1 Mart 1946 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

22 inci yıl Sayı: 7735 umnunyeı Telgraf ve tnektub adresi: Cumhuriyet, frtanbn] Pasta kutusu: İstanbul No. 246 Telefonlar: Umumi Santral Numaran.* 84298 Taa taleri: 84299. Matbaa: 24290. Ölmez eserlerinim harflerle basılmıştır. Rubabı Şi*eS&i#i: 500 Krş. Rqbabın CevahjgFi: 30 > Haluk'un D t f r a n : 100 » Halid Fanrnf>zansoy tarafından Satış mericeziriABICAN KİTABEVİ TEVFHHFIKREFin İst Aak^g^addesi No, 121/1 KURUCUSU rsrumıs ÑADÍ KURUCUSU . . Cuma I .Mart 1946 Irak heyeti Ankarada Dün gece Asıkaraya varan heyet istasyonda törenle karşılandı İrak Hükümeti, İki Taraf Arasındaki Müzakerelere Vievzu Olacak Meselelere Dair Bir Tebliğ Yayınladı riirk Irak iş hirllği ükumefimizle çeİJH nıeseleler üzerinde gbri"imeler yapacak olar. Ekselans Vurı SaPayanın ba;kaıı!ıçın^:)ki dost Irak >eti, dündenberi memleketimizin mi"iri bn lıı tırnak ta d ir. Türkije ile Irak ısında mevcıd ve samimi dostluk ve irlifini kuvvetlendirip «*eli?tirıue amaıı göden bu görüşmelerin, başarı ile ticeleneceğine şimdiden emin bulunuruz. İrak hükümetince yayınlanan bir lige snre, Tıirk hufcnmetile yapılacak •üşmelerin konusu, daha çok iktisadi seleler etrafında toplanmaktadır, iki mi ek et arasında iktisadi, ticarî ve lî münasebetlerin yeni şartlarto göre ırlanıp sıklaştırılması, birleştiriri yolın re ulaştırma vasıtalarile muvasala lannın düzenlenmesi; kültür mfina>etIerİBİn kurulması; nihayet Dicle Fırat nehirlerinin her bakımdan daha dalı bir hale konulması, iki taraf •let adamları arasında konuşulup kalaştırılacak işlerin basında yer almakır. ürkiye ile Irak arasında samimî tluk ve sıkı işbirliğinin gittikçe kokp gelişmesini gerektiren sebebler, bu! düne göre daha çok artmıştır Yü/ar süresince góigesiz ve lekesiz bir deslık yasaj ısını aksettiren tarih beerltğı; yeni dün; a şartları karşısında BU. JífeiÜ^üp mri»* geapoütik zarusr; nihayet gerek sosyal gerek iktimüşterek menfaatler, iki memleketi, ilmez bir kader ortaklığile birbirine lam iş bulunuyor. Ibette ki bojle bir kader ortaklığı, alanda daimî ve mösbet bir işbirliğitabiî hattâ zaruri ilk şartıdır. Ölmez türkle merhum Kral Faysal bu zaruzamanında kavramışlar, daha 1931 maddi ve manevî bütün amillerin iki ıleketi, en yüksek anlayışla daha çok •ligine sürüklediği esasında birleseTürk . Irak dostluğunun sağlam teerini atmışlardı. Her iki şefin* iki su memleket arasındaki dostluğa ikleri ehemmiyet, tutulan yolun uluğunu belirten ve bugünkü gölelerin mesud bir sonuca ulaştınlnı telkin eden dzlü ilham ve kuvvet lağıdır. melleri o zaman atılmış bulunan t . Irak dostluğu, Yakın ve Ortadoın barış ve güvenliğini sağlama am güden Sadâbad Paktının en esaslı eği olmuştu. Değişen dünya şartları ısında siyasi bir vesika olarak bugün ıbad Paktının reel değeri belki bir şma konusu olabilir. Ancak onun itniyen ruhu, yani onda sembollehür ve medeniyetçe yükselmiş milrin işbirliğine dayanan Yakın ve doğunun banş ve güvenliği düşüncanh bir ülkü değerini her zaman acak ve sadakatle güdülecektir, asil Sadâbad ülküsüne ve geleneuygun olarak Irakla dostluk bağlatı ve iktisadî münasebetlerimizi taip genişletirken başka millet ve leketlerin menfaatlerine aykırı heri bir