13 Haziran 1946 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

r ŞEMSEDDİN SİRER ve Ortağı Memleketimizde ilk defa İplikleri Elektrikle Gaze yapmağa başlamıştır. Saym müsterilerine arzeder. Patenti ile her haklu mahfuzdur. 23 UncU yılSayı: 7839 umhuriyet KURUCUSU: YUNUS NADİ Telgrai ve mektub adresi: Cumhuriyet, İstanbul Posta kutusu: İstanbul No. 248 Telefonlar: Umuml Santral Numarası: 24298. Yazj İşleri: 24299. Matbaa: 24290. SES THJTRuSU A D I K Ö Y I 7» viemasında saat 21 de Perşembe 13 Hazran 1946 ADALI KIZ Telif Operet 3 Perde Tel ı 60821 Meclis dün Universiteler Celâl Bayarla mülâkat kanununu kahu Bir çok maddeler üzerinde heyecanlı tartışmalar oldu Meclisin arzusu üzerine asistan maaşlarına ellişer lira zam kabul edildi, profesörlerin ikişer lisan bilmeleri mecburiyeti kondu ((Milletvekîli seçimleri için hemen hemen bir' tazyik karşısmdayız. Bu tazyik efkârı umumiyenin arzusudur. Karar almak üzere vilâyet başkanlarını çağırdık» * Celâl Bayar Belediye seçimlerinden Partiye akseden şikâyetlerini bir broşürle efkârı umumiyeye bildirileceğini söylttyor \ Paris konferansında Alman barışı meselesi burgün Durtler konferansı, Paristc jeni toplantısına başlajacaktır. Amerika, Ingilte. te, Fransa \e So\jet Rusyamn Dış işleri Bakanları. bundan e\\elkı toplantılarında bir çıkmaza giıen Avrııpa barısı işini, 15 haziran gunü başla>acak olan \ztıi çalısmalarüc bu çıkmazdan kurtarabilecekler mi? Bu suale ce\ab vermek kolay değildir; hat(â Paris konferanMnın başarılı olacağl hakkında ümide kapıl. tnak \e ijimser olmak da kabil değildir. Konferans, geçen defa, Itahan \e Balkan barıslan gibi nisbeten daha kolay mevzular üzerinde anlasamamıstı. Bu defa ise. gündeminde hem geçen toplantıda, zamajjja olgunlaşacağı düşüncesile hevenk hevenk askıvi alınan~meseleler, hem de Alman barışı \ardir. Almanya ile yapıiactk barış, ne İUİ. ja, ne de Balkan sulhuna benzer. Avrupanın ortasında 70.80 milyonluk Alman milletile japılacak sulh, btıtün Avrupa barısı demektir. Gerçi Almanva tnağlub edilmiştir; hem de tarihte ender gorulur bir hezimeıe uğratılmıstır. O kadar ki bugıin bir Alman hükumeti bile yoktur. Alman topraklaıının bir kısmı, daha simdideıı pnlibler tarafından ilhak edilmistif. BuuJn Almanya. Muttefik orduların Ugalı altında bulunmakta. dır. Deirt işçal bölgesinde dbrt tiirlü idare vardır. Alman sana\iinden harb içinde harab olmı>anlar tak>=ime uğramıstır. Bilhassa mahud celik perdenin arka. sında kalan doğu Almanjadaki fabrikalıır, ganimet diye. Sovyet Rusyaya götii. rülmüslerdir. Ayrıca Ruslar Almanvadan harb tazminatı diye başka fabrikaları Ha isriyorlar. Amerika. bunların da sökülüp Rusyaya verilmesini menermistir. Ingilterenin de aynı seyi yapmak fıkrinde olduğu haber verilmişti. Ankara 12 (Telefonla) Üniversiteler kanun tasarısı Mechsin bugunkü top lantısında da geç vakte kadar goruşuldukten sonra kabul edildi. Mılletvekilleri bir çok madde'er üzerınde