29 Mart 1944 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 2

CUmHURİYET 29 Mtrt 1944 Hatıralar Fıkralar, Sfiikâyeler, Porfraler. ÜNÜN 9 MEVZULARI ugunu Yav&n: İsmaiî Hahib Sevük Meşaleler Edremidin kisl az, baharl llık, guzu tızundur Bu yuzden düğun eğ ence^rınln, geceleri, açik meydanda yapıİTalarlna bol bol vakit buiunurdu En elverlşll meydan da bayram yen yanlnde ve Hllmı Efenül fabrlkaslnln >anindaydl. Daha top antı ba«lamadan meşaleler yakıllr, biz çocu ar herkesten once oraya ucasurduk Adam boyunda kakılı slrlUara oturtulıruş demir kafeslı sahan ıklaıa doidurulsn guıbüz çlralar, zeytinyağl kusbelerı ve n<»ft mahlutlarile alabilöigne tutuşan meşalelerin her tarafa yetecek kadar bol bol dlzıüşi sayssint/e butun meydanı, ıştahll alevler ve dunanlı kuılclrhlarla, klzıl alacalı blr gecenln güzel heybetl kaplardl Meşalelei.', yalniz goz. lere zijafet değll, daiTÎ çitırtılarlle kulaklara da seslen rler ve ferlerl azalan meşalelerde her yenikştırıl<Jikçe, alevlerin blrdenblre canlanan keylfli hamlelerıle klzıl alacalı gecenln, acaylb ve heyu âî b r kumaş ha.ınde, j er yıt dalgalanıp sallandığınl sanirdık. Meydana toplanıc: Sozleşllmlş gibl tam vaktmde dort taroftan ekıp gelen halk İçinden erkeiler blr tarafa kadınlar dlger tarafa ayrlllrlar. Blz çocuklar her .ki tarafUyız Zeybekıer hep yere ve toprak ustune çorrelmişlerdlr Pantalonlu efendiler için tenekeler ustune konmuş tahta slîular dlzlllr Daha hatirll^ar iç n ya kahvelerden getlrllmlş arkalıkslz lskemleler, ya meydana ba'tan evlerden allnmlı arkalıilı «andalyalar hazır edil r Kadınlar da boyie «kivrak» aenen, siyah bezden bır nevl yeldirme glymiş, beyaz veya ağbanl başortulu fakir veya ortahalli yerüler, zeybekler gibl, yere çomelirler kıvrakları parlak saten veya ipekten yapilma eşraf kadlnlari'e ileıı gelen memurlann çarşaflı hanimları sandâlya'aıa otururlar. Butun kadmlarln yuzlerl açıktlr Bu yuzler meşale'er geces'nın klzıl alacahğı altinda hep pembe penbe ve İşil ışıl goTunur kinli oynarlaffken,, davu^culara, «ağdan soldan atı an güm\ş çeyrekler ve meoidıyelerin sağanağ^e bahşls ysğma. ğa baslaynca busbutun k»yfe gelen baş davulcu da «sekme raksı» na çikmiştır \ e bu oynatanln oynaylşldir O irı davu srnkı tuy g bl, hem sağ koldakl tokmak'a ka^nağl dogneK, hen sol eldekl değnek^e da^ alun lkmci «=lnl İdare etmek, hem de koca da\ulu ha. vada donduriıp one ve arkaya çevlrerek s"ke seke, çevlk çev k raksetmek Bu bir adamın blr kaç adam clusu glbi bir Çalgı ve pantalon: Edremld ha.klnın çoğu zeybek klyafetljdl ema başta memurla ve lleri gelenler olmak uzere, okxır yazar klslm, hep setre pantilonluydu. Onun içln hele zenginlerln duğunünde Istan. buldan çalgı takımlsn da geılrtlllrdi • Meydancl» eğer setre pantalonlu b rlnl kaldlrirsa, hlç bir içarete hacet kalmadan, heıren davullar susar, çalglcuar ba'lar oyuna kalkan efendi de, zeybekler gibi kollarınl gere gpre ve diz e. m l vura vura değll, b leklerini klfa kl*a ve pantalonunun ütusu bozulmasln dlye olacak. dlzlerini hafifçe buke buke yani oyunun erkek edasmı ortadan kaldıran bir tavırla oynar Zeybekte b z olan içle panta onda dlş olan lğretı «Tanzimat» la yuzumuzu «garb» a çevlrdlğlmlzdenberl lğretl olan dl«ın 7oru, hep ve daima kuvvetlenerek, biz olan içi yendi Efenîn bafuıa gelen: Bizlm çocuk uğunuzda blz olanin henuz nekadar diri o'duğuntı anlamek iç n Hidayet efenin maceraıını «nlatayim Bu, Edremidde enine boyuna, endamll, değirml yüzlü, ve govdeslnln heybetine rağmen huyu yvcnuşak blr zattl Hali vaktı yerinde olmakla beraber üzerlndeki zeybek e'bisesinl bir turlu bırckmazdı Meşrutiyetın ilk zamanla. rlnda Talât Paşa (Henuz Ta ât