14 Haziran 1945 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

r Turkiye nTU* ENKA KOLLEKTİF Şti. 22 inci yıl Sayı: 7479 um u r iyet İSTANBUL CAĞALOĞLU lelgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, Istanbul Posta kutusu: İstanbul No. 246 Telefon: Basmuharrır: 22366. Tahrir heyeti: 24298, İdare ve Matbaa kısau: 2429924290 r En guzel, en yün işleri. ÜLKÜ KİTA Perşemba 14 Haziran 1945 XI. ornekler, el işleri, pafta ile tanesi s. DU İSTANBtFL • Meclis işçi içi bir tasarıyı ve heyecanlı Istanbulda namzed sayısı dün altmış altı oldu Dünkü miizakere hararetli ıme uç p oldu Milletvekilleri çalışma hayatmdaki yurddaşların bugününü olduğu kadar yarınını da teminat altına alacak diğer kanunları beklediklerini bildirdiler Partili ikinci seçmenler meselesinde Parti Başkanı fikrinde ısrar ediyor, vilâyetin noktai nazarı ise buna uymuyor lzmitte aeçim mücadelesî, j genclik ihtiyarlık müca. delesi halini aldı J Mılletvekilliti adaylığı içln müracaa* j edenlerin sayıs: dün 66 yı geçnuştir. ) Isımleri yazılanlardan başka dün mü« . racaat edenler şunlardır: Rıfat Gürk Cüçüncü kolordu topçtt ; K. emekli), Mahmud Atilla (müharrir), Memduh Eleson (emekli yarbay), A» bıdin Nesrmi Fatinoğlu (Bılecikten tel» grafla), Orhan Tugay (Adana Belediya müfetUşi), Şerefeddm Atak (Elektnk 1 ve sıhhî tesisat muteahhidi), YusuJ ] Aslan (Halıc Ha\uzlar fabrikasmda koa trolor, amator pehlivanlardan), Fuad j ad Şukru Dılbılen (aiukat Bu zat, isti i | dasında, kendısinin vaktile demokrat • at Arkast aahife 3, Sü. S te Anlasmazlıklar ve anlasmalar ylardanberi Müttehkler arasında bir türlu joluna konamıyan baslıca davaların birer birer çozulduğüne dair haberler geli>or. Triestc me^elcsinde Tito ile Anglo Saksonların uyuştuğunu duyduk. Yugoslav kuvvetleri Adri>atık limanını boşaltarak daha gerilere çekilmeğe başladılar. ArkaMndan oy meselesi etrafında bir anla^mava \arıldıs;ı haberi geldi. San Francisco'dan iyımsor bir hava esti. Hattâ konferanstaki çahsmaların bitmek U7erc olduğu soylendi. Nihajet simdi de Polonya davasında ileri bir adım atıldığına dair telgraflar alıyoruz. Kırım anlasmasına uvgun olarak içeriden ve dısarıdan biıtün Polonyah liderleıin Moskovada toplanarak bip karara vnrma imkânlarını arashracakları bildirilhor. Bıı haberleri duvııp da ümidlenmetnek, sevinmemek olur mu? Yıllardanberi dun>a milletlerine cehennem hayatı yaşatan esi çorülmemis bir harb ejderini yere serdikten VE esi gorulmemis bir zafer çelonuini beraberce baslarına taktıktan sonra. Birlesmıs Milletlerin. herkese kendi toprağında çen>s nefes alarak yasamak imkânını sağlayamaması, haklarııı ve hurriyetlerin en basiti olan kavea^1*. saldırgansız bir barıs duzeni kııranı.iması cok hazin Wı i sey savılmak gerckirdi Bo\Ie bir duzen kurulabilmek icin. hersevden bnce büyuk dedifimiz devletler arasında bir isbirliğine ihtivac dııvuldıığu, bu devletler yürekten ve acıkca uyusamazlarsa, jarınki dun\a bariMnın da geçen «eferki gibi bir mntarekeden farksız olacağı simdiye kadar çok jazıldı. çok soylendi. Iş kazaları. meslekî hastalıklar