9 Ağustos 1945 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 2

CUMHURIYET 9 Ağustos 1945 ıımnnııııınııııııımııııııı ııııı ııııııııııııı FE\\İ BAHİSLER Atom bombası ^ yeni bombalar arasmda Eski ve E "İIIIIIIIIÜIIIIIIIIIIIIHIIIIIIIIIIIUIUUIIIIIIIIIIlimiHin meveud ana farhları tetkik Yazatı: Prof. Salih Murad Uzdilek Dünkü, hikâye kılıklı. yazıdan sonra kirdek reaksiyonunda 0 0183 gram kütlesadede giriyorum. Okuyuculara neticeyi nin kaybolduğunu bildirmıştik. Einbiran evvel büdirmek duşüncesile prob stain'm enerji eşdeğerlik prensipine gölemin tafsilât ve izahmı sonraki yazılara re (ne olursa olsun) bir gramlık bir bırakarak eski ve yeni bombalar ara madde enerjiye inkılâb ederse 9 milyon milyon kilogrammetreük enerji hasıl smdaki ana farkı bıldireceğım. Eski bombalarda molekül veya atom olur. ]ar arasında kimyasal reaksiyonlar Bunu beygir kuvveti saatine çevirîrsek cari idi. Atom bombasında ise atom çe 3 milyon beygir kuvveti saati eder. Bükirdekleri arasmdaki fiziksel reaksiyon yük bir tran:lat"antiğin makinelennin lar cari olsa gerektir. gücü 100 000 beygir kuvveti olduğuna Birincisine misal olarak eski patlayıcı göre bu enerji bu gemiyi 3000 saat seymaddelerin en önemlilennden birı olan rettirecek demektir. Hulâsa bir gramlık nirrogliserini alalım. Bumm molekülün madde tamamile yok olup enerjiye inde 3 karbon, 5 hidrojen, 3 azot ve 9 ok kılâb etse bu gemi bu enerjile buradan sijen atomu var. Yani, bu maddenin *er Ne^Yorka gidebilecek Jcmektir. Tabikibinde hem kendi kar'aon ve hem de atte kolaylıkla cereyan eden bu transhidrojenini yakmağa kâfi miktarda ok mntasyonu yeryüzündeki lâboratuvarda sijen var demektir. kolay göremeyiz. Ileride göreceğimiz giGerçi bu ve bunun gibi eski patlayıcı bi atom bombardımanında gerek merıni maddeler adi şartlar altında kararlı ise ve gerekse hedef.n pek küçük olmasmler de sıcaklığı artırmak veya âni sadme dan dolayı ilk zamanlnrda ancak yüz gibi şartların biraz değişmesi bunları ka milyonda bir mermi hedefe isabet edirarsız kılar, inhilâle uğratır ve patlatır. yordu. Şimdi bunun artması işi atom Bu patlamanın hızı ve tesiri maddede bombasına ksdar gotürnıüş olsa gerek. vukua gelen reaksiyonun hızma batjlıTabiat lâboraUıvarında güneş her sadır. Basıt bir hesab yapalım. Nıtroglise niye kütlosinden dört milyon ton kayrinin bir gram molü, yani molekülü bediyor. Yani dünkü güneş bugünküne ağırlığı olan 227 gramlık nitrogliserın göre 360.000 milyon ton daha ağırdı. Bu tamamile yansa ve patlasa yaklaşık ola kaybolan madde mekâna enerji şeklinde 7 r a k 360.000 kalorilik yahud 15,000 kilo yayılıyor. bize hayafr veriyor. grammetrelik enerji rr.eydana ge'.ir. Bu Ilim adamları tabiat lâboratuvarında halde 10 kilogramlık nitrogHsermin pat büyük mikyasta cereyan eden olayları laması 6000 tonmetre kadar enerji ır.ey yeryüzündeki lâboratuvarlara indirmedana getirir demektir. Bu ise Ege vapu ğe ve onun metodlarını taklide çahşıyor. runu bir metre yukarı kaldırır demek Bu takhdin en canlı misali kömür değil tir. Bu hesab tamamile teoriktir. Pratik midir? Kömür, yüzbinlerce sene evvcl te bundan daha az enerji elde edilir. Ni toprak altında kalmış ağacların müstetekim barut hakkı bir tona yakın olan hasesidir. Ağacın güneşten aldığı enerji 40 santimetrelik gemi toplarmda baru kömürde saklıdır. Biz kömürü yakmaktun yanması mermiye ancak 33.000 ton la bu enerjiyi ahyoruz. Gürieşte ışık tnetrelik ginetik enerji vermektedir. Biz enerjisi toplam enerjinin üçte birl kaburada kıyas yaparken sadece teorik ne dar tuttuğundan biz de kömürden az ticeleri alacağız. miktarda ışık, fakat daha fazla ısı