7 Haziran 1946 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

r BAĞDADLI HASAN •Bııııg »f Bağdad» Piyes 3 Perde JAMES EBBAI FLECKER Dilimize çeviren: Afif OBAY Bfitün insan bahtını, aşk, kin, yeis, ümid, rillet re üıtişanıiyle kavrayan bu eser hakkında müneklridlerin kanaaü şudur: •Yirml yülık İngiliz sahne edebiyatınm en kııvvetli ve en orijinal eseri» Büyük kitabcılarda arayımz. Türkbağımsızhgı ve İngiltere Ingiliz muhalifleri Mecliste hükumetin kararını hararetle tasvib ettiler Muhafazakâr saylav Bnttler, doğn hadudlarından yayılan baskuun hatifletileceği ümidini izhar etti V. J 23 Uncü yıl Sayı: 7833 umhu riyet KURUCUSU: YUNOS NADİ Telgraf n mektub »dresi: Cumhurfyet, tstanbul Poeta kutusus îstanbul No. 246 Telefonlan Unnıml Santral Numarasu 24288. Yas talerü 24299. Matbaa: 24290. r SES Tiyatrosu Cuma 7 Hazran 1946 VAN Telif Teh ı>isi •de K ŞAM en ıtibaren Dünya sulhu ve Rusya Bevin, yatıştırıcı siyaset takib \ muhakeme hazirana kaldı etmiyecek «Yeni bir dünya harbinin tohumlarının ekildiği yer» Londra 8 (t.«. ) Avam Kamarasında dunkü tartıjmalar sonunda söz alan Dış İşleri Bak&n nruavinl Mac Neill şunları söylemiştir: t Mr. Bevin Rusya il« blr anlaşmaya varmağa çahşacaktır, Fakat bunun çin yatıştırıcı bir siyaset takib etmiyecektlr. Rusyanın menfaatlerinl çığniyen hiç bir çareye başvurmıyacağır. İngiltere Rusyaya karşı fena niyet beslemediğini şimdiye kadar lspat etmistir.> Dünkü oturumda da muammayı halle yarayacak bir inkişaf görülmedi Nüdahil avukat, Reşidin avukatı ve Savcı birbirlerini destekliyerek Sultan, Celâdet, TevHk, Tevfiğin kansı ve İzzetin celblerini, Haşmet ve Reşidle muvacehe edilmelerini istediler, fakat mahkeme lüzum görmedi Tiirkiye, bir peyk I/>ndra 6 (a.a) Anadolu aJansmın 8eel muhablrl bildlrtyor: Mr.' Bevln'in demecindıen aonra Avam Kamarasında muhalefet parüsl adına söz alan muhafazakâr saylavlardan Mr. Buttler, Türöye hatkmda junlan söylemıştir: İngiliz resmî mahfilleri kötümser « Mülâiıaaalanma peçmeden ftnce, ister Bevin, Avam Kama. Montreuı mukavelenamesuun beynelrasmda Sov\et Rusyanın milel bır tarzda tanzimi lle ilgill telâkdünya bansına çelme takan kinln bszı veçhelerl hakkında bir kaç Bİyasetinden şikâ>et ederken Boğazlar soz soylemek istiyorum. S a p n Mr. Bemeselesine de temas etti. İngiliz Dış İş viDİn, Türkijenin bağımsız^ğını muhaleri Bakanınm Boğazlar ve Türkiye hak faza lüzumu hususunda sbylediklerınl kında çok önemli sözlerini bir daha tek. pek çok desteklıyoruz. sayın M. Bevinin rarlamak faydalıdır: söyledıklerinden başkaca şunu da ümld «ingiltere hükumeti, Türkiyenin Bo ederim kl, Türkiyeye doğu hududlannğazları yeniden silShlandırmasım sağlı dan ve Azerbaycandan yapılan baskı yan Montrö mukavelesinin tekrar göz zira tuna başka bir lslm verilemez. den geçirilmesine muarız değıldir. Fakat Tür< hükumetinln bugün lçlnde yaşadıTürkiyenin hakıkî istiklâlıni baltalaya £ı durumun ve bunun ne'icesl olan lk f ıcak ve bu memleketi peyk bir devlet ha sadî darlığın biraz hafifl?mesi lçln, deline getırecek olan herhangi bir hareketi gıştırılecektır.» yapmaktan veya kabul etmekten şiddetle Arkası tahife 3. Sii. € da M. Buttler kaçınmaktadır ve boyle bir hareket tarfcina mâni olmağa karar vermiştir.