23 Mart 1945 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

BIR KADININ HAYATI Hızmetçıhkten han'mlıga vuk=e!en hayatın bmbır ıstırabları ıle karsılaşarak felaketten felâkete suruklenen, aç kalan ve nıhavet tekrar ha\'ata ka\usan bedbaht bır kadmın basındarı geçenler Tanesı 100 kuruş Yazan : M A H M U D A T T I L Â AHMED HALİD KİTABEVt J 21 inci yıl Sayı: 7396 u m h u r iyet İSTANBUL İKTISADÎ YÜRÜYÜŞ CAĞALOĞLU Telgraf ve mefctub adrea Cumhunyet, Istanbul Posta kutusu' tstanbul No 246 Telefon" Basmuharnr 22366 Tahnr heyetı: 24298, İdare ve Matbaa tasmı: 2429924290 Cuma 23 Mart 1945 126 ncı savıda Ekonomının polıtıkada üstunluğu (Prof Ş Bâban). Gı/lı trostler (Prof Ş Bılgısın), Turk Ingılız tıcaret anlaşmasma doğru (Aslan Tufan), Sanayıleşmeye devam etmehmıyız (Server Somoncuoglu\ Takas dMiıimumuz, Yenı Zıraat teşKilâtı, GumrukçuluEumuzun hâmı karakterı, ısçılerın sıgoıtelanması, yenı bır ıktısad cemıjetı, Turkije Rumanya tıcaret konusmalan, fındjk toprak kanunu >ankıları Saraykoy kooperatıfı olaylar. Adres: Cağaloglu, Turbedar S. 16 Istanbul Türk Sovyet dostluk muahedesinin feshi İngiliz gazetelerinde ileti sürülen ilk fikir ve mütalealar günıin yuruyuş temposu am bir ay sonra rejinıimizin yirmi beşinci jılını kutlıyacata. Ferdlerin havatında 25 yıl, ancak hayat kargasına bir hazırhk devridlr. Bu kısa muddpt içinde biz, millet olarak, ovunmege değer başarılar karanmışi7dır. Istılayı ko\mak, iç ve dış duşmanlan yenmek, yurdu yeni hayat gartlaruıa kavuşturmak, kultur, ba\ındırlık, endustri al ınlarımla ileri \e ce•aretli hamleler japmak içın bir mıllete 25 yılın yetebıleceğıne, bundan jirmi beş yü once kimse akıl erdırenıezdi Fakat her olçu gıbi zaman da, yalnız »osral kadro içinde ele alındığı takdirde bir mana ifade edebılir. Avrupanın bir ncundan obur ucuna uç arda sejahat edlldiği çafclarda bn mesafevi iki avda •«an bir binioi, bir rokor kırüıjını soylemfk hakkını kendınde bulabılırıii. Bleriot, Manşı bir kmdan obur kıyıya nçarak jjeçtiği zaman, bu olav, devrin şartlan arasında ileri bir adım sajılıyordu. İki Cıhan Harbi arasındakl devreve Si£an Turk inkılâbları da sırf mıllı oluçnmnrun bir anını mevdana vurdngnndan oturu, o tarihi kadro ıcinde mutalea edilmek şartile bizım ioin ve bizden sonraki nesiller için bujuk bir kıvmettir. Duma gorıılmemU bir hi7la \ildan yıla. a'vdan a^a, haftadan hafta^a >unıyuş temposunu arttırıvor. Yirmi beş yıl once Ankaradan Er7iırunıa araba il«, bilmem kaç gıınde gıdıyorduk. Bupın Ankaradan Eızuruma tıenle iki gunde seyahat edebildiçimiz icin aılık ÖMinemejiz. Turk renklerile donatılm*» bnvuk lokomotif Erzorum istasvonuna girdiği gun dmduğıınıu7 o\unme paM bize yeter. Çunku dunyanın j u n m ı ş cr temposuna a^ak u>dıırabilmek için h gun daha bujuk gn>retler harcanıak zorundavi7. 