uzunuzadıya durdular. Heyecanh tartışmalar oldu ve bazı maddeler. de değışıklikler yapıldı. Bu arada asistanhk bahsinde de görüşmeler haylı uzadı. Mıllî Eğitım Bakanı dünkü demecınde de asistanlara yardım düşunül. mekle beraber asistanhğın daha zıyade oğrenciliğin bir devamı telâkki edildiğini kaydetmistı. Saim Ali Dilemre. asistanlara yardım edimlesi lâzım geldığ'ni ileri surdu Hasan Âlı Yucel, bunun bir prensıp işi olduğunu, kanunda, başlaniic olarak doçenthğın ele ahnmış bulunduğunu soyledi. Arkası Sa 3. Sil. 5 te Ankara 12 (Arkadaşımız Dogan Nadi telefonla tılduı>or) Otele geldigıın zaman kapid gazeteden acele gonderilen bir telgrafı ellme »kıştırdı: «Demokrat Partiye dair haberler blzrfe ekslktır. Bunu tekıb edın.> hayret ettlm. Babamın esikl ie olan ve kendıslne çocuklug\undanberı buyuk bir sevgi ve saygı ile bağlı olduğum Celâl Bayarm Partislne ald haberler <Cumhuriyet> t« eksik olamazdı. Teleîon. Randevu. Ve işte Aniarada, "ienışehırde Sumer sokagında Demokrat Partı rnerkez bir.asinda Celâl .Bayann karşvsndayım. Arkasr Sa, 2, Sü. 4 te Seçim için hazırlıklar İstanbul, Izmir ve Izmitte dünkü adaylık müracaatleri Ankara. 12 (Telefonla) Meolis* verilen bır kanun tasarısile 1946 yıil butçe kanununa bağh A işaretli cet\'ele, 2.5 milyon lirası milletvekili seçimi her türlü giderleri karşıhğı, 1 ırulyoa [ırası da il genel meclısleri seçim'.eri için özel idarelere yardım olarak, 3,5 milyon lira olağanustü ödenek konuimaktadır. Bihndıği gibi, milletvekılleri seçimî 21 temrnuzda, il genel meclisleri seçimi de ağustos ayı içinde yapılacaktır. Bevin diyorki Verdikleri takriıler etrafında dun hararetli tartışmalar yapılan iki milletvekili A\"ram Galanti Hıfzırrahman Rasid Dörtlerin bu seferki toplantısı mtihim İngiltere istikrarlı bir sulhun hazırlanmasını temin için elinden gelen her şeyi yapmağa karar verdi Paris 12 A.P.) Ingiliz, Amerikan, Fransız ve Sovyet Dış İşleri Bakantan cumartesi gunü Lüxembourg sarayında toplanarak, dunya vazıyetini bır ay ev. vel bıraktıkları noktadan ele alacaklardır. Bakan muavinleri o zamandanberi mütemadıyen toplanmışlarsa da, Rumanyanın müstakbel ordusunun durumu ?ibi ehemmiyetsiz meselelerden maada hıç bir noktada anlaşamamışlardır. Maamafıh, bilindığine göre, birbirlerine karsı yazılı olarak şiddetli kelimeler kullandıkları zaman bile Mr. Bevin, Mr Byrnes ve M. Moiotov, normal diplomatik kanallar vasıtasile istişarelerde buj lunmuslardır. f Avrupa ikiye ayrılırsa yeni bir harbe yol açılacak Bakanlardan Morrifon da söylediği nutukta Jtqrnünizme hücum elti MillîKorunma kanununun defligtirilen maddeleri Meclis gündemine alman yeni kanun tasarısının ana hatlarım neşrediyoruz Ankara \Z 'Telefonla) Mıtlî Korunma Kanununun 51 ınci maddesile bu kanunun 4648 sayıh kanunla değıştirilen 10, 31, 32, 57; 66; 67 ve 68 nci maddelerinı değıştıren kanun tasarısı Meclisin gundemıne aiınmıştır. 