enerBu reaksiyonda klasik kimyanın ana jisi alıyoruz. ıJCömüre veya güneşe dayanan ışık kaynakları daima az randıdirekleri olan manla çahşır. En iyi clektrik ampulünün (1) Maddenin korunması ışık randımanı yüzde beşi ancak bulur. (2) Enerjinin korunması Tabiat lâboratuvarında cereyan eden Prensipleri caridir. Bu prensiplere göre nitrogliserin molekülü parçalanır, bu olayı biz odunu man«al kömürü hayeni moleküllere inkılâb eder. Fakat, line getirmekle taklid ediyoruz. Ikisi bu sırada madde miktarı değişmez. Mo arasmda farklar var. Tabiatin uzun zalekülde gizli yatan kimyasaî enerji boşa manda yaptığıriı biz kısa zamanda yapınır, ginetik enerjiye inkılâb eder; tıpkı ynruz, fakat onun kadar randımanh dekurulu bir yayın boşanması gibi. ğîl. Fakat atom âle'.nine ve fiziğine geIşte atom bombasınm dayandıüı molince iş değısir. Burada bu iki kanun dern fizik tabiat eneriisinden fa7İa isticari olmayıp bunların yerine Ejnstein'm fade yolunu bulmağı öğretiyor. Bu fayda bulmuş olduğu bir münasebetten ibsret derecesıni bir misa'.le anlatayım. Ajans olan (kütle J enerji) nin korunması haberlerine göre, bir atom bombası prensipi caridir. 20,000 tonluk adi bombaya bedelmiş. BüLavvazye pren;ipi olan (maddenin tün Panama kanalınm açılışında kullakorunması) kanununa gore tabıatte mad nılan dnamitlerin toplamı 28.000 ton de kütlesi kaybolmaz, belki bir sekilden imiş. Bu haber dojru ise ikisi arasındaVi diğer şekle geçer. Joule ve Heluboltz un farkın nekadar büyük olduğu derhal gö(enerji korunması) prensipine göre ta ze çarpar. biatte enerji kaybolmaz, belki bir şek : lŞunu da sö\ Iiycyim ki bombalar yalden diğerine geçer. Einstein eşdeğeıhk nız tahrib vasıtası değil, imar vasıtasıdır prensipine göre (küt'e enerji) koru da. Amerika Birle^ik Cumhuriyeti suih nur; fakat madde enerjiye ve enerji de zamanlarmda 2 ilâ 3 yüz bin ton patlayımaddeye inkılâb edebilir. cı madde kullandığı halde 1914 harbinde Bu hale göre klasik kimyanın reaksi sarfedilen patlayıcı maddelerin toplamı yon prensiplerı ve termodinamiki yerine bir milyon tonu pek geçmez. Şehirlemodern fızıkte çekirdekler (atom çekir ri yıkrru.k ıçin kötü maksadlarla kulladekleri) reaksiyon prensipleri caridir. nılan bombalar demiryolu tünelleri ve Şimdi bu reaksiyonu da bir misalle anla nehirler altmdaki tünelleri açmak, yol tayım. Yeni atom cetvelinin üçüncü ha yapmak, çimonto ve ta~ocaklarını işletnesinde oturan Lityun atomunun, atom mek gibi yüzlerce faydalı işlerde kullaağırlığı 7 olan isatopur.a, bir proton nılır. Gecen harbde artakalan patlayıcı (yani, hidrojen atamounun çekirdegi) ni maddeler böyle iyi maksadlarla kullanılbombardıman etmekle ikinci Helyum mıştı. Gönül ister ki bu atom bombası atomuna çevirelim. Bu sefer çekirdek da harbi ortadin kaldırsm, in.sanlar tabiat enerjisini daha faydalı, hayatı ucuzreaksiyönu latan ve konforu artıran işlerde kullanLityum 4 Hidrojen = Helyum olur. Bu reaksiyon denkleminin sol tasınlar. Klasik fizik ve kimya sıcaklık ve barafmdaki kütleler toplamı 8.0261 olduğu halde sağ taraf toplamı 8 0078 dir. Bun sınc deâ.