23 Mart 1946 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

ÍMPARATORIQE İREN KERİM SAM Bizans İmparatoriçesi lren'in sefahat, aşk, entrika ve hayat ihüraslarile dolu yılın en olgun tarihî romanıdır. 150 kuruş. İst. Çemberlitas: Vezir han V Emniyet Kütübhanesi Churchill diyor ki: "Birleşmiş Milletler Iran işini derhal ele almalı, aksi halde dünya emrivaki karşısında kalacak» Mareşal Stalin de şöyle dedi: «Ne milletlerin, ne de ordularının yeni bir harb istemediklerine kaniim. Şimdiki harb tehdidinin yeni bir harb için propaganda yapan bazı siyasî grupların faaliyetlerinden ileri geldiğine inanıyorum» Churchill ve Stalin'in^ Basma Demeçleri J oo • • ı o f7O ¿¿ inCI yil bayi I 7 7 5 7 umnunyeı KURUCUSU:YUNTJSNAD! Telgraf re mektub adresi: Cumhuriyet, İstanbul Posta kutusu trtanbul No. 241 n ı oKatııyandakı Kehribar Satış Yen ki son mallar satılınca ^<..^Jka«atıIacaktır. . . ftn „ . , . , CUtliartdSI 2 3 M a r i I 9 4 6 Telefonlar: umum) Santral Numaran: 24296. Taa taleri: 24298. Matbaa: 24290. ktidar yerim Attlee ve arkadaşlaıına bırakıp Kralın sunduğu Dızbağı nişanını da reddettikten cnra ihtiyar ChurchiITi bir köşeye çeilecck, rahatına bakacak sananlar alandılar, ikinci Cihan Harbinin büyük ampiyonu uzun müddet hareketsiz duamadı. Bir kaç haftadanberi hararetli iararetli çalışıyor. Kafasından dışarı uran fikirlerin ale\ine bakılırsa daha a çalışacak görünüyor. Fakat bu seferki Churchill ile bundan e? yıl önceki Churchill arasında, göze arpan esaslı bir fark var. Hemen söy»yelim ki bu fark Churchill i Churchill apan kaıakter çizgilerinde bir değiıklik olmasından ileri gelmiyor. Inanıklarını çekinmeden söyleyen, önüneki hedefe doğru cesaretli hamlelerle hlmaktan yılrrman, kuvvetli ve süukle\ici bir iislubla konuşan bir dev• adamı olarak Churchill her zaman t erdiğimiz ve hayran olduğumuz taraf' ırile gene karşımızdadır. Eski Churchill e yenisi arasındaki fark daha ziyade ir istikamet farkıdır. Ve bu fark bir ak insanları onu tenkid etmeğe zorlaıaktadır. Bir zamanlar Almanya} a ve rtaklarına karşı harekete geçen büyük cmokrasi seferberliğini idare ederken, hurchill, Sovyet dostluğuna hududsuz enecek bir ilgi besliyor, bu dostluğun aferden sonra geçirebileceği safhaları iç hesaba katmıyordu. Doğu ve batı emekrasileri arasında harb zorile ve ıuşterek düşmanı yenmek azroile kuıılan «işbirl'ği> sanki ebediyen sürüp idecekmiş gibi, o, tuttuğu yolda şaşmaz dunlarla, varından zerre kadar şupbe tmeksizin. ilerlemeye çalışıyordu. Churchiinn hatası var mı? 0 ° Tahran Konferansı sıralarında. Mareşal Stalin, Churchıll'in 70 inci doğum yılı şerefine kadehini kaldırırken Stalin'in demeci Moskova 22 (a.a.) Mareşal Sta büyük önemi vermekteyim. Bu, milıin, bir Amerikalı muhabire beyanatta letlerarası barış ve güvenliğin korun1 bulunmuş ve bu beyanat Moskova ması bahsinde ehemmiyetli bir teşkiradyosıle de yayınlanmıştır. Muiâkat lâttır. Bu teşkilâtın kuvveti, bazı'devşöyle cereyan etmiştir. letlerin