> Bu sözlerin Londra siyasl çevrelerinde memnunlukla karsılanriığtnı Anadnlu A. jansının Londra nrohabiri, şu telgrafile bildirmektedir: «İngiliz Dış İşleri BaTcsnTffBr, OHtMMİui ^ » ~iM|â«ij«»«t*~ r meselesinden bahsederken Boğazlar ra« | " B™ selesine de temas etmesi ve Türkiynın egemenliğine halel gelmesine ingilterenin hiç bir zaman razı olmıyacağı hakkında teminat vermesi meclis mahfillerinde memnunlyetle karşılanmıştır. «Bu münasebetle muhalefet partisinln Bevin'e cevabmda Türkive meselesini tekrar ele alması ve Dış İşleri Bakanınm bu konuda daha ıleri gitmesini istemesi, îngiliz efkânnın, Ortaşark meselesine ve Türkiyenin durumuna nekadar ehemtriyet verdığinin en büyük delıll addedilmektedir.> Boğazlar meselesinde ve Türkiyenin fstiklâli nahsinde. Türk milletinin umdıığu ve beklediği gibl muvafık ve muhalif Ingiliz partilerinin aynı hassasiyeti gösFuad Koprülü termeleri, ve aynı fikirde olraalan. TürkIngiliz ittifak ve dostluğunun yeni l>ir tezahürüdür. 10 j ı l ijnce eskl İngilteTe Kralı ve Brttanya tmparatoru Edvard'ın îstanbnlu ziyareü sırasında, Atarürkle heTaber ilk temeltaşım koydtıklan bu Teşriî masuniyetinin kaldırıldostluk, zamanla daha kuvvetlenmiş ve niha>et 1939 da brr ittifak şeklini almısması hakkındaki Başvekâlet tır. Türkiye, bu ittifak andlasmasmın altezkeresi Meclis Komistına koyduğu imzaya her zaman sadık kalmıs ve 194041 de İngilteTe, Mihver yonlarına verildi devletleri karsısmda yapyalnız kaldığı lamanlarda bile, sağdan soldan gelen Ankara 6 (Telefonla) Başbakanlıkçesidll tehdidlere. bn tehdidlcr sbkmetan Meclise gelen bir tezkerede, Kars yince de yapılan türlü vaidlere rağmen, milletvekilı Fuad Koprülünün, harıcde dostluk ve ittifak yolundan asla aynldevletin itibar ve nüfuzunu kıracak şemamıstır. E«in ItalyajT terkeden Kraliçe Mari Kral Umberto kilde asılsız haberler yayınladığı İçin, İngiliz millett, Türk milletinin yalnıt Roma 6 (a.a.) îtalyan radyosunun sonra kabine toplanarak cumhuriyetin teşriî masuniyetinin kaldırılması isten. h i gün dostu değil, aynı zamanda kara. bildirdiğine göre cumhuriyetin ilânı me ilânı hakkındaki beyannameye ittilâ ha. mektedir. Tezkere anayasa ve Adalet giin dostu oldoğunu d« tecrühe etmls sıl edecek ve İtalya devletmin idare edi komisyonlarına venlmışür ve gelecek hulunuyor. Birim. Sovyet Rusya gibi hu rasimi 12 haziranda Monte Cıtrio'da kor. leceği formülü tesbit edecektir. Yeni hafta umumî heyete sevkedilmesi bekharbin başmda İngiltereye ve demok diplomatiğin, yerli ve yabancı gazetecilenmektedır. Arkası sc^ife 3, Sıı. 2 de lerin huzurile yapılacaktır. Merasımden rasilere hasım bir cephe almadığımm ve ancak Hitler'in taarnızundan sonra loraki dost ve Müttefik olmadığımızı, harbden sonra da İngilterenin ve demokrasinin karsısma gene hasım olarak dikrlmediğimizi İngilizler pek iyi hillrler. Mane^i ve ahlâk! bakıradan Ingiliz milletinin ve siyasetinin sadık bir dost ve müttefiğe karşı aynı sadakaü göstermesi tabiidir. Fakat İngiltere ve Britanya tmparaYedi ev, bir dükkân, sekiz torluğu icin, Türkiye yalnız manevt ve samanhk, bir mandıra seller ahlâki bakımdan değil; siyaset strateji ve ideoloji bakımlanndan da büyük ehemtarafından götürüldü miyeti haizdir. Bu bakrmlardan Türkive lle İngiltere ve Britanya İmparatorluğııBilecik 6 (a a ) Dün ilimiz çevre. nun menfaatleri ve gayeleri aynıdır. Pesinde yağan yağmttr ve dolunun husule mokrat bîr cumhurivet olan ve biiyiık getardiği seller Bozüyük llçfsine bagtı batı demokrasilerinl örnek olarak alan Dodurga bucağı merkezinde yedi ev, seTürkiye