23 Nisan 1945 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

YifoL Vitaminli Yegâne kuvve gıdası 4 21 inci yıl Sayı: 7427 umhuri İSTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve rasktub adresi: Cumhuriyet, İstanbuJ Posta kutusu: İstanbu] No. 246 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298, İdare ve Matbaa kısmı: 2429924290 r I K I G U' A D A R VARŞOYA Sabırsızlıkla bel :el eser VARŞOYA t P R K E N , Bu harbin romanı Genc bir kızın ıstırabı YARSOVA YANARKEN... Pazartesı 23 Nisan 1945 V Değerli muharrir Vedad Orfi'nin eşsiz romanı Egemenlik Bayram 23 Nisan delikanlısına clikanlı, Bugun tam yirmi beş yaşına ba«ıj orsuıı. Doğduğun Jfun sana. seni yetiştiren büyuklerine ve jurda kutlu olsun. Bir o>le omur geçir ki, senden sonra yetişeceklere ileride örnek bilinsin. Çocuklarına ve toruularına lıajatın bir efcane kahramanınki kadar renkli, ışıklı, zengin gorunsun. Seni uzaktan, jakından tannanlar: Biz de bo>le > asamalıj ır. bir de böjle çalısmalnız. Ha\at, ancak boyle ya=andı?ı zaman bir raana kazanır! Bijebilsinler. Arkanda bııaklığın >irtni beş yıl ne de çnbiık gcrli. Daha dün. anneciğınin kucaâmda en tatlı rüvalarla «^naşan Fen değil mijdin? Ilk mektcbin ilk sınıfında, senin gibi kiiçiik srkadaMarı tammanın bu>ı>k hejecanını hâlâ j ü r e ğinde d"i>nıujor musıın? (Baba, ba\rak, ata) diyc se\inerek çbzmeğe çalıştı|ın okııına kitabındaki kocaman harfli kelinıe bilmccclcrinden kulağında kalan tatlı aki«:Ier znman zaman hâlâ orada çınlamı>or m u ' Çocukhıktan spni koparır gibi ajıran crecnlik jıllanıno atesli fırtınnsından kurtulalı şurada ne kadar olchı? Bunları dıi'ündukce: Adam \irmi beş AII da nedir ki? divesimiz gelijor. Fakat jirmi be? jıl. bir yüzyılın dbrtte Mri. U7iın omurlu bir insanın da ha atında 3 uru> ebileceçi yolun ücte blridir. Bize bu kadar kısa gorunen bu süre içinde çok şe>ler olıır. Olao şeylere kar*ı biz ka>ıdM7 deîili'dir. Onlarla sa^ aşmak, onları istediğinMju gelHme hedefine doğru çe\irmek birlm ödevimizdir. Ferd olarak da. millet olarak da, j asadığımm iddia edebilmek için baska yol yokrur. In«anlar ve mtlletler. hâdheler üzerine te s ir edebildikleri nisbette yasariar. Ka> ıdsızlık, harekeHztik ancak oliıloıin, yahud da 61meğe mahkum za\ıfların naMbidir. Yırmi beş >ı1ın küçücük kadro<u inne sıran senin taze ha\atm boyunca bn jurdda neler oldu, ijice bilijorsun. Doğum gıinünün hanji bayrama rasladığını. bu ba>ramın bizim birlik ha\attraızda ve milli tarihimizde nasıl bir mana taşıdığını, senin gibi yirmi bes Ankara 22 Çocuk hîftasmı. MJIH jasına gelmiş koca bir adam» bir daha Eğitim Bakam Hasan Alı Yucel bugan hatırlatmağa lüzum var mı? saat 13.20 de radyoda soyledığı bir nuYalnız 1920 yılının 23 nisanı ile 1945 tukia açmışhr: yılının 23 nisanı arasında bir Uarsılas«Sevgili yurddaşlanm: tırma japmayı sakın ihmal etme. Her 23 Nisan, Ankarada BUyük Millet yıhn bugunii bu karşılaştırmav ı bir ödev edin. Bıi>ük çizjrileri içinde rnillelçe başardığımız islerin yanısıra. kcndi basına neler yaptığını, amac bildigin hedef jolunda kaç adım attığını, mesleğine ve ynrduna nekadar hizmet ettiğini de bir hesabla. Şimdi tam çalısmalarrndan verim alacak bir yaşa giriyorsun. DiışÜTi ki, nekadar sağlam ve uzun bir ömur siirer'en sür, önündeki yıllar sa\ıh(iır. u t e goz açıp kapayıncıva Kadar yirmi beş yıl geldi, geçrl. Bundan sonraki yıllar sana daha da eabuk geçiyormuş gibi göriinecektir. Zanıanın, Washington 22 (a a.) Beyaz Saraybir sinema filmini andıran bu hi7İı yürmüsü içinde. sen. bir yandan kendine. dan bildirıldiğine gore, Başkan Trubir yandan da muhitine fajdalı olmak man, San Francısco konferatısım, çarşamba gunü, Beyaz Saraydan radyo ile zorundasm. Dü'ün ki, senln vJrmi bes yıllık ha jayınlayacak bir söylevle açarak, dünyatın boyunca, bu millet, yorulmak ne ya konferansı çalısmalarına iştirak eden dir bilmeden sürekli bir savaş havatı murahhas heyetlerine hoş geldiniz diyasadi. Hürriyetini kıırtarmak İçin »lz yecektir. Başkamn söylevl «Türkiye saati» ile 11, acık bütiin düsroatılan birer birer yendî Yenî dünya şartlanna nyçıın 2,30 ile 3 arasında nesredılecektir. Dış Isleri Bakam Mr. Stettinius da kuvvetli bir deviet yanırmak nerunda hiç Wr güclükten yılmadı. Yıkılan rih San Francisco'dan konuşacaktır. Mr. Truman dün, Birleşik Amerikani' etlerin kolsmııs kada\TalanM blr blr temizlemekten bıkmad' Delikanlı, Bugüne kadar yüzyıTIara sıgrnıyacak büvük Işler basardıeımn halde, ödevlmiz sona ermiş değildir. Zaten, hayatlanmızı başhbaşına blr öder olarsk kabul ederseV. ödevimİ7În sona ermesi, ölifan mana'ina eellr. TaTimın batında da sövle<1i&inı srîbl, yasamak. hâdiseler ÜTeı'ne tes'r etmek. onlan atnae bfld i ^ > i î îstikamette yürötmek demefctir. Ba'Tamm kntlu, yohm ardin ol'nın delikanh. , Millî Eğitim Bakaıtı, dün bir nuttıkla Sokaklarda şiddetli çarpışmalar oluyor, halk, kütle halinde sehirden kaçıyor bu mutlu çocuk haftasııtı açtı Alman başkenti, Sovyet topçusunun ara vermigen ateş yağmuru altında, şehri çevreliyeh demiryolları kesildi ordulaule Sovyet kıt'aları arasında ancak 40 kılometrelık bir mesafe vardır. Londra 22 ( B B C ) Bugun Sovyet tebliğı, So\yet ordularının 3erümn kuzey ve doğusunda, şehrın 12 dış mshallesmi 7.aptethklenru bıldirmiştır. Bunlar arasında nefsı Berhnin bır nıahaVeîi olan Weıssensee de vardır. Sov^et topçusu Alman başkendıni ara vermeden dövmektedir. Sokak sokak şiddeth ve çetin savaşlar de\am ediyor. Güneyde, So\yet merkez ordularının çüney kanadı Dresden ıstıkametinde ve Berlinin guneyjne doğru çevirme hareketini geliştırmiştır. Kottbus şehri tamamen çe\Tİlmiîtir. Dersden i^tikametinde Kızılorda