ve analık sigortaları Bir milletvekili, ömürlerini yazı ve güzel sanatlar hayatına verenlerin de düşünülmesini istedi, bir diğeri «Harbden sonra biitün dünyada asgarî bir hayat seviyesi herkesin hakkı olacaktır» dedi Ankara 13 (Telefonlat Bugün Meclıste konuşulan ış kazaları, meslekî hastahklar ve analık sıgortası hakkındakı kanun tasarısının tumu ıçn ılk BOZ alaıı Munır B:rsel 'Izmır) ezcütıle dedi ki« Yurdun smaî hareketının bugunku ve yarınkı ınkışaflarında ış kuvvetımn ekonomık faktorleri yanında hakkı olan yerini alabılmesine muessır olacak teminata mal.k olmasını ve sosyal yardık sahife 3. Sü. 2 de Görüşmelerin hulâsası Ankara 13 (Telefonla) Iş kazaları, mesleki hastalıklar ve analık sıgortası hakkındaki kanun tasarısının görüşülmesine Buyuk Mıllet Meclisinin bugunkü toplantısında baslandı. Bir çok milletvekilleri soz alarak bu tasarı dolayı6ile goruşlermi behrttıler. Çalışma Bakanı Sadi Irmak, bu goruşmeler sıraKonferansa veto meselesindeld sında, Bakanlık ıleri gelenlerile beraFeridun Cemal Ergin, ber, notlar almaktaydı. Meclisin toprak reformundan sonra, iş, işçi ve çalışma hayatınm düzenlenmesıne verdiği önem görüşmelerin hararet ve heyecanmdan da anlaşılmaktaydı. Soz alanlar bu tasarınm öneminde ve lürumunda bırlçşmekle kalmadılar; daha geniş yardıiıları sağlayacak ve çalışma hayatındaki yurddaşların bugunünü olduğu kadar yarınını da teminmt altme alacak d'>ğ*r*aıranîaTî*¥i«1r ledıklenm bildirdiler. Bir milletvekfH ""«omürienni kültür, güzel sanatlar ve yazı hayatına verdikten sonra çalışamaz hale geldıkleri zaman çetin şartlar içinde kalanların da düşünülmesini» istedi Başka bir milletvekili dedi ki: «Radyo, televizyon, nihayet uçağın baş ddndürücü terakldleri dünyanın en uzak ulkelerini bırbırlerının kapı komşusu halıne getirmiîtır. Bu har'ıdç kadını, çocruğu, genci ve ıhtıypn hep beraber vazife gdrenlerin normal bayatta mükâfatlarını bekle nel'îri tabiidır. Harbden sonra bütun cünyada ssaarî bir hayat seviyesi herkesin hakkı olacaktır.» Tasarının tumü hakkında söyîenenler geç vakte kadar sürdü vc bir ara San Francisco 12 ("Arkadasımız Doçoğunluk kalmamış olduğunJan, Baş ğan N'adi büdiriyor) Veto meselesıkan. Mazhar Germen, 3örişTi"1ere cu nin tasvıbınden evvel tartısmalara buma gunü devam edilmei jzsre oturumu gun emniyet komitesinde başlanılmışTürk tezini anlatan mümessilimiz Hasan Saka ile birlikte Esad Oktay Vehbi Sarıdal Uçler Konferansı toplanmak üzere! Başkan Truman dün ıtıühim bir demeçte bulundu 1 Konferans çalışmalarını 23 haziranda bitiriyor Veto meselesinde Türk tezi izah edildi Halifaks, mümessilimize cevab vererek küçük milletlerden büyüklere itimad etmelerini istedi tır. Muhtelıf milletlerin murahhasları kendı tezlerini izah ethier. Amfirıkan senato meclisı azası Conally Dumbar Arkası sahife 3, Sü. 2 de Suriyede yeni çarpışmalar İngilizler bir miktar Fransız askerini gözaltı ettiler Londra 13 (a a.) Beyruttan gel«n bir habere gore, Fransız askerlerüe Suriye jandarmaları arasında çıkan çarpışmları onlemek üzere, pazartesi gunu akşarru, kuzeybatı Lübnana