Beyken) Edrtmlde geldlği vakit «Senin gibi adarra yakışmaz'» dlye Hidayet efeyi zorla seje pantalonlu klyafe+e sokarlar Butun omrünce taşıdlğl ağlr »eybek eibiEesLrıe alıçan efe bu haflf setre pantalona bir turlü islnamedl 0 kadar ki bacaklarm epeyce blr kısmım çiplak blrakan zejbek klyafet ne gdre busbutun kapalı olan pantalonunu gostsrip ciadî clddî «Kendlni çiplak sanlyorum'. derdl Diiğündcki sahne: .lle\dancı. gene, iki tarafm da hatırıru saymak İçln, oyuna bir defa zeybek kaldırırsa otekl defa bir efendi kaldıriyor. Bu yuzden davulcalarla çalglciîar münavebe lle vazife goruyorlar. #Meydancı> bır arallk Hıda/et efeyl de oyuna davet etti. O kalkmak İstemiyor. Etrafln da lf« karifmasiie kaklmağa mecbur olan efe meydanda gorununce tuhaf bir vazlyet oldu Istanbuldan geme çalglciîar oyuna kalkanın cetre pantalonlu olduğuna bakarak hazlr anırlarken davulcuîar da klrk yll'lk efelerinm oyuna kalktığını gorunce derhal davuUarlna sarıldılar. Fakat çalglciîar hakkln apaçlk kend.lerinde o.duğuna emnlyetten gelen bir tavırla saz^arina başlar başlamaz Hidayet efenln, bır Battal Gezl nâras le gurledlğl goruldu Susun be! (El le şak diye pantalonuna vurarak) Bu kahpe dollunu giydıloe zeybekllkten çıkmadık ya' (Da\Tilcu lar taraflna donerek) Ulan ne dunıyorsunuz çalsanıza! Sahtekâr tapu ıtıemuru Izmirden şehrimize geldi, zabıta kendisini arıyor Bazı kımselerın mallarım, habersızce bajkalarma ıpotek etmokten ve gatmaktan dolayı haklunda takıbat yapılan Eminonü Tapu Sıcıl Muhafıznğı kâtiblerınden Mehmedin lzmırden bıze gonderdıgı mektubu dunkü nushamızda neşretmıştık Mehmed, bu mektubunda yazdığı veçhıle, vazıystı butun açıklıgı lle mensub olduğu daıreye de bıldırmış ve suç ortağının adını ve bu ije dair vesıkalan da gostermiîtır, Alınan bu haber uzerıne başta Tapu ve Kadastro Umumî Muduru Halıd Ziya cldugu halde müfe.tışler dün tah. kıkatlarını daha zıyade genışletmışler ve Mehmedin suç or'agı, hatta müşevvık olarak gosterdığı, gene ayni daırede çalışan Alı Rıza ad nda diğer blr memurun da ıfadesını almijlardır. Dığer taraftan Izmirde olduğunu ya. zan Mehmedin de ayın 24 ünde trenle tstanbula geldığınl öğrendık Soylendığme gore Mehmed karısı ile birlıkte evvelkı gün Beyoğlu »ap» daire>me gıtmış, Mehmedin geldığınl görenler derhal keyfjyeti alâltîdar makamlara bıldırmışler %e kendulne de mülettıgliğe rnüracaat «tmesinl löylemişlerdır. Gene ortadan kaybo'an Mehmedin ya. kalanması icın Tapu îdaresı tarafından zabıtaya muzekkere yazılmıjtır. Barbaros un vakfiyesitıde Ari* M3İİÎ Şefimizın emırlerlle bu yuk denizcimU Barbarosun hayrat ve hasenatmin ihyaslnı, Istanbul Valisi ve Belediye Reisl doktor Lutfi Kırdar, b'r vazife o arak uzerıne almlş bulutıuyor Atalarlmıun hemen hepsi gibi, Barbaros Hayreddln Pa?a da bütün malını, ırulkünu, gervetlni, kendis'nden sonra yaşamasmı lstedığı hayrat lçin vakfetmiştlr Bu vesUe lle bır daha tekrar edeylm ki Evkaf, Turk ve İslâm medenlystinin en mukemtnel blr 'içtlmaî yardım muessesesidlr Fakat Osmdnlu. lmparatorluğunun lnhltat devrinde, E\"ksf da bozıılmuş ve bu Içtımal yardim znüesseıeai zaylflanılçtlr. Bunun bır rnlsalini Barbarosun vakfında da gouyoruz. Onui turbesinden başka bir şey kalmamiştır. J IHEM NALJNA D D MIHINA! Dereyi görmeden... ngiüa kaynaklannın haber verdıgina gore, Londr» ptıetelerı duşman topraklannm re bilhassa Almanyaıun isgalı plânlanna muhim bır yer ayır. maktadırlar. «Obsener gazetesl, Talıranda Almanyanm içgallne dalr blr plân kabul edıU aigınl if}a ecmektedar Bu p^&na göre, Berlaı Amerlsan, tnglllz ve Sovyet kuvvetlerl taxafLndan muştereken işgraJ edıkcektir Müttefiklar, şimdı Avusturya hakkında da ayni usulun tatbikı ıçın