1 Şubat 1947 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

RADYOPİRİN Baç,.dif, kulak ve yüz ağrılannın süratle geçmesini temin eder. Nezleyi önler ve ateşi düfârur. Her Eczanede Balunnr. 23 üncü yıl Sayi: 8087 um uriyet KURUCUSU: TUNUS NADÎ Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, tstanbul Posta kutusu: îstanbu] No. 248 Teleionlan Umuml Santral Numarası: 24298. 7 a a îsteri; 24299. Matbaa: 24290. Cumartesi I Şubat 1947 Şubat sayısı: Yaşar Nabi, Ahmed Hamdi, Ahmed Muhib, Melih Cevdet, Orhan VelL CabM Külebi, Ceyhun Atui, Şahab Sıtkı, Cemil Sena, Umran Nazif, Başaran ve Hasan Şimşekin güzel yazılarile çıkü. Yülık abonesl 300, öğrencilere 240 kurus. 14 yıllık mazisi en büyük teminattır. Adres: Ankara caddesi 80/1, İstanbul >Ayhk sanat ve fikır mtcmıtası VARLIK Mareşal itham ediyor: "Bu beyanat Gazeteler " Hükâmet sancağı C. H. Partisi liderlerinin yeni istemeli,, diye tazyiklere başladılar Halebde bir kısım Arabların yaptıklan bir iç politika tabiyesidir,, nümayiş karşısında zabıta seyirci kaldı Fevzi Çakmak: "Yurd severlikleri her turlü imtihandan geçmiş insanlan komünistlerin arasına karıştırmaya çabalayanlar bilntiyerek komünistlere yardım etmiş olmuyorlar ».?„ dîyor Iç Bakanının beyanatı Suriyede Hatay için etrahnda yeni akisler nümayişler tertib ediliyor Antafeya 81 (Husus! muhablrimizdeny Şamda çıkan Elifba gazetesi bir ba^yazısmda cgasbolunan saneakta Türkler serbest liman yapmak istediklerini ilâa ediyorlar. Bu ürtisaden zayjf olan Antakya, İskenderun lehine, Suriye va LUbnanın aleyhindedİL Paktlann tanınacagt bu sırada Cemil Mardam hü« kumeti sancağı istemclidir> demektedir. Halebde, tskenderun sancağı için nümayişler yapümıştır. Bir takım tahrikçiler tarahndan idare edilen bir kısım I Arablar ellerinde davullar olduğu halda j csancağı isteriz» âvâzelerile sokakhn ; dolaşmışlardır. Polisin önünde yapılan bu nümayişe müdahale edilmemiştir Su riyeden aldığınuz diğer haberler, iktisadl vaziyetin çok bozuk olduğunu göstermektedir. Vergilerin ağırhğı karşısında halk berbad bir hals düşmüştür. 60 lira vergi veren bir ticarethane şimdi 600 lira vergi vermeğe başlamıştır. , Suriyede Ermeniler iki kısım olmuftur. Bir kısmı Rusyaya gitmek istememekte, diğerleri onları icbara çahşmaktadırlar. Onlar da «Türkiyeve iltic» ederiz, Rusya gibi bir memlekete gitmeyiz» cevabını vermektedirler. Samih Azmi Özer V. J Bir taktik nstalığı üjük kongre toplantısmdan sonra iyice anlaşıldı ki, Demokrat Partinin başlıca he. defi, normal bir hürriyet rejimini memlekeümizde gerçekleştirmeğe çalışmaktxr. «Hürriyet Misakı» adı altında topladıklan uç madde ile, demokratlar, Anayasaya aykırı kanunlann yurürlukten kaldırılmasını, Seçim Kanunumın değişürilmesini ve Cumhur Baskanbğı İle fiili parti başkanlığı vaıifelerinin birbirinden aynlmasını istiyorlar. Bunlar yapılmazsa, Meclisten çekilip çekilmemek hususunda bir karar almak üzere, demokrat kongresi, parti idare kunıluna tam salâhiyet verdi. Demokratlann büyük kongre toplantısında, yukarıya sıraladığımız «Hürriyet Misakı» prensiplerinden gayn rikre değer bir diişünce pek ortaya atılmadı. Bu da partinin fikir ve program bakıtnından pek zayıf olduğuna dair birçok iddialar ileri suriilmesine vesile teşkil etti. Pekl istedikierinizi yaphk farzedelim. Sonra ne olacak? Siyasî, içtimai, iktisad! görüşleriniz nedir? Siz nasü bir partisiniz? Dendi. Bu snali soranlan haksra bolmak vakıâ güçtür. Sırf Anayasaya aid temel