23 jıl once Ankara Ernırum >;ejahati pek geıi «artlar irınde japıldıjp «ıralaıda Ankaradan \'ewYork'a 25 gıınde gidıli\ermesini harikulâde bulu>ordıık. Buçun Ankara ıle NewYork arasındaki nıe^afe 3G saate inmiştir. Yaıın 21 saate de inccektir. Daily Mail: «Yeni bir anlaşma için Ruslar tarafmdan ileri sürülecek tekliflerde Boğazlardan geçecek gemilerin kontrolü meselesinin belirtilmesine intizar olunuyor» diyor Kalııreje aıd bır guıuıuıs: Abidin sarajı onunde tezahuıat Noskova diplomasi mahfilleri hâdise için ne diyorlar: Londra 22 (a a ) Timesın Mosko\ a muhabırıne gore, diplomasi malıfı'leri Türk Sovyct anlaşmasının feshıni, geçmış bır devrenin sonu olmaktan ?i\ade, So\7et Tuık münasebetlerinin >eni \e realist bir esas uzerine kurulmasına doğru atılan Uk adım olarak telakkı etmektedırler. Londra 22 (a a ) Reuter ajansının siyasi ırmharrrri yazıyor* Sovsetler Bırhsınm Sovvet Tıırk do'stluk ve tarafsızlık mııahedesınl feshetmPk arzusunu bıldıımesl hakkında [jondra^a hlç bır k<»Miaktan her hangi bir tefsır gplmemı^tır Sırasıle 1929, 1931 ve 1935 senelerinde yenılerunış olin 1925 Soıjet Türk mu«• Arkart sahijı 3, SU. 2 A* Boğazlar ve Ingiltere Avam Kamarasında sorulan sualler Hükumet namına verilen cevabda «politikamız Montreux'ye uygundur» dendt Londra 22 (a a > Avam Kamarasında lşçı <wı\la»lardan İVTOT Thomas, Ingıliz hukunıetınııı polıtıkası, Turkıjenın Bog>ızlardakl muhafi7İüc durumunu desteklemek olup olmadığım sornıuşıur Nazır Mr. Rıclıar Law şu cevabı vermistır. < «aietl In«ıll7 hükuraetınln Boğazlir hRkkındaki polıtıkası montxeuxde ınvalanan nnlletleıarası sozleşmeje uvgundur. Bu milletlcrarası mukavelenin tadili, tabniir kl, mllletlerarası gorılşmelerı gerektırecektır. Arkasx saht/e 3, Sü. 6 do T Mısır Başbakanının nutku r "Arab birliği emrivakidir, elbirliği yapacağız ve emellerimizi gerçekleştireceğiz „ Kahııe 22 (Rad>o) Kahıre şehı, dun tarıhi gunleıınden buını yaşadı. Za'faran saravında Arab mem T ekel'erının başbakanları \e dış bakanıarı, Arab bırhgı mısakmı ımzalarken toplar atıldı ve herkes muhım bır hâ<Lsenm vuku bulmakta olduğunu anladı Za'faran sarayında seçkın ve buvuk bır ka,labahk toplanmıştı ve bu kalabahk Arab bırlıpı mısakmın ımzasını gor'erıle gormek ıçın Arab mcmleketlerın.n her Arkası sahije 3, Sü. 5 t t Birlik misakı dün Kahirede imzalandı Japonyanm endişeleri artıyor Başbakatı: uAnavatan savaş meydanı olacak,, dedi San Francisco 22 l a a l «O'VVI» Tok\o radvosunun bıldırdıstıne gore, Japon Bnşbakanı Koıso \e Haıbıjp Bakanı Mareşal Sugı>ama Japon panabır kanun tasarısı sunmuşmen*o'una lardır Bu kanun tasarısına gore, butun Japonva tam bır askerî kon^rol altma all nacak ve ordu>a, butun araznın, b n a ların \e her turlu malzemonın kontrol etmek musaadesı venlecçktır Bu kanun ta=amı, orduya Japon Imparatorlugu vatandaslarından her nanğı bır kımsevı askerî hazmetlerde kullanrnak Arkast sahıje 3. Su. 5 t« Mr. Churchill batı rephe^ini son zi>aretinde Alnıaıı lı.