şimleri gibi mikro«kopik olaylar lar arasmda 0,0183 kadar bir kütle rarkı üzerinde çalışırken modern fizik veya derhal görülür. Binsenaleyh bu reaksi kimya fşimdi ikisi birleşmiş ve birinci^i yonda kütle korunması prensipi artık ikincisîni içine almıstır) atom içine girecari değil. Acaba. bu reaksiyonda kay rek mikroskopik olaylar üzerinde etüd bolan kütle nereye gidiyor? Verilecek yapıyor. Atom bombası da modern fizik cevab yok olup enerjiye inkılâb etmesi prensiplerine tîayanan bir nesnedir. Okuyucular ara<;ında yeni ve hattâ dir. klasik fizikle yakından teması olmıyan Meydana gelen iki helyum atomu pek ve fenni terim'eri ve birimleri iyi bilmiyüksek ginetik enerji kazanıyor, uçup yenler varsa bundan sonra yazacağım iki gidiyor. Bu transmotasyonda hasıl olan üç makale onları tenvire yarayacaktır. enerji bir ergin (•) milyonda 7 si kadarO yazılarımda problemin izahma çahdır. Gerçi bu enerji bir bakışta az gibi şacagım. Bu izahı yaparken kronolojik görünürse de> bir gram lityumda miH'on sıra takib ederek ilmin bu subesinin temilyon milyondan fazla stom bulun'durakki hatvelerini göstereceğim. ğu gözönünde rutujursa bir gram lityurmm helyuma inkılâbmın 16 milyon (*) Erg fizikte en küçük enerji birimi milyon milyon erg hasıl ettiği basit he olup bir kilogrammetrenin yüz milyonda sabla anlaşılabilir. Bu ise 160 milyar ki biri kadardır. Bir kilogrammetre i=e bir loçrammetre demektir. kilogramlık ağırlığı bir metre kaldırBunun da hesabı basit. Yukarıdaki çe makla yapılan iştir. Bugün Matinelerden İtibaren enim Kıyamct Bombası adını verdiğim atom bombası etrafında bir kıyamettir kopfu. Radyolar, gazeteler onunla mesgul. Tramvaylarda, otobüslerde, vapurlarda, trenlerde herkes onu konuşuyor. Kahvelerde orurmak âdetim değildir ama, kahve politikacılannın ve erkânıharbFransaya girilecek yol olan Sedan'ı tutmak üzere yaşlı ihtiyat erlerden lerinin de şimdi' atom bombasına damürekkeb, komuta ve silâh bakımından noksan üç tümen yerleştirilmişti. yanan yeni siyaset ve harb plânları kurmakla meşgul olduklarına şüphe Bunlar Alman »eli önünde gerileyip yolu açık bıraktılar. Halbuki cenubda yoktur. 63 tane tcun ve sağlam mevcudlu tümen vardı. Fakat Mareşal Petain, Bu, yalnız bizde değil: bütün dünyada böyledir. Atom bombası, iki gündür, âyan ordu encümeninde «Bu bö'lge tehlikeli değildir» demişti. Amerikan şikteti gibi, her ağızda riğnenen en mühim düma konusudur. Alman ordusu Polonyayı çiğnedik tiklerini anlamışlardı. Bu cepheyi, Ma J sinin topları tarafmdan müdafaa edilDiiııya atom bomr>a / etrafında dediten, zırhlı kuvvetlerini hemen hemen ginot hattınm ucile Namur iıüstahktm mişse de, kale, hava bombardımBnına kodıı yaparken JaponM onun acısını bir misline çıkardıktan sonra, Fransayı mevkii arasmda, tam ortasından ve bir uğradığı için dayanamıJı. Usteiik, pa tatmıs bıılunmor. Vcrilen tafsilâta göyok etmek için batıdan taarruza geçe çok noktalardan delmeği kararlaştırdı raşütçüler, bu kaleyi ve burclarını ha re, ilk bomba Japonyada 300 bin nücek derecede hazırlığı tam olduğuna lar. Almanlar, bundan başka, Mjttofik vaya uçurmak suretile, ı»e yaramaz hale fuslu Hiroşima şehrinin ve askerî üskomutanlarını sürat bakımından yen getirmislerdi. sünün yiİ7de 60 ını tahrib ermiştir. 18 ingiliz Ortaşark Havayolları Umum hükmetmişti. iki zırhlı tümenle bir botörlü tümen, kilometre karclik bir sahayı kaplıy.ın bu Alman Başkomutanlığının 1940 taki meğe de karar vermişlerdi, .'Jra. MütMüdürii Mr. Max Well dün uçakla tefikler, cephelerinin, en kötü ihtinıal bu iki köprü vasıtasila kanch karşıdan schrin 11' kilometre karelik kısmı ve Ankaradan şehrimize gelmiştir. Mr. plânı ne idi? Alman ordusunun 190 tümene yakın gözönüne getirilse bile ancnk çok fazla karşıya aştı, Belçika ordusunun, rıcati 5 biiyük harb sanayii hedefi bir tek Max Well, harb içinde birkaç defa daha memleketimiae gelmiştir ve Türki kuvveti vardı. Ilk taarruzu yapacak ?ayıda silâh ve a?ker yığmak, uzun za eFnasında, düşmanın ileri rıarskdîtrd bomba ile harab olmustur. yeyi iyi tammaktadır. Umum Aiüdur, olan 80 tümen, Weser'den Holanda, man faha hazırîığı yapmak sayesinde zaptetmek üzere en küçük bir