20 Nisan 1945 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

ORTAOKULU BİTİRECEK ^ TALEBELERE: Şimdıye kadar eleme imtihanlarında TURKÇE MATEMATİKTABİAT BİLGİSİ derslerinden sortı'.muş soru ve karşılıkları bupun çıktı. Bayılere ve okul kooperatiflerıne iskontolu ve ödeme şarth gönderilir. Fiatı 75 Krş. APA Ya>ınevi, Ankara Cad, >fo: 37 21 inci yıl Sayı: 7424 um u r i yet İSTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, İstanbul Posta kutusu: tstanbul No 246 Telefon: Basmuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298, İdare ve Matbaa kısmı: 2429924290 TINLARI» Harb romanl! gune 'n güzelıni bir kaç ar sunuyor: arken Cuma 20 Nisan 1945 VEDAD ORFf son romanı Ask Heyecan^^^^fcra İç sızlatıcı vak'alar «Ben^^^^3^nları> dağıtma merkezi: C^jpgin yokuşu 38'1. Şımdiden siparişlerinizi veriniz. Polonya meselesinde yeni bir buhran Rus notasında Lublin hükumetinin konferansta temsil olunması ikinci defa istenigordu Jürk heyetinin ileri süreceği anlaşılan tez Amerika, Sovyet Rusyanın ileri Heyetimiz diğer heyetlerle birlikte bugün sürdüğü talebi gene kabul etmedi New Yorktan San Franciscoya hareket ediyor Washington 19 (a a ) Dış Işlen Bakanlığı tarafından bu akşam neşredılen bir teblığde tnidirıldığıne gore, Bırleşik Amerıka hukumeti, Lublin hükumetnin San Francisco konferansında temsil cdılm«sı hususunda Rusya tarafından yapılan ikıncı talebi de kabul etmeımştir. Teblığde, Polonyanın Birleşmış Mıllctlerln bir üjesl olduğn ve konferansa iştırak hakkına malik bulıınduğıı îeslım edılmekle beraber, Bırleşik Amerika hiıkumetinin Polon>aya vapılacak davetin Kırım anlaşma^ı şeıeğince kurulacak yeni bir millî Polonya Birliğı muvakkat hükumetine nöndpri'mesi lâ7im geldıği hususundaki noktai na7arını muhafaza ettıği bildirilmektedir. ni bir unsur daha katmaktadır. Molotofun Baskan Truman Tarafından yapılan daveti kabul etmesınden sonra Washington'da hasıl olan iyimseriık havasının Londradaki aksı pe'< a7 olmıi'jtur ve hattâ burada baa kimseler Rujların Polonya çıkmazını bir taraflı bir hareketle çozmek yolunu Uıfoıa kendılerini şimdi mecbur goreb'.'.eoeklerınden bile endıse etmektedirlor. Her lıalde, bu endişenin de diğer istıkamettekı iyımser tahminlerden daha sağ'.am bir esasa istinad ellığini gösteren Lir belirti ortada yoktur. Muhakkak olan br şey varsa o da Moskovanın San Francisco konftîiansında Polonyanın Lublin muvakıcat hükıimeti tarafından temsil edilmeîi huMisundaki noktai na?arını kolavlıkla df4i';tinniyeceüi<.lir. Nitekim batıd.ıki Mtıttefikler de Polonjanın San Frans ısco'ya davet ediltnesi hıısusunlaki ıs Arkası sahife 3, Sii. 4 te NewYork. 19 (Suretl mahsusada SanFrancisco'ya giden aıkadaşımız Doğan Nadı bildiriyor) Sovyetler Bırliğinin SanFrancisco konferansına vereceğı değer meselesi, siyasî mahfilleri meşgul eden en muhim mesele idi. Konferansın muvaffak olması için, iştııak edecek mılletlerin, bılhassa bıivük devletlerin en salâhiyetli ve en kuvvetli mümessillerile gelmeleri ve büyük devletler aıasmdaki ahengin kuvvetıni belirtmeleri, tutulan siyasetın en bellıbash gereği idi. Müteveffa Mr. Roosevelt'ın arzu ve emelı de bu idi. Yeni Cumhur Baskanı Mr. Truman bu arzu ve emeli gerçekleştirmek için çalışmış ve muvaffak olmuş, neticede Sovyetler Birliği namına Dış Isleri Komıserı Molotofun SanFrancisoo konferansına gideceği kat'î surette anlasılmış. bu sayede konferans hakkınrlaki iımidler canlanmıs ve toplantı eski ehemmiyetinl