tahakkümü değil, fakat mil Dünya barışını kuracak bir valetlerin eşitliği prensıpme dayansıta olarak Birleşmiş Milletler teşki makta olmasındadır. Eğer Birleşmiş lâtına ne dereceye kadar ehemmiyet Milletler teşkilâtı eşitlik prensiplerini muhafazaya muvaffak olursa, kayıdatfediyorsunuz? Arkan tahife 3. Su. İ M Birleşmiş Milletler teşkilâtına en Londra 22 (BBC.) Oueen Mary vapurile İngiltereye avdet seyahatine başlamadan evvel Mr. Churchill gazetecilere mühim bir beyanatta bulunmuştur: Mr. Churchill, İran meselesinin ehemmiyeti ve tehlikeleri hakkında d kkat nazarlarının bu mesele üzerine çekilmesi lüzumunu belirtmiş ve İran ile Irak hududlarında vazıyetin fenadan betere dönmesinin çok muhtemel olduğunu, bunun kolayca vukubulabileoeğini, fakat bu hale hiç bir veçhile müaade edilmemesi icab ettiğini söylemiştir. Mr. Churchill, Birleşmiş Milletlerin derhal Iran meselesini ele alması gerektiğini, aksi takdirde dünyanın bir emrivaki karşısında kalacağını ve Tahranda bir «Kuisling> rejiminin kurulacağını da sözlerine ilâve etmiştir. Muhabirler Mr. Churchill'e Rusya ve komünistlik hakkında sualler sormuşWashington 22 (a a.) Truman, bu I Londra 22 (BB.C.) Bugün Walardır. Arkan tdhijm i. Sfi. 5 te gün Beyaz Sarayda Gromyko'yu kabul ahingtonda resmen bildirildiğine gor*. etmiş ve bu mülakat sadece bir kaç güvenlik konseyinde İran meselesi gödakika sürmüştür. rüşülürken Amerikayı Dış İşleri Bakanı Sovyet büyük elçisi Eeyaz Saraydan Mr. Byrnes temsil edecektir. Mr. Byrçıktığında gazetecilere beyanatta bulu nes evvelâ Mr. Trumanm bir mektubunu narak «Sovyetler Birliği, Güvenlik Kon okuyacak, bundan sonra Amerikan şeyi toplantısında tabiatıle temsil edile hükümeti namına kendisi bu meseleye cektir^ demiştir. dair izahat verecektir. Güvenlik konseyinde ondan sonraki Gromyko, Güvenlik Konseyi toplantısına şahsan mı iştirak edeceği, veya meseleler müzakere edilirken AmerikaTahran 22 (a a.) Iran Başbakanı Sovyetler Birliğinin başka bir murah yı gene Mr. stettinlus temsil edecektir. Gavam'usSaltana nevruz bayramı muİngiliz hükümetinin kararı has tarafından mı temsil edileceği haknasebetıle radyoda şu demeci vermiştir: kında bir şey bilmediğini söylemiş ve Londra 22 (AJ>.) İngiliz Dıs İşleri < Sovyetler Birliğıle Iran arasında İran meselesinin Truman'la aralarında Bakanlığı sözcülerinden biri, bugün İn Arkası sahije 3. Su. 2 de bahis mevzuu edilmemiş olduğunu be gıhz hükümetinin Sovyet İran ihtilâlirtnvştır. Gromyko şunları ilâve et fının tetkikinin her hangi bir şekilde miştir: talikine muhalefet etmesi için güvenlik < Truman'la yaptığım görüşme çok konseyi nezdındeki İngiliz temsilcisi Sür memnuniyet verici ve genel mahiyette Alexander Cadogan'a talimat vermiş. Ayan askerlik komisyonunun Arkast »ahije 3. Sü. i de olmuştur.» yaptığı gizli toplantı Sovyet Elçisi Başkan Truman ile görüştü izahat vereceği bildiriliyor Iran Başbakanı Gavam'usSaltana, Moskovaja gidişinde, hava meydanında mikrofon başında