emel gütmemekten en derin in hazzını duymaktayız. Komşu ınna göz dikmenin, milletler arasıorku ve güvensizlik tohumlarını aktan başka hiç bir faydası olmıyan alık siyasî kombinezonlara girişmeıdeta kötü bir moda haline girdiği s bir zamanda, her iki memleket ¡ularına ve cihana temiz, aydın, açık akınlasma örneği vermekten hakh ftihar duyabilir. rkiye ile Irak arasında konuşulacak n sadece iktisadî ve kültürel meseÎ inhisar etmesi, bu temasların s ' y a jerini hiç bir suretle azaltmaz. Türile Irak arasında iktisadî, ticarî, ve kültürel münasebetlerin alabile genişlemesi, her iki meırleket ada ulaştırma imkânlarının düzelçoğaltılması, akar suların her iki için faydalı bir hale getirilmesi ölçüde iktisadî istihsali ve umumi ı artıracak tedbirlerdir. Bütün bungerçekleşmesi ise, iki dost ve komlemleket arasında diğer milletler Je örnek bir işbirliğinin sağlanmanümkündür. Siyasi istiklâle ve iktirefaha sahib milletlerin hür ve esid Ankara 28 (a a.) Türkiye Irak arasındaki siyasi münasebetleri iktisadî, ticarî ve kültürel bağlarla kuvvetlendirmek üzere, hükümetimizle göruşmeleıe memur Irak murahhas heyeti, bugün saat 20,35 t* Toros ekspresıle şehrimize gelmiştir. Irak ayan meclisi başkanı ve eski Irak Başbakanı ekselans Nun Said Paşanın başkanlığında bulunan heyet, istasyorda Dış işleri Bakan vekili Nurullah Esad Süme Dıs işlen Bakanlığı Ceıel Sekreteri Büyıik Elçi Feridun Cemal Erkin, Piş işleri Birinci Daire Umum Müdürü Abdullah Zeki Polar, Protokol Umum Müdür vekili Bülend Uşakhgil, Emniyet Umum Müdürü Osman Sabri Adal, Devlet Demiryolları Umum Müdürü Fuad Zincirkıran. Basın ve Yayın Umum Müdür vekili Izzeddin Tuğrul Mışbay, Anadolu Ajansı Unum Müdürü Faik Hozar, Ankara Emniyet Müdürü Şinasi Turga ve Merkez Komutam Tuğbay Rüştü Oktar tarafından karşılanmıştır. Heyeti, Büyük Millet Meclisi Başkanı adına Hususi Kalem Müdür vekili Necati Taşbajı ve Başbakan adına da Hususî Kalem Müdürü Fuad Bayramoğlu »e'âmlamışlardır. Irak heyetini karşılayanlar arasında, Irak elçisi ekselans Ata Emin ile Irak elçilik erkân ve memurları, Efgan ve İran Büyük Elçileri, Mısır elçisi ve Türk basın ve ajans temsilcikri de bulunmuştur. Bir polis müfrezesi, istasyonda misafirlerimize selâm resmini ifa etmiştir. Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyindeki müzakereler esnasında, Mr. Bevin ve Stettinius başbaça Misafirler Ankarapalaaa indiler Ankara 28 (a.a.) Bu akşam jehrmize gelmiş olan Arkan sahile 3. Su. 4 U Rusya ne yapak istiyor? Vandenberg'ın verdiği rapor Amerika Ayanında büyük bir heyecan uyandırdı Amerikan Dış Bakanının dünkü beyanatı Dört memlekette ispanya aleyhinde nümayişler Moskova radyosu bittin dünya milletlerini İspanya ile münasebetlerini kesitliye davet etti Amerika, İngiltere ve Fransa, hitaben bir beyanname neşredecekler Çatatağz* Santrah Londradan dönen nnrahhas: «Amerika daha kat'î bir İspanyaya hareket tarzı ihtiyar etmelidir. Rusya kadar açık ve yüksek sesle konuşmalıyız,, diyor General Franco Paris 28 fa.a..) Bugün dört memleketle Franco aleyhinde nümayişler yapıldığı bildirilmektedir. Fransada Auch şehrinde nümayişçiler İspanyol konsolosluk binasına girmişlerdir. Oopenhagda İspanyol elçiliği binasına bir el bombas! atılmıştır. Bruüselde