hareket Amerikahlarla İnçilizler atomik bomkendisile görüşen bir muharvııimize Belçika ve Lüksemburg hududlarına yarılabilecegi kanaatinde idiler ki, bu yapmadi'Jı anlaşılıyordu. bayı icad etmek şerefile iftihar cdivorkadar uzanan bir saha üzerine yayıl hazıılıklar da, kendılerini. vakit ve za En sonunda, üçüncü bir hayal suku lar; .Taponlar da bu korkunç bombayı demiştir ki: « Çok sevdiğim I=tanbulu tekrar mış, harekete hazır bulunuyordu. Seden manında ikaz edecek mahiyette bir tuna daha uğradık. Belçika kuvvetleri. ilk defa yemek serefini kazanmış olFransız kuvvetlerinin mcvzi tutacakları makla iftihar edebilirler. ziyaret fırsatını bulduğum için bahti ve Dinaret istilâ koridorlarının önünde şeydi. 10 mayıs günü, sabaha karşı Saat savaş bölgelerine geüp Fransız komuyarım. Seyahatim resmî değil, hususi Ardennes'in iki ucuncja mevzi almış dir. Savaş sonunda dünyayı katedecek olmak şartik, yirmi tümen mîvcud 1,30 da Fransız Başkomutanlığı, Alman tanlığı emrine girecekler ve icab ettiği Demokrat memleketlerde askert sırhava yolları memleketinizden de ge bulunuyordu. Bunlar, Liege'le Arlan kuvvetlerinin hücuma hazır bir vazi müddetçe bu bölgede savaşacaklardı, bu laıııı Almanva ve Rusyadaki kadar ivi yette olduklannı ve çoktan ilerbmeğe cihet bir anlaşma ile tespit edilmişti. çeceği için bir müddettenberi Dev'.et arasmda yayılacaklardı. Holandanın Mamuhafaza edilmediğini sanırdık. Altı Sonradan, ihtiyat kuvveti olarak elde jıldanberi üzerinde calı=ılan ve üç seHavayolları ile karşıhkh konu 5 malar estricht şehri yakınında ayrıca 2 tümen, ba^ladıklarını haber aldı. Takriben saat dörtte, Belçika büyük tutulacaklar, tekrar Belçika komutanyapmaktayız. Ankaradayken bu m r f daha şimalde bir tümen bekliyordu. nedenbori de fabrikalarda imaline ve le üzerinde bazı temaslar yaptım. I'lk Bunların ilerisinde, on hücum tünıeni elçisi bana telefon etti, Belçikanın tntr lığınm emrine geçcceklerdi. tecrühelerine baslanmış olan atom bompusuda beklemekteydi. İstilâ günü olan ruza uğradığmı. hükumetin Fransadan rimce Ankara hava meydanı ^el^ckte Fakat, Liege Arlon hattındaki Bel basının esrarı iki pün evveline kadar, alacağı önem karşısında küçük kaimak 10 mayıs 1940 günü şafakla beraber, yardım bekledifiini söyledi. çika kuvvetlerinin büyük kısmı Fran tam ve mükemmel bir halde muhafa?a Ayni zamanda. Ganıeün de. Belçika sız hattı içinden geçtikleri halde savaşa tadır. Maamafih devletin daha senış l/ir Ivenüz derin ııykuda bulunan üç tarafen hassas burunlar, böyle bir meydan inşası için karar rerdiğini sız memleketin sınırlarında, zırhlı tü ataçesinden ve Harbiye Nazırlığmdan iştirak etmediler. General Blanchard. icadm en kücük scmmrsini bile alamamemnuniyetle öğrendim. İstanbul mey menlerin motörleri uğııldamağa başladı. bu mealde bir tez.kere almıştı. Belçikanın yardım etmemesinden acı mıslardır. Hallıuki atom bomhası üzedanı nisbeten daha 13'idir, lâkin onun Hiç bir harb ilânı olmamıştı. O on Bu sebebîe önceden tasarhmn bir acı şikâyeUe bulundu. rinde 125.000 kisi calısmıs ve 1942 arada genişletilmesi gerekmektedir » hücum tümeni. pe?i sıra 30 piyade tü manevra neticesinde, Montherme'!e Sı Coğrafya ve tarih, her ikisi de bize lık ayında. Birlcsik Amerikada kurumal denizi arasında bekleyen Müttofik Mr. Max Well cumartesi günü üçak meni olduğu halde hızla ilerledi. Aloğretmiştir ki, Alman ordusu, üç istilâ lan iic fabrikada 65.000 itçi o vakittenman Başkomutanlıâı, Maestricht'in bu kıt'alan, saat 7 de ilerlemeğe ba^iadılar. koridorundan birini intihab eder: Na bcri hombalarm imalile meseul olmuşla Kahireye dönecoktir. Motörlü kıt'alarımızın erleri, ayni murla Dyle arasındaki Belçika ovası; lunduğu dar bir geçid halindeki girintıır. Bu. bir sır *aklamak rökonıdur. tiden geçmeği, Albert kanalının çifte gün, Namur Anvers hattına ulaştılar. Dinant bölgcsi ve Sedan bölgesi. Almaniarla .Taponlar ikide birde. mütköpıüsünü baskınla zaptetmeği, o nok Corap ordusu süvarisi, Monther ne'le Ycdi Alman zırhlı tümeninin, son iki hi<! yeni silâhlar icad ettiklerini ve Namur'ün cenııb kısmı arasınca, Meuse Bvıgün Ramazandır. MüftüKık camllere tadan, motörlü bir piyade tümeninin korıdor ağzında beklediklerini haber al onlarla Insriltere ve Amerikayı mah\A17lar tayin etmiştlr Zeytlnyagı azlığ'n destekliyeceği iki hücum tümenini sal üzerindeki mevkileri işgal etti, keşif dık. Yekpare cephenin sarsılmazhğına vcdeceklerini söyler. dururlardı. Mihdan dolavı kandil yakon minarclTde ten dırmağı, şafak sökerken kararlaştırmış kuvvetleri de Meuse'ün doğusundan inananlar hariç, iki türlü tedbir nlın vercilrrin icad ettikleri ve edemedikvlrat y»pı!mıyacaktır. Yalnız elektrlk ten tı. Semais bölgesinde, ta içerilere kadar ması zarureti kendini gösteriysrdu. Bi leri silâhlar etrafında gürülrü yapvlratı yapılacaktır, "Evkaf, camll're muBelçika ordusu, batıya, Dyle batak ilerledi. rincisi, bu üç koridoru bilhassa sokabçle okuyacak hafızları tayln etmiştlr. Corap ve Huntziger orduları, Meuse'le nuncubunu, uçaksavar topçusu ve u maklan maksadları. kendi mılletlerinin Pide lnıall İçin fırıncılar tarafmdan Cple hklarına doğru, karmakarışık gerileyemaneviyalını yükseltmek ve düşman diveye bir müracaat vak! olmamıştır. Böy cek, bu itibarla Alman ileri harek'Mini Chiers üzerinde bir düz açı teşkil edi çaksavar teçhizatla takviye edilmiş en le bir muraraat olur«a mü=aade edllecektlr. geciktiremiyecekti. Böyle olunca, Bel yorlardı. Giraud ordusu, ihtivat kuvvet seçkin kıt'alarla tıkamak; ikincisi, Di millrdcre de gözdağı vermek olduğu meydandaydı. Yalniü simldcller müracaat ctmişlerse * ; olmak üzere Anvers gerisinde yerleşti, bun]a.rın eüerindekl un bu lçe kifayet et çıkanm yirmi iki tümeni, çok önemli fakat Breda istikametinde bir zırhlı sü nant ve Sedan geri=ine çok kuvvetli İhAngloAmerikanlar ise, en sıkışık bir rol oynayamaz hale geliyordu. tiyat kuvvetler yığmaktı. Bu tedbirlermlyeceSlnden ır.ıl^aade edilmeml«tlr. Fransız ve ingiliz ordulp.rına gelince, vari tümenile bir motörlü tümen gön den hiç birisi ahnmadı. Müttefikler ih lamanlan olan 1942 de bile. harbin giAdalet Bakanı pîtti disi Ü7rrinde müessir olarak yepyeni derdi. Bu kuvvetin Peel batakhk'arınBir muddfıtenberl şohrtmi7de bulunan bu/ılarm imhası işi iki safhada bitiri dan geri çekilen Holanda setir kıf'ala tiyaç hisnetmiyecekleri noktalarda bü mii(hi^ bir silâb icad etmek icin çalışyük ku\Tetlere sahibdıler, kuvvetli olAdalet Bakanı All Rı?a Türel dün akşa'n lecekti. rile birleşmesi, Holandalılarla kara^laş maları gereken yerlerde de zayıf+ılar. Iıklarına dair en küçük imada bile bukl trentp Ankaraya dönmu^tıır# Alman Ba=komutanlığı. bu ordııların tırılmış bulunuyordu. Hınmamıslardır. Halbukl onların da Corap ordusu, bu koridorlardan ilkiSağlık Bakanı Trakyaya gitti Bolçikaya gireceklerini he^aba katmış, Holandahlar, Belçikalıların Albert ni müdafaa etmek üzere emir aldı. Di kendi milleılcrinin manevıyatını >TİkŞfhrlmlzde bulunan Safthk vc Bosyal fnkat, Alman ordusu memlekete doğu Yardım Bakanı Sad! Konuk dün ,' >mo t&rafmdan airmeden önce, onların ce kanalmı bıraktıklarını i^itinee, ye^ıi is nant koridorunu müdafaa vazifeâini ü selfmck ilıtiynrmı duyHuklan buhranlı lihkâmlar vücude getirdikleri iç;n iki,zerine almış olan kıtalann çok mev pünlpr olmuitur. Bu sükut. AnçloAbüle Tra^' aya gitr.