10 uncu madde şu şekli almaktadır: «Hukumetçe luzum gorülen sanayi ve maadın rr.uesseselerile bunlara bağh iş yeılennae ve bu kanunun derpiş ettıği ıht:\acı karşılamak amacile hükumetçe tayın edılecek dığer iş yerlerınde çalısan işçıler, teknısyenler, muhendısler, ihtısas sahiblerı vesaır mustahdemler, çalıştıkları müesseseyi veya iş yer'.enni, kabule şayan bir mazeret olmakBizın terkedemezjer. Bu madde hükümleri uyarınca çalışmaya mecbur tutul»nl«rı jordükleri İM ktr»ıhk olarak dışarıdaki emsalıne gore normal bir ücret verilır.» Kâr hadleri 31 inci madde şu şeklı almaktadır: « 1 Hukumet, dahilde, luzum gordüğu maddelerın azamî fiatlarını malıyet unsurlarile bu maliyete zammedilebilecek azamî kâr hadlenni ve bu maddelerin cinslerıni, nevilerini ve vasıflarını tesbıt ve tayın edebıleceği gıbı komisyon, nakliye ve naküye korrnsyonu, tellâlıye, simsanye gibi ücretlerin k sahıfe 3. Sü. 2 de Demokrat Parti lideri Celâl Bayar, arkadasınuz Doğan Nadi ile bir mülâkat esnasında tzmirde Izmir, 12 (Telefonla) Izmir mllleh'ekillığine namzedliğini koyan^rın Arkası Sahife 2, Sü. 5 te Üsküdarda f eci bir cinayet Eski Arnavud Kralının bayraktarı, Krahn yâverinin kızını öldürdü Evvelkl gece Üsküdarda bir cinayet işlenmiş ve eski Arnavudluk Kralı Zo. gonun yaveri Hüseyn Selmaninın 20 ya. şındaki kızı, Kralın bayraktarı Murad Kaloşi tarafmdan tabanca ile öldürülmüştur. Usküdarda, İcadiye mahallesinde Temaşa sokağında 6 numarah evde oturan, Zogonun yaveri Hüseyın Selmaninın 20 Arkası sahife 3. Sıi. 6 do Kızılordıınun işgalinde bulunan Alman topraklarında da. yalnız fabrikalar ve | Londrada ileri süriilen mütalealar de\let malları değil. sirketlere aid tesisLondra 12 (a.a.) Londra basın serler de. hattâ ferdlore ait ev es\ası ıla ı visinin siyasî muhabiri şunları yazmak. dahil olmak üzere, biıtün servetler. res I tadır: mi ve gayriresmî olarak yağma edilmiş«Dort büyük devlet Dış tşleri Bakan. tir. Çünkıi. bolsevikler «harb ganimeti> ları 15 haziranda Pariste yeniden toplamefhumuna, her ellerine geçen seyi ithal etmişlerdir. Bu ortaçağ yağmakerliği zihnijeti yıiziinden A)man>anm Rus işgali altmdaki kısmı foyup sovana çevrilmistir. Kendi momleketleri halkına bile, biitiin nıeden! dünyaca kabul edilmis mülkiyet ve ta«arruf hakları tanımı>an bolşe\iklerin düşmanlan olan Almanlara. bu haklan tanımaları zaten beklenemezdi. Nitekim Viyanadaki meşhur Schoenbrunn (ŞÖDbrön) sarayınm etrafmdaki kışlalann ve dairelerin satlece drirt duvardan ibaret kaldığını burayı gören ecnebi nuıhabirler söjlemişlcrdi. Bolsevikler bir taraftan bütün Alman mallarını bo>le topyekun ganimet dive alıp götüriirleıken diğcr taraftan da kendi işgalleri altındaki Alman topraklarında yasıyan halk arasmda komünistliği yaymağa ve yerleştirmeğe çalısmak. tadırlar. Fransanm da bir takım istekle. ri vardır. Onlar da Sarre, Rhur ve Rhin gibi kömür havzalarını ve sanayi bölgelerini Almanyadan ayırmak istiyoriar. Ingiltere ile Amerika ise. lekrar Prusya militarizmine ve nazi