aceie olarak Ingılız kuvvetleri gonderılm^tır. Fransızlar bir rjusuya dusurülduklerini soylemekte, Surıyeliler ise evvelâ Fmsızların ateş açtıklaruıı iddia etmektedirler. Suriyeyı terkeden Fransız kıtalarmm Lübnana gırmiş olmalsrından dolayı Lubnan gazeteleri teessüf etmekt«dirler. Beyrut 13 (a a.) Bir Ingiliz müfrezesi Haleb ve LâzHye cıvarında bir Arkası sahife 3, Sâ. 3 de Haleb güneyindeki çarpışma Ancak, son günlerde arkaarkaya vayınlanan anla^ma \e ııvusma haberlerinin özü hakkında tam manasile musNevvYork 13 (R ) Eırlesık Amebet bir inanca vaımıs olmaktan henii7 rika Cumhur Ba=kanı Mr. Hdrıy S uzağız. Tito. vakıâ Tneste'den çekiliT r u ^ a n bugün basın konferansıida gsyor; fakat gbzu arkada kalarak ve vüzetecılere yap*ığı demeçte, Marssa1 Stareği hınc dolu olarak. Evvelki gün >oylin ve Başbakan Churshıll'le ara'a^ınledıği bir nutvikta Yugoslav onderi. buda yapılacak olan konferansın aaniınun nu bir haksızlık savdığını, Trie^te'nin ve yerinin tayin edıldiğini. ancak bunun l'ugoslav olması gerektîğini acıkca ilân konferans basladıktan '^>nra ilân oiuetti. Zaten Müttefıkler de bu davavı nacağmı söylemiştır Mr Trıman, konbarıs konferansına bırakmak istedikleferansm toplanması hususunun Mr. rini, simdilik orta Vvrupdaki ordularıHopkins ve Mr. Davies tarafmdan Mosna bir muvasala volu sağlamak ihtivakova ve Londrada yapılan goıusr"c!erde nuvacını duvdukları icin Trieste'yi isga tesbit edildığini de sozlerine ilâve etal ettıklerini sovluvorlardı. mistır Demek bu m^e'e geçici bir |ekle Baskan Truman bunrtan "îonra 1cnbîğlanmıstır. Triestc nin Italyaya ' mı ferans hakkında su izahatı vermıstir: kalacağı, Yugoslavyaya mı verileceği, « Konferansa gıderken, Dıs I=leri vcksa baska bir memlekete mi devreBakanı Mr. Stettinius, KıriTrt Konferandıleceği sonra kararlaştırılacaktır, Amerik.» Cumhur Başkanı Mr. Truman Arkası sahife 3. Sü. 7 de Oy meselesinde de durum tıpkı böyledir. Gıiven konsejindeki değişmcz tijelerin statiisü kesin olarak belirmte değildir. Milletler arasında çıkan an(asmazlıklar karşısmda konseye tam vetki verilmesini istiyenlere Sovyet Rusya itiraz edivor. deği<mez üyelere veto hakkı tanmmasını ileri sürüyordu. Yani büyük devletlerin. varınki barıs teskilâtında herhançi bir ödev altına konulmasına Sovyet Rusva ra/ı olmııyor, iki devlet ira«ında bir avrılık çıktığı zaman; güven konsevinde üyelisi olan bir büviık devlet. bu meseleye konsevin el koyınavina engel olabilmeli. diyordu. Şimdi varıldığını hater aldığımız anlasmaya gore ise, veto hakkı sadece usul bakımından kücük Bir değisikliğe uğranustır, o kadar. Milletler ara'indaki anlaşmazhklan incelemek yetkisi güven konseyine tanınacak. fakat herhansfi bir anlaşmazlık hakkında knnseyin karar vermesi bahis mevzuu oldu mu. büyük devletlerin veto h?kkı kabul edilecektir. Butün bu noktalar Müttefikler arasındaki uyusma gbsterilerinin biraz sathi. biraz zoraki olarak yapildığı tesirini uvandrrmaktadır. Zafer giinü üzcrinden aylar geçtiği rtalde barıs yolunda hâlâ müsbet bir is hasaramıvan Müttefikler, buçünkü manzarajT kendilerine