarla işleyen telsiz telgraf ve tele Arkas\ Sa. 3, Sü. 3 te fon bulunmaktadır. taksimi hususunda tngilizlerce hazırla Toprak kamınu İlk olarak tatbikata Denizli bölgesinde baçlanıyor Ankara 11 (Telefotüa) Toprak fcanununun tatbikına dair tüzük bugünkrde Bakanlar Kurulundan çıkaca&tır. tlk toprak dağıtımı Denizli bölgesinde yapılacaktır. Dağıtıma devlete .aid topraklardan başlanacagından bu araztain bulundugu bolgelerde haarlıklar ilerlemelcte<iir. Urfa ve Malatyada onar kişlŞehir Meclisindeki dünlıu miirakereleri taHb etmek fizere lik komîsyon!ar çalışmalannı tamamlagelen celeb ve kasablar mak üzeredır. Verilen haberlere göre, yalnız Malatyada dagıtımdan 22 bin Şehir Meclisi dünkü toplan'ısında koyun eti bulunmadığım, kendiîinin kışi faydalanacaktır. Bunun 2 bini ta Eyub üyesi Faık Günerinin et n^rkı temsil ettiği Eyub gibi bir fıkara semmamen topraksız vatandaştır, geri ka hakkmda verdiği bır takriri uzun uza tinde halkın etsizlilrten ıstırab çektiğini lanı da kâîı derecsde topragı olmıyaaa dıya görüşmüştur. Takrir sahibi, ete söylemiştir lardır, Arkası Sa. 3, Sü. 5 te konulmasından dolayı kasablarda [ NADÎR NADİ Avrupa yolu açıldı Edlrne 11 (Hususi) Edirne İle S\ i'insîrad arasındski demiryolu Vöprusünün iki ayağımn yık'lması ü^Tİne memleketimizle Avrupa arasında inkıtaa uğrıyan münaklât bu sabahtan itibaren başlamıştır. 56 günderberi E dirnede bekliyen İsveç kuryesi de bugünkü trenle hareket etmiştir.