anlaşmaktadırlar Avusturya, kendı de\let adatnlanna iade edilmeden işgal olunacaktır. <Almanyanın bfttıanda aşağı Oder, Tuna ve bütün cenub bölgesmın teşkıl ettigl naviye, Soa'jet kıt'alarirun Sşgali altına. gıreceİEttr Amenkan kıt'alan Bavyera'yı, Satoonyayı ve Vürtemberg'i, tngülzler ise batı ve şımal Almanyayı Oder nehnne kadar işgal edeceklerdır > Dostlarımız danlmasmlar amma, bnna türkcede «dereyi görmeden paçaları 8i. vamak» derler. Gerçl, İngilu çazetelerinin bu lşgal plânlannı ifşa ve tetkık ettıkleri grunde, Mr. Chorchlll tam bir inanla «zafer gelecektir; bn, mnhakkaktır» derken Istllâya hazır bulnnan muazzam İnçıllı ve Amenkan kuvvetlerinin hazır oldnguno ve «t«aret Terıldlğl raman lntlkatncı mUletlerin teskU ettiği çembertn baştanba^a dufman uzerıne atılacajını» soylfayot amma, henuz tnriliı ve Amenkan ordnlan, batı Avrupaya ayak basmamış. lardır ve Kus ordulan da Alman toprak. lanndan epey nzaktadırlar, «H. saati» denilen ve her hangi askerl blr hamlenın başlangıc anını ifade eden saat çalmamıştır. Taarroz ve ıstılâ saatl bn dakikayı çaldıktan sonra, denUden çıkarma, havadan indırme, kopHjbaşlannı tntma, oralara yerleşme, bunlan genışletme, Alman mnkabil taarnularını gtri atma, sonra ilerlye dofru taarmza geçme, müteaddid meydan mnharebelerinl kazanma, Alman hududlarındakl tahkunatı yarma ve nlhayet ALm*n top* raklarına firme gıbı, zorlpklarını, tehli. kelerini ve kanlı kayıblarını bizzat MbU. tefiklerln kabul ettıkleri blr çok hareket. Ieri Te hamlelerl bafanuak lcab cde. ecktlr. Sekızinci tngtilz ve be^incl Amerlkan ordulan lle onların yanında harb eden Folonya ve Fransız kuvvetlerinin ttalyan oephesinde, Cassino harabelerinde ve Anzıo koprubaşmda, aylardanberl na. sıl ograatıklan fozonünde tntnlnrsa, Al. manyanın lşgall etrafındakl plânların, ynkanda soyledığtmiz gibi «dereyi gdr. meden paçaları sıvamak» kabUinden blr sey oldugunu kabul etmek lAam gtlir. İnsili* gaıetelerinin bu neşrlyatı, şuphesiz, sinlr harbinln lkl cephell stratrjl. ılne dahll blr harekettlr Fakat bize S>lı g«liyor kl bn da, «kayıdsız, sartsız tesIim» ve «harb mes'nllerüıin cezalandı. nlman» gJbl Alman maneviyatını T« nrakavemetlııl kırmoak yerd« karvetlen. dJren yanlış blr harekettır. Geçen harbdeki «Wılson'nn 14 maddesl» slnlr harbi bftkımmdan daha akılhca, daha teslrli Idt Yazan: ABİDİN DAV'ER sonra şu vasijetlerinin yerine getııılmeci ve yaptığl hayratln ıdamesi lçin vakfebrr'istır a Besiktaşta yaptırdığı cn İH hucreri, bir şadırvanı, blr memşa^ı bulunan medrese, b Medrese civarlada lnsa ettirdığl a"5hanede talebei ulutı içln cuma ve pazartesi geceleri pılâv zerde pışirllmesi. o Kıtabların madre=ed«ki Danilhadl» odasma konularak talebePİn istlfadesıne arzı, fakat, burraaa dlşan çlkarllmamasl (bu kayiadan Ba barosun kltablarin kaybo'ıramasinl bl e duşunduğu anlaşlllyor) ç Vefatmdan sonra Besiktaşta Deve mejdanı tabir olunan yerde kendi yaptırdığı türbeye defnedilerek burava bır turbedar taylnl her gece baş ve ayak ucunda «birer kandüin furuzan edl mesl» Turbesinin etrafına utekslcrınm 2) ve bunlan.ı evlâd ve evlâd'arlnin defni d Beslktaştaki evinın yarısmm hâ1 uzsre terkedıİTieslnİ ve oteki yarısinda artan paralarla evler yaptınlarak bur arda utekaslnın, onlar oldukten sonra «vlâd ve evlâdınin erkekler: oturmasl, bun arln neslı inkıraz bulursa evlerin klraya verllmesi (Bsrbaros utekasınin evlâdından kızlarla esloh olmiyanlarin bu evlerde oturtu»mamasmı da kaydetmlştir ) rilecek tahsısat da ayrı ayn kaydedılmiştlr Barbaros, an. ladığıma gore şey Meşrutlyetin ilk yillarinda Donanma Mecmuasınm bir sayısuıda klsmen neçredilmlf olan bu vakflyenin muhteviyatml o zaman