siyaset, stratejl ve ideoloji cepkiz samanlık, bir ahır, bir mandıra ve helerinde. Yakın ve Orta Doğuya tasmak bir dükkânı götürmü;tur. Nüfusça zaisüyen Sovjet Rıısy» önünde, tek kııvyiat yoktur. Açıkta kalanlar diğer ev;evetli seddir. Bu sed yıkıiırsa veya bir re yerleştirı'mişür. Sellerin mezruat üpeyk durumnTia çirer de kapılarını zerindeki tahribatı henüz tesbit edılme. açarsa, İngilterenin ve Brilanya Imparamiştir. torluğnnun bütün Yakm Doğu, Ocla Doğu ve Akdeniz sivasetile buralardaki bü>ük menfaatleıi tehlikeve diiser. ingiltere, bu bakımdan da «Tiirkiyenitı hakikî istiklâlini baltainvacak ve onu bir peyk devlet haline gptirecek olan bir hareket tarzına mâni olmağa karar vcr. Casuslann başı Moskova da miştir.> Bİ7. memlekptimİ7İn miihim ve na?ik anî olarak öldü mevkiini ve vaziyelini pek iyi hıldi«imİ7 için. dış siyasetimizin ana prensipi olaOttawa 6 (a.a.) (Britanova) Kanarak tam istikIâlimİ7İ muhafaza etmek ve dadaki Rus casus teşkilâtımn beyni olahiç kîmsenin peyki oimnmak karar ve rak vasıflandırı'.an albay Zabotın'ın, azmindeyiz. Bu karar ve azmimizi. her Moskovaya dondükten dort gün sonra Wr Ktihankm snhık nıudıııleıiuin mnhkemcye Mrümcsiıu mucib olan krom raman olduğu gibi h.Mb irindc de, harb kalb krizi neticesinde öldüğu haber vesevkiyatına aid bir gürünüş: Ahırkapıda tesis edilen krom deposu sonrasmda da gİKtormrVtcn baska birşey rilmektedir. yapnm değiliz. kötüye Ankara 6 (Telefonla) Etibank e<=ki krom satışlarında vazife'erini Zabotin, Ottavva'da Sovyet atasemilite. Türkiye, komiumıı? Sovyet Rusva İİP Umum müdürü Kemal Türker, tıcaret kullanmaktan dolayı Millî Korunma ri idi ve maıyetındeki bazı memurlarm ABİDİN DAV'ER şubesi satış âmiri Necati Onur ve eski mahkemesine verıldiklerini bıldırmiş. yersiz faahyetleri yüzünden Moskovaya Arkast sahife 3. Sü. 3 te çagırılmiş bulunuyordu. Arkost sahife 3. Su. 4 U başmütehaEsıs Kadri Atavın, Almanyaya devlet olamaz! Londra 6 (A.P.) Ingiliz resmî mahfilleri bugün, Rusyanın sulh muahedeleri hakkındaki göstereceği tavizat hakkında kötümser görünmekte idiler. Salâhiyetli diplomatik mahfillerin Londrada söylediklerine göre, Moskova, garbl Avrupada bazı meseleler hakkında tavizatta bulun. mağa mütemayil görünmekle beraber, kendisine öz tesir sahası saydığı mınta. kalarda hiç de anlaşmaya razı görünmemektedir. Churchill'in kötümseTcesine «yenl bir dünya harbinin tohumlarının ekildiği yer> olarak tavsif ettiği bu mmtakalar için garb diplomatları son aylarda, Rus durumunda bir gerginlik müşahede etmişlerdir. İki Almanya Almanyanm gelecektekı durumu hakkındaki görüş ayrıhklanndan bır çok Boludaki muhakcmede diin müdahil a\ukat Hâmid Şevkctin birbirine atfl cürüm edcrek adaleti bir futbol töpu gibi Arkası sahife 3. Sii. 4 te kullandıklarından bahsettiği Resid ile Hasmet iki celse arasmda a\ukat ve gazetecilerle konuşuyorlar Italyada Krallık îşafetîeri kaîdınlıyor Cumhuriyet 12 haziranda merasimle ilân edilecek, Kraliçe Romadan uçakla Brüksele gitti Reşid, hapisanede Haşmetle müsavi muamele görmediğinden, tazyika manız kaldığından bahsederek; Heıtîokr?si höyle mi olur?» diye soruyor! Avukat Celâl Yardımcının iddiası: Şahid PeriKan doğruyu söylemesi için istanbulda Reşidin anneeiı\den 4000 lira istemiç. Bolu 7 (Sureti mahsusada giden arkadaşımız bıldiriyor) Bu sabahki otu. rum saat 9 da başladı. Salona evvelâ Haşmet getirildı. Sonra da Reşid yerini aldı. nk