birlikleri Bautzen ve Kamenz şehirlerini isgal etmifler ve Dresden'in 25 kilometre yakınlarına varmışlardır. Elbe ve Mulde ırmakları bölgesindeki Amerikan Kızılordu Berlinin dış mahallelerinde Bütiin Berlin top «te?i altında Londra 22 (a a ) Alman radsosu, butun Berlın mahallelerının Sovyet topçusunun ateşi altında olduğunu bildırmıştir. Berlîn halki sehirden kaçıyor Parıs 22 (a a ) Stockholm'dan bu gece gelen telgraflarda, Berlın halkınra şehri şiddetle doven Rus toplarının atesinden kurtulmak için on binlerce kışilik kutleler halinde batıya doğru kaçtıkları bildirilmektedir. Berlin radyosu bu aksamki vaymında. Ruslarm, Beılinin merkezine bes kılometre mesafede bulunan ve başkendın dıs ma Arkası sahife 3, Sü. 3 de Von Papen niçin esir olmuş? Mütfefikler tarafından yapılacak teklifleri Hiflere bildirecekmis! Londra 22 (a.a.) Gensral Eisenhower'in kurmay başkanı General Walter B. Smith dun, yaptığı bir beyanatta Von, Papen'in, Muttefıkler taralından yapı!acak teklifleri Hıtlere ulaştırmak uıridıle esir duşmuş olmasından şüphelend.ğini soylemiş ve Muttefiklenn asla boyle bir niyetlerı olmadığını .lâve et» miştir, Von Papen'in, Almanların sulh teklıfini getirdığıne daır evvelce duyu ; an jüplı^ler yer c ız olduğu gibi, kendı&ının, Ameııkahlar veya Ingılız ve Ruslar tarafından sorguya çekildiği şayiası da dogıu değildir. I 1 Avrupa harbi ne vakit bitccck? General Eisenhower'in Genel Kurmay Başkanı diyor ki: "Müttefîk ve Sovyet ordularının Almanyanın merkezinde birlesmeleri Avrupa harbinin sonunu ifade etmez,, Paris 22 (a a.) General Eisenhowerın genelkurmav başkanı general Smith dün, genel karargâhU toplanan g«zet?cilere, Sov}et ve Mutteflk ordulannm Almanyamn merkezinde birle^melerinm, Avrııpada harbin sonunu ifpde etın,;.cceğıni blldırmlş ve bilâkh o zaman daha çetin savsşların, daha sğır k£^ıbla^n olacağı ıhtimalinden b?hsetmıştır. Gen»ral SmKJı, General Eisenhoweı"ln tamamıle bir askerî plân gereğmce sa\a.şı ıdare ettığmi ve ordulanııın So\\et oruıılarıle birle^ıneslnin ancak askerl ga\elere bağlı olduğunu llâve e'mı^tir Ankara 22 (R.) Moskova radyosunun sövleüîgîne °öre, NewYorktan aıınen bir haberde, Ruhr da esir edılmış o'.an Von Papenin harb suçlusıj olarak lezelden yargılanacağı bildınlmektçdir. Moskova radyosunun verdiği haber Yunan ordusunda particilik yasak Başbakan, orduya ntühim bir hitabede bulundu Atina 22 f a a ) Başbakan Vulgaris, ordıua hıtaben yaptığı bir demecde, hukumetm millî istekler üzerinde ısrar etmek \e guveni sa^lâmak zorunda bulunduğu blr zamanda disipllne aykın hic bir hareket 1 kabul etmiyecegirJ sovlenııçtır. Başbakan, gayeleri milli dahi olsa, ordıı dahillnde partl ve teşekkullerin 5aşa.makta devam etmelerlne asla mü=nmaha etmıyeceğlnl blldirmlş ve çunlan llâve etmlştlr: c Ordu, münha^ıran mlllet* hAdim