ıthııına atılacak bır merminin uzerine .Hitlere» kelimesini San Francisco hazırlıkları Fransa devletlere bir muhtıra verdi Büyük devletler daha evvel bir toplantı yapacaklar Paııs 22 (R ) Bu^un resme.ı bılduıldı^ıne gore, Fransız hıi'v.umetı Dumbaıton Oaks konfeıansı kaıarlarında \apılmasını t>tedıgı deği^ıklık'ere daır Bnleşmıs mıllctlere bırer rruhtıra veımi'îtır Bu muhtıra Parıste tea"i=ılciji olmnan mılletlere Londradakı elcıhk Arkast tahije 3 Su. 3 tt Doğu cephesinde Stettin köprübaşına karşı büyük taarruz başladı Almanlar doğu Prusyada büyük ölçüde teslim olu3^orlar •M.. Rhin doğusunda biiyiik meydan savaşına doğru ingiliz ve Amerikan orduları sun'î sis tabakaları altmda nehri geçmeğe hazırlanıyorlar Almanlar başkomutanı değişliriyorlar Londra 22 (a a 1 Şımdi Amerlkalı Rhın me\dan nıuharebesınm bışlamak h r tarafmdan sarre ucgenıne yapılan uzere c'dıığunu gostermektedır bujuk hamle Almanların, Rhın nehrı Alman harb mnhabıılerı kendı fıkırbatı kıjısırda son muka'iemet ürnıdle terınce kıruetli bır Muttefık. taarruzııııni de ortadan kaldınnıştır, Her şey sah'ie 3, Su. 6 da Avrupada jıızlerce şehir > ıkıldı. nahvoldu. Barış şaıilarına jcni bastan ka^Tisuldıığıı gun milletler ne gıbi sosjal \e ekonomik da\alarla cenUlosmek zorunda kalacaklar? simdidcn bilinemez ama. bu da\alar nekadar l)üj,ük kariMklıklara jol acarsa arsın frer trafta şimdijcdek esi gorulmenıiş bir yapı \e baMndııhk Aarı«ı baslv\araaıııa şnphe elmivelim. Teni bastan sehirler kurıılacak. jollar japılacak. daha i'eri hayat şartlarına u>gun mıiesse^eler mejdana getirilecek, bırpalanan. lajılan, mah\olan millî ser^etlerin caıılanması uğrunda müthiş gayretler harcanacaktır. Canım Avrtıpa medenivetî vıkıldı. gitti. ButUn ka>ıbları gidermek için kaç jıl lâzım"» Denilijor. O e<;ki ^a«a%ısIn oldıığu gibi geri gelmesini beklıjenlcr suphe^iz aldanıjorlar. Hajatımızın akıp giden anlarını bir daha \akalamna imkân joktur. Fakat jıkılan Avrupa memleketlerinin belki e«ki«inden de i>i bir seküde imar edılmesi o\le sanıldığı gibi uzun surnıij ecektir. Havatın >ıırıi\us temposu içinde hersey duzelme ^ oluna girecek \e o jolda koşar adım ilerleme\e baslıj acaktır. E^et, iki cihan harbi arasında uzanan devrenin olçulerine gore bu^uk basarı!ar kazandılunız muhakkaktır. Fakat artık olçuler de&ısmistir. Bu gunden tezi yok. Daha bızlı, daha sinirli bir çalışma metoduna kendimizi alıstırmak zornndijız. Tarlada, fabrıkada, okulda, dairede her yerdc kendimizi sıkalım; dune nazaran uç nıisli. bes misli is çıkarmıya gajret edelim. Mıllî verim gııcıımuz gozle ?orıınurcesine, elle tutulurcasuıa her gıin artmalıdır Bir varız div ebilmenin baslıca şartı budur. Moskova 22 (Rad\o"> So\"jet teblığı 22 mart gunu Konıgsbeı g ın gunej batısında o^dularımız çe\rı'ı du«mının ımhasına de^am etmisler ie baa meskun jeılerı almıslardir 