rejimine tâbi as. kerî ve totaliter bir dfvlet haline gelmeMuş, 12 (Zelzele mmtakasına sureti mesi ve demokrat Ijir rejime tâbi olma<ı sartile Almanyayı siyaseten ve iktisaden mahsusada yolladığımız muharıirimizöldürmek istemiyorlar. AngloAmerikan. den) Sağlık ve Bayındırlık Bakanlar, AvTupanın ortaMnda 7080 milyon larıle beraber zelzele bölgesinde tetluk Alman kütlesinin yasaması, Avrupa kıkler yaptıktan sonra buraya ge'en barışı. nizamı ve iktisadı icin elzem ol Birinci Umumî Mufettiş Avni Doğan, duğuna inanmıs bulunuyorlar. Onların zelzele tahribatı hakkında bana şu bebu kanaati doğrudıır. Ar. peri«îan ve sc yanatta bulunmuştur; fil bir Almama. Avrııpa icin, daimî bir < Vartoda 43 köyde zelzeîe olmuş, kargasalık ve tehlike kaynağı olur. Hem, ve bu köyler tamamen yıkılmı^tır, yımiittefik milletlerin harb icinde takib et kılmıyanlar da oturulacak vazıyette tikleri politika. Alman milleti de dahil değildir. Evler, yuvarlak çay taşlarile olmak üzere. bütün diisman milletleri yapılmış, çok iptidaî bir şeki'de, iistü havat hakkmdan mahrom ederek öldür ince kavak dallarile örtüierek toprakla mek değildî. Onlar. dü*man milletlerin kapatılmıştır. Btı şartlar altında yapımilletlerarası hak ve adalet mefhumla. lıp da kenarları kapatılan evler yıkılFinı tanımaz. mütecaviz harbci ve rorba mıştır. Hayvan zayiatı yoktur. Zayiat rejimlerini vıkmak ve bu reiimlerin va kadm. ıhtiyar ve küçük çocuklar ararattığı tehlikeyi ortadan kaldırmak irin smdadır. Zelzele, saat 5,30 da vukua çarpısmı«ilardı. Harbi zafcrle bitirdikten geldiği için halkın bir kısmı dışarıda sonra, onların Atlantik heyannamesinden ve işbaşında bulunuyorlardı. Ze'zelenin vukuunu, Vartoda bulunan pcsta ABtDİN DAV'ER Arfcası sahije 3, Sü. 4 te « Arkan tahije 3. Sü. 4 U nacaklardır. Londrah yorumcular bu toplantıya verJen önem uzerınde durmanın luzumsuz olduğuna ışaret etmek. tedirler . Dış İşleri Bakanîan arasında b:r anlaşmaya varılacak olursa, bu an'a^ma Bakan mua\inlerinin çalışmalarından nyade. dört Dış İşleri Bakanının dış <;iyasetlerı hakkında kendi hukumetlerinden getlrecekleri detişmış talımat sayesinde olacaktır. İngilterenin dış siyaseti Mr. Bevin. Avam Kamarasmdakl bütün partilerın üyelerinin büyük bir ekseriyetlnln tasvibınl aldıktan sonra ve işçi part:sınin Bournemouth'taki konferansından pek az zaman sonra Paris toplantısmda hazır bulunacaktır. İngılu hukumetinln dış siyaseti ve bu siyas€tın memleket içinde görduğü destek bütün dunya tarafmdan taninacattır. tngilız hükumeti istikrarlı bır sulhun hazırlanmasını temin İçin elinden gelen heT şeyi yapmağa karar vermiştir. Mr. Herbert Morrison Bournemouth 12 (B.B.C.) İngiltere Dış işleri Bakanı Mr. Bevin, bugün işçi partısi kongresind«, işçilerın dış polıtıkasmı 80 dakıka devam eden bir nutuk'.a izah etmiş ve mıtkun sonunda, ingilterenin dış politika a'eyhindeki butun itirazlar geri ahnmış ve Mr. Bevin olağanustü hararetle alkışlannuştır. Arlcast sahlje 