ve Sof3 ada nümayişçiler kendi hükümetlerinden tedbirler alınmasını İstemişlerdir. Ankara 28 (Telefonla) ÇatalağzınAnkara 28 (R.) Moskova radyosu dakl elektrik santralı inşaatı için çalışbu geceki yayımında, bütün demokrat malar ilerlemektedir. Son günlerde Inmemleketleri Franko İspanyasile müna gütereden deniz yolu ile gelen malzeme sebetlerini kesmeğe davet etmiştir. Rad Çatalağzına yollanmıştır, fik olarak meyo, İspanyadaki bugünkü durumun da mur evleri ve ambarlar yapılacaktır. Bir hilî harb zamanmdakinden daha az feci de gümrük antreposu kurulacaktır. olmadığını söylemiştir. İnşaatı üzerine alan İngiliz şirketinin Washington 28 (AP.) İtimada şa mütehassısları işe başlamışlardır. 60 bin yan diplomatik kaynaklara göre, ingiliz kilovat takatinde olacak ve 20 milyon re Fransız hükümetleri, Franco reji liraya çıkacak olan bu santral ileride 120 minden kendisini bizzat kurtarması İçin bin kilovata çıkarılacak, bu suretle Anİspanyol milletine hitaben bir beyanna karaya kadar genis bir bölgenin eîekme neşredilmesine dair Amerikan hü trikleşmesi mümkün olacaktır. kümetince yapılan teklifi kabul etmişlerdir. Söylendiğine göre, bu beyanname hafta sonuna doğru Uç başkentte ayni Arkast t ahife 3. Sü. ¡de inşaatı üzerine alan ingiliz şirketi işe başladı Mr. Arthur Vandenberg İranm tahliyesi Bütün yabancı kıt'aların, yarin, bu memleket topraklarını terketmesi bekleniyor Moskovadaki görüşmelere dair hiçbir haber yok! izmir Şehir Tiyatrosu Almanya meselesi ön plâna çıkıyor! Washington 28 (AP.) Londrada toplannuş olan Birleşmiş Milletler genel kurulanda Birleşik Amerikayı temsil eden heyet üyelerinden ve Michigan tyanından Arthur Vandenberg dün ayan meclisinde büyük bir heyecan uyandırmıştır. Vandenberg, meclis arkadaşlarına, kendisine tevdi ettikleri vazifeyi nasıl başardığını anlatan raporunu okumuştur. Vandenberg raporda LondradaM çalınmaları anlattıktan sonra, birdenbire şu suali sormaktadır: «Hulâsa, bugüne kadar, Rusya. nedlr?> Vandenberg şöyle devam etmektedir: «Sulhu korumağa çalışan dünyadaki Frankfurt 28 (AP.) Almanya Mütbiltun milletlerin akibeti bu suale veri tefik komisyonlarında vazife gören bir lecek cevaba bağlıdır! çok Amerikan temsilcileri, Sovyet dış Arkası sahife 3. Sü. 5 te siyaseti, takib ettiği gayeler ve bunlara ulaşmak için kullanılmak istenen vasıtalar hakkında esaslı büg.ye sahib olduklarını söylemektedirler. Aylarca ve bazan da yıllarca süren temas ve tetkiklerden Eonra bu müşahıdlerden çoğu, Rusyanın dış siyasetinde amil olan üç cereyan mevcud olduğu kanaatine varmışlardır. Bu cereyan şunlardır; Basyadaki dış siyaset cereyanları Sfalin, Molotov ve Litvinof'a affedilen ayrı düşünceler Belediyenin kurduğu tiyatro, Alman komünistleri «Birleşmiş bir vatan,, içinde iktidara geçmek hedefini güdüyorlar Prof. Dr. Yavuz ABADAN Yaşamaya dair İsmail Habib Sevük Sovyet işgalindeki Azerbaycan bölgesini gösterir kroki Arkast sahife 3. Sü. 7 de Londra 28 (B B.C.) Önümüzdeki 2 ber almamışlardır. Bu esnada memleket mart cumartesi günü, ev\elce varılmış içerisindeki durum sakin olmaktan uanlaşmaya tevfikan İran topraklarında zaktır. Solcu gazeteler, memlekette deWashington 28 (a a.) Müttefik fen ki bıiiüıı yabancı askerlerin çekilmiş