ı ".ttt. nubdan giremiyecoklerini düşünmüştü. üç gün dayanacaklarını ümid et'iğimiz cud'.u, seçkin o'.maiarı ve zamp.m.ıda mprikanların barbi yüzde yüz kazanaBirlikler Umumî Kâtibi deylşti Almanlar, Fransız İngiliz ordulurıIstanbul Ithalâtcı vc Ihracatçı Biıllklerl nın, fazla nıukavemet görmeden ve Peel batakhklarında mukavemeHe bu yetişmelerı şarttı. Lâkin bu jartl.ırdan caklarına kat'î bir inan beslediklerini lunmadılar. Holandahlar, Breda üzerine hiçbirisi yeıine getirilmedi. Kıt'alaiın de gösterir. Yoksa onlar da. Almanlarıımıımi kSllbi Salâhaddin Çuhruk, Iznr.r la Japnnların gizli silâh propagandasıInrtr ve Ü7Üm Tarım Sâtı» Kooperatlf.eri Alman tayyareleri tarafından iz'ac edil değil, Meuse simaline çekildi'.er. Haltâ, r.îrlliSI «mum ımıdurüii'ünı? tayin ^l\ıa:••ıu';, meden ileılemelerine meydan vevm°ü;i Rotterdam yakınında bulj.ıan uçakbi mevcudları yeter derecede fazla, ken na mııkabelede bııhınuyorlardı. Bunun dıleri yeter derecede seçkin dc^i'di. için de yaptıklarınm atnm bombası olBirlikle/ umumî kâttbüâ'.nc de Ticart Fa karaıiaştırmışlardı; ancak, «Coı'ap* kukanlıCı nnışavirlprindon Mümtaz Rck ge lordusunun fazla müdahale etmiyeceği ner Alman klt'alarınm Mont Maesnik'i Tanksavar ve uçaksavar, teçhizat ba duğtmu acıkça söylemeğe lüzum yoktırilmls ve dvın şchrlmize gelerek ycnl TP de bu hcsaba katılmıştı. Çünkü, bu ko işgal etmelerine roeydan ••ercliîer. kımından eksikleri vardı; sonra da, zifeslne başlamıştır, Mümtaz R>k, Iç T!<a14 mayı? gecesi, ancak yüz stat riiren Meus'ü kontrol etmek" üzere vaktinde ret ve Te'skılâtlandırma umum müdür'Mk loıdu, Dinant bölgesine doğru yapaca bir mukavemetten sonra, Holanda orGarlbdir ki pek <!ir saklavamamaVla yetişemediler, düşman, Dinant cenu lerlnde, Moskova, Paris, Bar?elon ticirpt ğı ileri hareketinde hırpalanacak ve uamc^hur parlamenfolarına rağmen Ankonsevyclikfrınde ve bir zaman Istanbul gıtılacaktı. Müttefikler. Belçikaya ne ka dusu, Rotterdam bomoarclım?nkrımn bundan, nehri kolayca aştı. dehşetinden korkuya 1apıI.ırE.k, müdagloAmerikanlar. bu harbde gizlcmek laşe müdürHiîıınde bulunmııştur. dar çok asker gönderirlorse Almanlarm faasız daha başka şehir'nrin a>Tii ekı Sedan'da alınan tedbirler bundan da istcdikleri mübim askerî sırları pek MerMn Itlialâtçı ve Ihracatçı Birllklerl umumi kAttbi Omerln de istı'ası kabul c kazancı o kadar çok olacakfı, çünkü, bete uğramaması için te?lim olmağa ka ha iyi olmadı. Oraya, yanyana üç ihti iyi saklamağa muvaffak oldular. Meselâ, Fransız kıt'alan muazzam bir *uzağa dllmiştir. rar vercii. İngiliz Dış Baknnlıgı, buna yat tümen yerleştirildi. Sol kanadı teş Almanlar ellorîndpki keslf ucaklanna ve düşürülebileceklerdi. Celebler nihayet yola çeldi rağmen, Holanda ile Almanya arasınds kil eden tümen Corap ordusundanciı. ivtihbarat teskilâtına rağmen. MütteAl'îianlar, Fransız ordnsunnn Allah harb halinin devam t'.mekte olduğuna öbür ikisi Huntziger ordusundar.dı. Bu Beled'ycr.iıı pncrjlk lıarpkrtl k.'.rmncla fiklerin ikinci cepbeyi nerede ve hansi cf'.pblpr fa?la muka\empt otlemiyerck FU gil)i taptığı Mareçal Petain'e inanarak, dikkati çekmişti. tünıenlerin, komuta ve silâh bakımıneün acacaklarını bir türlü öğTenemcdirulerlni Belcfliveniıı tavin ettıül fiatı koru Müttefık komutanlaıının, yekpare cepdan noksan, yaşlı ihtiyat erlerden müyacak bir bedelle satmaua 1 muvafakat et helerini yıkılmaz mahiyette telâkki etBöylece, Giraud'nım lireda höl'pine lekkeb olduğu şimdi herkesç« bılinen ler ve miitbiş bir ba^kına u&radılar. ırılşber, bu suretîe dün :; i ^ koy\ınt t;r,u eönderdiği zırhlı tüır.en, te'c başına stu bir keyfiyettir. Üstelik, bunların ma Japonlar da, Pasifik entfinlerinde piz«ıfiır satılmış ve Me7bahaya fecvkedilnılştir kaların ve zırhlı piyade kollarına men neviyaü da «ayıfü. Bunlar, Fransız lenmcsi gayet giic olan Müttefik arBu sııretl? buqün ka«ab!arda bol miktarda sub ileri unsur'.arın dfsteV.edı^i bir ordusunda meveud en kötü ihtiyatlar madalarınm yaptığı çıkarmaların heet bulunncaktır, Ikl günlük et nok^aııhhücum tümpnine karşı koymak durıı olduklan halde, Fransaya girilecek yol men hepsinde baskına uğramıMar, gağından fa\dalanmak l^teyen ka^ablarm t^munda kalmıştı. Tüm»ıiier geriye piis olan Sedan'ı tutacaklardı; halbuki, ce fil avlanmışlardır. Buna mukabil, kimkibl için mulıtelif nuntakalara Belcdive kontıolları şovkedllmlştlr, Bplodlyp, a?ami kürtüldüler ve Anvers'e doğru çpkildi nubda altmıs üç tane tam ve sağlam seye hesab ve sır vermeden istediği17."ı kuru? ola.n flatı defiştlrnıemiîtir. Bunni yapan Te yaptıran Hitler'in, ler. Belçikalılar da, • imıd kırıcı bir mevcudlu tümen vardı. dan fa7İa para almak Isteyen ka«ablar derBaUık kıyılannm hücra bir koşesindurumdaydılar. Başkomııt^nhiiımız, Alhal llfjill memurlara haber verilmelldlr Mevcudiyeti bile bilinmiyen bir harb de Peenemunde ormanında Vl, V2 man ileri harekctini bir k,ıç şrun durKe«llen koyımlardan nıaada clvarda r,int(i durmak üzere BelçikahUra güveıiT.iş usulünün şaşkına çevirdiği, Sedan'da silâhlarım vücude getirmek için kurkadar daba koyun nwvcuddur. Btr 'andan da kızıl karaman gelmet;e baçlamıştır, ti. fakat Albert kanahnia tutunmndılr.r: ki bu üç cılız ihtiyat tümeni, bu harb durduğu araştırma laboraruvarlan ile çünkü, onlar 6a harb ilân ediımeksizin usulüne göre de silâhlanmamış olduğu diger tcsisler, İnçili^ler tarafmdan haCumhuriyet vapuru Malsilyadan taarruza uŞradıklarmdan, Almsn para için geriledi, memleket lçine doğru yo ber alınmış ve ingiliz hava kuvTetleri hareket etti şütçülerinin, Albert kanalı üzerinae, lu açık bıraktı. Halbuki Mareşal Pe ormamiaki tcsisatı tahrib ederek bu yeni Marsllyada bu'.i'.nan ve t'.rarl eçya yilk. lpypn Cumhurivet şllepl dun Istar.buln Maestricht karsısında b'iV.ınnn iki köp tain, âyan meclisinin ordu encümonin silâhlann kullanılmasını 6 ay geciktirmuteveccihen ha??kot etmiştlr. rüden birıni baskınla ele eeçirmele de .Bu bö'.ge tehlikeli değildir!» de mislerdir. Demek ki is başına gelir gelme7 güzel casus kadınların sarışm başMahallî idareler ikinci rine mâni olamamışHr lı. Bıı kiıprüler, mişti. Lifege'in şimalindeki Ebenaemmcl kaledaire reisliğ'i Arkası var larını balta ile uçurtan Hitler, bütün bu iiddetlerine rağmen. askerî sırlarını Muharrlr arkıulaîlarımi7dan Sefaeddln AngloAmerikanlar kadar iyi gizliyeKaranakçı, Iç Işleri Bakanlıuı Mahall! Idarpler Umum MııcUlrlüC'ü İkinci dalre rememlştir. Yarın Aksam l«ll'':lne tayln edılmiştir. Şlmdlye kadar r bulunımış oldufiu va?,ifelerde başarılar göstermtş olan arkadajımıza yeni görevlnde de mınaffakıyetler dlieriz, haberleri HEM Paul Reynaud'fiım hatıraları Sır saklama rökoru NALINA MIHINA İngiliz hava yolları ıtıüdürü şehrimizde Fransız cephesi çöküyor Memleketimizden geçecek havayolları hakkında tetkikler yapılıyor Bugün Ramazan I'tanbul yÜ7me ihtısa^ ku'.ubünün senellk yuzme blrinclliklerl dun seçkln bir ):alabalılc onunde Lido yüzme havuzunda zen^in btr program lclnde yapılmıştır Ihtı^as kulübü yüzücülerinin muhtelif mesafeler ve çeşldli bayrak yar.şlarlle blten müsabakalardan sonra derece alanlara törenle mükâfatlan verilmiştır. Ikl .nıçuk Sfne once, Manisa Beledlye=u.e ald otomcbll ISftıklerinl oraya se.ke ır.eınurken, şahsma emanet edilen mallardan bir dı; lâ^tijinl elaltından 1:1 "O llraya «atmak spr.