konuşurken Güvenlik Konseyinde Iran işi konuşulurken Amerikayı Byrnes temsil edecek Rusyanın İrana yeni teklifleri Amerika Dış Bakanının Başkan Truaan'ın bir mektubunu okuyacağı ve ayrıca Amerikanın kararı Amerikanın kararı Askere çağırma kanunu meriyette kalacak Sovyei elçisinin dün Başbakana bunları bildirdiği sanılıyor Şimdi, Almanya yenileli daha bir yıl ile tamamlanmadan, onu başka bir iskamette helecanla ayaklanmış görüoruz. Churchill bu sefer Sovyet Rusaya karşı cephe almıştır. Kendi başına urduğu bu cephe} i genişletmek amacile uruklarla, konferanslarla, demeçlerle urmadan çalışıyor. Bu hali görenler, ilhassa Amerikalılar az çok hayret ^indedirler. Halkın merakını yatıştırnak istiyen gazetecilerin suallerine o Londra 22 (A.P.) Tass ajansının, bu önemli bölgeye el koyusunu vneş açamaklı cevablar veriyor: « Rusları her zaman sevdim, da Moskova radyosu tarafından yayınla rulaştırmak gayesile Surıyenüı bağımna da severim. Rus milletinin kahra r.an bir mesajına gdre, Suriye gazete sızlığını tanımış olacağından endiş« etnanlığına hayranım. Fakat enternasyo lerinin çoğu, Türkiyenin, Sunyemn ba. mektedirler. Diğer taraftan clzvestia> gazetesi de, Bağdad 22 (A.P.) Kürd aşiretleri, al komünizmi hiç bir zaman sevmedim, ğımsızlığını tanımak hususundaki nı r iskenderun sancağının Türkiyeye verilİranda Sardaşt, Banan ve Sakız şehir¡u rejim şöyle kötüdür, bovle berbad etinı tenkid etmektedirler. Tass ajansına bakılırsa bu gazeteler, mesine dair olan Fransız Türk anlaşlerini çevirmişlerdir. ır. .> Sardaşt civarında İran hududundan Gibi cümlelerle bugünkü sözlerile İskenderun sancağının Suriyeye geri masının, Suriyenin malumatı olmadan Arkan »ahije 3. Su. 3 U silâh sesleri işitilmektedir. Bu üç şehirlünkü hareketi arasında bir mantık verilmesini istemekte ve Türkiyelin, Amerika Genelkurmay Başkanı deki İran garnizonları dağlara yerleşen oprüsü kurmaya gayret ediyor. General Eisenhower Kürd aşiretleri tarafından çevrilmişChurchill hakkında yapılan tenkideri söyle hulâsa edebiliriz: Washington 22 (a.a.) Ayan meclisi lerdir. Bu aşiretler taarruza geçmek zaaskerlik İşleri komisyonu dün gizil bir manını beklemektedirler. « Almanya yenildikten sonra en Bu gibi hallerde Kürtlerin taktiği şetoplantı yapmıştır. Bu toplantıya Dıj nıvvetli kır'a devleti olarak bir Sovyet S us} anın kalacağı besbelli bir şeydi İşleri Baltanı Byrnes, Savunma Bakanı hirleri abluka etmek ve garnizonun yi¡ayın eski Başbakan bugün telâ; ve hePatterson, Birleşik Amerika ordusu ge yeceklerinin tükenmesini beklemekten lecanla bize söylediği sözleri henüz iş nel kurmay başkanı General Eiseriao ibarettir. Aşiret reisleri garnizonun yi»aşında bulunduğu sıralarda düşünmek wer ve Amerikan hava kuvvetleri baş yecek ve maneviyat bakımından zayıf • ona göre tedbir almak mecburiyee komutanı Spaatı da iştirak etmişlerdir. düştüğünü görür görmez, hunden istifade ederek taarrua emrini vermektedirinde bulunuyordu. Go'bbels'in sesine Komisyonun karan