prensipler üıerinde çahşan bir zümre, gerçekten siyasl bir parti sayı. lamaz. Fakat ne yaparsınız ki, «Hürriyet Misakı» adı altında yüriirlüğe konınası istenen başlıca maddeler gerçekleşmedikçe, memlekettc daba ileri bir demokrasi rejimi knrmak da imkânsızdır. Bu hakikati yakından gören demokratlar, büyük kongrelerînden sonra, bütün güçlerile bir yazı savaşına girerek istediklerini yaptmnanın çarelerini aramaya başladıJar. Meeliste kendilerine zafer kazandırabilecek derecede knvvetli bir rey sayısı toplıyanuyacaklaruu bildikleri için içlerinde: Ne yapalım? Muvaffak olamazsak Meclisten çekilir, (sineimillete) döneriz. Tarzında konusanlar da oldu. Karsı tarafın bu sözlere pek sinirlendigi göriilüyor, demokratlvm bn hareketi bir azhğın çokluğa tahakkihnü diye adlandın'ıyordu. Doğrusn, kabul etmek Urımdir ki, demokratlar güç bir durumda idiler. «Hürriyet Misakî» nı gercekleştiremeden Mecliste kalmak. olnarı zamanla bir gölge parti, bir kukla parti, bir paravana parti haline düşürebilirdi. Halk Partisininkinden farklı, açık ve belli bir programlan da oimadığı için bütiin (bJkmetivücud) leri iktidardakilere (yârfiağyar) önfinde: Iste bizde de çok partili bir hnrriyet rejimi vsr! Dedirtmekten ibaret kalabllirdi. Halfcnki herkes biliyot ki Demokrat Parti fcöyle bir maksadla knrulmamıştL Danısıkh dö'vüş usulünden hiçbir fayda heklenemiyeceğini tecrübe ile görmüştök. Fakat teminatsız blr hflrriyet rejhnmden acaba bir fayda nmabilir miyiz? Bunn, işte içinde bocaladığımız kısır tartışmalar sonunda görfip anlıyacağız. Her ne hal ise, demokratlann nasıl bir yol tutacaklannı tabiî bilemeyiz. îç tşleri Bakanının Meclistekl demedni okuduktan sonra, biz bunda, demokratlara karşı çevrilmis bir ikaz kokusn sezer gibi olduk. Memlekette anarşi yaratmak istiyen solcular, güvendikleri adamlan Meclisten çekmeğe çalışarak Halk Partisini orada yalmz bırakmak hcdefini gütmfişler. Bütiin gayretlerini harcadıklan halde bn baylar «imdiye kfldar bn hedefe varamamışlardır. Eğer demokratlar bir gün Meclisten ayn'.maya karar verirlerse demek solcularm ekmeğine yağ surecek, onlan sevindireceklerdir. Bizim demokratlar, komfinist •« solcn tanınmıs tdmselere karşı son derece dikkatli davrandıklannı, bn gibilerin oyununa gelmeğe biç niyetleri olmadığını Bİmdiye kadarki hareketlerile ispat etmislerdi. İnhako Ccmiyetine girmek snretile sayın Mareşalın islediği hataya da en fazla onlar üzülmüsierdi. Bn itibarla. Bolculann ifine yarayacak, yahnd da İhi Parti basmmda hâdise etraftnda çtkan şayam dihhat mahaleter Ankara 31 (Telefonla) Fuad Köprülünün «Daha açık konusalım» başlıklı Utinci makalesi de «Kuvvet» in yarınki (bugünkü) sayısındm neşredüecektir. Fuad Koprülü «Uluo daM makale ile Iç Işleri Bakanı tarafından komünistlerin faaliyetl«ri hakkmda yapılan beyanatın aynı güne rastlaması bir tesadüf değil, bir tertib neticesi olduğuna sa benim güttüğüm dava, milletimin da kınntaklığumz davasıdır. Bunun için, S. 3, Su. 4 U vasıdır. Vatandaş haklanna tamamıle ben doğrudan doğruya milletle konujmayı ve lcab ettikçe fikirlerimi B. M. riayet gösterilmesi ve memleketimizde Arkaa\ S. 3, Sü. 5 U demokrasinin gelişmesi ve milletçe kal Ankara, 31 (Tele> * fonla) Iç Işlen Bakanı Şükni Sokmensüerin Ajans ve radyo ile yayınlanan söylevi üzerine Mareşal Çakmak bu akşam da bıze fu beyanatta bulun mu$tur: Iç Isleri Bakanınuı, Büyük Millet Meclisindeki izahlanru dikkatle v« biraz da hayretle dinlemis, bu husustaki dü$üncel«rlmJ de hulâsaten siz< söylenuştim. Niye tim bu kadarla kalmak ve C. H. P. Uderlerinin yeni biı ç politika tâbiyesi olduğu açıkça beiren bu hfidise üzerinde daha fazls durmamaktı. Fakai İç İsleri Bakanınuı Ajans vasıtaa ile yaydığı bana dair sözlerini yalntt biı Işleri Bakanınm Meclistekl beranaonda mevznn defa için cevabsız bıi mektublann kliselerini basmıştır. Yukarıdald rakmıyacağım. Yok arab harflerile yazılı mektubu bu gazeteden ahyoruı *»*« Partililer arasında tartışmalar Halebden bir manzarm Fuad Köprülünün «Daha açık ko Parti €end Sckreteri, D. P. yi takdir eden nuşalım» başlıklı hükâmet beyanatile bn taraim arasında ildnci makalesi herhangi bir tezad bulunnadığmı söylüyor «Ulus» un iki sualine verilen cevablar DOnkü Vatan gasetealnd« C. H. P." Oenel Sekreteri Hümi Uranm imzasını taşıyan ve «O. H. P. tl İdare Kunıhı Boşkanlıgına> başlı^ını taşıyan bir »amim çikmiîtır. Tamlmde Demokratlann son büyük kongrelerine temas edılerelc ezcümle jöyle denilmektedtr: «Bir kaç gün evvel Ankarada toplanmı^ ve su andf da daha ziyade yurdun dört kö?sslne ne glbl zehlrü telkinler saçılması gerektlğini fconuşmatt* balunmuşt'tr. Bu komışmalard» memlekettn ıstırablanna. deva ve fttldeH inkls&fina tedblr aramai beyhudedlr.> Bundan sonra tamlmde C. H. P. men sublanmn taldb etmeleri gerelcen yol i«ah edilmekte ye Demokrat Partialn para sıkıntısı İçinde bulundu&u blldirilmektedir. Bu tamlm haüanda »ehrlıntede bnhınan Hilml Uran diln gazetecilere su beyanatta bulunmuştur: « Vatan gazeteslndo teşkll&tımıza yaptığım bir tamimin suretini okudum. Bu yazımın cebimden naC. H. P. Genel Sekreteri Hilml Uran sıl aşırıldığını su anda büememekteyim. Fakat gazetenin yazdığı gi mek ve onlan bu durum üzerinde tenbi Demokrat Partinin komünistlerin vir ve ikaz etmekle Partime karşı vatelkinatina kapılmadığı hakkındaki hü zjfemi yaptım ve onlarm hareketlerini kumet beyanatile bu yazı arasında ben kin v« gayzı mesned yapmalarına karşı, arkadaşlarımın hareketleriae bir tezad görmemekteyim. Çünkü, be parti nim elimde de filhaküka Demokrat memleket ve mület aşkını mesned yapPartinin komünistleri desteklemekte malarını tavsiye etmekle de demokrasi olduğu hakkında bir bilgi yofetur. Fa ve memlekete karşı vazifemi y«rine kat bu Demokrat Parti çurada ve bu getirdim.» rada asılsız telkinler yapmamak ve halk nazarında Partimizi kötülemek için asılsız haberler yaymamak da demek değildir. Bunlar, Demokrat Parti adma bol bol yapılmaktadır. Kongrelerl de zarif teüâk hikâyelerile, taçsız ve kızıl sultan isnadlarile geçmiştir. Ben, bu görüşümü teşkilâtıma bildir C. H. P. nin tenki edilen tamimi Kiralara yapılacak zamlar Yeni tasarı dün Meclise verildi Ankara 31 (Telefonla) Kiralara dtir kanun tasansı Bakanlar Kurulunda soa çeklini alarak Mecüse verilmiş ve bugün yapılan teklifle karma komisyon» havalesi kararlaşrnıştır. Tasarının Meclisin kış tatilinden önoe kanunlaşacağı anlaşılmaktadır. Tasan ile, evveloe de yazıldığı gibi, mesken ve ikametgâh olarak kullamlan binaların kiraları ayrı ayrı nispetlerda yüzde 20 ve yüzde 40 olarak arttınlmakta, kiracıların ciro hakkı kaldırılmaktadır. Tasarıda kiralıyanla kiracı arasındaki münasebetleri dtizenliyen hü kümler de buluranaktadır. Amerikada Rus dış siyasetine hücum Sovyet Rttsya, Avrapanın yarısını cebir nsulleri kullanarak inhisan altına alnakla itha« ediliyor Washington 31 (a a ) Gumhuriyetçi âyan üyesi Bridges, bugün âyan meclısinde Sovyet Rusyanın dış siyasetine