olmahdır. Aksi takdırde ne ordu kalır, ne de devlet > Başbakan sözlerinl bltirirken, şanh Yunan tarihini karartmak tehlikesi ar7pden butun lhtilâflann unutulmasıra ıstemiştlr. Arkast sahije 3. Sü. 1 de Meclisinin açılmasma. millî dsvletın kurulmasına tanh olmu^ knr gnndur. Çocuk haftası bugun başlıyor. Millî eeetnenlıkle çocuk. Türk cemıyetmde hal ile istikbahn kucaklaşmasını ve mjllî eğemenhğin ilerı nesillere emanet edılen kut=al bir anlayış olduğjnu r€TK7ttmektedır. Genç Türk devletiam 25 yılı ve Turk çocuğunun ilk yaşları, kıştan fiyrıhp çiçek açmış ağaçların müjdeledıği bahara ne kadar mânalı raslamak Ar'kas\ sahije 3, Sü. 5 te Konferansa hazıriık nın Moskova büyük elçisi Mr. Harriman'ı kabul etmıştir. Mr. Harrıman, iki gun içinde ikinci defa olmak üzere Başkan Truman ile konuşmustur. Diğer taraftan konferansa iştııak edecek Amerikan heyetinin çalışma tarzı U7erinde beyanatta bulunan âyan uyesi Mr. Connally, heyetin, her meseleyi evvell üyeleri aarsında müzakere ve karara raptettikten sonra konferansta tek bir oy kullanacağını söylemiştir. Mr. Connally, heyet üyelerinin, Dum Arkan tah\je 3, Sü. 2 de Kııs.vii Poloııya Yapılan andlaşma hakkında Stalin beyanatta bulundu Miittefik orduların birlesmesi bir beyanname ile ilân olunacak Ankara 22 (R ) Londıadan bilditildığine gore, Mutteflk ordularile Kızılordunun birlesmesi hakkındakı haber, harb mı habirlerı tatahndan bılJırılmi\ecek, Sovyetler Bırlı^i, Institere ve Amerıkanın i=;tirakile bır «BırlesTİs Mılletler beyannamesii. neçredilerek bu ıiısus ilân olunacaktır. Amerika Cumhur Başkanı, Beyaz Saraydan yapacağı bir söylev ile konferansı açacak Müttefik tebliği General IVerhoner'in Geııelîv'ıiınay Başkanı General Smith olan Balankenbıırg Müttefiklerin eline geçmistir. Müttefik kuvvetler Çekoslovakvada Asch şehrini aldıktan s<ftira =ehnn 8 kılometre ötesinde bulunan bir Arkası salnfe 3, Sâ. 2 de İstanbul ve İzmirde yapılan f utbol maçları ,\ NADİR NADt Siyasal Bilgiler oktılumın güzel bir müsameresî Ankara 22 (a a ) Siyasal Bilgüer okulu oğrercılerl tarafından bu akşam saat yırml bırde Ankara Halkevmrte bir musamere verilmiştir Başbakan Şiıkrü Saraeoflu ve Mılli Savunma. MılH EğMm Baksnlirile Partl Mıistakıl Grup Ba^kan vekıll ve millet%ekıllennın vek&letler llen gelenlerınin ve dığer seçkin davetlllerin hazır bulunduklan bu müsamerede millî oyunlardan sonra Molıere'uı (Scapinln dolablani adlı üç perdelik komedlsi temsıl edilmiıtir. M a a ı ı f M u k â f a t ı fııtbol m a c l a r ı n a diın ş e h ı i r n i z d e v e İ z m i r d e d e v a m e d ı l mi=:tir. I s t a n b u l H a G a l ; , t n a ı a ' U ç a k s a v a r ı 1 0 . F e n e ı b a h " e D e m ı r ^ p o r u 4 1 y e n m i i l e r d i r . I z m ı r d p SP B e ş ı k t a ş A l t ı n o r d u ile 2 2 , B e > k o z d a K a r s n a k a