okumu? fakat sonra zamanla unutmuştum Barbarog ab desi açilmadan blr kaç gün evvel, btanbul Vılâyetl Mektubeusu Osman Nuri Er, gin bu Donanrra Mecnuasınl muhterem doktor Lutfi Klrdara gostermlş; Vali ve Belediye Relslniz de bu va'tflye ahkâmlnm bugunkıi ^artlara uygun bir şekılde ihjasl mumkun olup olnmlyacağını tetklk etmlştl. Barbaros abldosıni bizzat açmak suretlle bu buyuk Turk denlzcuine karşı, sevgı ve a âkalarını gostermiş bulunan Cumhur Reislzimln emi'lerıle ar» tLk, Barbarosun Vakfiyesinde vasiyet ettığl hayratln İhyası gerçekleşecektlr. Bu münasebetle emekli denlz yarb?yl Şefık Arıdurunun son gunlerde tam bir suretini ban a getlrmek lutfunda buunduğu bu vekfiyeyi blr daha okudum Ba'barosun yalniz kahraman bir denizci değil, ayni zamanda hayir ve hasenatı sever bir insan olduğunu gosteren bu vesikanın blr hu âas:ı 1 çıkarip okuyucularıma takdim etmeğe karar verdim. **• Barbarosun ayni zananda vasiyetnamesi demek olan vakfiye«i, 10 reblüıevvel 941 tarıhlnde molla, Trüderris, şeyh, vâız, lram, hazlnedar, çuhadar, muhurdar, kaptan gibi zatlardan mürekkeb 22 klşi'lk blr heyet huzu'unda, Gd'ata tersan^sinde kaplan paşa ara mabsus, odada tanzim edı'm'ştir. saadetlu Derya Kaptacl Havreddin Paşa İbni Nurullah lbni AbduUah» ln olduğu ve «Umerayı deryadan Sallh Pa% ibni Halil Beyin» huzurunda tanzim edıldıği yazlıidır. Earbarosun babasl Fatihm slpahiîerlnden Yakub Çelebiye vakfiyede •Nurullah> lsrai izafe edılmiştlr Barbarosun fu emlâk ve emvaıl vakfcttıği goruluyor: 1 Zeyrek yokuçu bişında Çinilı hamem denilen Çıftehamam, 2 Zeyrek yokuju altinda blr fırmla bir değınren, 3 Unkapanmda altı ev, 4 Balat kapisinda, Parmakkapıda uç ev, 5 Karagıimruk yakınında blr ev, 6 Ayni tnahalleds buyuk bir koşk 7 Balıkpazarında, Haliloaşa ma>aılesinde bir Yahud hane, 1) 8 Mahmudpaşa yakınında, Boyacı ar sokağında bir ev, 9 Kadirga lımanında altı ev, 10 Balatta, Kesmekayada iki Yahud hane 11 Galatada Kurekçikapisı clvarmda sekiz ev, 12 Galatada Yanıkkapıda bir ev, 13 Besiktaşta «Lebi deryaya naz^r muceddeden bina eyledıgi medreae kurbunde» buyuk bJr ev, (bu ev Barbarosun kendi ikaiıetgâhldlr) 14 Her kuru» 120 akç» olmak üzere 25,000 kuruş, 15 20 cild kltab Ba'baros bfihin bunîart, Sİdükten Murakabe raemurlan iltimasla alınmıyacakmıç Çehrimıze gelen Tlcarrt Vekâletınin üç müfettifli dün d« Vali ve Belediye Reiti Lutti Kırdarın yanında toplana. xak yeni kararnameye gore Igtanbul Vüâyetmde teşekkul edecek olan mu> rakabe heyetinın teşkıline ve kadrosunun hazırlanmasına aıd 15lerle mejgul ctoujtur. Yeni heyetın teskıllnde ıltimasa değıl, ıhtısasa rıayet edılerek buna gore kontrol heyetı ve murakıbların «eçılmesı takarrür etmlştır, hulıslâmları vakfın hesablannı rüyete memur hasbî nazır tay.n etmis v* her sene mahasebe harcl olarak 600 akçe kovmuştur. f Vakfiyedfi İH mutevelli ismi geçmektedir. Bunlardan birl o zamanm deniz ümerasindan Salıh Paşa ibfıi Halll Bey, dlğerl de utekasından Hac Husrevdir Vakfiyede, Kanunî Sü eymanm İstan. bula getirmiş olduğu sudan hamamlarina blr lule «âbl zelâl» yani su aımlş olduğunu ve Beşıitastaki evmin bahçeslndc Blzans de%Tİnden kalma kârgir blr su kuyusu bulunduğunu oğrenlyon a Barbaros bu kuyuya da dokunulmlya'ak hâli uzere terkolunırasını vasiyet etnniştir. *** Arkadaşun VâNu Barbaro» hikklnd a yazdığı blr yezıda onun alleye bağhllJî, iendlne guven, siyasî ruşd, camiaya bağlllık, lzzeti nefis yuksek ıği guzel severlık gibi mezi>e rı eılnden bohsedlyor (Güıekeverlık bahsinde buyuk Amırülm, Akdenızde yaptıgı son seferlerinden birinde Italyann Reggio kalesı muhaflzının çok guzel klzinl da, omrunun son gunlerlnde kendisine hayat yoldaşl yaptlğlnı kayld