bu mokrasiyi yeniden kurmak için Moskova heyetinin iyi tanınmış bir üyesi tarafıngörüşmelerinin kâfi gelmediğini ve ida dan bugun bildirildiğine göre, bütün alunması beklenmektedir Bu gece resmi ingiliz kavnaklanndan reyi zararlı unsurlardan temizlemek için tom araştırmaları şimdi millî bir esas üYAZAN: bildirildiğine göre, Ingıli'z kıfaları. cu Irán milletinin teşebbüsü bizzat kendi zerırae yapılmaktadır. Bu üyeye göre, martesi gunıi İrandan kafi olarak çekı eline alması ıcab ettiğini yazmaktadır. İngiltere ve Amerika sır alın vormpvi ¡unlan yazmaktadır: îrrair 28 (Telefonla) Yeni kurulan «Rus işgal bölgesinde sosyal demok» izmir Belediyesi Şehir Tiyatrosu ilk temsilini bu gece davetlilere mahsus o •at partisi kendisinde ehemmiyet bakılarak, Kültürparktaki binasında vermiş mından az olan 'komünistlerin, iki partive bir İsveçli muharririn eseri olan nin cBirleşmiş, işçi Partisi» ismi altında «Suçlu mu?> dramı temsil edilmiştir. birleşmesi için yaptığı ısrarlara boyun Şehir Tiyatrosu bir çoklarının umduk ¡ğmiştir. Bu netieeye varılmak için yalarından fazla muvaffak olmuş, ortaya nlan hazırlıklar Leipzig ve Magdeburg güzel bir eser koymuştur. Eser iyj se fibi bazı şehirlerde son safhaya gelmiş çilmiş olduğu gibi sahneye konuş şek'in lulunmaktadır. deki itina, dekorlar, artistlerin gösterTimesin Berlin muhabiri, Rus işgal dikleri muvaffakiyet en ımişkulpesend bölgesindeki sosyal demokra^arın çoleri bile esaslı tenkidlere sevkedemiye ğunluğunun bu birleşmeye taraftar olcek dereceyi bulmuştur. madıklarını yazmaktadır. Almanyanm Bundan sonraki temsillerinde de ajnı iiğer kısımlarındaki sosyal demokratitinayı ve muvaffakiyeti gösterdiği tak .arın da bu birleşmeye şiddetle muhalif dirde, İzmir Şehir Tiyatrosunun daha olduklarına şüphe yoktur. doğuş safhasında memleketimizin birinci Komünistlerin Rus işgal bölgesinde sınıf temsil müesseseleri arasında yer ¡İde ettikleri bu muvaffakiyet, mağlub alacağı şimdiden söylenebilir. Mmanyanm işgal bölgelerine taksim eDavetliler artistleri sık sık alkışlamış lilmiş olması çok yardım etmiştir. Amelardır. izmir Şehir Tiyatrosu yarın gece halka kapılarını açacak ve aynı eseri temsil edecektir. dün faaliyete başladı ve ilk Londra 28 (a a.) Almanyada kojünist ve sosyal demokrat partilerinin temsil muvaffakiyetli oldu jirleşmeleri hakkında Times gazetesi 1 Komünist sistemi kapitalizmle daimî bir harb halindedir. Bütün diğer memleketlerin diplomasisinin ve politikasının Rus sistemine uyması lâzım gelmektedir. Molotov ve Vişmskı bu fikirdedirler. 2 Rusya, kapitalist devletlerden mü rekkeb bir dünyada sulh içinde yaşıyabilir. Maxim Litvinov, bu fikre taraftar rika işgal bölgesinde komünist nüfuzu sayılmaktadır. azdır. 3 Rusyanın, bugün rjemiekcti yeingiliz işgal bölgesinde ise, komünist niden inşa etmesi, mümkün elan en iyi hareketinin bir parti olarak gelişmesi, uluslararası durumu sağlaması ve bu. Arkast sahife 3. Su. 2 de Arkast sahife 3. SU. 3 te Atom araştırmaları Ankara 28 (Telefonla) Üniversite uhtariyet kanun tasarısı üzerinde MılEğıtim Bakanlığında son çalışmalara levam edilmektedir. Üniversitenin hur [üşünme ve hür araştırma haklarını ranunlaştıracak olan bu tasarı esas 'iti Üniversitenin muhtariyeti n