ışı All Ekber. Temvlzce nakzan yargı'.anrr.asınrla, I^tanbul ikinci toplu milli korunma mahkemeRlnce ^ sene ai;ır hapse \e 11 M M » lira a^ır para cezası odeme. &e mahkum olmuştur. Geçen hafta, Kadıkoyunde Yeldecnır.ent yokvışunda bir tramvay arabasmm devrılmesl ve 22 yolcunun yaralanmayı etrafında, Kadıköy Cumhurlyet savcılığmca yapılan scruşturma, esas Itibarite sona ermiştir. Tapılan keşlfle, devrllen t numaralı Usküdar Kadıkoy tramvay arabasmı FUren vatman Alinin yağıştan kayan tramvay arabasım çarçabuk durdurmak lçln, süratle harekete geçemedlği ve gerekll manevralann hepsinl birden yerlne getlremed,;! yolunda kanaat edinllmlştlr ve bu euretle de, arabadp. bozııklulc mevcııd olmav:p, kazanın. yalmz vatmanm hemen tedblr almakta gecikme«l dolayıslle olduSu sonucuna varılmıştır, Bir kısmı Haydarpaşa Nümııne hastaneMnde yatan yaralıların sıhhl durumları Ikl a£ır yaralı dâhll olmak uzere. müsatd bir a?ylr taklb etmektedir. Tamamile iyileştiklerine dalr kesln muavene raporu verildlkten sonra ı do?yan:n, mahkemeye gonderlleceğl anlaşılmaktadır. Yüzme ithisas kulübünün yiizme müsabakalan TEPEBAŞI BAHÇESİNDE MÜNIR NUREDDIN ve ARKADAŞLARI Sosyal yardım için tertib edilen bu fevkalâde geceye MÜNİR NUREDDİN yeni bir programla iştirak, Uç yıl ağır hapse mahkum edildi F E R D İ T A Y F U R Umumî istek üzerine (Lorel Hardi, Arşak Palabıyıkyan, Yani Babanoğlu ve Balıkçı Osman) m ikinci programını takdim edecektir. 156 ncı sayısı LÂLE 1PASİFİK VERONİCA SİNEMASINDA 2 büyük film birden Bugün çıktı. Kadıköyündeki tramvay kazasından vatman mes'ul görülüyor 100 e yakın nıodel. makyaj örnekleri. saç ve cild bakımı. Fîatı 50 Krş. Bütün bayilerden araymız. !•! MTHLİS SABAHADDİN BW Leylâ KADIN ORDUSU KONUŞUYOR ROBERT PRESTON LAKE CLAUDETTE COLBERT PAULETTE GODDARD VERONİCA LAKE Kadıköy SÜREYYA Sinemasında Bugün matinelerden itibaren Dört renkli çift kapak En yeni sinema haberleri En son resimler Dedikodular. Fıaü 25 kuruştur. 2 SİLÂHLAR Büyükdere: B E Y A Z Tiirk Operet Heyc^ti 9 8 945 perşembe ak?amı Bostancı 1 L E Y L Â N I N 2 M E C B U R Î R. ARLEN A Ş K I İNİŞ (Türkçe) MURAD Hüseyin SITKI Emine RIZIK E. GABOR Bu CUMARTESİ günii akşamı İSKELE Gazinosunda P A R K ' ı n En büyük ve en muhteşem gecesi EFENİN ÂŞKI MilU Operet 4 perde Büyük kadro Zengin mizansen Zeybekler, Koro. Yarın akşam Bakırköy İNCİRLÎ Bahçesinde GÜL "FATMA I Neçhul Sevgili PARK'la STEFAN Z\VEİG MUAZZEZ TAHSİN BERKAND tarafmdan tercüme edilmiştir. Fiatı 100 kuruş. İ N K I L Â P KİTABEVİ MÜNİR NUREDDİN Konseri Büyük üstad YAHYA KEMAL'in en son gazeli Avdet için Istanbul ve civar köylere otobüsler temüı olunmuştur. Bu Akşam: RAŞID O N L A R Büyükdere BEYAZ RIZA M U R A D I N A TİYÂTROSU Komedi 3 perde E R M İ Ş CUMHURİYET Abone Şeraıtı Bir gyııs Oç ayııR Altı avlık aenelll? O:!îüdar Doğancılar « AYPARK'ta » Vdsatî Lzanî 3 l i , !l I" l'J Vatsı SADİ TEK T İ Î A T R O S Ü B ü G ECE Ramazan 1 Perşembe a < Ramazan münasebetile B ATİLÂ REVÜ H E R A K Ş A M Çemberlitaş ÇAMLARALTI Bahçesinde KADINLARA Yazan : OPERETİ »1 Niishası 10 kuruşrur. . . . rurmye Harto c 3O(| Kr. Ö<X) » ln(K) • 2r:(K) » lçln P A Ş A H A Z R E T L E R I Yarın gece Sudiyede GAİP ARANIYOR. 4 0 ' t N AN A M A M (Kılıbıklar Cemiyeti) 6O<> K r . 18(K) » 29<)0 » 51(X) » lçln u 03 8 S4 12 00 1 4f> î 50 NUSRET SAFA COŞKUN Zengin BALE ORKESTRA D İ K K A T : Yerler numaralıdır. Gişe saat 4 ten sonra açıktır. Uazetemlze gonderllen «vrak • razılu » neşrsül.sln edllmesln lade oıunmaz. D ikkat