ve İlâve edeyim) Evet o bjvuk kahraman, bu meziyetlerl halz olduktan başka, memleketln İrfanlna hizmet etmek, fakirlerl duşünmek gibi faziletlere de sahibdi Vakbyeal bunu gosteriyor. • Vakfiyede, medresede derı okutacak muderrisler1e kitablarln tmihafı1) Yahud hane, o devirde Yahudilerin zlna, hademeye, a^haneck'cı afçllara, oda oda oturduklarl blr nevl esld zaBeşiktotta, Arab iskeletl kurbünde Te man apartlmaru lmi|. kcrlek MusUfaefendl eamlsi lmami ve 2) Uteka, az^d edüoılf kdleler demüczzinine, mütevellllere vesaıreye ve. m«ktlr. ABİDİN DAV'ER Suriye ve Lübnanla ticaret ifleri yoluna girdi Surlyenln Ingillz tedlye grupundan çıkmagı Uzerine bu memlekete yapılan ıhracatımızın durdugunu ve bu vazıyet Uzerine Merkez Bankasının alâ'kadar Vekâlttlerden yüzde kuit prlmll tediyatın yapılablllp yapılamıyacağım sor. dugunu o'Bzmiftık. Bu hususta cevab gelmıs ve gene Surıye ve Lübnana es. kısı gibi Ingıhz lırası üzerınden akredıtif muamelesıne devsm edJmesi biL dırümi|tır. Ve her iki memlekete de ilırdcatımız gene esktsl «ibl aevama bajlamıftır. 11erıde tedıye şartları üre. rınde başka bır sıstemın kabul edıleceğı tahm:n edılmektedır. Trak vapunı kaptanının cesedi Bandırma sahlllsrinde bttan Trak vapurunun süvarisi Nedim kaptanın cesedlnin bulunarak Pasabahçedeki aile kabristenına defnedildiğinl yoz. mıştık. Fakat öğreniıglmize göre bulunan cesed yanh} teşhls ediltnıs, bunun ayni gemınin ikınd makınistl Osmana aıd olduğu anlasılmıştır. Nedım kapta. nın cesedi resml Ünfforması'e gene Bandırms »ahıllerinde bulunmuş ve teshls edılebılmıştır. Cesed dün aksam Marakaz vapurıle «ehrimize getırilmlj ve bugun hususl bir merasımle Paşabahçedejd aıle kabrıstan'na defnedılecektır. Devlet Denızyolları cenaze merasımı ıçın husust blr vapur +ahsıs edecektır. Alay havuı: r ı r * ı n n • ır>ııt~ı~ Otobüs ve tünel fiatları Otobus ve Tunelde 1 nısandan ıtıba. ren zamlı tarıfenın tatbikına başîanacaktır. Otobüslerde bir ve lkıncı mıntakalar 15 kuruştan 20 kuruja çıkmış ve dığer mıntaka bılet'enne de beşer kurusluk blr zam yapılmıştır, Tünelde de ikinci mevki bes kuru}, birincl turnıkeden bilet yerıne beş kuruş vererek geçmek mümkün olacaktır Dugun eglences nin açlllş toreni en aşağl altı davulla altı zurnaclnm «Huseynî» makamindan havngl, Ue başlar. Zurnaların beşi hep «ml» perdeslnden tiz çiğlıi ar çikarirken yalnız blrl «kaba EOI» perdesile tempoyu muhafaza etııektedir. Meyduran davulcular, kiyıdakı zurnacılarm yarmdan ayrllarak, meydanln tam ortaslna gelirler Bunîann vazlfesl zeybeklerin topyekun ve daire şekllnde yapacakları umumî oyunda, dalrenin gobeğ ni tutarak, gımguıruu blr kume teşki etmektlr. Alay oyunu: Ne güzel mutemed! Bılecık mutemedi sıfatıîe şehrımıze gelen ve Bılecıkte satLşa arzedılmek uzere 38 top mermersahı ve 2863 yazma alan Ahmed Torumtos, bu malları bır mağazaya bırakmıa ve bunlan jehrL mızde satacağı haoer ahnmıj, mallar musadere edılmiftır. MuteTied de Mılll korunma mahkemesine teslım edılmıştır. Talebe Birliğinin fevkalâde kongresi ünlversıte Talebe Birlıği fevkalâde kongresi yarın saat 17 de merkez bınaaında toplanacaktır, Bırlık nızamna. mesınde, teşekkülünden ıtıbaren üç senellk bir müddet, kurulma devresı olarak kabul edılmıstı. Fev'calflde kcmrede, bu devre Içinde elde edılen netıcelere ve tecrubelere gore yeni nî zamnamenın esasları tesbıt edılecektır. Oyunu en once duğun yapllan mahallenln efebaşısi açar Onde yuruyen eferln arkaslna zeybekler dlzllmlşUr. Dl4 davulcuların etrafında kavis çevi 1yor. Daireyi tamamiaraak ıç.n dlğer zey beklerin oturduklarl yer erden çevlk 6içrayişlarla kalkıp alaya katıldıkları gorülur. Daire tamamlanmciya kadsr yaplıan