yeniden kazanmıştır. Molotof Yoldaçrn hafta sonundan evvel Washington'a muvasalatı beklenmektedir. Çıinkü hafta sonunda Amerika, İngiltere, Sovyetler Birliği ve Çın temsılcileri Washington'da toplanacaklar, ellerindekl meseleleri tetkik edecekler, bundan sonra SanFrancisco'ya gideceklerdir. Konferansta Amerikayı temsil edecek heyet flyeleri birkaç gündenberi toplanıyor ve takib edecekleri siyaseti müzakere ediyorlardı. Bugün haber verildiğine gore Amerika Birleşik Cumhuriyeti temsilcileri San Francisco konferansmda konuşulacak bütün meseleleri incelemişler ve hepsi üzerinde umumt surette anlaşarak teferruat üzerinde anlaşmayı, diğer millet temsilcilerinin noktai nazarını anlamaya bırakmışlardır. Arkası sahife 3, Sü. 6 da Konferansta Türkiye TeşkilâÜı Alman mukavemeti cökerken arb başladıjı sıraUrda hütün gazeteler «Askerî variyet» baçhjh altınd» bir sutun açmıslardı. Çoğu emekli subay olan yaEndişeler zırlar, bo sutunlarda, gunluk savaş <JııLondra 19 ( a a ) Eeuter Ajvıisının rumunn gozden jeçirir, yarına dair hu,iyasî muhabıri vazıyor: kln>ler çıkarmıya uğraşırlardı. Amerika Cıınıhıır Baskanı Trumaıı ilk Mr. Stettınıus'un Polonya meselesı Aîkerî yaziyet bnşlıklı sutun. bir vermek iizere konçreye hakkında Moskovadan yeni bir nota sojievini m'ddettir mana«îinı kavbetmiştir; çnnffiderken (RaıljoFoto) ku askerî vaıivet dıye bir şey artık Av alması esasen muşkül olan duruma yerupada kalmamıslır. Dofcu cephesindeki b'J'tık fîoi>et taarrnztar'ndanberi, Altr.\nlar hesabına harb'tarıhinde eşi grirulmemiş dTecede ipe sapa jrelmez acayib mznıaralar go«tcr<n c<"phe dunımu, A%rupa kale^inin Muttefikler tarafından janlıp jfeçilmesinden sonra bııtun butun üallanmaya baslamı?, nihayet P.hin boljesi »araşlariie baştanbaşa n kılmışt'r. Burun Alman tnpraklarının yandan fazlası Muttefiklerin elindedir. Geri kalan topraklar da gTine$ altındaki fcar gibi erimekte, obek öbek Mnttefiklere geçmektedir. Safcdan ilerllven Soyyetle.le soldan yHruyen Müttefikler yer yer birleştikçe, arada çekilebflen Alman kuvretleri muhteHf parçalara bolunecekler. birbirlerinden ayn düçeceklerdir. Bir orduda kumanda bütiinluğıı kalmavınca, askerlik bilgisi gereğince o ordUTa artık ordn denemeı; densc dense cete denir. f ç gun once Amerikalı faıeteollere bir derreç veren Gen'ral Eisenhower, tn durnırm iyice aeıklanuş, parçalanan Alrnan kııvvetlerinin yer yer lmha eaileceğini so> lemiştir. Bunnnla beraber Müttefik ordulan garb cephesl komntanı. Alman ordusmıun resmen teslim olacafını pek sanmamaktadır. Ona rore ATTnpa harhi, Alman komntanlı|ınııı beya z bayrak açmasHe df&il, Almanyada son mnbavemet yuTasmm kırılmasi'e sona erecektir. Bu olaTin izahın» Almanyaya on Ikl yıldanberl hâkim olan rejimln laruretlerlnde aramalıdır. Nasyonal sosyalistler, iktidar yprine geçtikUn sonra Riemleketin politik idaresini *le alraakla kalmadılar, yavaş yavaş orduya da el nıattılar. General Schlelcher'in öldiiMüttefik kolları harabe haline felen bir Alman sehrine girerken rulmeîi macerasındanberi bn son fünlere kadar deTam eden bir parti ordu Londra 19 (B B.C.) MüHefik ordu 7 nci Amerikan ordusu da Nıirnberg'i Ikiligt aynra nznn nıun incelenmele de lar genel karargâhının bu geceki tebli dıişmandan temizlemeğe devam etmektefer yarı slnsl, yan açık bir mncadelenin ğınde bildirildığine göre dun Leıpzig'e dır. 2 nci Ingıliz ordusu Elbe'vi eeçt'k(»rihidir. Ejiren 1 inci Amerikan ordusu kuvvstleri ten sonra şiddetli savaşlarla ilerlem^leı Arkas\ sahife 3, Si>. 