3, Sü. 2 de İtalyada nümayişler devam ediyor Döviz kaçakçılıgı Napolide örfî idare ilân edildi, kralcılarla Defterdarlık ve cumhuriyetçiler arasındaki çarpısmalarda Kambiyo Müdürlüğü işe el koydular el bombaları kullanıldı Roma 12 (a a.) Taranto'da cumhuriyetçılerle kralcılar arasmda vukua gelen şiddetli çarpışmalar esnasında onu ağır olmak üzere 28 kişi yaralanmıştır. Nümayişçiler el bombaları atmışlar ve her iki taraf arasmda ateş teati edilmiştir. Nümayişler devam etmektedir. Roma 12 (a a.) Başbakan de Gasperi, krahn kendisine telefon etmesini beklemektedir. Bakanlar Kurulu, kıal Umbertonun italyada ancak bir vatandaş sıfatile kalabileceğine ve Başbakanm bundan böyle kendisini ziyaret etmemesi lâzım geldiğine karar vermiştir. İsviçıeye satılan komürlerin komisyonunun bır Amerikan bankasına yatırılmış olmasından ve bu satışlarda tavassut edenlerden birisi bulunan Musevinın de Isviçreye hareket ettiğıni yazmıştık. istanbul Defterdarlığı, yapılan ihbar üzerme bu mühim rnesele üzerinde ehemmiyetle durmaktadır. Diğer taraftan, Arkası sahife 3. Sıi. 6 da MUŞ ZELZELESI Kırk üç köyün tamamen yıkıldığı tahakkuk ediyor ölenler ve yaralananlar Napoli 12 (a.a.) Dünkü kargaşahklar neticesinde 7 kişi ölmüş, 30 kişi ağır yaralanmıştır. Şehirde sıkı yönetim ilânı beldenmektedir. Cumhuri^etçflerin nümayişi geri bırakıldı Napoli 12 (a.a.) Cumhuriyetçilerin bu akşam için hazırladıklan nümayişi İç işleri Bakanının emril« geri bırakılmıştır. Napoliye mitralyözlü o tomobillerle teçhiz edilmiş müriirn karabinyeri kuvvetleri gelmiştir. Zelzele merkezinde bulunan bir köyde sabaha karşı çıkan bir kavga bütün köy halkını sokağa nğrattı, bu garib tesadüf neticesinde nüfusça pek az zayiat oldu (Zelzele sahasına yolladığımız muhabirimiz felgrafla bildiriyor) Mısırlı ve Yunanlı misafir sporcular Mısır takımı bu akşam Ankaraya gidiyor, Yunanlı basketbolcular da ikinci maçlarını yapıyorlar İstanbul Gazeteciler Cemiyeti kuruldu Basm Birliği kanununun lâğvedilmesine karar verilmesi dolayısile, Basın Birliği İstanbul bölfesi yerine kaim olmak ve arkadaşlarımızın mükteseb haklarını korumak maksadile (İstanbul Gazeteciler Cemiyeti) adl ile bir cemiyet kurulmuştur. Arkas\ Sa. 3, Sü. J (• Selim Sarper ve Feridun Cemal hakkındaki haber Ankara 12 (a.a.) Moskova büyük elçisi Selım Sarper, Hariciye Umumi Kâtıbliğine ve Feridun Cemal Erkinin de Bırleşmiş Mılletler teşkilâtında da.mî murahhaslığa tayin edileceğine daYunanlı basketbolcular evvelki akşamki maça başlamadan önce Beykozlu sporcularla ır cCumhuriyet ve Akşam ga^etelerinde yayınlanan haberin doğru olmadığıŞehrımizde misafir bulunan Mısırlı ı çay zıyafeti verılmiştir. Mısırlı futbolnı bıldirmeğe Anadolu Ajansı nıezun futbolcularla Yunanlı basketbolculaj şe culaj bu aks.am Ankaraya hareket ededur. refine dün akşam bölge merkezinde bir Arkas\ sahife 3. Sü. 6 da » Son 6 7 sene zarhnda memleketimizin nerelerinde zelzele olduğunu gosterir harita