bu hareket alelâde b r ytirüyuş degtl oyunu hazırlıyan ayrı blr oyun eafbasldlr, Ağlr ağlr atllan adlmlar uzun nağmeli Huseynî makarnlnin temposuna uydurulmuf, kollar gergin, govdeler dak, faket sanki blr dergân. ayinindeynrişler glbl, gozler «debU edebü eyak uclarina diklll Daıre tamamlenlnAlkış, alkl? Halkln sonsuz neşesi ea efebasl butun meydanı sailatan ku davuıcularln keylfll coşkunluğu, ve efemandaslnl verlr: nin «ankl eskı klyafet ndeymlş gibi, «Hayda!» Derhal butün kollar yu paıtalonunun dlzlerlni yerlere vura vu. karl kalktl. Parmaklar şaklatıllyor ra tam zeybekçe oynaylşl. «Kop'» dizler bukuldu. Yetmis seksen Istiklâl cenglnln başlangiclarında, hançerenln hep b rden nârasi'e, Içll A ı Çetinkayanın kumandasil«, «ilk dlşll; ayak sekmeleri ve gene hep bir kurçunun atıldlğl» Ayvalık cephesine dsn «Hayda1» Butun dizlerln yere doğ ;önullu glden Hidayet efe orad* şehıd ru arka arkaya üç hamle hallnde hare dustü. ketl ve uçuncud» yere vuruşu, sanırsın hmail Habib SEVÜK kl yer tıtriyor. Oyunun heybeti; Meşalelerin kıvılclnaj alevleri eşyayl ,buyultur, zeybek elbliesi lnsanın boyumı daha artlrlr; zeybek oyunu lse goğsu daha genlşlet p kollarl daha uza. tlr, biıtun bu şartlar lçiode yetmiş sekeen zeybeğin, daica ya donen, ya gen şîeyip daralan daıreyi hlç boznaksızın, falsosuz bir ah^ngin yekparelıği ve oyluk altından dizkapağı eıtina kadar çiplak bacaklarln tunc sutunlu hareketlerı e hep bırden «Hop, hayda» dıye çıkardıklari gurlemli sesln er. kek'ığinden hiz ala ala cynamalan Hajlr, bizlm bu zeybak oyunu ne sahnede ne pantalonla, ne çalgll» oyr^. nır Onu kendl yerınde ve kendl dekorl e gormellydl. O ne heybettl o. Meydana ve başdavulcu: ün beş yirml dak ka sjren bu dolre ! alay oyunu bıttlkten sonra davullar Buiıacllarln yanına g^der Guveye «sağdlc» olan yakın dostlarlndan bırl «rreydancl» slfatlle seylrc^er, bazan blrer blrer, bazan üişer j'îlşer oyuna kalaırir, genc zeybekler şev'k slçrayışlarla şakrak şakrak olgun dolgun efe. ler lse ağlr hareketlerle tem'tlnlı tem1 Yeni telefon rehberi Posta, Telgraf ve Telefon Müdurluğü tarafından tstanbulun yeni telefon rehberi tabedılmış ve abonelere dağıtıL mağa başlanmıjtır. Bu rehberler Talımhane, Ayazpaşa, Beşıktaj, Ortakoy ve Kuruçeşme mmtakaİ3rmdakı abonelerm Beyoğlu santralından Ş'şll santfa. lına intıkalınden spnra kullanılabılecektir. Allah nzası için okuyormuş Caz resmigeçidinden Talebe Birliğinin haberi yokmu» Ünıverslte Taîebe Birhğmin, bır caz resmıgeçıdı vermek üzere hazırlardığı hakkmda çıkan havadisler, dedıkoduları mucib olmustur. Bu hususta malumatına mOracaat eden blr arkadaşımıza Talebe Bırlığl Re isı doktor Hıfzı Tlmur, bu caz konseri havadısinl gazetelerde gordüğünO, Blrll ğın böyle bir teşebbüste bulunmadığını soylemljtif. Kehribar sergisi uzatılıyor Demır Toprak Anonim Şırketlnin Tokatliyan salonlarmda açmış olauğu kehribar sergismi slmdıye kadar yedı bınden fazla z yaretçl gezmlştir Gö'düğü rağbet üzerme sergmın daha blr muddet uzatılacağı oğremlmıştır. Samatyada Sulumînastır caddesınde oturan Anastasya lam'nde ihtıyar bır kadmm ufürukçuluk yaptıgı haber alınmıştır. Zabıta ıkı kadın memur vasıta sile Anastasyayı suç ustünda yakalamıştır. Muddeıumumılığe teslım edılen A. nastasyamn dun munîkemesme başlanmıstır. Anastasya, mjhakeme esnasında suçunu ınkâra kalkışarak : Bana gehyorlar, yalvarıyorlar Ben de Allah rızası ıçin arada sırsda okuyordum. Bu i$i üfürükçülük olarak değıl, bir yardım olsun dıye yapıyordum. Bu islerden hlç para almıj değL lım. Verılen bazı şeyieri de hedıye carak kabul ettım » demıştir. Mahkeme, bazı şahıdlerin celbi için bugüne bırakılmıj ve Anastasya tevkii edilmijtır. Cevdet