5 te Hnrb basiadıkfan sonra naziler, or şehri bugün tamamile işgal etmişlerdir dujn mesiekten bir komutanın idaresine teslim etmediler. Mutemadi bir kontrol altında hıttııiar. Rusya seferinin be?inci aymda da Brauchitschi i? baçmda» tızaklaştıran Hitler, bütün idare>i kendi elinde topladı. Almanya gibi iliklerine kadar militarist bir memlekette bıjyle bir şeyin nasıl mümkün olduğuna hayret edenler bıılnnabilir. Fakat unutmamak lâzımdır ki Versailles'dan sonra ordu kadrosu vüz şn kadar bine indirilcn Almanya, gizliden gi?li>e silâhlanmasım ancak politika partilerinin gayretine borçln Göbbels Hitlerin doğum giinü münasebetile idl. Folitika partileri içinde de bu işi yazdığı makalede: «Bize yolu ondan başka en iyi becercn nazl partisi idi. Oyle ki nskerlikle ve Prnsya militarizmi ile hiç kim gö»terebilir?» diyor bir Llisiği olmıyan. fakat parti prensipIerinin fanatik ha\ası içinde yetismis yüz binlerce kişilik S.S. kıfaları. başlarmda meslekten olmıyan, kendileıi gibi partili komııtanlarile ordu birlikleri janında >er ahyorlardı. Almanja, barbi bastan ba?a bu şartlar altında yurütmuştür. Hâlâ da bn fartlar altında jnirütmeğe çalışmaktadır. Durumn böylece yakından gördiikten sonra. geçen harbde olduğu gibi Almanl» rın neden topln bir halde teslim olamama lannı anlamak kola>dır. BaskonmJanhk partinin. daha doğrusu Hitler in elinde bıılundıığıı iein, son dakikaya kadar ondan bojle bir karar çıknıası süplıesi/ beklenemez. Bu\ük birlik konuıtanlhrı ise, S. S. birliklerinden ötiirii, kendî emirlerindeki kıtalara söz geçireınlyecek me\kidedirler. Tcmmuz 19U te yapılan sujkasd, Hitler'i orfadan kaldırdık'an sonra, Müllefiklere teslim olmak hcdefini güdiivordıı. O sujkasd ınıuaffak olsaydı bile, geri kalan na7İ!eri râmetmek için yer yer çete harbleri Hitler. cepheve sürmekten ç»kinmediği 12 ya<=ıııdaki Alman çooııklaıına nisaıı veriyor (Bu resim Ingilizlerin eline jeçen bir Alman filminden büvütiılmüsturj NADİR NADt Telgraflar 3 üneü sahifede 3, S&. 4 U N Toriklerin başına gelenler 500 bin kilo balık gübre yerine toprağa döküldü Rus askerleri bir Alman şehıiııin sokaklarında Ticaret Bakanhğı tarafından Yunanistana ıhrac musaadesi verilmedıği için bayatlı>an torik balıklarından 300 bin kılosu. kllosu 5 kuruştan balık yağı ve unu ya^ılmak tizere H a 'icdekl fabrıkava »atılmıştır. 500 000 kllo balık da Tarım Bakanlığı Yeşilkov tohum ıslah ıstasyonuna gubre olarak mahallincîe teslim kllosu Ikl kuruştan satılmiştır ki bu ıkl kuruş Yeşilköye kadar taşıma ınasrafıdır. Dün ogleden sonra Bulgaristan İçin 150 000 llralık bir balık Ihrac müsaadesi gelmıştlr. Bu kuçuk mlktar bittabl torik akını karşı^ında hlç mesabeslndedır. DUn akşama kadar, balıkçıların bütün ArkaH sahife 3, Sü. 4 te Batı cephesiıtde TürkiyeRusya ve Ortaşark Bir Ingiliz mecmttasının yazdığı makale «Rusyanın Türkiyeden ( yeni ittifak muahedesi ' akdini istemesi Arab ' Birliğinin teşkiHn cevab olarak tefsir ediliyor» ( Londra 19 (a a ) Anado'u Ajansının özel muhabırı bıldiıiyor: Haftalık Weekly Review mecmua«ı (Türkı>e ve Ortaşark), baslıgı altında neşıettıği bir yazıda ezcinı'e diyor kı: • Geçen asırda buyıik deviet nufÜ7iarının çarpıştıçı bir sahada bulunnıanzn acı hatıralarını taşıyan mod^.n Türkiye, lx)>le bir vaziyetin tekpr.