nılak vererek Almanya ile uyusmalı Washington 22 (a.a.) Ayan meclisi ler. di demiyoruz. Fakat hiç değilse vaktin, Kürdler isi azıtıyor askeri işler komisyonunun General le Rusya ile başbaşa vererek her meSpaatz, General Eisenhcmer, Mr. Forres Tahran 22 (a a.) Umumiyetle iyi ,ele üzerinde uzun uzun konuşmak ve tal, Mr. Patterson re Mr. Byrnes'ún isi •sasb bir anlaşmaya beraberce varmak tirakile 3 saat süren ve gizli yapılan ;erekmez miydi? Alraanyayı yenmek toplantısı sonunda, Amerikan ayan ıer iki taraf için ayni derecede ehemmeclisi, milletlerarası durum hakkında nijet gösterdiği bir sırada her şeyi ölumum! kanaatleri gözönünde tutarak, ;iip biçerek, sonradan doğabiFecek ay. Arkan sahife 3. Su. 2 de •ılık noktalarını birer birer ortadan çaldırarak bu işi başarmak daha iyi ol maz mıjdı? Harbi kazanan Chmchill, ıe yazık ki sulhu hanrlayamamış, Inîiltereyi güç bir duruma sokmuştur.» İki taraf da dün Vilâyete Bu tenkidlerde bir gerçek payı bumüracaat ettiler Kuledibinde iki imalâthane lunmadığım ileri sürmek güçtür. Bir an önce zafere varmak amacile altı yıl ile bir apartımanın Millî Kalkınma Partisi lideri Nuri Degecevi gündüze katarak insan takatini mirağ dun Vilâyete bir istida ile müraasan bir irade üstünlüğü ile çalıştığını çatısı yandı caat ederek Parti haysiyet divanı üyegördüğümüz Churchill, olanca varlığını Dün*gece Beyoglunda Kuledibinde bir lerinden Cevad Rifat ve Mehmed Deharbe vermiş, sulhu hiç düşünemem!? yangın olmuş ve iki imalâthane ile bir miri partiden tard ve ihraç ettiğini bildaha doğrusu düşünmeye vakit buladirmiştir. apartımanın çatısı yanmıştır. mamıştır. Diğer taraftan bu iki zat da vilâyete Yangın saat 23 te başlamış ve KuleFakat 1940 yılının karanlık aylarında, dibinde Lalaçeşme sokağında iki katli bir istida ile müracaat ederek Parti hayyıkılmak tehlıkesile karşı karşıya gebir binada bulunan Jozef Kimona aid siyet divanı üyeleri sıfatile Njri Delen koskoca bir imparatorluğu tek baayna imalâtalıenesile Nuri Ertana aid mirağı Partiden ihraç ettiklerini ve parşına jüruten bir adamın ruh durumunu ssbun imalâthaneleri tamamen yanmış tinin merkezim Cihangirde tuttukları bir hocoh» katarak olursak. Churcbill'in bu Almanvaıtan rarib manzaralar Berlinde Kurfürstendamm caddesinde Türkiye Suriye Flârmoni derneği ilk konserini hazırlıyor Rus basını iki taraf münasebetlerini bozmayı gaye edinen kışkırtıcı neşriyat yapmaya başladı İranda âsi Kürdler üç şehri çevirdiler Meşhur bir Fransız keman* cısı sehr'mize İranlı âsi aşiretlerin neşrettikleri gazete gayelerinin bütün Kürdlerle birlik teşkil etmek olduğuna söylüyor haber alan mahfillerin bildirdiğine göre, Iran Kürdleri Irak hududundan 15 kilometre mesafede bulunan Sardeşt şehrini ele geçirmişlerdir. Arhasx sahije 3. Su. 3 te Aç Aîmanyada yeni hâdiseler =¿1 Hamburg'da dört günde altmış fırın taarruza uğradı, bir fabrikada 35 işçi çalışırken açlıktan bayıldılar Millî Kalkınma Dün geceki yangın Partisindeki tard ve ihraçlar