Kerim Incedayınm Sumerbank Yerli Mallar Pazarları müessesesi kontrol servısl şefl Muhtevereceği konferans rem önay tstanbul El Tezgâhları Do. tkincı tnonü zaferinın yıldönümfl mflkumacılar Kooperatıfl ümum Müdür nasebetıle cuma günü saat 18 da üsküdaı lüğüne t^yin clunmuştur. Halkevlnde Sınob meb'usu v« Ordu Harb Malullerı Cemyetı reısi Cevdet Yerli tenis topları :erım tncedayı tarafından btıkl&l Beden Terbıyesı Umum Mudurluğu Harbı ve 2 nci tnonü zaferi mevzulu Tenı» Federasyonu Reısı Vedad Abud >ıx konferan» verılecektır. jerlı tenıs topu imalınl temin ıçm şehUç bin otomobil lâstiği rımıze gelmıstir. Vılâyetçe kauçuk te. tskenderun limanına üç bin otomobll mm edildiğınden burada yerli bır fab• kamyon lâstiği gelmıştlr. Emnıyet e rıkaya tenıs topu imal ettirilecektır. .Itmcı gube MüdürlCğü îstanbul ihtî 900 bin çift çorab 'acını tesbıt etmektedir. Sumerbank hesabına muhteüf fabrika ve Imalâthanelerie yaptırılacak 900 bm çıft çorabın imalıne ancak hazıran aymdan ıtıbaren ba^lanacak ve yapıla. Nüshası 10 kuruşror. cak çorablar önümüzdeki kıs satışa çıkarılacaktır. Bir tayin CÜMHURİYET 300 Kr. 800 • 1500 . 2800 « Kütübhane memuru olmak istiyenler Eminönü HalkevındenMunhal bulunan Ev m z kutubhane memurluğuna tayınmı ıstıyen dılekçe sahıblermln 31/3/1944 cuma gunü saat 17 de yapılacak imtihanda hazır bulunmaları teblıg olunur. Abone seraili Bir aylık Üc aylık Altı aylık Senelik 600 Kr. 1600 > 2900 • 5400 . Dikkat Gazetemize eönderilen evrak ve yazılar nesTedilsin edflmesin iade edilmez v» ziraından mes'uüvef kabnl olunmas. le, şehirlerin bozuk havasl lçlnde otur. mağa mecbur oknlyacai. Sabahin seMzınde, bu memur, kendi evinln bahçesinden, hususî uçağına, ya. hud sokağin koşesmden, otobuse bmer gibi ,HTmiTnl bir U Bir Amerikan hikâyesi Amerikalılarla ln giîlizler, mizahta pek ilerl değülerdir Hele, nuktede ve hlcıvde eşsiz ornekler yaratmlş olan v« yaratan Turk zekâsmin yanında, eski ve yeni dıuıyanm, bu bakiırdan hayli yaya ka'dığı nrıhakkaktır Ama, zemine ve zamana uygun olan şu aşağıki Amerlkan fıfcrası, epey hos Amerlkanln başsahri Wat=hington, 1 harb çlktl çıka !, teşk'lâttan yana, em. salsız bir bolluk içlndeZengın bir çiftçi, otorobllina lâstik almak üzere, bu işle mesgu dalreye başvuruyof. Kendisml karşıhyan resmî ımiformalı hadene, sağlı sollu lkl kapl gosteriyor. Sağdakl kapı, Turizm dainesl Soldakl kapının üstunde: cHalk hızmetlerı» ibaresi var. Zengin çiftçi, so dakl kapıyı açıyor, bır kondoru feçiyor, karşismda, iki kapı daha: Sağdaklnde «Beyaz lâst kler, yazıli; soldakinde «Koyu renkli lâstıkler». Çiftçi soldaki kapıdan girlyor, bir ko. rıdordan geçiyor. Bir de ne baksin! Dibde, sağlı sollu iki kapı daha yok mu1 Sağdakine bakıyor: Ufkî çlzgilı lâstıkler Soldakine bakıyor: Şakulî çizgili SOKAKTÂ Gürültü var! Yazan: Nadir Nadi Kendimize vc baskalaçma dair kısa notlar. Tevzı yen • Cumhurıyet Matbaas. Ugur Kıtabevi I ÜZERİNDE 6EZİNTİLER Yazan: Prof. M. Şekib Tunç Klymeth ruhlyat profe<=orumuzun san'at ve kultur meselelerımıze dalr secme yazll?ırdan terekub edsn bu çok muhüm eser çıkmlstlr Ftatı 250 kurustur Umtınrf satıs yeri: Cumhuriyet Matbaası. K I T A B C I L A B D A ARAYINIZ. İ N Ş Â N R U H U Ç ç , gozune kesti'diğı bl r memura Bunlarl bana, Brezllyadan gelen bîr yaklaşiyor. Hacetinl söylüyor. Stok babeı hatlrlattL bıtti, cevabını veriyorlar. Brezilya hukumetl, kahve il« şekeri 1 Ama, çiftçi de; yorgun uktan bitmiş, karne usuıune bağlamak zorunda kalsoldan geri donuyor Kalem odasının mış! otekı kapıslndan çlklyor. Bir kapı da1944 dunyasınln yarisl, belkl de daha ha. Ama, onun ustundeb ibare «çikılır> fazlası şeker ve kahıbaresl. ve bir