vakıstıramadıklan icin sanki karsıhklı küçük conccssion'îarla sankj vaziyeti Sdareye cahsıyor gibidirler. Bu gbrüste aldanmıs olmavı temenni etmiyecek bir insan yervüzunde herhalde yoktıır. Fakat ne yank ki. barıs Bu harbın taııhıne gececek resimlerden: Pasifikte bir Japon intihar uçağınm bir Amerikan gemisine pervasız hücumu NADlR NADİ Telgraflar 3 üncü sahijede Arka>\ sdhijt 3, Sü. 4 tt Büyük devletler arasındaki bütün fikir ihtilâfları halledilmek üzeredir. Sovyet Rusya uzlaşma yolunu tuttu,, tatil etü. Mekki Said Polonya meselesi Moskova konferansına çağrılan şefler harekete başladılar Londra fazla iyimser değil, haricdeki liderlerden biri daveti reddetti Wasrnngton 13 (a a.) Cumhur Baş kumetinin temsilcısı olarak tavin edılkanlığmdan bildirildığine göre. Polonya mışlerdır. hükumetmın teşkıline mu*eallık mese Arkası sahife 3. Sü. 7 âe leîeri goruşmek uzere Moskovada toplanacak olan konferansa Sovyet Rusya Dış îşleri Halk komıseri M. Molotof, Ingıliz büyük elçisl Sir Archıbald ClarkKerr ve Blrlesik Amerıka buyuk elçısj Mr. Mafrıman'dan baska aşağıda isimleri yazıh Polonyalı şahıslann seçılmesı hususuada mutabık kalınmıştır: 1 Varsovadan alman b:r habere gdre, Boreslaw Bıerut, Eduard Osobka Morawiskl, Vladi=;lau Kovalskı ve Vladislau Gomulka Polonya mm akkat hu Suriyeli genclerin şımarıklığı Brazzaville 13 (R.) Dun Şamda Suriyeli gencler Turk elçikğıain önüada nümayiş yapmışlar ve «Antakya ve Iskenderunu isteriz'» diye ba|ırmışlardrf. B U G Ü N DEVRAN CEMAL NADİR'in büyük renkli karikatürü Dördüneü sahifemizde Japon Başbakanı Suzuki'nin vâdi! Mr. Chnrchin Toprak davasının mazisi Türk ç i f t ç i s i nasıl oldu da böyle topraksız kaldı? Prof, Ebülulâ Mardîn i!e bir göriişms «Millî kuvvetleri harekele getirmek için, olağaniislii salâhiyelle biilün gayretimi kullanacağım! kıyıneti îtıgiliz Başbakanı sosyalistlere gene MüstakilGrupun dün şiddetle hücum etti Londra 13 (a a.) Mr. Churchiil, seçim nutuklarmm ikincisini bu akşam radyoda okumuştur Mr. Churchiil bu nutkunda demıştır ki: « Imparator'uğun ve Britanya mületler camiasının kalbi ve merkezi olmak isteğimize rağmen devamh surette birbirimızı fenalamak ve bırbirimizi kuçük duşurmek :mkâiıina sahıb olacak derecede buy ık rufusa malık b;r mıllet değılız. Butun buyuk ve esa.vı meseleleırde m Jttehıd bulunmamız gerektir. Ancak bu suretledır ki, Amesahi/e 3, Sü. 4 te ChurchilPin dün geceki nutku Paramızın yaptığı görüşmeler Ankara 13 (a a ) C. H. P. Müstaiil Grupu Başkan Vekillığmden: C. H. P. Mustekıl Grupu, 13.6,1945 çarşamba günü, Başkan Vekilı Istanbul milletvekili Alı Rana Tarhanın reısliğinde toplandı. Grup gündemi geretınce, Türk parasının dış munasebetlerdeki kıymet konusunu mcelemekle görevlendirilmiş olan sozcüler tarafmdan hazırlanan rapor üzerınde göruşmelsrde bulundu. Raporda ılerı suru'.en tedbirler ve duşünceler, hukumetçe inceleme konusu olacak mLhiyette gorülerek raporun hükumete verilmesı kararlaştırıldı. Prof. Ebülulâ Mardin kütübhanesind# •Cumhuriyet» muharririle birlikte Yazısuıı ikinci sahifemizde bulacaksuuz