siddetle hücum etmiştir. Bridges, «bir tek dünya> rüyasınm .hâkimiyet için daimî surette düeflo halinde bulunan iki dünya> kâbusu olarak ortaya çıktığuıı söyledikten sonra Sovyet Rusyayı, Sovyet süngülerinden Arkası S. 3, Su. 2 d* Katü Nevrns Brtlis civannda 15 kişi soğuktan öldö Vao 31 (a.a.) Tatvan ile Bitlis arasında Rahva ovasırKia son kar fırtınasına tutulan 15 yolcunun öldügü anlaşîlmıştır. Bunlardan dokuzunun oe« sedi bulunmuştur. Idareciler Kongresi dün akşam sona erdi Dört sene sonra yakalanan katil Arnavud Nevruz, dün Bulga. ristana kaçarken tutuldu Mezbahada, pay mahallinde çalışan Yanyalı Davud adında birinin AbdulKongrede göraşülen meselelcr hakkındaki lah isminde bir şahsı BuigaristaHLa ka• çıımak için motörcü ajadığmı baber kararların mütalealarla birlikte İç İsleriI alan emniyet memurlar^ yaptıklan ta' kib sonunda Servet motörü kaptanı Uşak Demokrat motörü Ue kaçacağını anlamısBakanlığına sanalması kabul edildi Hasanm lardır. Motörde yapılan arama sonunda Abdullah, başaltı mevkiin.de bulunmuş ve çetin bir mücadele sonunda yakalanmıştır. Arkas\ Sa. 3, Sü. 7 de Demokratlar Dşakta mitingden vazgeçtiler Partisine teessür telgraflan çekildi Belediye btttçesi idn yeni varidat membaı Bir kısım vergiler bir misli arttırılmak suretile bütçenin 40 milyona çıkarılması ümid ediliyor Şehir Meclisi bu sabah şubat devre I si toplanüsmı yapacaktır. Bu sabah Ankaradan dbnmesı beklenen Vali ve Belediye Reısi Lutfi Kırdarın Belediyenin mali durumu hakkında izahât vermesı beklenilmekte'dir. Ankarada toplanan Idareciler Kongresinde bir kısım belediye gelir ve rüsumunun bir misli aTttınlması uygun gorübnüştür. Bu meyanda arazi vergisi ile asker ailelerine yardım vergisi de vardır Arazi vergisinden Beîedıyenin geliri 340,000 lira olup bir mısli arttırıldığı takdirde bu gelir 700,000 lira olacakür. Asker ailelerine yardım namile alınan vergi ise 2,500,000 hra olup bu verginin bir misli arttırılması ile 5,000,000 lira bir varidat elde edilecektir. Bundan maada sinemalardan alınan lubiyat vergisi ile dığer bazı varidat membaları temin edılmek suretile Belediye geliri 40,000,000 liraya çıkacaktır. ] Belediyo, memurlarına verdiği maaştan kazanc vergisi olarak hazineye 4 milyon lira vermektedır. Bunun da yardım olmak üzere Maliyece Belediyeye terJune salısümaktadıı. NADIR NADİ S.3.SÜ. <* Idareciler Kongresi Umumi Heyeti toplanü halinde Izmlr 31 (Telefonla) Muhtelif Demokrat teşekldıllerl TJsaic Demokrat Partisine telgraflar çekerek Belediye se çimlnin neücesınden tfziintu duyduklannı blldirmektedirler. Londra 31 (a a.) Reuter: tzmir D. P. VU&yet idare heyeti Uşak Dış Işleri Bakan muavinlerinin dün Demokrat Parti başkanlıgına bu üzünyaptıkları oturum sırasında, Amerıkan tüyü belırten uzun bir telgraf gönderDış Işleri Bakan muavini Murphy, Lon mışttr. dradaki Türk büyük elçlliğinln bakan Mitingden vazgeçildi muavinleri konseyine gönderdiği bir İzrnlr 31 (Telafonla) Son Belediye notada, Almanlarm harb faaliyetinden sfçinn hakkında Vşakta mitıng ya.pılbir çok Turk tebaasının zarar gördü ma.s!ndan ve Demokrat Partinin beyaoğünü ileri sürerek, bundan dolayı Tüık name çikarmasından vazgeçılmlştir. hükumetinin tazminat istemek hakkını Uşak Belediye Reisi bugün seçiiiyor mahfuz tuttuğunun hildirildığini söyI2mır 31 (Telefonla) Bugün Uşak iemiçtir. Arkaaı S. 3, Sg. 3 tt Türkiye Almanyadan fazminat istiyor Bugün Ankaradan şehrimize donnıesi beklenen Vali ve Belediye R«si fe. Lutu gırdaç