tarafa, karm Dalreden çıkınca, çiftçi, kendisini *odoyuracak eiunegi kakta bekliyen karisile karşılaşıyor. zor bulurken, BreKadın soruyor. zilyanın kahveyl ve Lâsüklerini aldin ml baıl? şekeri kıt kanaat \ Haylr. Ama, gorıen, ne*müke»nmel dağıtmafa kalkıjmateşkflâtl 81 garib görünmemek lâzkn gelir ama, kazın ayağl öyle Kahvenîn öcii! değU. Çiınkfi, çeker lstlhsall bakimindan, Hiç unutmam, bir tarlhte, denız kenarında bir İtfaiye karakolu yocdıydı. Küba birinci dereceyl işgal ederdl, Başkalarının ateşini sondürmeğe me Brezllya ikinci «elirdl. Senede bir roilmur bir teşekkülun, hem de denizln yon yüz bin ton Yani, nüfus baçlna, kenarinda, cayır cayir yanmeslna pek yılda 30 kllo seker. şasmıştim. Sade ben değü, herkes şasKehvey» gelince, 0, büsbütun akllmistı. lara hayret vericl blr şey Zlra, BrezllSonradan düşündüm Öyle pek de ya, kahve müstahslll olarak, muhakkak havrete değer şey değll Diş apsesinden kl dunyada, birinci dereceyi tutuyor. olcn dlş doktorlari; yaya kalan soför 1935 te 14 milyon kental kahve yetlşler; başinı eo'racak kulübesl olmıyan tirmlşti; yani, o seneıcl butun dtinya Bu sefer, sağdaki kapıyı mimarlar; deli derviş gibl. saçları ce kahve Istlhgalâtlnın vuzde elh sekizl. Hele şukur, bir kaîcn odası Harlj ketinln yakasinı sunurcn berberler Gerçi, harbdenberi bu istlhsal azalharıı çalışan memurlir, takır taklr iş gordüm, işittim Terzi kendi sokııcunu miştır Ama, ne de olsa, 1942 de bile liyen yazl makine'erl Masalar, doîab dıkemez, dlye, atelann blze yadigâr on lkl buçuk milyon kentali bulmuşlaı raflar dosyalar. blraktlğı soz, çok yerinde. tu. Çimdlkl slkıntlya, istifçilik, hukumet «;llolarında lhtiyat kahve blrıktirme filân gibl çeşid çeşid sebebler gosterıliyor. Bu sebebler ileTİ süruledursun, Breziljall kahve tıryakıleri, kahve satan dukkânların onünde, dirhemle kchve tedarık edeBllmek ıçın, dlziye girip saatlerce beklerken, 1940 ta, 200 milyon kilo 1943 te, 300 milyon kilo kahvenin hükumet emrile yakıldığını, aci ad duşonseler gerektir! Sade bu kadar ml ya' Kahvesiz dunyanm «Oh olsun'» larıle de, mutlaka kulaklarl çmllyordur. Harbden sonra: Dunyanln butun umldi harbden son. raya ialdl. Bir yandan, koskoca şehlrler, ucsuz bucakslz arsa haline gelırken bir yandan da, fen, yarınki dünyaya, yaratacağı harikala'la parmak Isırtmağa hazırlaniyir. Hele otomobil ve uçak sahasındakı ilerlemeler, hadsız hesebsiz. Bakmlz, Amerikan ordusuna, en modern tayj'areler hazirlannkla meşgul bir muhendıs neler soyluyorBlr kere, harbden sonra, daha doğrusu, on sene sonra şayei o zamana kadar harb blterse en kuçuk memur bi çağa binerek, havalanacak. ÇaJıştıgı daırenın danu, tayyare meydanı biçimine konulmuşfcur. Uçak oraya inecek, mcmur saat sekiz buçukta, lşuıln başında olacafc. Geçen harbden sonra, şu vecize çikmiştı Alle başlna bir otomobil Bu harbden sonrakl vecize de şöyle olacaktır: Aile başlna blr uçak. Harb sonrasi şehırlerinin simasl, harbden oncekılerden busbutun başka olaca!^tlr Vaktile, şehlrleri n gellşmelerl, yollarile garlarile, nehlrlerile, llmanlarils dlçulurdü. Bundaa sonra bu ölçü değ'şecek Uçak meydanlan, birer miknatls gibi, şehirlerin faaliyetlnl kendl etrafiarlna toplayacaklardlr. Hava lhtiyac^nndan ilham allnarak, şehlrler ona gore tnşa edilecek > Meşhur mıihendıs, butün bu tefeüilerder sonra, uçak esasiraa gore duzenlenecek olan yeni dunya teşkllâtl sayesinde insanlar arasında, daha iyi bir anlayiş husuîe geleceğinl ilâve edıyor. Ben tefeullerin ilk klsmma inandlm. Son kısmlna da kendi İnansln. Harbden sonra, yerdsn goke yükselip meydanı busbutun boş bulacak olan Âder~ oğ u, asll o zaman, «AHahmı seven tutmasln', dlye kukrıye:ektlr H. V.