21 mar* eunu bu mın'akaaa 800 den fazla esır alınmıştır Danzig lstıkametmde taarruzlanna devam eden orduıarımız bır çok TI°Skun jerlerı ele geçırmışleıdır 21 martta bu mıntakada 500 den fazla esır alınmıshr 1 ıncı Ukra\na cephesi ordulirımız Arkast sahı|« 3, 5u. 2 d« Yunanistanda Krallığın iadesine doğru Yunan hükumetinin bunun için çalıştığı iddia ediliyor Londra 22 (a a.) lşçı partısınia resmî gazetesı olan Daıly He'allın dıplotıatık muharrırı şunları /azıvor. General Plastıras, Yunarustaada kra 1 hk rejıminın tekrar ısbaşına getırıtmesı lehınde karar \ermek uzeredır. Prograraı, anayasah bır krallık kurulması temehne dayanan mıllî lıberal isıanli j enı bir partınin General Gonatas ın sahHe 3, Sü. 4 te * Uk okullar 12 gün müddetle tatil edildi Son günlerdeki grip salgını dolayısile oğretmen ve talebelerden birçoğu hasta Havaların değışık gıtmesi dolayı«ile erıp zaturrıe vesaıre gıbi .navsmn hastahklarının j'aygın olduğunu, \e okullarda hastalanan oğretmen ve talfbe sayısının arttığını ya7mıştık Bır maddet okullara tatıl \eıılmesı ıçm Maarıf Muduılu^u tarafmdan yapılan teklıf dun Vılâ\et Sıhhat Komis\onunda incelenmış \e butun ılkokullarm bu sabahtan ıtıbaren uc nısan aksamına kadar on ıkı gun kapatılmasına kaıar \2nlm15t1r Karar dun okullara bıldırılmıtır F m e bı ve ekalhyet, İL^e \e or^a okulları, kendı talımatnamelenne gore tatıl yaptıklarından bu okullarda dınlenme tatılı verılmemıştı Maarıf Mudiırluğu hastalık dolayısile ılkokullaıın kapatıl Arkası sahıje 3. Su 7 d ı Şikago konfer ansmda verilen kararlar Türk Hava Kurumu Başkam, simdiye kadar açiğa vurulmamış olan kararları anlatıyor He>ete basLanhk ederek olan Harıci>e Bakam Hasan Saka San Franciscoya gidecek Türk heyeti kararlaştı Heyetimiz aybaşında hareket ediyor Adana zelzelesi Sarsıntılar hâlâ devam ediyor Adana 22 ''Husu^î) Denrem fas^alaıla devam ediyor Ceyhan havalısıne aıd son rakamlar 9 olu, 6 ,ığır, "52 hafıf yaralıdır Hukumetten 2000 metre mıkâb kerete cı\ı çımento demır çadır ıstendı Yıkılan bınalar şoy'ejıı E\ 361, 1 orta, 20 ılkokul, 13 canu, 25 duk Ankara 22 (Telefonla) Oğrendiğıme gore San Francisco konferansına gidecek heyetınuz şu zevattan teLekkub etmektedır: beraber Sııkru Koçak, Şikago'da Mısır basmurahhası Bas delegeler: Hevet ba=kanı HarıŞikago Mılletlerarası «ıvıl havacılık f Şukru Koçak, bır muharrirımize su be cı>e Bakanı Hasan Saka, H a r ı m e TJmumî kâhbı bınncı muavını FerıJun Adana 22 (Husrısl) Oğretmen cku konferansına ıştırak eden Turk murah yanatta bulunmuştur: « Şikago konfeıan=ınrlan donen de Cemal Erkuı, ta telebelerınden 113 ü taze peynirden has heyetının başkanı, Erzurum Mı'lst»oht/e 3, Sü, < (« Arkası sahife i, Su. 2 de vekili ve Turk Hava Kurumy l sehirlendüer. 46 $ı basUneye yatuıld^ NADİR NADt Adanada 113 talebe peynirden zehirlendi kândır, Uzakdoğunun güneji gene o günej ama huşneleri