ile sıfır sıfıra b s r a b e r e k a l m ı ş l a ı d ı r . Y u k a r ı k i r e s ı m , F e n e r b a h ç e k a l e c ı s m ı b i r g o l u kurtarırken göstermektedir. Bu maçlann tafsilâtı 2 nci sahifemizdedır. Paris 22 ( s a ) Mutteflk kararsâhının teblı^inde bildirildığ'ine gore. Harz dağlarında her türlü teskilâtlı mukueıret sona ermiştir Moskova 22 (a.a.) Moskova ile Bu boigenın başlıca şehırlerinden biri Varşova arasında aktedilen dostluk ve karşıhkh yardım andlaşması metninin ana hatları şunlardır: 1 Yuksek âkid taraflar, nihal zafere kadar Almanyaya karsı savasa devam etmeğı ve birbırlerine her türlü yardımı mumkün her vasıta ile yapmağı taahhüd ederler. 2 yüksek âkıd taraflar, istiklâllerine ve egemenlik haklanna karjılıkh riayet ve bîrbirlerinin iç işleune karışmamak esası dahilinde, aralarındaki dostça işbirliğıni kuvvetlendireceklerdır. 3 Yüksek âkid taraflsr, birbirleri Londra 22 (a a ) aleyhine yönetılmiş bir ittifak yapmıyaBıitanovanın a^kerî caklardır. 4 Yüksek âkid taraflar, harbden muharrıri, «Bavyera sonra aralarındaki kültür ve ekonomi kalesi» ni tasvir ed?n işbırhğini geliştirecekler ve iki memle yazısmda dıyor kı«Bavyera kalesi, saHife 3, Sü. 5 te Avrupanın eski ortaçağ şatolanndan müteşekkıl bir shtem Kendi kendimizi tenktd: uzerinde bina edılmiştir. Karakol kulesi, Berchtesşaden ya kınında Oberçalzbıırg'da ohıp A\ustur>' a ve Italva dağSvlh i'e siikun içinde qeqen larının buyük bir mirin her biritıe nt/rı bir bayram demek yeıuıdedır, Fakat savh bnyraırlamın kısmını muhafaza ezm da pek basmakahb şenhlderle gpUp der. Dış kalerin megeçt\ğıni hehrtırsek yanhş olmaz sanı sahası 30.000 kilometre tutar ve hurız. Bir Güzel Sanatlar Âkademisi, hir dudları taknben Salz Tıyndos», !>ır Koniervatııarı biıhtnan burg"dan Linz. Gra7 Trient ••nanle).ettp l,er bnı/ramt ayni dekorJar,Klagenfurt, s o n aynı serter, aı/ni revl;1er içinde ln'fa Btenner boğazı, Insmah, ze\h bakımından ger'İPmek de bruck ve Garmisch böl?e.indeki e^ki meğe dılüiıır varmtyor yerınle zay Bavyera savfıyelerine kadar gıdıp tekrar Salzburg'a donen bır hattan ıbarettır. Iç maktan başka brr şey deq^dır. Bıraz hareket.. Btraz yenihk.. B'ıraz kale çok daha küçuktur ve en kuvvetlı bir tarzda tahkım edilen kasmıru Salzheyecanl.. * $ Nazilerin son ümidleri Bavyera bölgesinde 30 bin Km. lik arazi ıcinde bir müdafaa çemberi hazırlandı Şenliklerimiz... ^^Sîjg" ? çemberini kıudukları Berchtesgaden ve civarındaki dağlık bolgelerden gorıinüş burg, Rad'tadt, Brenner ve Innsbıuck çe\ relemektedır. Ruslar daha şımdıden dış kaleıjjn ğu tarafı üzerinde bır baskı yapmaktadır ve tehlikeye en çok maruz bulunan mevaleıın yakm bir gelecekte duşeceği çupnFsi7dır. Bu mudafaa s'Stemının kalbı mesabesinde * l a n kısmında nazilerin, muazzam mıktarda yiyecek, mü Arkası sahife 3, Sü. 2 de H