ürüne mâ'ii olmak mak'adıle bu harbd°n evvel Bal A r k a s ı salııfe 3,S ü l d e Leipzig tamamen işgal edildi, Hamburg kıskaç içinde Amerikalılar Prag'a yürüyorîar Doğu cephesiıtde Rus tebliği, Berlin taarruzunu ilk defa haber verdi * Taarruza 3 milyon asker istirak ediyor, güneyde Alman hatları yarıldı, Rus topcusu başkentî dövmek üzere Londra 19 (B B.C > Bu geepki Sov yet kr.'alan Oder ve Neıssen nehirlerlyet harb tebliği: Ruslann BTİine doir nln üzerınden Alman ba^kentlne karşı girifükleri taarruzdan İlk defa n'a eeniş bir taarn.za gırışmışlerdir. Küsrak babsetmektedir. Tebhğe gore. 8)\ Arkaxi sahife 3, Sii. 3 de Memurlara ikramiye Bugünden itibaren tevziata başlanıyor Göbbels'in makalesi "Hiçbir zaıtıan böyle bir buhran geçirmedik, Fakat teslim olmayı düşünmeyiniz !„ Mareşal Alesander Roma 19 (a a) Akdpniz M'ittefik genel kaıargâhnıda bulıınan Reııter muhabırınm bıldırdıçıne gore, Italyan cephesini zıjaret etmekte olan Hk Turk subaylan dun, Müttefik genel karargâhına ge^mıslerdir. In?ılteıenın Anknra ata^mihterl Gene'ral Alan Arnold'ıın refakatinde bulıınan Turk fiıbivlarma Maresal Alesander <rhoş geldıni7» d<>raı=tir. 5 İnci \e 8 lnrl ordu cephelenni riolaşmak uz^re Tıirk si]ba\larının cephede 10 gün ka lar kakcakları sanıiruiktadır. İtalya cephesini ziyaret eden subaylarımız Memur v« müstahdem'.erle devîet emeklılerine ve mutefernk müstahdem'*re bıter maaş nisbetinde ikramiye verilmesi hakkındaki emir dün Vilâyet» tebliğ edılmıştır. Bugünden itibaren tevziata başlanacaktır. Tevziat, aslî maaş ile fevkalâie zamdan ıbarettir. Ihtisas ve ders ücreti için ikramiye veıilmiveceği gibi dullar ve yetimler çalıçıyorlarsa yalnız çîlıştıklan yerden ikramiye alabileceklerdir. Sözverımli olduğu takdirde dalıa faz'.a ol leşme ile çalışt'rılanlarla loprak mahsuiü Adana 19 (Telefonla) Tki Arkasi sahife 3, Sü. 3 de V(erı şeh'.imızde tetkikl»r'le buiunan nıası da muhtemeldir. Millî EğHim Bakanı Ha^an Âlî Yucel, bugün ba7i ilkokıılları, orta ögretim mııesseselerini gezmiş ve deısleıde bv.lunmuştur. Bakan, oğleden sonra da Parti Idare Heveti azasıle Partide bir konuşma yapmıştır. Bu konusma sırasında ilk oğretım davasına temas eden Hasan Ali Yücel, orada hazı» bu'.ıman Ciftçi BırlıŞi Baskanı Fazlı Meno taıafından, Parti ve Halkevi ba^kınlraının da istirakile yapılan bir topltntıd.ı Adana çıftçı'eıinin hububat m^iiull^nndsn vüzde bir nisbetinde bnr hiîîe ayırara* bu millî davaya katılma karannı vetmiş oldukları bildırilmiştir. Hasan Ali Yücel, kendisıne bildıvılen bu karaıdan çok memnun olduâunu ve Ankaraya bundan daha büviik blr müjde gotutemı\eceğini. ilk oîiielim sefcrberhğınde mılletçe .devletçe berıber çalısmak azmile Adana ciftoısi tarafından verılen bu mııhıiı kararı Millî ŞeTnn>7e arzedeceeıni sb\lem.ştır Çıftçımİ7İn j'apacağı bu yardım en az senede 250 bin lirayı bularîktır. Mahsul Adana ciftcisinin kararı İlk öğretim işlerine harcanmak üzere mahsulün % 1 ini vermeği taahhüd ettiler Toprak kanunu Encümen çaiışmasını bitirdi, tasarı haftaya Mecliste görüşülecek Ankara 19 CTelefonla) Biıvuk Mıllet Meclı^ınin toprak kanunu tasaıısı çeçıcı enrümenınde bugıın, Ba^b?kanm ve T arım Bakamnın da ıstıraiule, goıusmeğ<3 de\am edılmıs ve encumen "aIışması bu suretle sona ermistir. Tasnrı onumuzdekı hafta İçinde Mecliste gorüşulecektlr. Truman, dün büyük elçimizi kabul etti Washıngton 19 (a.a.) Ameııka Cjmhur Baskanı Mr Truman b'igıin Turkivenın Wa?hington buyuk elcsı Huseyın Ragıb Baydur'u kabul etmıştir. AI JU kurusu ds git içinr!.. Affedersiniz bayım, beni bir miiellife benzettiniz galibal.