olarak savcıya söz verildi. Dün Amerika seffaretinin tavzihi Haşmet Yenisehirdeki kançılaryaya en az îki kere uğramıs Fuad Köprülü Konsey Ispanya işini ele aldı Londra 6 (B.B C ) NewYorktan bildırılivor: Guvenlık Konseyi bugün saat 19 da toplanmış ve Amerika namına Mr. Jonson hazır bulunmuştur. Başkanlık mevkiinde Fransız delegesi Parodi bulunuyordu. Bütün aza, hazırd'lar .Ohırumun açılması üzrtine evvelâ eski Amerka delegesi Mr. Stetünius'un Konseye gönderdiği bir mektub okuru muştur. Stettinius bu mektubunda Birlesmiş Milletler derneğ'ne karşı b«sledıği sonsuz güveni ifade ediycrdu. Mektubun okunmasını müteakıb, baskan, eskl Amerikan delegesinin çalışmalarını överek anmış ve daha sonra gundeme geçilmiştir. Gündemde tâli komiiıenin Franko Ispanyası hakkındaki raporu vardı. Avustralya murahhası Doktor Eat söz alarak rapor hakkında izahlar vermiş ve şu sözleri söylemiştir: « Komite mcelenelerini tamamlamiş ve tavsivelerlnl blldinnistlp. Franoo rejlmi. suThsever bir rejlm değildlr. Pranco, Hitlere yardım etmlştir. Gerçi Pranco açıktan acıga birtehlike teşkll etmemektedir Pakat bilkuvve bir tehlıkedtr. Ornın için Pranco hükumetile siyast münasebetleri kesmek isabetU olur t s Reşidin lfadesmde ismi geçen Mr. Knade'nin hâlâ, Amerıkan sefaretmde mevcud olup olmadığının sorulmasmı istedi. Reşid Mercan tBılmiyorum» dedı. <OAnkara 6 (Telefonla) Amerikan nunla beraber başka bırisi daha vardı, büjük elçiliğine Haşmet Orbay tarafın Arkan Sa. 2, Sü, 4 te dan yapılan ziyaretler hakkında Beşıd Mercanm söjledl'^leri dolayısile buyük elçilik mehafillnden şu malumat verilmlştir: «Evlul 1945 ayı lçlnde Haşmet Orfeay. Yenışehirdekl kançılarya kısmına en a» iki kere uğramış ve Amerikada okuması Arkası sahife 3, Su. 2 de Avustralya murahhası: «Franco ile siyasî münasebetleri kesmek isabetli olur» diyor «Etibank» ın sabık erkânının muhakemesi Bilecik çevresinde seller panyanın Iç lşlerlne tnüdahale bahis mevzTiu değildir. Pakat İspanya falanjların ortadan kalliması ve sulhsever mil Askerî mahkemeler kurulletlerin tanıyabileceğl blr muvalckat hükumetin kurulması lehlnde bir karar ve j ması için bir kanun tasarısı rılmesi lsabetfl olur. Maksad, mllletlera | teklif edildi rası hiyatta gerginliklere sebeb olan bir j âmilln ortadan kalkmasıdır. İtalyan faAtina 6 (a a.) Silâhlı çeteler Makeşızmlnin ortadan kalkarak İtalyanm de donyada Florina bölgesinde tecavüzlerimokratlaştığı blr sırada İspanyada fasiz ne devam etmektedirler. Bir çok memur» mln bekası bahis mevzuu olamaz » lar ve jandarmalar katledilmiştir. 4' Arkasi sahife 3. Sü. 3 te ^ Arkas\ sahije 3. Sü. 3 te Yunanistanda çetelerin (aaliyetleri Millî Korunma mahkemesinde başlayan davadan başka banka? idare meclisi hukuk mahkemesine de müracaat ediyor Milletvekili seçimi Bakanlık. Vilâyete tebligat yaptı Milletvekill seçiminin yenilenraesi hakkmdaki kanunun Büyük Mıllet Mec. liîinden çıktığı dun akşam Beledıyeye bıldırilmistir. Seçım hazırlıkları içm Iç işleri Bakanlığından ayrıca Vilâyete bazı tebligat yapılmıştır. Iç Işlerl Ba. kanlığı seçımlerde mümkün olduğu kadar halka kolaylık gösterilmesini ve sandıkların 1000 seçmenin rey vermesine mu.=aid bır tar7da 70 santim boy, 50 santim en, 60 santim derinhğınde çam veya gurgen ağacmdan, bulunnadığı takdırde diğer sağlam tahtalardan yaptırıi Arkan sahife 3. Sü. S da Kanadadaki Rus casus teşkilâtı Demokrası fasîma hazırltk /..